گروه های ویژه

بحث از اصالت داشتن جامعه، یکی از مبادی فسلفه نظری تاریخ قلمداد شده است. مسأله این است: آیا فرد اصالت دارد یا جامعه یا دیدگاه سومی در کار است که به گونه‌ای برای هر دو اصالتی را قائل است. این بحث میان متفکران مسلمان نسبتاً جدید است و شاید اول بار علامه طباطبایی بدان توجه کرده؛ سپس شهید مطهری و استاد مصباح یزدی در این باب به تأملاتی پرداخته‌اند. شهید مطهری از دیدگاه اصالت هر دو دفاع می‌کند (البته با تبیین خاصی که از این مسأله می‌دهد) و استاد مصباح یزدی انتقادهایی بر این رای وارد، و اصالت جامعه را کاملاً نفی می‌کند. در این مقاله، بیان دیدگاه این دو متفکر و داوری بین ایشان مد نظر بوده و با توجه به اصرار دو طرف بر استناد سخن خود به قرآن، تاملی نیز در برخی آیات قرآن کریم ارائه شده است. روال بحث این‌گونه بوده که پس از توضیح مختصری از سه دیدگاه اصالت فرد، اصالت جامعه و اصالت هر دو، به مبادی تصوری بحث (مفهوم اصالت، مفهوم ترکیب جامعه) پرداخته شده؛ سپس با توضیح وجوه شباهت و افتراق این دو دیدگاه به بررسی ادله فلسفی و قرآنی طرفین و داوری بین آن‌ها اقدام شده است.

۷۲۹.

هرمنوتیک و تأویل از نگاه علامه طباطبایی و مارتین هایدگر ‏(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمد بیدهندی

منبع: خردنامه صدرا ۱۳۸۵ شماره ۴۶

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۶۱۵ تعداد دانلود : ۱۴۰۴

۷۳۰.

جریان علیت در تاریخ ، تاملی در نگرش سارتر و مطهری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: علیرضا موفق

منبع: قبسات ۱۳۸۵ شماره ۴۲

کلیدواژه‌ها: فلسفه تاریخ اصل علیت مارکسیسم جبر تاریخی

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۴۸۶ تعداد دانلود : ۱۲۹۱

استاد مطهری با توجه به افکار جدید، توانست روند تاریخ را با توجه به اصل علیت تبیین کند. در این نوشتار که کنار آرای استاد به دیدگاه‌های برخی افراد برجسته مانند هگل و مارکس و به گونه‌ای مفصل‌تر به دیدگاه فیلسوف فرانسوی و نماینده مهم مکتب اگزیستانسیالیسم؛ سارتر پرداخته شده، به این مهم توجه می‌شود که ارزش مطالعه و بررسی تاریخ چیست و بر چه اصولی استوار است. استاد مطهری در ارائه تفکر خود با وجود آن که به سنن و قوانین تاریخی و جریان ثابت اصل علیت تأکید داشت، به بسیاری از دغدغه‌های افراد طرفدار آزادی در جهان پاسخ مثبت داد. بررسی‌ها نشان می‌دهد او در عین حال که توانست از عهده تبیین منطقی جریان اصل علیت در تاریخ برآید و نوعی ضابطه و قانونمداری را در روند تاریخی به اثبات رساند، این امکان را یافت که بر اختیار و آزادی انسان در تعیین سرنوشت خویش تأکید کند. کاری که به جرأت بنا به اظهار نظر بسیاری مانند آن چه سارتر بدان تأکید می‌کند، مارکسیسم نتوانست آن را به انجام برساند. شاید اغراق نباشد که بگوییم نارسایی افکار افرادی مانند سارتر که برای حفظ آزادی و اختیار انسان به ناچار در افکار خود زمینه‌های فروکاست نقش علیت در تاریخ را فراهم آوردند، در اندیشه های شیعی استاد به خوبی ترمیم شده است.

۷۳۱.

روشنفکران در میان جمع (روشنفکران ایرانی و دغدغه حضور در حوزه عمومی)

نویسنده: متین غفاریان

منبع: خردنامه همشهری اسفند ۱۳۸۵ شماره ۱۲

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق گروه های ویژه اندیشه های فلسفی در ایران معاصر

تعداد بازدید : ۱۰۴۸

۷۳۲.

غزالى و تولستوى در جست وجوى معناى زندگى(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده: مژگان محمدی

منبع: نقد و نظر ۱۳۸۵ شماره ۴۳ و ۴۴

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۵۵۰

معناى زندگى از سه جنبه هدف دارى, ارزش مندى و کارکرد زندگى یکى از مهم ترین پرسش هاى بشر و به گفته برخى فیلسوفان, مهم ترین پرسش بشر است. در واقع, نحوه درگیرى انسان با این مسئله مهم و تلاش هایى که براى پاسخ به آن انجام مى دهد, تعیین کننده مسیر اصلى زندگى و نیز سرنوشت سعادت آمیز یا فلاکت بار اوست. از این رو, مطالعه زندگى انسان هاى بزرگى که با این مسئله مهم دست به گریبان شده اند, به ما کمک خواهد کرد که در برخورد با مسائل مربوط به زندگى, باآغوش باز به استقبال آنها برویم و فرصت هاى مُغتنم اندیشیدن را از خود نستانیم و سرمایه هاى وجودى خویش را باز یابیم. مقاله حاضر با چنین هدفى به بررسى و مقایسه روند تحوّل و انقلاب درونى دو انسان بزرگ, یعنى امام محمّد غزالى, دانشمند مشهور جهان اسلام (405 ـ 505 هـ) و لئو تولستوی1, نویسنده نامدار روسى(1828 ـ 1910 م) و بر اساس اعترافاتى که خود در کتاب هاى المنقذ من الضلال و کتاب اعتراف و سرشمارى در مسکو, با لحنى بسیار صادقانه و صمیمى به رشته تحریر درآورده اند, مى پردازد. پرسش از معناى زندگى این دو دانشمند را به گونه اى تحت تأثیر قرار داد که سراسر زندگى شان را وقف یافتن پاسخ مناسب و معقول این مسئله کردند. گفتنى است براى دقت و سهولت, روند بررسى و مقایسه سیر تحوّل و انقلاب درونى این دو در چارچوب (مؤلفه هاى دوران نامطلوب زندگى, عامل یا عوامل تحوّل, مؤلفه هاى دوران مطلوب زندگى و میزان تأثیرپذیرى از دین شخصى) انجام خواهد شد.

۷۳۳.

نگاهی به کتاب فلسفه کانت به بهانه چاپ جدید: بیداری از خواب دگماتیسم

نویسنده: پیمان حطمی

منبع: کتاب ماه ادبیات و فلسفه آبان و آذر و دی ۱۳۸۵ شماره ۱۰۹ و ۱۱۰ و ۱۱۱

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۸۸۰ تعداد دانلود : ۷۵۸

۷۳۴.

نقد و بررسی کتاب «اعتراضات و پاسخ ها»

نویسنده: روح الله عالمی

منبع: فصلنامه حکمت و فلسفه ۱۳۸۵ شماره ۶

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۹۴۵ تعداد دانلود : ۱۰۷۶

۷۳۵.

تا اطلاع ثانوی سیاست زده ایم (وضعیت روشنفکری در ایران)

نویسنده: سهند میرقادری حسین کچوییان علیرضا رجایی هادی خانیکی

منبع: خردنامه همشهری اسفند ۱۳۸۵ شماره ۱۲

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق گروه های ویژه اندیشه های فلسفی در ایران معاصر

تعداد بازدید : ۱۶۷۵ تعداد دانلود : ۹۶۷

۷۳۶.

سیر و تطور مفهوم خدا در فلسفه غرب از هابز تا نیوتن

نویسنده: صالح حسن زاده

منبع: آینه معرفت پاییز و زمستان ۱۳۸۵ شماره ۹

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق گروه های ویژه تاریخ فلسفه

تعداد بازدید : ۲۰۳۰ تعداد دانلود : ۱۱۱۰

۷۳۷.

علم دینی و سنتی از نگاه دکتر نصر(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده: منوچهر دین پرست

منبع: ذهن تابستان ۱۳۸۵ شماره ۲۶

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق گروه های ویژه اندیشه های فلسفی در ایران معاصر

تعداد بازدید : ۱۴۳۶ تعداد دانلود : ۸۰۳

۷۳۸.

انسان تا هست/ گفت و گو میان سنت و تجدد

نویسنده: سیاوش جمادی

منبع: خردنامه همشهری مرداد ۱۳۸۵ شماره ۵

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق گروه های ویژه اندیشه های فلسفی در ایران معاصر

تعداد بازدید : ۱۱۱۸ تعداد دانلود : ۸۰۸

۷۳۹.

بررسی و تحلیل مفهوم «حقیقت» در اندیشه ملاصدرا و هیدگر ‏(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمد بیدهندی

منبع: خردنامه صدرا ۱۳۸۵ شماره ۴۵

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۷۳۶ تعداد دانلود : ۸۲۲

۷۴۰.

دلبسته لذت های پایدار (تأملی در اصول بنیانی اومانیزم)

نویسنده: کندیل گیبونز آزاده اخوی پور

منبع: خردنامه همشهری دی ۱۳۸۵ شماره ۱۰

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق گروه های ویژه تاریخ فلسفه

تعداد بازدید : ۱۱۳۸ تعداد دانلود : ۵۰۸

درخت حوزه‌های تخصصی