درخت حوزه‌های تخصصی

ژوکوفسکی، والنتین، اشعار عامیانه ایران (در عصر قاجار)، [ترجمه میرباقر مظفرزاده]، به اهتمام و تصحیح و توضیح عبدالحسین نوایی، انتشارات اساطیر، تهران ????، ??? صفحه. تحول موضوع و معنا در شعر معاصر رساله دکتری محمد ناصر دانشجوی پاکستانی است که، در آن، به بررسی تحول صورت و معنا در شعر معاصر پرداخته شده است. بر این قرار، در عنوان کتاب، به جای موضوع می بایست صورت آمده باشد. مولف پس از مطالعه این تحول، به شاعران معاصر می پردازد و اشعار آنان را در دو مبحث جداگانه صورت و معنا تحلیل می کند. پرداختن به دو مقوله جداگانه صورت و معنا در شعر شاعران معاصر، به مبحث نظم خاصی بخشیده است. نویسنده کوشیده است، با تفکیک این دو، در هر بخش، مطالب مربوط به آن را گروه بندی کند. مثلا، در مبحث صورت، مطالبی از قبیل زبان، وزن، قافیه، قالبهای شعری، تصویرها و صنایع درج شده است. با نظم خاصی که نویسنده برقرار کرده، خواننده می تواند فراز و نشیب های شعر شاعران را، فارغ از آشفتگی ذهنی، پی گیرد. کتاب شامل هشت فصل است. در فصل های اول تا چهارم تحول صورت و معنا در شعر دوره مشروطه بررسی شده است. فصلهای پنجم تا هشتم به بررسی تحول صورت و معنا در اشعار نیما، اخوان ثالث، فروغ و سپهری اختصاص یافته است. در چهار فصل اول، در چند مورد، بحث تا سال 32 و حتی شاعران بعد از انقلاب گسترش داده شده است... پرداختن به دو مقوله جداگانه صورت و معنا در شعر شاعران معاصر، به مبحث نظم خاصی بخشیده است. نویسنده کوشیده است، با تفکیک این دو، در هر بخش، مطالب مربوط به آن را گروه بندی کند. مثلا، در مبحث صورت، مطالبی از قبیل زبان، وزن، قافیه، قالبهای شعری، تصویرها و صنایع درج شده است. با نظم خاصی که نویسنده برقرار کرده، خواننده می تواند فراز و نشیب های شعر شاعران را، فارغ از آشفتگی ذهنی، پی گیرد. کتاب شامل هشت فصل است. در فصل های اول تا چهارم تحول صورت و معنا در شعر دوره مشروطه بررسی شده است. فصلهای پنجم تا هشتم به بررسی تحول صورت و معنا در اشعار نیما، اخوان ثالث، فروغ و سپهری اختصاص یافته است. در چهار فصل اول، در چند مورد، بحث تا سال 32 و حتی شاعران بعد از انقلاب گسترش داده شده است...

در این مطالعه، ادبیات داستانیِ منتشرشده در دوره تاریخیِ انقلاب سفید تا انقلاب اسلامی به شیوه تحلیل انتقادی گفتمان نقد می شود. هدف آن بود تا با اتخاذ رویکردی گفتمانی در نقد ادبی، متون منتشر شده از انقلاب سفید تا انقلاب اسلامی بررسی شود و مؤلفه های فرهنگِ مقاومت در این متون در سه حوزه اقتصادی، اجتماعی فرهنگی، و سیاسی شناسایی و برجسته شود. داده های این مطالعه در قالب «متون»، یعنی شکل نوشتاری کاربرد زبان، تعین یافته اند و این متون به دو دسته کلی تقسیم می شوند: 1. متونی که شرایط اقتصادی، سیاسی، و اجتماعی فرهنگی را توصیف و تحلیل می کنند؛ و 2. متونی که در حوزه ادبیات داستانی و در دوره زمانی بررسی شده تولید شده اند. از این داده ها، بر اساس اصل اشباع نظری نمونه گیری هدف مند صورت گرفت و به شیوه تحلیل متن کلاسیک و ژرفانگر تحلیل شدند. نقد ادبی این متون با رویکرد تحلیل انتقادی گفتمان نشان می دهد که در این دوره تاریخی چون گفتمان رسمی در سه حوزه اقتصادی، اجتماعی فرهنگی، و سیاسی متأثر از تغییراتی که حکومت در شرایط اجتماعی ایجاد کرد حول دال های مرکزی ای سامان یافته است، در این مطالعه از آن ها با عناوین 1. حمایت از الگوی اقتصادی سرمایه داری، 2. حمایت از الگوی اجتماعی فرهنگی مدرن، و 3. حمایت از الگوی سیاسی پادشاهی یاد می شود. متون ادبی تولید شده در این دوران نیز در نسبت با این گفتمان رسمی، حول دال های مرکزی 1. مخالفت با شیوه تولید سرمایه داری، 2. مخالفت با ترویج مظاهر فرهنگ غرب، و 3. مخالفت با الگوی سیاسی نظام پادشاهی و ظلم و ستم حاکم بر افراد شکل گرفته اند.

ادبیّات پایداری انعکاس دهنده پایمردی و دلاورمردی های یک ملّت یا قوم در برابر هرگونه تجاوز و ظلم و ستم است. با نگاهی به ادبیّات کشورهایِ درگیر جنگ- داخلی یا خارجی- در می یابیم که این نوع ادبی نزد آن ها از جایگاه ویژه ای برخوردار است. نسیم شمال، شاعر دوره مشروطه، با شعر خویش به دفاع از ملّت خود در برابر بیگانگان و ظلم و ستم داخلی پرداخته است. وی علاقه فراوانی به وطن خویش داشته و گاه آن را یوسفِ اسیر در چنگال گرگ و گاهی مادری دانسته که پیکرش عریان شده و ثروت آن به تاراج رفته است. شاعر، امید فراوانی به آینده روشن و بهبود اوضاع کشور داشته و مردم را به پیروزی نهایی حق بر باطل امیدوار ساخته و در این راه از نمادهای دینی مانند پیامبر (ص) و حضرت مهدی (عج) یاری طلبیده است. نسیم شمال، اعتراض خود را به اوضاع نابسامان کشور اعلان داشته و بارها از وجود انگلیس و روسیه در کشور خویش ناراحت بوده و با نمادهایی مانند زاغ و خرس از آنها یاد کرده و سعی در آشکار ساختن چهره آنها برای مردم داشته است. وی همچنین سعی در بیدار ساختن مردم از خواب غفلت و تحریک آنها به مبارزه داشته است. پژوهش حاضر می کوشد با روش توصیفی- تحلیلی و با بهره گیری از دیوان «باغ بهشت» نسیم شمال، به تبیین جلوه های ادبیّات پایداری در شعر وی پرداخته و هنر این شاعر پایداری را برای خوانندگان نمایان سازد.