دین و ارتباطات

دین و ارتباطات

دین و ارتباطات دوره 19 پاییز و زمستان 1391 شماره 42 (مقاله علمی وزارت علوم)

مقالات

۱.

تعامل در فضای مجازی شبکه های اجتماعی اینترنتی و تأثیر آن بر هویت دینی جوانان؛ مطالعه موردی فیس بوک و جوانان شهر اصفهان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: هویت فضای مجازی هویت دینی فیس بوک شبکه های اجتماعی اینترنتی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی ارتباطات مطالعات فضای مجازی، جهانی شدن و تکنولوژی های نوین ارتباطاتی تکنولوژی های نوین ارتباطاتی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی ارتباطات دین و ارتباطات
تعداد بازدید : ۶۹۸۴ تعداد دانلود : ۲۹۹۴
دین به منزله پدیده ای پویا، مهم ترین رکن هویت فرهنگی و اجتماعی در جامعه در حال گذار ایران است و نقش مهمی در شکل دهی به هویت جوانان دارد. شبکه های اجتماعی مجازی همچون فیس بوک، ارزش های اجتماعی را متحول ساخته و دگرگونی گسترده ای را در شیوه های شکل گیری هویت دینی افراد و گروه ها به وجود آورده اند. بدین لحاظ پژوهش حاضر، رابطه حضور و تعامل در شبکه اجتماعی فیس بوک را با هویت دینی جوانان مطالعه می کند. پرسش اصلی این است که استفاده از فیس بوک چه تأثیری بر هویت دینی کاربران دارد؟ آیا فیس بوک به عنوان یکی از ابزارهای جهانی شدن، تضعیف کننده هویت دینی است؟ پژوهش حاضر به صورت پیمایشی و با استفاده از روش نمونه گیری داوطلبانه و در دسترس و بهره گیری از پرسش نامه اینترنتی محقق ساخته، با تکیه بر نظریه های کاشت و ساخت یابی گیدنز صورت گرفته است. جامعه آماری پژوهش حاضر را کاربران جوان فیس بوک شهر اصفهان تشکیل می دهند. نتایج پژوهش حاضر حاکی از آن است که بین مدت زمان عضویت، میزان استفاده و میزان مشارکت و فعالیت کاربران در استفاده از فیس بوک، رابطه معنادار معکوس و بین واقعی تلقی کردن محتوای فیس بوک و هویت دینی کاربران رابطه معنادار مثبتی وجود دارد؛ یعنی هرچه مدت زمان عضویت، میزان استفاده و میزان مشارکت و فعالیت کاربران در استفاده از فیس بوک افزایش پیدا می کند از برجستگی هویت دینی نزد آن ها کاسته می شود. همچنین یافته ها بر این واقعیت دلالت دارد که جوانان متناسب با نوع نیازهای دینی و مذهبی خود از فیس بوک استفاده می کنند و به همان ترتیب استفاده از فیس بوک بر شیوه و سبک دینداری آن ها تأثیر می گذارد و قرائت های دینی مختلف را در آن ها افزایش می دهد.
۲.

بررسی ارزش های دینی در اخبار دینی شبکه های سیما در سال 1388(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: ارزش تحلیل محتوا ارزش های دینی ارزش های اخلاقی ارزش های سیاسی ارزش های فرهنگی- اجتماعی اخبار دینی و شبکه های سیما

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۷۲ تعداد دانلود : ۷۷۰
ارزش ها به عنوان راهنمای رفتار و اساس شکل گیری گرایش ها و کنش های افراد جامعه و عنصری تعیین کننده در ساختار فرهنگی جوامع هستند. جامعه شناسان معتقدند که پایه های هر جامعه، ریشه در ارزش ها و نظام عقیدتی آن دارد. مقاله حاضر به تحلیل محتوای ارزش های دینی در اخبار شبکه های سیما در سال 1388، با هدف بررسی میزان توجه به ارزش های دینی در اخبار شبکه های سیما پرداخته است. این مطالعه به روش تحلیل محتوا، جامعه آماری این تحقیق اخبار شبکه های سیما شامل بخش خبری 21 شبکه یک، 22:30 شبکه دو، 22 شبکه سه، 20 شبکه چهار و 24 شبکه پنج، به مدت یکسال و شیوه نمونه گیری آن به صورت سیستماتیک بوده است. یافته های تحقیق نشان می دهد که بیشترین کارکرد رسانه ای اخبار دینی شبکه های سیما تأکید بر مقوله رفتارهای دینی، و بیشترین مقوله ترویجی فرهنگ اسلامی شامل سعادت گرایی و دفاع از مظلومان، تقید به مسائل اسلامی و عدالت طلبی و امر به معروف و نهی از منکر به ترتیب در ارزش های دینی، سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و اخلاقی در اخبار دینی شبکه های سیما بوده است. وحدت مسلمین نیز بیشترین میزان ارزش برجسته سازی شده در اخبار دینی شبکه های سیما بودند. عفاف و حجاب نیز بیشترین میزان ارزش فرهنگی پرداخته شده در اخبار دینی شبکه های سیما بوده است.
۳.

راهبرد کشور های اسلامی در تعامل با نظام بین المللی حقوق بشر معاصر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: حقوق بشر سازمان کنفرانس اسلامی جهان اسلام همگرایی فرهنگی سازمان ملل متحدد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۴۱ تعداد دانلود : ۵۰۴
این مقاله می خواهد بررسی نماید که آیا همگرایی های فرهنگی و دینی در بین کشور های عضو سازمان همکاری اسلامی به انداز ه ای مؤثر بوده است که دست کم در باب گفتمان حقوق بشر بر واگرایی های سیاسی و اقتصادی فایق آمده و این کشور ها بتوانند راهبرد واحدی را در تعامل با نظام بین المللی حقوق بشر اتخاذ نمایند؟ انگارة نویسنده آن است که در دوران تدوین و شکل گیری نظام بین المللی حقوق بشر کشور های اسلامی هیچ گونه راهبرد منسجمی نداشتند؛ به دلیل شرایط سیاسی حاکم بر جامعة بین المللی این کشور ها بین دو اردوگاه شرق و غرب پراکنده شده و در گفتمان حقوق بشر سیاست های مختلفی اتخاذ کرده بودند. حال آنکه در دوران توسعه و تحول این نظام، کشور های اسلامی به هویت فرهنگی متفاوت خود پی برده و با تشکیل اردوگاه اسلامی کوشیدند راهبرد منسجمی اتخاذ نمایند.
۴.

رهبری در مسجد؛ مورد مطالعه مسجد صفا(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: مسجد رهبری رهیافت صفات مشخص رهیافت رفتاری رهیافت اقتضایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۱۴
مساجد از جمله نهادهای اجتماعی می باشند که بحث رهبری در آنان از جایگاه و اهمیت ویژه ای برخوردار است، به گونه ای که یکی از عوامل مؤثر در اعتلای مسجد، رهبری روحانی در مسجد است. در این راستا محقق به بررسی رهبری روحانی و ویژگی های آن در مسجد صفا پرداخته و تلاش بر آن بوده است که به ارائه مؤلفه های موفقیت رهبری در مسجد مذکور بپردازد. محقق بر پایه مدل برگزیده و با استفاده از روش مصاحبه و مشاهده غیرمشارکتی، مؤلفه ها و مقوله های مدل منتخب را با رهبری پیش گفته در مسجد صفا تجزیه و تحلیل کرده است. بر این اساس، 11 مقوله مدل انتخابی را در نظر گرفته و داده های حاصل از مصاحبه ها و نیز گزارش های حاصل از مشاهده را متناسب با هر کدام از مقوله ها با عنوان نکات کلیدی در جدولی ارائه شده است. داده های هر جدول که در واقع برآیند مصاحبه ها و نیز گزارش های نوشته شده است، بر اساس ادبیات رهبری و رفتار سازمانی کدگذاری شده است. پس از کدگذاری داده ها، مدل جامع رهبری در مسجد صفا ترسیم شده است. استمرار فعالیت یک روحانی در مسجد، رهبری مشارکتی وی، الگو بودن رهبر برای اعضا و پیروان، تعامل مطلوب با متربیان و جوانان را می توان از جمله عوامل و مؤلفه های مهم رهبری در مسجد صفا محسوب نمود.
۵.

تصویر پیامبران(ع) در سینمای ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: تشبیه تنزیه تصویر پیامبران سینما شخصیت های مقدس

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۰۴ تعداد دانلود : ۶۱۱
در این مقاله، سیمای شش پیامبر الهی در پنج فیلم سینمای ایران بررسی شده است. در بررسی حاضر، از میان آثار سینمای ایران، فیلم هایی انتخاب شده که به طور مشخص یک شخصیت مقدس الهی را دستمایه اصلی خود قرار داده اند؛ به نحوی که در آن ها، امکان تحلیل نحوه پردازش تصویری شخصیت ایشان در ظاهر و نیز در منش و سیره ایشان وجود داشته باشد. این مقاله محتوای کیفی پنج اثر سینمایی از منظر تنزیه گرایی یا تشبیه گرایی در شخصیت پردازی از پیامبران الهی را تحلیل می کند. این آثار عبارت اند از: 1. ]حضرت[ ایوب پیامبر(ع)؛ 2. ]حضرت[ ابراهیم خلیل الله(ع) 3. ]حضرت[ عیسی مسیح(ع) بشیر ]حضرت[ احمد(ص) 4. ملک ]حضرت[ سلیمان نبی(ع) و 5. ]حضرت[ یوسف پیامبر(ع)؛ که در ضمن بررسی این آثار و صحنه های منتخب آن، نحوه تصویرپردازی از شخصیت های مقدس و کیفیت آن تحلیل شده و نتایج حاصل از آن ارائه شده است. بررسی و تحلیل فیلم های منتخب نشان می دهد تصاویر ارائه شده از شخصیت های مقدس، به طور قاطع، تصاویری محترم و با درنظرداشت وجه آسمانی شخصیت آن بزرگان است که متناسب با توانمندی موجود، سعی دارد در تکریم شخصیت های مقدس و پیامبران الهی بکوشد. همچنین در آثاری که فیلمنامه آن بر مبنای منابع متقن و با دقت نظر ساخته شده، تصویرپردازی قریب به واقعی از پیامبران دست داده است.
۶.

دیپلماسی عمومی و سازمان های فراملی مذهبی؛ مورد مطالعه رابطة العالم الاسلامی (1962-2012م.)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: دیپلماسی عمومی رهیافت فرهنگی در مطالعات بین المللی حوزه مطالعاتی ارتباطات بین الملل سازمان بین المللی رابطة العالم الاسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۱۲ تعداد دانلود : ۶۹۸
پژوهش میان رشته ای حاضر برای ورود دین و ارتقاء جایگاه عوامل ذهنی در روابط بین الملل، نقش آفرینی بازیگران مذهبی بر پدیده های بین المللی در چارچوب حوزه مطالعاتی ارتباطات بین الملل را مطالعه می کند و به این منظور، بخشی از دیپلماسی عمومی پادشاهی عربستان سعودی را مورد بررسی اکتشافی قرار می دهد که توسط سازمان بین المللی «رابطة العالم الاسلامی» از زمان تأسیس (1381ق/ 1962م.) تاکنون (1433ق/ 2012م.) اجرا شده است. در رهیافت فرهنگی- ارتباطی، الگوی دیپلماسی عمومی رابطة العالم الاسلامی متناسب با اقتضائات فرهنگی پادشاهی عربستان سعودی و به منظور ایجاد همگرایی در تولید و ترویج هنجارهای مبتنی بر هویت و منافع ملی در عرصه سیاست خارجی، ضمن توجه به منابع عینی و ذهنی قدرت، تلفیقی از محورها و مؤلفه های ارتباطات بین الملل سنتی و جامعه اطلاعاتی را مورد استفاده قرار می دهد و منجر به تولید قدرت متقاعدکننده مذهبی برای این کشور می شود.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۵۹