فیلترهای جستجو:
فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱٬۱۴۱ تا ۱٬۱۶۰ مورد از کل ۲٬۵۲۸ مورد.
حوزههای تخصصی:
تهیه و تدوین طرح های هادی در روستاهای توریستی از دو جنبه دارای اهمیّت است، اول اینکه میزان موفقت طرح های هادی وابسته به شرایط محیطی و انسانی بوده و دوم اینکه روستاهای توریستی بنا به کارکرد ویژه ی خود نیازمند انجام طرح های توسعه ی متناسب با کارکرد گردشگری هستند. تحقیق حاضر با هدف اصلی شناسایی و تحلیل آثار اجرای طرح هادی از دیدگاه سه گروه ساکنان روستاهای توریستی، گردشگران و ساکنان روستاهای فاقد گردشگری صورت گرفته است. تحقیق از نظر ماهیّت، از نوع پژوهش های کمی، از لحاظ درجه کنترل متغیّرها، پیمایشی و از نظر نحوه گردآوری داده ها، از نوع تحقیقات میدانی محسوب می شود. جامعه ی آماری این تحقیق را تمامی سرپرستان خانوارهای روستای صور تشکیل می دهد (72N=). علاوه بر این به منظور رعایت اصل برابری، 72 نفر از گردشگران وارد شده به این روستا و 72 نفر نیز از روستای فاقد گردشگری آلقو و به روش تصادفی ساده انتخاب شده است. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه استفاده گردید. روایی پرسشنامه با نظر پانلی از کارشناسان و پژوهشگران مورد تأیید قرار گرفت. برای تعیین پایایی ابزار تحقیق تعداد 15 پرسشنامه به صورت پیش آزمون در هر یک از گروه ها (مجموع 45 پرسشنامه در سه گروه) انجام گرفت. مقدار آلفای کرونباخ محاسبه شده برای مقیاس اصلی پرسشنامه روستای گردشگری صور 874/0، گردشگران 886/0 و روستای فاقد گردشگری 901/0 به دست آمد. نتایج به دست آمده از تحلیل عاملی نشان داد که انتظارات هر سه گروه در مورد عامل های کالبدی- ساختاری، اجتماعی، بهداشتی، اقتصادی و زیست محیطی متفاوت است. درمجموع 5/73 درصد از واریانس کل آثار اجرای طرح هادی را تبیین می نمودند. علاوه بر این نتایج آزمون Anova وجود تفاوت معنی دار بین انتظارات گروه ها اثبات و آزمون های تکمیلی- تعاقبی نیز نشان داد که بیشترین اختلاف بین گروه گردشگران و کمترین میزان شکاف بین دو گروه از روستاهاست. در نهایت با توجه به یافته های پژوهش بحث و پیشنهادات کاربری در زمینه ی بهبود وضعیت طرح های محدوده ی مورد مطالعه ارائه شده است#,
ارزیابی وضعیت سواد کشاورزی پایدار کارشناسان کشاورزی: مطالعه موردی استان های تهران و البرز(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
این مطالعه با هدف ارزشیابی سطح سواد کشاورزی پایدار کارشناسان (دانش، نگرش، حساسیت و نگرانی) و ارزیابی اثرات متغیرهای اقتصادی- اجتماعی (جنسیت، سطح سواد، تجربه و منبع اطلاعاتی) بر آن انجام شد. 180 نفر از کارشناسان کشاورزی در استان تهران و البرز با استفاده از پرسشنامه ای شامل چهار بخش: دانش (17 گزینه)، نگرش (10 گزینه)، حساسیت (18 گزینه) و نگرانی (19 گزینه) مورد پرسش قرار گرفتند. این کارشناسان، سابقه شرکت در دوره های آموزشی کشاورزی پایدار را داشتند. تحلیل داده ها نشان داد که کارشناسان، نگرش، حساسیت و نگرانی بالایی نسبت به پایداری کشاورزی داشتند، درحالی که سطح دانش کشاورزی پایداری، متوسطی داشتند. به منظور بررسی اثرات متغیرهای اجتماعی- اقتصادی بر سطح سواد، شش آزمون تحلیل فاکتوریل یک طرفه انجام شد. نتایج نشان داد که جنسیت بر میزان نگرانی نسبت به پایداری کشاورزی و سطح سواد و تجربه کاری نیز بر دانش و نگرانی نسبت به پایداری کشاورزی، اثر معنی داری دارند. نتایج همچنین نشان داد که کارگاه های آموزشی و رسانه ها، اثرات معنی داری بر سطح سواد کشاورزی پایدار کارشناسان داشتند. بر اساس این نتایج، چارچوبی برای برنامه ریزی باهدف توسعه سواد کشاورزی پایدار پیشنهاد شد.
اثرات روابط شهر و روستا بر تحولات اقتصادی و اجتماعی روستاهای شهرستان آزادشهر(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
دامنه و نحوه روابط میان شهر و روستا به صورت های گوناگون بر شکل پذیری، رشد و توسعه سکونتگاه های روستایی و همچنین بر ساختار و کارکرد آنها اثرگذار است. با توجه به نقش این روابط در فرآیند تحولات و توسعه کانون های شهری و روستایی، علاوه بر بررسی انواع و علل روابط، شناخت آثار و پیامدهای اقتصادی، اجتماعی - فرهنگی و فضایی - کالبدی بر شهر و روستا و تلاش برای کاهش اثرات منفی این روابط در راستای ساماندهی آنها، زمینه ساز توسعه پایدار نواحی روستایی و شهری خواهد بود. پژوهش حاضر باهدف بررسی تغییرات اجتماعی، اقتصادی و کالبدی ناشی از روابط متقابل شهر و روستا بین نقطه شهری آزادشهر و بخش چشمه ساران انجام گرفته است. روش تحقیق توصیفی - تحلیلی است و جامعه آماری آن را خانوارهای ساکن در روستاهای بخش چشمه ساران تشکیل می دهد که با توجه به حجم جمعیتی آن طبق فرمول کوکران تعداد 323 نمونه تعیین و به طور تصادفی انتخاب شده است. روش بررسی در این مقاله به دو صورت اسنادی (کتابخانه ای) و مطالعات پیمایشی (پرسشنامه) با ارزیابی 21 متغیر در سه بُعد اجتماعی، اقتصادی و کالبدی بوده است. برای تجزیه وتحلیل اطلاعات، علاوه بر آمارهای توصیفی از آزمون کای اسکوئر (خی دو) استفاده شد. نتایج بیانگر تغییرات عمده ای در قیمت زمین و مساکن روستایی، کاهش مالکیت بومی اراضی، قطعه قطعه شدن اراضی کشاورزی، انحراف از مشاغل کشاورزی، کاهش انسجام اجتماعی، اختلاط اقوام، تغییرات اساسی در پوشش های سنتی، تغییرات اساسی در نما و معماری مساکن روستایی و افزایش تأثیرات محیط زیستی است. همچنین میانگین دامنه این تغییرات نیز بر اساس محاسبات آماری بین 9/16 درصد تا 6/65 درصد است.
بررسی راهبردهای توسعه طبیعت گردی در بخش چهاردانگه شهرستان ساری(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
تا کنون بیش از ۳۰۰ منطقه طبیعت گردی در کشور شناسایی شده و مازندران با حدود ۳ هزار جاذبه گردشگری طبیعی همچون غارها، تالاب ها، چشمه های آب معدنی، آبشارهای زیبا، جنگل، کوه و دریا، از استان های برتر در جذب گردشگر است که سالانه بیش از ۱۵ میلیون گردشگر داخلی و خارجی به آن وارد می شوند. بهره برداری از این موقعیت ضرورت ایجاد فضای مساعدی در قالب برنامه ریزی جامع و فراگیر را ضروری می سازد. لذا به منظور بهبود و استفاده از توانمندی های محیطی و توریستی در منطقه نمونه گردشگری دریاچه الندان و باداب سورتکه به لحاظ ساختاری، اکولوژیکی و فضایی برای گذران اوقات فراغت و لذت بردن از طبیعت مورد توجه گردشگران و مسافران می باشد، ضرورت ارائه راهبردهای مناسب به جهت توسعه گردشگری منطقه مورد مطالعه با توجه به شرایط و ویژگی های زیست محیطی و جاذبه ها و فراورده های اکولوژیکی (طبیعی و انسانی)به طور فزاینده ای احساس می شود. در این پژوهش با نظر گرفتن نکات فوق و فهم این مطلب که شناخت پتانسیل ها و محدودیت های گردشگری بخش چهار دانگه ساری می تواند تاثیر سازنده ای در برنامه ریزی مناسب برای توسعه توریسم منطقه و رفع مشکلات و مسائل آن داشته باشد، تلاش بر این شده است که تا ضمن پاسخگویی به این پرسش که آیا راهکارهایی جهت توسعه گردشگری که منجر به توسعه گردشگری منطقه و ملی بشود وجود دارد؟ به بررسی و تحلیل نقاط قوت، ضعف، فرصت ها و تهدیدها جهت توسعه گردشگری دریاچه الندان و باداب سورت پرداخته و در نهایت امر با توجه به این دیدگاه ها و نظرات، راهبردهایی مناسب برای توسعه توریسم با استفاده از تکنیک سوات (SWOT) به جهت بهره گیری بهینه و هدفمند از نقاط قوت و فرصت ها و تقویت یا از بین بردن نقاط ضعف و تهدیدها در جهت دستیابی به توسعه گردشگری باداب سورت، دریاچه پله ازنی و دریاچه میانشه ارائه شود.
نقش مدیریت پسماند بر بهبود شرایط توسعه در سکونتگاه های روستایی (مورد: بخش ساربوک، شهرستان قصرقند)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
افزایش بی رویه جمعیت در روستاها از یکسو و به مثابه آن تولید حجم انبوهی از زباله های پراکنده روستایی از سوی دیگر منجر به بحران جدی و جدیدی در سکونتگاه های روستایی شده است. این مساله ضرورت حفظ محیط زیست و به نوبه خود، بهبود شرایط توسعه سکونتگاه های روستایی از طریق سیستم مدیریت پسماند ایجاد کرده است. لذا هدف پژوهش، پیاده سازی رهیافتی جدید و کاملاً متفاوت از بقیه پژوهش ها به دنبال بررسی نقش مدیریت پسماند و عوامل مؤثر آن به منظور توسعه سکونتگاه های روستایی در ابعاد زیست محیطی، اقتصادی و اجتماعی در جنوب شرق کشور (واقع در استان سیستان و بلوچستان بخش ساربوک) پرداخته است. پژوهش حاضر برای رسیدن به هدف ذکرشده از روش شناسی بر مبنای ماهیت روش، توصیفی – تحلیلی (همبستگی) و ازلحاظ هدف کاربردی از طریق شیوه مطالعه کتابخانه ای- اسنادی و پیمایشی برای پاسخ گویی به سؤالات پژوهش در منطقه روستایی بخش ساربوک پرداخته شد. با در نظر گرفتن ضریب خطای معیار(65/0)، تعداد 226 سرپرست خانوار روستایی در 15 روستای داراری دهیاری به عنوان نمونه انتخاب شدند. روش نمونه گیری به صورت تصادفی(خانوارهای روستایی) است. برآورد حجم نمونه نیز از طریق فرمول کوکران انجام شد. داده ها و اطلاعات پژوهش از طریق پرسشنامه ای گردآوری شد و از روش های آماری (میانگین، مدل تحلیل عاملی و آزمون همبستگی پیرسون) در نرم افزار SPSS استفاده گردید. به طوری که نتایج حاصله از تحلیل شاخص های یازده گانه مدیریت پسماند نشان داد که شاخص های مربوط رضایت مندی از سکونت در روستا و حفظ تنوع زیستی در روستا به ترتیب با مقادیر 10.73، 9.12 و 8.60 درصد بیشترین تأثیرگذاری و کمترین میزان تأثیرگذاری شاخص های مربوط به رشد محصولات زراعی، تولید بیوکمپوست خانگی و تولید انرژی با مقادیر میانگین 5.62، 5.78 و 0.098- درصد، سه رتبه آخر را به خود اختصاص دادند. همچنین نتایج به دست آمده مرتبط با مقدار آماره 0.999 شاخص های یازده گانه مدیریت پسماند نشان داد که رابطه مستقیم و معنی داری بین مدیریت پسماند و توسعه سکونتگاه های روستایی بخش ساربوک وجود دارد. با توجه به یافته های پژوهش و جهت جلوگیری از آلودگی در سکونتگاه های روستایی و همچنین تسریع در روند توسعه ای با رهیافت نوین و جدید، برقراری و ایجاد یک سیستم مدیریتی منسجم، هدفمند و برنامه ریزی شده جهت ساماندهی پسماندهای تولیدی محدوده موردمطالعه امری لازم و ضروری است. در ضمن توانمندسازی مردم از طریق آگاه سازی و اطلاع رسانی، آموزش، استفاده توانمندی های محلی در رمینهمدیریت پسماند و... می تواند راهگشا، کاربردی و عملیاتی باشد.
شناسایی و اولویت بندی عوامل مؤثر بر شکل گیری گردشگری خانه های دوم روستایی (مطالعة موردی: مجموعه روستای جواهرده رامسر)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
هدف: الگوهای مختلفی از گردشگری در نواحی روستایی کشور شکل گرفته است که یکی از مهم ترین آن ها، گردشگری خانه دوم است. هدف تحقیق حاضر، شناسایی و اولویت بندی عوامل مؤثر بر انگیزش (رانشی- کششی) گردشگری خانه های دوم در مجموعه روستایی جواهرده رامسر می باشد.
روش: جامعه آماری پژوهش شامل گردشگران خانه های دوم در این روستا است. نمونه گردشگران به صورت در دسترس و تعداد ۳۳۴ نفر تعیین و داده ها از طریق پرسش نامه جمع آوری شد. روایی پرسش نامه از طریق اعتبار محتوا و پایایی آن با ضریب آلفای کرونباخ (۹/۰= α) تأیید شده است. تحلیل داده ها از طریق ضریب تغییرات برای اولویت بندی و تحلیل عاملی اکتشافی برای بُعدسازی با استفاده از نرم افزار SPSS۲۳ انجام شد.
یافته ها: تحلیل عاملی اکتشافی برای متغیرهای انگیزش گردشگری خانه های دوم ۷ عامل را تعیین کرد. درصد تبیین واریانس عوامل رانشی با ۳ عامل (۳/۵۹)، بیش تر از عوامل کششی با ۴ عامل (۷/۴۰) بوده است. هم چنین، بین مؤلفه های رانشی، بیش ترین اولویت مربوط به «افزایش اوقات فراغت» و کم ترین مربوط به «نوگرایی» است؛ به علاوه، بین مؤلفه های کششی، بیش ترین اولویت مربوط به «آب و هوای مناسب» و کم ترین مربوط به «مشابهت و نزدیکی فرهنگی ساکنان» بود.
محدودیت ها: عدم حضور مالکان خانه دوم و نیز امتناع برخی از آن ها از مشارکت در تحقیق در زمان توزیع پرسش نامه، از محدودیت های اصلی تحقیق به شمار می آمد که با مراجعه مکرر محققان به مجموعه روستایی جواهرده رامسر و متعاقباً صرف زمان و هزینه بیش تر، این مانع برطرف شد.
اصالت و ارزش: در این تحقیق سعی شده است که عوامل انگیزشی گردشگری خانه های دوم روستایی از طریق رویکرد اکتشافی، مورد شناسایی و اولویت بندی قرار گیرند، در حالی که در تحقیقات پیشین داخلی، به صورت مستقیم، عوامل انگیزشی این حوزه شناسایی و اولویت بندی نشده اند.
سنجش درجه توسعه یافتگی دهستان های شهرستان نی ریز با روش تاکسونومی عددی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
نقاط روستایی نقش بسیار مهمی در توسعه و پیشرفت کشورها دارند. اگر نقاط روستایی با اجرای برنامه ریزی دقیق و متناسب با ویژگی های روستاهای آن منطقه توسعه یابند، بی شک در توسعة ملی نقش اساسی ایفا می کنند. نقاط روستایی شهرستان نی ریز واقع در استان فارس به منظور رفع نابرابری ها در توزیع امکانات و خدمات روستاها به یک برنامه ریزی صحیح با مدنظر قراردادن ظرفیت ها و توانمندی های بالقوه و بالفعل نقاط روستایی نیاز دارد. در این پژوهش، به منظور سنجش درجة توسعه یافتگی و تعیین شکاف بین دهستان ها و همچنین نقش فاصلة دهستان ها تا مرکز شهرستان و تأثیر وجود امکانات و خدمات و توزیع آن ها بر توسعه یافتگی دهستان ها، 64 شاخص اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی برای سال 1390 انتخاب شد و با استفاده از روش آنالیز تاکسونومی عددی دهستان های شهرستان نی ریز بررسی شد. نتایج نشان می دهد دهستان ریزآب از نظر شاخص های جمعیتی، عمرانی، زیربنایی و مراکز خدماتی در رتبة اول قرار دارد و به دلیل داشتن جمعیت و وسعت زیاد نسبت به سایر دهستان ها، توسعه یافته ترین دهستان محسوب می شود. همچنین دهستان هرگان با وجود اینکه فاصلة اندکی با مرکز شهرستان نی ریز دارد، به دلیل جمعیت کم و پراکندگی نقاط روستایی و همچنین کوهستانی بودن، توسعه نیافته ترین دهستان شهرستان به شمار می رود. از نظر سطح توسعه یافتگی از میان نه دهستان شهرستان، دهستان های ریزآب، آباده طشک، رستاق در گروه دهستان های برخوردار، دهستان های بختگان، حنا، دهچاه، مشکان، قطرویه در گروه دهستان های نیمه برخوردار و دهستان هرگان در گروه محروم ترین دهستان طبقه بندی شده اند.
تأثیر انباشت تحقیق و توسعه (داخلی و خارجی) و سرمایه انسانیِ بخش کشاورزی بر فقر مناطق روستایی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
با توجه به استقرار 9/25 درصد جمعیت کشور در روستاها و نقش بسزایی که روستاها در تأمین امنیت غذایی، تولید مواد اولیه صنایع، افزایش ارزش افزوده و اشتغال و کاهش فقر دارند؛ بررسی مسائل روستاییان از اهمیت والایی برخوردار است. همچنین با توجه به اشتغال بخش اعظم روستاییان در فعالیت های کشاورزی مسلماً یکی از کانال های مؤثر بر کاهش فقر روستایی افزایش ارزش افزوده بخش کشاورزی از طریق افزایش انباشت تحقیق و توسعه داخلی و خارجی است، لذا هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر انباشت هزینه تحقیق و توسعه داخلی و خارجی (سرریز تحقیق و توسعه از کانال واردات) بخش کشاورزی بر فقر مناطق روستایی ایران طی سا ل های 1390-1350 است. این پژوهش دارای رویکردی تحلیلی – توصیفی است و با استفاده از ابزارهای متداول اقتصاد سنجی به تخمین معادله فقر روستایی می پردازد. نتایج نشان می دهد یک درصد افزایش در تأثیر متقابل نسبت سرمایه انسانی به شاغلین با انباشت هزینه تحقیق و توسعه داخلی منجر به کاهشی به میزان 73/1 درصد و یک درصد افزایش در تأثیر متقابل نسبت سرمایه انسانی به شاغلین با انباشت هزینه تحقیق و توسعه خارجی منجر به افزایشی به میزان 36/3 درصد در فقر نسبی مناطق روستایی می گردد. با توجه به جایگاه فعالیت های تحقیق و توسعه و سرمایه انسانی در تحول فناوری و کاهش فقر در مناطق روستایی لازم است از طریق هماهنگی مابین سیاست های کلان اقتصادی شاهد گسترش بازار سرمایه انسانی و ایجاد انگیزه در فعالین بخش خصوصی جهت گسترش بازار تحقیق و توسعه داخلی بوده و همچنین، باید از طریق واردات هدفمند نهاده ها و کالاهای واسطه ای و سرمایه ای بخش کشاورزی و انتخاب صحیح شرکای تجاری، شاهد افزایش جذب سرریز تحقیق و توسعه شرکای تجاری باشیم.
عوامل مؤثر در بهبود نشاط اجتماعی از دیدگاه روستاییان مطالعه موردی: شهرستان اردبیل(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
شادی و نشاط ماده اولیه ی تغییر جوامع و اجتماعات شهری و روستایی و تحول و تکامل درونی انسان ها است. در سکونتگاه های انسانیِ خوشحال و خرسند تولید بهتر، اقتصاد بیشتر و سالم تر خواهد بود و شاد بودن اجتماعات انسانی یکی از عوامل مؤثر به توسعه اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی است و باعث توسعه پایدار می شود. هدف کلی این تحقیق بررسی عوامل بهبود نشاط اجتماعی از دیدگاه روستاییان شهرستان اردبیل باشد. روش تحقیق از نوع تحقیقات پیمایشی، توصیفی- تحلیلی به شمار می رود. جهت جمع آوری اطلاعات از طریق پرسش نامه به روستاییان ساکن در مناطق روستایی شهرستان اردبیل که جامعه آماری تحقیق را شامل می شود؛ مراجعه شد. که در این میان تعداد کل روستاییان شهرستان 123264 برآورد گردید. برای تعیین حجم نمونه روستاییان ساکن در نقاط روستایی شهرستان اردبیل از فرمول کوکران استفاده و در نهایت تعداد حجم نمونه افراد روستایی196 نفر تعیین گردید. افزون بر این برای تعیین روایی محتوای پرسش نامه از نقطه نظرات کارشناسان مختلف نیز استفاده شد. هم چنین برای تعیین پایایی کمی پرسش نامه نیز از ضریب آلفای کرونباخ و نرم افزار SPSS، استفاده شد. در این تحقیق مقدار آلفای مذکور برای بخش های مختلف پرسش نامه 75/0 الی 78/0 محاسبه شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از مدل تحلیل عاملی استفاده شد و نتایج این مدل نشان داد که عامل اول با عنوان «مطلوبیت و مقبولیت اجتماعی» با مقدار ویژه (63/3) بیش از 98/25 درصد از کل واریانس را تبیین کرد. عامل دوم با عنوان «نشاط اقتصادی و حاکمیت فضای امیدواری» با مقدار ویژه (73/2) در مجموع (53/19) درصد از واریانس کل را تبیین کرد. عامل سوم با عنوان «بهداشت روانی و ارتقای میزان برخورداری» با مقدار ویژه (36/2) در مجموع (92/16) درصد از کل واریانس را تبیین کرد. عامل چهارم با عنوان «بهزیستی اجتماعی و تعلقات مذهبی» با مقدار ویژه (21/2) در مجموع (79/15) درصد از کل واریانس را تبیین کرد.
پیش بینی استفاده از کلاه ایمنی در بین کشاورزان موتورسوار با استفاده از مدل های روان شناسی در شهرستان شوشتر(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
پژوهش های روستایی دوره هشتم زمستان ۱۳۹۶ شماره ۴ (پیاپی ۳۲)
675 - 688
حوزههای تخصصی:
در بین کاربران جاده ای، موتورسواران همواره به دلیل محتمل شدن بیشترین خسارت ها، به عنوان کاربران پرخطر راه ها خوانده می شوند. در ایران تعداد موتورسواران کشته شده 8/23 درصد از کل کشته شدگان ترافیکی را تشکیل می دهد. از این رو، هدف این تحقیق بررسی عوامل مؤثر بر نیت استفاده از کلاه ایمنی در بین کشاورزان موتورسوار است. این مطالعه از مدل اعتقاد سلامت و نظریه اصلاح شده رفتار برنامه ریزی شده با دو متغیر جدید هویت و عادت به عنوان تعیین کننده های نیت استفاده کرده است. برای جمع آوری داده ها پیمایش در شهرستان شوشتر در جنوب غربی ایران انجام شد (N=220). پایایی و روایی ابزار پژوهش بررسی و تأیید شد. داده ها با استفاده از مدل معادلات ساختاری تجزیه وتحلیل شدند. خودکارآمدی در مدل اعتقاد سلامت و هویت خود، کنترل رفتار درک و عادت در نظریه رفتار برنامه ریزی شده پیش بینی کننده های معنی دار از نیت افراد بودند، درحالی که نگرش و هنجارهای ذهنی تأثیر معناداری بر نیت نداشتند. یافته های این مطالعه از مدل اعتقاد سلامت حمایت اولیه ای ارائه داده است و مدل توسعه یافته به عنوان چارچوبی کارآمد برای بررسی استفاده از کلاه در میان کشاورزان ایران تأیید شد.
ارزیابی تأثیر خشکسالی بر وضعیت اقتصادی و معیشت خانوارهای روستایی در واحدهای بهره برداری مشاع: مطالعه موردی شهرستان فسا(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
هدف پژوهش حاضر ارزیابی تأثیر خشکسالی بر وضعیت اقتصادی و معیشت خانوارهای روستایی در تعاونی های مشاع بود و بدین منظور، آزمون تأثیر خشکسالی بر وضعیت اشتغال، عملکرد تولید، هزینه های تولید و رضایت از درآمد در قالب چهار فرضیه صورت گرفت. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی و جامعه آماری آن شامل 248 تعاونی مشاع شهرستان فسا بود که به صورت تمام شماری، همه سرمشاع ها مورد پرسشگری قرار گرفتند. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه محقق ساخته بود. برای آزمون فرضیات، از آماره ویلکاکسون استفاده شد. نتایج نشان داد که خشکسالی تأثیرات منفی بر وضعیت معیشت خانوارهای عضو تعاونی های مشاع داشته، به گونه ای که مقدار آماره ویلکاکسون برای هر چهار بعد در سطح خطای کمتر از 05/0 حاکی از تفاوت معنی دار وضعیت معیشت بعد از خشکسالی نسبت به قبل از آن است.
چالش های بیمه بافندگان فرش دستباف روستایی در شهرستان زنجان(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
بافت فرش دستباف یکی از فعالیت های مهم خارج از مزرعه و منبع معیشت خانوارهای روستایی ایران به شمار می رود. دولت به منظور حمایت از قالی بافان بدون کارفرما و اعضای خانوار آن ها، همچنین تأمین آتیه قالی بافان در قبال فوت، حوادث ناشی از کار، ازکارافتادگی و بازنشستگی، قالی بافان خانگی را بیمه کرده است. با وجود این، بخش قابل توجهی از بافندگان تحت پوشش بیمه قرار نگرفته اند. هدف این مقاله تحلیل چالش ها و مشکلات پیش روی بافندگان در پذیرش بیمه قالی بافی و استفاده از آن است. پژوهش از طریق روش شناسی مطالعه موردی و پیمایش در 23 روستای شهرستان زنجان انجام شد. در مطالعه موردی از فنون کیفی گردآوری داده ها از قبیل تحلیل اسناد، گروه های متمرکز و مصاحبه های نیمه ساختاریافته استفاده شد و 90 خانوار روستایی بافنده فرش ابریشم و کنشگران بازار فرش ابریشم در آن مشارکت کردند. در پیمایش، از 265 خانوار فرش باف ابریشمی به تصادف مصاحبه ساختارمند شد. نتایج نشان داد که در 23 روستای مورد مطالعه، 3/85 درصد خانوارهای فرش باف ابریشمی بیمه نشده و فقط 7/14 درصد بیمه شده بودند. نسبت بافندگان بیمه شده در بخش های مختلف شهرستان زنجان متفاوت بود و فاصله روستا تا شهر تأثیر منفی بر معرفی و پذیرش بیمه داشت. در مناطق روستایی دورافتاده، وابستگی معیشت خانوارها به بافت فرش بیشتر بود، ولی این دور افتادگی موجب کاهش پوشش بیمه برای این بافندگان شده بود. بافندگان روستایی با سه نوع چالش مهم در بیمه شدن روبه رو بودند: 1)ناتوانی مالی بافندگان، 2)شفافیت نداشتن اتحادیه فرش دستباف روستایی، 3)مشکلات قوانین بیمه.
مقایسه تطبیقی ارکان فلسفی ترویج با نظریه های محیط زیستی: راهبردی برای مدیریت محیط زیست روستایی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
هدف از مطالعه تطبیقی– توصیفی حاضر، مقایسه فلسفه ترویج با نظریه های اخلاقی و دیدگاه های محیط زیستی به منظور یافتن راهبردی در جهت مدیریت محیط زیست روستایی است. تحلیلی بر دیدگاه های محیط زیستی و مقایسه این نظریه ها نشان می دهد با توجه به اینکه بعضی از اصول فلسفی ترویج در جهت نظریه های محیط زیستی است، اما ترویج از این اصول برای حفاظت محیط زیست روستایی بهره نبرده و حفظ محیط زیست را به نفع افزایش تولید، کمتر مورد توجه قرار می دهد. با توجه به معضلات محیط زیست روستایی، اهداف و وظایف ترویج برای حل این معضلات، نیازمند به روز رسانی و تغییر هستند، لذا فلسفه اسلام و دیدگاه های محیط زیست گرایی مانند بوم شناسی عمیق، سبزها، بوم شناسی اجتماعی و منطقه گرایی زیستی می تواند راهنمای ترویج در حل مسائل محیط زیست باشد. تحلیلی ژرف نگرانه بر مستندات نشان داد که ترویج باید اعتدال، تنوع، توسعه متوازن، توسعه ظرفیت های انسانی، ارتقاء بهره وری در تولید، ترویج ارزش های اخلاقی- دینی محیط زیستی و احترام به طبیعت را در کنار تکیه بر دانش بومی، رهبری رهبران محلی، مشارکت مردم، حمایت از تشکیل سازمان های مردمی، آینده نگری و تفکر سیستمی مورد تأکید قرار دهد تا دستیابی به توسعه پایدار کشاورزی و نهایتاً توسعه متوازن جوامع محلی امکان پذیر گردد.
ارائه راهبرد توسعه گردشگری در مناطق روستایی با استفاده از مدل تلفیقی SWOT- ANP (مطالعه موردی: روستای صور شهرستان بناب)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
اهداف: برخی از روستاها به دلیل داشتن پتانسیل ها و امکانات موجود خود از توان های بسیار بالایی برای توسعه برخوردار هستند و اولین قدم برای توسعه روستاها شناخت این قابلیت ها و برنامه ریزی دقیق و اصولی است. در این راستا هدف پژوهش حاضر، ارائه راهبردهای توسعه گردشگری در روستای توریستی صور می باشد.
روش: نوع تحقق کاربردی بوده، روش بررسی آن توصیفی تحلیلی است. جامعه آماری این پژوهش را ساکنان روستای صور، گردشگران و مدیران و برنامه ریزان تشکیل داده اند. بر این اساس، جمع آوری داده ها از طریق پرسش نامه بوده و تجزیه وتحلیل داده ها با استفاده از تلفیق مدل SWOT و ANP صورت گرفته است. روایی صوری پرسش نامه توسط پانل متخصصان مورد تأیید قرار گرفت؛ با استفاده از فرمول ویژه کرونباخ آلفا در نرم افزار SPSS، پایایی بخش های مختلف پرسش نامه تحقیق ۸۸/۰ برای پرسش نامه جامعه محلی، ۹۱/۰ برای مسؤولان ادارات مختلف و ۸۹/۰ برای پرسش نامه گردشگران به دست آمده است.
یافته ها/ نتایج: نتایج حاصل از تحلیل یافته های این پژوهش نشان می دهد که وجود جاذبه های متعدد گردشگری (۴۸۵/۰)، نبود امکانات رفاهی و خدماتی (۴۰۹/۰) و نامناسب بودن راه های ارتباطی (۲۰۱/۰)، نزدیکی به قطب های جمعیتی مانند تبریز و ارومیه (۴۳۰/۰) و سودهی سریع سرمایه گذاری دولتی و خصوصی (۲۴۱/۰)، عدم اختصاص بودجه برای تبلیغات روستا (۴۷۵/۰) و ناهماهنگی در بین ادارات مسؤول (۲۸۸/۰) به ترتیب از مهم ترین نقاط قوت، ضعف، فرصت و تهدید است.
نتیجه گیری: در نهایت، نتایج اولویت سنجی راهبردها با استفاده از مدل ANP پایدار نشان می دهد که توجه به راهبردهای تدافعی با وزن ۲۱۴/۰ در فرآیند مدیریت توسعه گردشگری روستای صور با توجه جدی به توسعه زیرساخت های اقامتی و رفاهی، انجام تبلیغات منسجم و ایجاد ابزارهای اطلاع رسانی، رفع موانع سرمایه گذاری، ایجاد تغییرات مثبت و سازنده در سطح مدیریت توسعه گردشگری روستای صور، ارائه آموزش های تخصصی به جامعه محلی و غیره از اولویت برتر برخوردار است.
شناخت و ارزیابی میزان پراکنده رویی شهری براساس مدل تحلیل عاملی (مطالعه موردی: محلات شهر شیراز)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
رشد و گسترش کالبدی شهر فرآیندی است که بر تمام نظامات و ساختارهای شهر به طور مستقیم یا غیرمستقیم تأثیر می گذارد. به همین دلیل چنانچه این فرآیند جریان درستی را طی نکند، اثرات نامطلوب بسیاری بر شهر و اجزای آن بر جای می گذارد. رشد و گسترش پراکنده یکی از اَشکال رشد شهر است، که بر اثر عوامل متعددی چون کمبود برنامه های مدیریت رشد شهری و فقدان قوانین واحد و جامع در مورد نظارت و کنترل رشد شهری، موجب دست اندازی به فضاهای باز پیرامون و زمین های کشاورزی و روستایی به بدنه کالبدی شهر می گردد و زمینه پراکنده رویی را ایجاد می نماید. از جمله پیامدهای منفی پراکنده رویی، نابودی اراضی حاصلخیز، تبدیل زمین های کشاورزی و منابع طبیعی به زمین های شهری، تهدید و کاهش انسجام اجتماعی، جدایی گزینی فضایی، حذف فضاهای باز، وابستگی روزافزون به خودرو و افزایش مصرف سوخت و انرژی است. از این رو هدف از این مقاله تحلیل و شناسایی پدیده پراکنده رویی و اندازه گیری شاخص های تأثیر گذار بر این پدیده در شهر شیراز است. روش تحقیق توصیفی-تحلیلی است و با استفاده از20 شاخص در هفت گروه (تراکم، قطعات ساختمانی، دسترسی، مرکزیت، اختلاط کاربری ها، بی قاعدگی نواحی ساخته شده و فضای فعالیت)، میزان پراکنده رویی بررسی و بر اساس وزن دهی به عامل ها، شدت و ضعف پراکنده رویی در 111 محله شهر بر اساس روش تحلیل عاملی مشخص گردید. نتایج حاصل از تحقیق نشان می دهد روند گسترش کالبدی شهر شیراز طی چند دهه اخیر به صورت پراکنده رویی و بیشترین میزان در محور شمال غرب و جنوب شرق شیراز است.
ارزیابی و مقایسه سطح توسعه یافتگی سکونتگاه های روستایی و شهری از دیدگاه ساکنان محلی: مطالعه موردی شهرستان مینودشت(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
شناخت وضعیت توسعه یافتگی، قابلیت ها و تنگناهای سکونتگاه ها در برنامه ریزی ناحیه ای بسیار اهمیت دارد. از این رو، تحقیق حاضر، با رویکردی توصیفی- تحلیلی بر مبنای مطالعات کتابخانه ای و میدانی، به ارزیابی و مقایسه سطح توسعه یافتگی سکونتگاه های روستایی و شهری از دیدگاه ساکنان محلی پرداخته است. بدین منظور، شهر مینودشت و چهارده روستای اطراف آن به عنوان سکونتگاه های نمونه انتخاب و بررسی شدند. در راستای سنجش سطح توسعه یافتگی سکونتگاه های مورد مطالعه، با استفاده از روش دلفی و با مشارکت دوازده کارشناس، 46 شاخص استخراج شد. نتایج تحقیق نشان داد که در اکثر شاخص های مورد مطالعه، وضعیت توسعه یافتگی مینودشت نسبت به روستاهای مورد مطالعه بهتر است و در این زمینه، به لحاظ آماری، تفاوت معنی دار وجود دارد؛ همچنین، بر مبنای شیوه تحلیل خوشه ای سلسله مراتبی، سکونتگاه های مورد مطالعه به پنج خوشه تقسیم می شوند.
بررسی میزان سرمایه اجتماعی جهتِ نوسازی بافت فرسوده شهر زنجان(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
سرمایه اجتماعی با شامل شدن ارزش هایی چون اعتماد و مشارکت و همبستگی در پهنه سکونتی، مفهومی است که در فرآیند نوسازی شهری در دهه های اخیر اهمیتی ویژه یافته است. هدف این پژوهش سنجش میزان سرمایه اجتماعی و بررسی ارتباط بین سرمایه اجتماعی با الگوی مداخلات کالبدی و انگیزه تداوم سکونت از یک سو و نوع و میزان رابطه میان سرمایه اجتماعی با افزایش مشارکت و سرعت در اجرای طرح های نوسازی شهری می باشد. این تحقیق به شیوه پیمایشی و با رویکرد توصیفی - تحلیلی انجام شده است. ابزار سنجش در این تحقیق پرسش نامه می باشد. با استفاده از منابع کتابخانه ای به طرح مبانی نظری اقدام شده است. جامعه آماری کلیه ساکنان(سرپرستان خانوار) بافت فرسوده شهر زنجان به تعداد 46150 نفر است. نمونه گیری با روش چندمرحله ای و تصادفی انجام شده و تعداد نمونه با فرمول کوکران 330 نفر انتخاب شده است. نتایج تحقیق نشان داد که ساکنان بافت فرسوده شهر زنجان دارای میزان سرمایه اجتماعی بالاتر از حد متوسط، تقریباً در همه مؤلفه های آن هستند. همچنین معناداری بالای رابطه میان متغیرهای سرمایه اجتماعی، با نوسازی بافت فرسوده شهری را نشان می دهد. هنوز ساکنان بنا به عوامل مختلف از جمله: بی اعتمادی به بدنه مدیریت شهری، عدم تقویت و برنامه ریزی بر روی متغیرهای تأثیرگذار مورد نیاز با تردید و دودلی به مسئله نوسازی و بهسازی بافت های فرسوده شهری می نگرند. که لزوم برنامه ریزی در این حیطه را گوشزد می نماید.
ارزیابی عملکرد مدیریت نوین روستایی با رویکرد حکمروایی خوب و ارائه راهکارهای بهبود آن در نواحی روستایی (مطالعه موردی: بخش شاهو، شهرستان روانسر)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
هدف: هدف از پژوهش حاضر، ارزیابی عملکرد مدیران نوین روستایی با رویکرد حکمروایی خوب روستایی و ارائه راهکارهای بهبود آن در میان جوامع روستایی است که به صورت موردی در روستاهای بخش شاهو، واقع در شهرستان روانسر انجام گرفته است.
روش: پژوهش حاضر به لحاظ هدف از نوع تحقیقات کاربردی و از نظر روش از نوع تحقیقات توصیفی تحلیلی است. جامعه آماری پژوهش را کلیه سرپرستان خانوار روستایی بخش شاهو (۱۰۹۴=N) تشکیل می دهد و با استفاده از فرمول کوکران، ۲۸۵ نفر از سرپرستان خانوار را به عنوان نمونه آماری برآورد شد. ابزار اصلی پژوهش، پرسش نامه محقق ساخته است که روایی آن با کسب نظرات کارشناسان و استادان دانشگاهی، پس انجام اصلاحات لازم در چند مرحله تأیید شد. جهت بررسی پایایی ابزار مورد استفاده یک مطالعه راهنما در یکی از روستاهای خارج از محدوده مورد مطالعه انجام گرفت و ضریب آلفای کرونباخ حاصل شده (۹۰۱/۰)، نشان دهنده پایابودن ابزار بود.
یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد میزان رضایت مندی روستاییان بخش شاهو از عملکرد مدیران روستایی با تأکید بر شاخص های حکمروایی خوب روستایی، با میانگین ۸/۲، پایین تر از حد متوسط بوده است و بیشترین میزان رضایت مندی روستاییان از مدیران نوین روستایی به شاخص توافق جمعی با میانگین ۶۱/۳ و انحراف معیار ۰۳/۱ و کمترین میزان رضایت مندی به شاخص مسؤولیت پذیری با میانگین ۰۴/۳ و انحراف معیار ۵۲/۱، تعلق دارد.
محدودیت ها: هزینه بالای تکمیل پرسش نامه ها و عدم همکاری سازمان های مربوطه با محققان از مهم ترین محدودیت های پژوهش حاضر بوده اند.
راهکارهای عملی: یافته های پژوهش نشان داد سه راهکار «نظرخواهی مدیران روستایی از روستاییان در مراحل مختلف برنامه های اجرایی (قبل، حین و بعد از اجرای برنامه ها)»؛ «همکاری و فعالیت بیشتر و دلسوزانه مدیران روستایی در محیط روستا» و «شفاف سازی برنامه ها و امور اجرایی روستا با روستاییان» به ترتیب با ۱۵۴، ۱۳۲ و ۱۲۶ بار تکرار، مهم ترین راهکارهای بهبود وضعیت شاخص های حکمروایی خوب در محدوده مورد مطالعه هستند.
اصالت و ارزش: مدیران نوین روستایی در محدوده مورد مطالعه براساس شاخص های حکمروایی خوب دارای عملکرد مناسبی نبوده و برای اولین بار در کشور، از سوی روستاییان بخش شاهو، بر غلبه بر مشکلات حکمروایی خوب، راهکارهای عملیاتی از سوی روستاییان ارائه شده است.
تحلیل آثار بیمه اجتماعی کشاورزان، روستاییان و عشایر بر امنیت اجتماعی و احساس تعلق جامعه روستایی ( مورد مطالعه: روستاهای شهرستان بدره- استان ایلام)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
امنیت همواره از نیازهای اساسی جوامع بشری بوده است که بدون آن زندگی انسان ها به مخاطره می افتد. بی شک، هیچ عنصری برای پیشرفت، توسعة جامعه و شکوفایی استعدادها مهم تر از عنصر امنیت و تأمین آرامش نیست. درواقع، امنیت پیش زمینة یک اجتماع سالم و احساس امنیت بسترساز توسعة جوامع انسانی است. از این رو، بیمه از راهکارهای اساسی و ارزشمند بشری در ایجاد امنیت، به ویژه امنیت اجتماعی است. این پژوهش با هدف تحلیل آثار بیمة اجتماعی کشاورزان، روستاییان و عشایر بر امنیت اجتماعی و احساس تعلق جامعة روستایی در روستاهای شهرستان بدره، استان ایلام انجام گرفته است. روش تحقیق توصیفی و تحلیلی بوده و داده های مورد نیاز با استفاده از مطالعة میدانی (پرسشنامه) گردآوری شده است. جامعة آماری شامل افراد تحت پوشش بیمة اجتماعی کشاورزان، روستاییان و عشایر (448 نفر) است که با استفاده از روش کوکران حجم نمونه 207 نفر محاسبه شده و نمونه ها با استفاده از روش تصادفی انتخاب شده است و درنهایت با استفاده از نرم افزار SPSS و استفاده از آزمون تی تک نمونه ای تجزیه و تحلیل شده است. با توجه به نتایج تحقیق، وجود بیمة اجتماعی کشاورزان، روستاییان و عشایر در منطقة مورد مطالعه برای حمایت از روستاییان ضروری بوده و صندوق بیمه توانسته است اعتماد روستاییان را به خود جلب کند. همچنین، بیمه در ارتقای امنیت اجتماعی و احساس تعلق روستاییان تأثیرگذار بوده است، ولی در شاخص ارتقای امنیت اجتماعی اثر بیشتری داشته است.
الگوسازی تغییرات کاربری اراضی دهستان های استان اصفهان با استفاده از مدل GWT-test(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
مدیریت و برنامه ریزی منطقه ای نیازمند اطلاعات فضایی دقیق و به هنگام کاربری اراضی و الگوی تغییرات آن است. رصد و کشف این الگوها اطلاعات مورد نیاز درمورد وضعیت فعلی توسعه و ماهیت تغییرات را به منظور برنامه ریزی درست و دقیق در اختیار برنامه ریزان و تصمیم گیرندگان قرار می دهد. از این رو، تحقیق حاضر در پی کشف الگوی فضایی تغییرات مکانی-زمانی کاربری اراضی طی یک دوره 10 ساله در سطح دهستان های استان اصفهان است. ﺑﺮﺍی ﺍﻧﺠﺎﻡ دادن ﺗﺤﻘیﻖ، ﻧﻘﺸه ﭘﻮﺷﺶ اراﺿی استان اصفهان با ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی تصاویر ماهواره ای لندستETM + و لندست 8 مربوط به سال های 1381 و 1393 به روش ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی ﻧﻈﺎرت ﺷﺪه ﺑﺎ اﻟﮕﻮریﺘﻢ ﺣﺪاکﺜﺮ اﺣﺘﻤﺎل در چهار طبقه پوشش گیاهی، آب، اراضی بایر و سکونتگاه تهیه شد. سپس به منظور آزمون ﺗﻐییﺮﺍﺕ ﻓﻀﺎیی-زمانی ﺩﺭ ﺳﻄﺢ ﻣﺤﻠی ﺍﺯ ﻣﺪﻝ ﺁﺯﻣﻮنGWt-test ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺷﺪ. ﻧﺘﺎیﺞ ﺗﺤﻘیﻖ بیانگر تغییرات ﻓﻀﺎیی عمده کاربری اراضی ﺩﺭ دهستان های استان اصفهان است. همچنین، ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪ این تغییرات ﺗﻔﺎﻭﺕﻫﺎی ﻓﻀﺎیی دارد؛ به گونه ای که در زمینه اراضی آبی به جز دهستان جرقویه وسطی تمام دهستان های استان با سطح اطمینان 99/0 درصد تغییرات داشته اند و فرضیه تغییرات درمورد اراضی بایر در 124 دهستان، اراضی سکونتگاهی در 118 دهستان و اراضی پوشش گیاهی در بیش از نیمی از دهستان های استان تأیید شده است. به طور کلی، دهستان های استان به ترتیب در طبقات مربوط به آب، سکونتگاه، اراضی بایر و پوشش گیاهی بیشترین تغییر اراضی را داشته اند. این تحقیق بیشتر به دنبال کشف الگو و تغییرات فضایی اراضی در سطح دهستان های استان اصفهان است. تحقیق در این زمینه و همچنین بررسی علل پیدایش این تغییرات به تحقیقات عمیق تر با رویکرد آمایش سرزمین نیاز دارد.