درخت حوزه‌های تخصصی

اندیشه سیاسی

ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین
فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۲٬۵۶۱ تا ۲٬۵۸۰ مورد از کل ۳٬۳۱۴ مورد.
۲۵۶۱.

ملاحظاتی پیرامون دین و دموکراسی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۷۲
در مسأله حق حکومت و منشأ مشروعیت، دو گرایش مطرح بوده است: گروهى به ولایت مشاع بشرى مبتنى بر قرارداد و گروه دیگرى به ولایت مشروع الاهى مبتنى بر وحى، معتقد هستند. دیدگاه اول که همان نظریه‏هاى دموکراسى است، مورد نقدهاى گوناگونى، بویژه در مغرب زمین، قرار گرفته است. البته دموکراسى مدل‏هاى گوناگونى دارد که مدل دموکراسى لیبرال با اندیشه دینى ناسازگار است.
۲۵۶۳.

پرواز در ابرهای ندانستن

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۸۳
آقاى شبسترى بر آن است که براى فهم ایمان باید به دو منبع متون دینى و تجربه‏هاى مسلمانان مراجعه کرد. ما به اصل وحى دسترسى نداریم و تنها حکایت مکتوب آن در دست ماست. ایمان پاسخى است که به خطاب خداوند مى‏دهیم و این خطاب را از لابلاى سنت اسلامى که مشتمل بر متون دینى و تجربه‏هاى مسلمانان است، کشف مى‏کنیم.
۲۵۶۴.

آیا دموکراسی لیبرال، جهان شمول است؟

نویسنده:
حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۰۳
جهان‏شمول بودن دموکراسى لیبرال امروزه بیشتر از سوى توسعه‏گرایان تبلیغ مى‏شود. اما این دیدگاه از عنصر تنوع فرهنگى و تاریخى در تحلیل پدیده‏ها غافل است و از این رو با اصل قرار دادن مسیر نوگرایى در غرب، خواهان از میان رفتن گوناگونى و همسان‏سازى جوامع غیرغربى، براى رسیدن به مدل توسعه لیبرال دموکراسى است. نویسنده از پایه‏ها و پیش‏فرضهاى این نظریه پرده بر مى‏دارد و ضمن بررسى انتقادى آن، به تفصیل از نقش عمده صهیونیسم و فرماسونرى در ارائه این تفکر سخن مى‏گوید. از این رو، نویسنده معتقد است که در برخورد با الگوى توسعه غربى باید به گزینش عالمانه و متناسب با فرهنگ خودى دست زد و به دلیل پیچیدگى‏هاى موضوع، این گزینش سخت دشوار و پرمخاطره است.(1)آیا مقارن شدن تجدد در غرب با نفى سنتها حاکى از آن است که تجددگرایى الزاماً با حفظ نهادهاى سنتى ناسازگار است؟ آیا همه جوامع محکوم به پیمودن راهى هستند که در غرب طى شده است؟ تمدن غرب مدتهاست که خود را در چنین موضعى مى‏داند و این اعتقاد نادرست براى برخى از اندیشمندان غربى پدید آمده است که تمدن غرب قافله‏سالار و پیشتاز تمدنهاى بشرى است و جوامع دیگر دوران طفولیت خود را سپرى مى‏کنند و چاره‏اى جز پیمودن راه غربیان را ندارند. جوامع غربى نه تنها نهادهاى سیاسى و اقتصادى بلکه راه و رسم زندگى و فرهنگ خود را نیز جهان‏شمول و قابل تسرى به همه جوامع مى‏دانند. تلاش بى‏وقفه غرب براى تحمیل نظام دموکراسى لیبرال بر دیگر جوامع را مى‏توان نمادى از امپریالیسم سیاسى غرب دانست. ریشه‏یابى چنین بینشى حایز اهمیت فراوان است و لازم است مورد نقد و بررسى علمى قرار گیرد.
۲۵۶۷.

اصلاح طلبی به میزان تغییر بستگی ندارد

مصاحبه شونده:
حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۳۶
در این گفتگو ضمن پرداختن به مشکلات تئوریک اصلاح‏طلبى به نحوه تغییر به عنوان ملاک اصلاح‏طلبى اشاره مى‏شود بدین معنا که اصلاح‏طلبى ناظر به صورت است و نه محتوا و سپس ضمن اشاره به آمادگى پذیرش نظم دموکراتیک به چرخش میان امنیت و آزادى پرداخته شده است و راهکارهایى هم ذکر شده‏اند.
۲۵۷۰.

اخلاق در جهان پست مدرن

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۲۱۶
ویژگى‏هاى اخلاق در جهان پیش از دوران پست‏مدرن و رویکردهاى پست‏مدرن به اخلاق محور اصلى این مقاله است. نویسنده در پایان مقاله آورده است که نظام اخلاقى پست‏مدرن در تقابل با اخلاق افلاطونى و نوافلاطونى است.
۲۵۷۲.

دفاع از یک نظریه سیاسی

نویسنده:
حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۷۱
بنابر یک نظریه سیاسى که ریشه در نظریات امام خمینى و شهید مطهرى دارد، بهتر است که روحانیت از عهده‏دار شدن مسؤولیت ریاست جمهورى و کادر اجرایى کشور پرهیز کند و از طریق شوراى نگهبان، قوه قضائیه و مجلس و در رأس همه، از طریق ولایت فقیه به وظیفه اصلى خود که هدایت، ارشاد و جلوگیرى از انحراف نظام است بپردازد. این نظریه آثار و لوازم مثبت زیادى در پى دارد.
۲۵۷۳.

جمهوریت در نظام سیاسی اسلام

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۹۰
بحث جمهوریت و نقش مردم و حکومت اسلامى به این پرسش باز مى‏گردد که «ملاک مشروعیت در اسلام» چیست؟ آیا مشروعیت همان مقبولیت است یا به معیارهاى دیگر باز مى‏گردد؟ از نظر نویسنده، مشروعیت خواه در زمان پیامبر اکرم‏صلى الله علیه وآله وسلم و ائمه اطهارعلیهم السلام و خواه در عصر غیبت به نصب از طرف خداوند باز مى‏گردد و مردم در مشروعیت هیچ نقشى ندارد. ولى در تحقق و استقرار حکومت اسلامى، مردم نقش صددرصد داشته و تمام تأثیر مربوط به کمک مردم است.
۲۵۷۴.

چگونه می توان در جوامع اسلامی از تسامح سخن گفت؟

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۱۸
نویسنده، یکى از روشنفکران عرب و ساکن فرانسه است که بیشتر آثار خود را به زبان فرانسه نگاشته است. مقاله حاضر ترجمه بخشى از کتاب أین هو الفکر الاسلامى المعاصر است. وى معتقد است که ریشه تسامح یا فقدان آن را باید در شرایط تاریخى و اجتماعى هر جامعه جستجو کرد; نه در منابع دینى و فرهنگى آن. به این ترتیب، فقدان تسامح در جوامع اسلامى و در اروپاى قرون وسطا به دلیل حاکمیت نظامهاى سلطه گر و امپراتورى هاى بزرگ بود و ضرورت تسامح در دوران جدید، محصول تشکیل دولتهاى ملى و تغییر در ساخت سیاسى ـ اقتصادى کشورهاست.
۲۵۷۵.

سنت گرایی، تجددگرایی و پسا تجددگرایی

نویسنده:
حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۴۴۴
نویسنده وجه تمایز سه جریان سنت‏گرایى، تجددگرایى و پساتجددگرایى را در موضع آنها نسبت به عقل و میزان توانایى آن بر کسب معرفت و میزان واقع‏نمایى عقل انسان مى‏داند. از نظر ایشان سنت‏گرایى موضعى مشروط نسبت به عقل دارد، تجددگرایى موضع پذیرش مطلق و مبتنى بر خود بسنده دانستن عقل و پساتجددگرایى موضعى منفى‏نگرانه نسبت به عقل دارد.
۲۵۷۶.

اصلاح گرایان طالب دینی هستند که در عرصه نظارتها و سیاستها نباشد

مصاحبه شونده:
حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۴۱
اصلاحات دو نظریه مختلف داشته است. نخست، گروهى از علما هستند که سعى مى‏کنند دین را از پیرایه‏ها پاک و آن را احیا کنند و دوم، گروهى از روشنفکران هستند که با الهام از فرهنگ و تحولات غرب، تحت عنوان پیرایه‏زدایى، دین‏زدایى مى‏کنند. اینان با دینى درگیر هستند که دعوى حضور در حیات عمومى بشر را دارد و اتفاقاً طالب دینى هستند که در کار عمومى جامعه و در سیاست‏گذارى‏ها، نظارتها و ارزشیابى‏هاى اجتماعى دخالت نکند. در تاریخ ایران، هرگاه دین و دولت با هم ترکیب شده است، آثار مثبت فراوان بر جاى گذاشته است. اصلاح‏طلبان در عصر مشروطه و در وضعیت کنونى جامعه به دنبال غربى کردن جامعه بوده‏اند و حتى برخى علما ناخواسته با تفسیر اسلام به رسم غرب به این جریان کمک کرده‏اند.
۲۵۷۷.

رویکرد چپ؛ ریشه در وضع خاص انسانی

نویسنده:
حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۰۰
آقاى حسین کچویان با طرح مباحثى اصولى از زاویه‏اى متفاوت و با اثبات این نکته که نظریه‏هایى چون «پایان ایدئولوژى» و «پایان تاریخ» بخشى از تبلیغات ایدئولوژیک نظامهاى سرمایه‏دارى و لیبرال دموکراسى علیه بلوک شوروى بوده که تعمداً سایر ایدئولوژى‏هاى رقیب در غرب و جهان سوم را نادیده مى‏گیرد، معتقد است که روند جهانى‏سازى پدیده‏اى است که از آغاز با هویت سرمایه‏دارى همراه بوده است. ایشان ضمن تفکیک «جهانى‏شدن» و «جهانى‏سازى» معتقد است که این فرایند مى‏تواند زمینه‏ساز حرکتهاى فراملى براى چپ باشد. جریان چپ به هیچ وجه تمام‏شده تلقى نمى‏شود بلکه ضمن تأکید بر عدالت و استقلال، در وضعیت کنونى «مسأله هویت» را در دستور کار خود قرار مى‏دهد.
۲۵۷۸.

گفتگوی علم و دین

نویسنده:
حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۱۳
دکتر گلشنى وضعیت دین در جهان غرب را چنین ترسیم مى‏کند که بنیانگذاران علم نوین متدین بودند و سپس این اندیشه پیدا شد که با پیشرفت علم جاى دین گرفته خواهد شد. منشأ تعارضات میان علم و دین دخالتهاى نابجاى اصحاب آنها در حوزه یکدیگر است و واقعاً میان این دو تعارضى نیست؛ زیرا علم در طول دین است و آیات الهى در پرتو علم بهتر شناخته مى‏شود. نویسنده به رد نظریه‏اى مى‏پردازد که علم و دین را به جهت زبانشان متعارض مى‏دانند و ویژگى‏ها و جایگاه زبان را در عرصه فهم و معرفت بیان مى‏کند و در نهایت به ترسیم جایگاه علم در جهان معاصر مى‏پردازد و اینکه بسیارى از دانشمندان اکنون دریافته‏اند علم نیازمند به دین است نه تنها از آن رو که نمى‏تواند خودش را کنترل کند، بلکه بدان جهت که بسیارى سؤالات است که در علم بدون پاسخ مى‏ماند.
۲۵۷۹.

نقدی بر قرائت رسمی از دین

مصاحبه شونده:
حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۷۴
متن زیر تلخیص دقیقى از گفت‏وگوى روزنامه ایران با آقاى شبسترى درباره کتاب جدیدالانتشارش با نام نقدى بر قرائت رسمى از دین مى‏باشد. منظور ایشان از قرائت رسمى، قرائت فقهى - حکومتى است که در حوزه حکومت و سیاست با زبان تکلیف سخن مى‏گوید. در عصر مدرنیته، به دلیل وجود گزینه‏هاى مختلف سیاسى و اجتماعى، باید از «حقِ» انتخاب سخن گفت، نه از تکلیف. تنها پیام سیاسى و اجتماعى دین اسلام این است که عدالت باید تحقق پیدا کند. احکام معاملات و سیاسات در قرآن و سنت، تاریخ‏مند بوده و تنها مصالح موقت آن عصر یا محیط را تأمین مى‏کرده است. مقتضاى مسلمان زیستن ما در عصر حاضر این است که حقوق بشر را بپذیریم و آن را اساس سازمان‏دهى اجتماعى خود قرار دهیم.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان