درخت حوزه‌های تخصصی

سازمان، ابزاری جهت خدمت به اجتماع است. از این رو، تبیین وظایف و مسئولیت های آن در قبال اجتماع، امری ضروری است. ایجاد حوزه ای به نام مسئولیت اجتماعی سازمان و تبیین ابعاد آن، تلاشی به منظور تبیین این وظایف است. این مفهوم در غرب با تغییر مبانی فلسفی و دیدگاه دانشمندان نسبت به سازمان و محیط آن، تحولاتی داشته است. مسئولیت اجتماعی سازمان در بستر اندیشه غرب و متناسب با نیازهای جامعه غربی شکل گرفته و در قرن اخیر، موضوع گفت وگو و تضارب آرای دانشمندان علم مدیریت قرار گرفته است. متأسفانه این موضوع در بین دانشمندان مدیریت اسلامی، استقبال کمی داشته است. جهت شروع پژوهش اسلامی در این موضوع، ابتدا باید به تبیین وجود مفهومی به نام مسئولیت اجتماعی سازمان در اندیشه اسلامی پاسخ داد. از این رو مقاله حاضر به دنبال پاسخگویی به این سؤال اساسی است که در منظر دین اسلام، مفهومی به نام مسئولیت اجتماعی سازمان وجود دارد؟ برای پاسخگویی به این سؤال، از برهان عقلی، یکی از منابع معرفت شناسی دین اسلام استفاده شده است. در این مقاله پس از تبیین اصالت سازمان، به حقوق و مسئولیت های ملازم آن حقوق پرداخته شده و در نهایت به وجود مسئولیت برای سازمان نسبت به اجتماع در قالب مسئولیت های سلبی و ایجابی دست یافته شده است.

محققان حوزه نوآوری معتقدند که نوآوری دیگر تنها ساختار اقتصادی یا فرایند فنی نیست و آن را می توان در قواره پدیده ای اجتماعی دانست. جهاد سازندگی نیز یکی از نهادهای نوظهور انقلاب اسلامی است که توانست در روندی رو به رشد به توسعه خدمات اجتماعی بپردازد و بخشی از نیازهای روز جامعه را در دوره حیات خود به گونه های نوآورانه نسبت به ساز و کارهای موجود و بوسیله مردم و سازماندهی مردمی برآورده سازد. لذا از این منظر می توان جهاد سازندگی را به مثابه یک نهاد نوآور اجتماعی مورد مطالعه قرار داد. بنابراین محقق در این تحقیق به دنبال این است تا مبتنی بر راهبرد تحلیل مضمون و با استفاده از تحلیل بیش از ۳۰ مصاحبه های هدفمند و اسناد و تحقیقات مرتبط انجام شده با این نهاد، الگوی شکل گیری نوآوری اجتماعی در جهاد سازندگی را تشریح کند. هم چنین به علت عدم دسترستی به تمامی اعضای مدیران و متخصصان مرتبط در جهاد در این تحقیق از رویکرد نمونه گیری غیر احتمالی و با شیوه گلوله برفی استفاده شد. مبتنی بر نتایج، این الگو فرایندی است که با "ایجاد اضطرار محرک بر محوریت ولی" شروع شد و با "شکل گیری اولیه مبتنی بر نیت مندی جهادی و تربیت نوین اسلامی" ادامه یافت و بر بستر "ساختاری جهادی" و در محیط و فرهنگی با "کنش جهادی" توسعه و قوام پیدا کرد و در نهایت موجب "بسیج عمومی و احیای فرهنگ یاریگری" به منظور رفع نیازهای جامعه توسط آحاد مردم شد.

این پژوهش به بررسی ابعاد مدیریت ارتباط با ارباب رجوع (CRM) بر اساس اندیشه های مدیریتی حضرت علی(ع) در نامه 53 کتاب نهج البلاغه و میزان تحقق آنها در ادارات دولتی شهرستان شهرضا پرداخته، و الگویی پنج بعدی شامل عدالت، پیگیری، مدارا، صبر و حسن خلق ارائه کرده است. روش بررسی اطلاعات به صورت کتابخانه ای و اسنادی و منبع اصلی آن نهج البلاغه با شیوه توصیفی تحلیلی به بررسی این ابعاد پرداخته است.

در دوران مبارزه با کرونا جهان دچار تغییرات وسیعی شد. بررسی خصوصیات این زمان و دوره پساکرونا اقتضای سبک زندگی نوینی را دارد. به این منظور و با بهره گیری از گفتمان رهبرفرزانه انقلاب تحول و جهش در سبک زندگی حاضر پیشنهاد می گردد. این پژوهش از نوع توسعه ای و کاربردی است و هدف آن شناسایی سبک زندگی نوین در مواجهه با ویروس کرونا با تأسی به فرمایشات رهبری می باشد. روش تحقیق مورد استفاده توصیفی–تحلیلی و تجزیه تحلیل اطلاعات با روش تحلیل محتوای کیفی و جمع آوری اطلاعات به صورت کتابخانه ای می باشد. این تحقیق بابررسی مهم ترین تأثیرات ویروس کووید۱۹برسبک زندگی به ارائه الگویی نوین مبتنی بر شریعت و برگرفته از بیانات رهبری پرداخته است. نتایج اساسی شیوع کروناعبارتند از: بحران های فراگیر «ترس از مرگ»، «خودمحوری و غفلت از دیگران و کم رنگ شدن ارتباطات انسانی»،«افزایش نابرابری و سختی معیشت»، «تعطیلی تجمعات و مراکز مذهبی و فرهنگی دنیا»، «تسلط بیشتر فضای مجازی بر وقت، سرمایه و سبک زندگی». به منظور ترویج سبک زندگی نوین بایستی با مفاهیم اساسی چندی آشنا شویم که مهم ترین آن ها «تبیین درماندگی بشر و احساس نیاز به احیای الگوی منتظربودن در سبک زندگی نوین»، «مفهوم انتظار فرج برای آسایش و خوشبختی»، «هویت بخشی به مردم با توجه به جنبه عبادی زندگی»، «قوی شدن همه جانبه»، «تمرکز روی توانایی های داخلی بجای گم شدن در موقعیت و پناه به بیگانگان»، «گسترش فرهنگ مواسات و صبر». مهمترین نکته این است که در سبک زندگی نوین، انتظار همراه با امید به فرج، موجب تحرّک می گردد.

تأمین مالی شرکت های دانش بنیان در سال های اخیر به عنوان یک موضوع راهبردی در پیشبرد اهداف اقتصاد مقاومتی، مورد توجه بانک ها قرار گرفته است. در این راستا تشکیل صندوق های خطرپذیر و نیز تخصیص خطوط اعتباری را می توان از جمله اقدامات اساسی شبکه بانکی در این حوزه دانست. لکن چالش های بسیاری در مسیر نیل به تأمین مالی اثربخش شرکت های دانش بنیان همچون ریسک های موجود، نبود الگوهای نظارتی، رویکردهای اعتباردهی و ارزش گذاری طرح های دانش بنیان و... وجود دارد که علی رغم مطالعات وسیع به عمل آمده، همچنان فضای بهبود در این حوزه را فراهم ساخته است. در این زمینه بانک توسعه صادرات با عنایت به نقش حمایتی خود در بخش صاردات، مطالعات تخصصی مرتبطی را در دست انجام دارد که ارائه الگوی ابزارهای اسلامی ترکیبی را می توان از جمله این دستاوردها دانست. مقاله حاضر که به تبیین جوانب این الگو خواهد پرداخت، به صورت زیر ترکیب بندی شده است؛ در ابتدا با مروری بر آمارهای مرتبط با سرمایه گذاری خطرپذیر در ایران و جهان و نیز برخی بررسی های میدانی، وضعیت فعلی تأمین مالی دانش بنیان مورد بررسی قرار خواهد گرفت؛ در ادامه با تدوین ادبیات موضوعی و نیز مطالعات کتابخانه ای، وضعیت مطلوب ترسیم خواهد شد. مرحله بعد ضمن ارائه مدل پیشنهادی، تلاش دارد تا پوشش شکاف میان وضعیت فعلی و وضعیت مطلوب در سرمایه گذاری دانش بنیان را مدنظر قرار دهد، در نهایت نیز با بکارگیری نظرات کارشناسان، اعتبار مدل ارائه شده مورد تحلیل قرار خواهد گرفت.

یکی از راهکارهای مؤثر در زمینه ارتقای بهره وری نظام اقتصادی، راهکار سنجش اعتبار در صنعت بانکداری است که با ارائه خدمات خویش موجب توزیع عادلانه سرمایه در سطح جامعه می شود؛ سرعت و کارایی در انتقال وجوه از واحدهای مازاد اقتصادی به متقاضیان وجوه را بالا می برد، شفافیت و اطمینان عمومی را افزایش می دهد و در نهایت، با کاهش وقوع جرائم مالی و بهبود نظام اقتصادی منجر به ارتقای امنیت، آرامش و رفاه عمومی جامعه می شود. این موضوع در چارچوب بانکداری اسلامی به دلیل ماهیت متفاوت و نوع عملیات منحصربه فرد آن از اهمیت دوچندانی برخوردار می شود. این تحقیق بر آن است تا بررسی پدیدة اعتبارسنجی در بانکداری اسلامی به ویژه، مدل بانکداری بدون ربای ایران، بر اساس آموزه های اسلامی ضرورت سنجش اعتبار از ابعاد دیگری اثبات نماید. در این تحقیق با استفاده از روش تحقیق تحلیلی- استنباطی دلایل ضرورت سنجش اعتبار در بانکداری اسلامی بررسی می شود و ضرورت سنجش اعتبار از منظر بانکداری اسلامی را در دو سطح خرد و کلان اثبات می گردد. در سطح خرد ایفای نقش وکالتی بانک ها در قبال سپرده گذاران و اجرای عقود اسلامی در قراردادهای بانکی بر اساس مختصات واقعی آن ها و در سطح کلان لزوم استقرار عدالت اقتصادی و جلوگیری از بحران آفرینی به بهانة کسب سود و منفعت بیشتر از دلایل اهمیت سنجش اعتبار در بانکداری اسلامی است

تعدد و تفاوت فرهنگی جوامع، لزوم مدیریت بومی در هر سرزمینی را اجتناب ناپذیر کرده است. در فرهنگ جمهوری اسلامی ایران که دین کارکرد اصلی دارد به کارگیری نظریه های مدیریت به تنهایی نمی تواند مؤثر باشد و نمی توان انتظار داشت که نظریه های موجود که آمیخته با فرهنگ غربی است در یک جامعه ی ارزش محور کاربرد اثربخشی داشته باشد. افزون بر این، با مراجعه به منابع اسلامی می توان به گزاره هایی غنی دست یافت که حاوی دستورالعمل ها و توصیه های مدیریتی و رفتاری است. از این رو ارائه الگوهای اسلامی در زمینه ی ارتباطات که تار و پود سازمان را به هم پیوند می دهد و نیاز مدیران در انجام وظایف مختلف است از ضرورت های غیرقابل انکار است. بنابراین استخراج معیارهای ارتباطی از دیدگاه قرآن و ارزیابی یک سازمان ارزش محور بر اساس آن، ضروری به نظر می رسد. در این پژوهش معیارهای ارتباطی با مطالعه ی فهرست موضوعی و تخصصی آیات قرآن و تفاسیر نور و نمونه استخراج و در سه حوزه ی فردی، سازمانی و محیطی طبقه بندی شده است معیارها با روش فازی اولویت بندی و معیارهای اولویت دار در جهاد دانشگاهی صنعتی شریف مطابق طیف لیکرت مورد ارزیابی قرار گرفت و با استفاده از الگوی تحلیل شکاف، فاصله بین وضعیت موجود و وضعیت مطلوب مشخص و راهبردهای لازم جهت کاهش این شکاف ها با رویکرد قرآنی ارائه شد.

مقدمه و هدف: انگیزش از موضوعات و مفاهیم اساسی در مدیریت سرمایه ای انسانی بوده و نظریه پردازان، آن را کلید موفقیت سازمان می دانند. در منابع اسلامی برگرفته از آیات الهی به این مهم پرداخته شده است. این مطالعه با هدف ارزیابی جایگاه نظریه های انگیزشی مدیریت در قرآن کریم انجام گرفت. روش تحقیق: مطالعه به روش تحلیل محتوای کمی انجام شد. جامعه آماری شامل متن قرآن و منابع منتخب مدیریت حاوی نظریه های انگیزشی بود. ابزار جمع آوری داده، فهرست محتوای مبتنی بر 7 مقوله کلی و 52 مولفه فرعی انگیزش در مدیریت بود. روایی صوری فهرست محتوا، اعتباریابی شد. داده ها با استفاده از آمارهای توصیفی(فراوانی و درصد) و استنباطی(کای اسکویر) SPSS,v16 تحلیل شد. یافته ها: از مجموع 114 سوره مبارکه قرآن کریم، (90%) 103سوره به مقوله ها انگیزشی اشاره دارند. این سوره ها به ترتیب، مقوله های مادی با فراوانی(60%)237، کمال جویی و استقلال طلبی(14%)55، برتری جویی(10%)40، تهاجمی و منفی(8%)32، عدالت جویی(6%)24 و ایمنی و اجتماعی(2%)5، را موردتوجه قرار می دهند. نتیجه گیری:  نتایج مطالعه حاضر نشان داد که آیات الهی بر مولفه های انگیزشی مدیریت به طور گسترده توجه دارد. لذا استفاده از رهنمودهای این کتاب الهی به مدیران، مدرسین و مولفین کتب مدیریتی توصیه می گردد.

با توجه به تأثیرگذاری زیاد تصمیمهای مدیران عالی در سطوح مختلف جامعه همراستایی سبک مدیریتی این مدیران با راهبردهای اصلی کشور ضرورتی انکارناپذیر است. جمهوری اسلامی ایران متناسب با راهبردهای خود سبک نوینی از حکمرانی و بهتبع آن الگوی مدیریت در سطح عالی را ارائه داد که برخی از مدیران سطوح عالی در راستای تحقق اهداف نظام و در طی 40 سال اخیر مطلوب عمل کرده و برخی دیگر دچار ضعفهایی بودند. شهید سپهبد قاسم سلیمانی بهعنوان تنها مدیر عالی در نظام جمهوری اسلامی که موفق به گرفتن نشان ذوالفقار از رهبری معظم ایران شده است نهتنها در عملکرد شغلی خود موفق بود بلکه با محبوبیتی کمنظیر در سطوح و سلایق مختلف جامعه همراه شد. در این پژوهش کاربردی اکتشافی، با رویکرد آمیخته و با هدف ارائه الگوی مدیریتی مطلوب برای مدیران عالی در جمهوری اسلامی ایران مبتنی بر سبک مدیریت شهید سلیمانی با استفاده از تحلیل مضمون مصاحبهها، فیلمها و دادههای متنی مرتبط با شهید سلیمانی، 44 مضمون پایه، 17 مضمون سازماندهنده و شش مضمون فراگیر از طریق نرمافزار مکس کیو. دی. آ. (2018) مشخص شد. مضمونهای فراگیر برای الگوسازی ساختاری تفسیری در محیط نرمافزاری متلب در اختیار 30 نفر از خبرگان قرار گرفت که به شیوه گلوله برفی انتخاب شده بودند. مبانی اعتقادی بهعنوان اثرگذارترین مضمون در سطح چهارم، زمینههای فردی در سطح سوم، مشیهای سیاسی فرهنگی اقتصادی و سیاسی در سطح دوم، و زمینههای شغلی بهعنوان اثرپذیرترین مضمون در الگوی پیشنهادی در سطح اول قرار گرفت. پیشنهاد میشود مدیران عالی از ویژگیهایی همچون روحیه انقلابی، وحدتآفرینی بین مسئولان و مسئولیتپذیری این شهید تأثیر بیشتری بپذیرند.

جایگاه انسان در علوم انسانی به گونه ای است که سبب شده همگرایی آن با علوم طبیعی در عینیت معرفت شناسی و وحدت روش شناختی به چالشی اساسی تبدیل شود. مطالعات فلسفی توانسته اند این چالش و مرز میان علوم انسانی و علوم طبیعی را از طریق طرح پرسش های معرفت شناسی، هستی شناسی، روش شناسی و انسان شناسی در پیش روی علوم انسانی برجسته سازند. سازمان و انسانِ سازمانی نیز که موضوع مطالعات دانش مدیریت است در مواجهه با پرسش های انسان شناسی فلسفی قرار گرفته است. دستگاه فلسفه اسلامی نیز با حفظ مبانی متافیزیکی خود، انسان را در مرکز مطالعات فلسفی قرار داده است. ازمیان آن مطالعات، حکمت متعالیه به عنوان آخرین دستاورد فلسفی در فرهنگ اسلامی به گونه ای خاص و متفاوت با دیگر مطالعات فلسفه اسلامی به این موضوع پرداخته است. در این مقاله سعی می شود افزون بر طرح اصول کلیدی انسان شناختی حکمت متعالیه، تأثیرهای بالقوه آن بر دانش مدیریت و سازمان تحت عنوان انسان سازمانی مورد بررسی قرار گیرد؛ اما پیش از آن، مروری اجمالی بر طرح برخی اندیشه های نظری در زمینه انسان سازمانی که باعث چرخش های اساسی و متفاوتی در نظریه های سازمان و مدیریت شده است صورت می گیرد.

هدف این پژوهش بررسی نقش میانجی احساس انرژی در رابطه ی بین اخلاق کاری اسلامی با تمایل به ترک خدمت بود. روش تحقیق از حیث هدف، توسعه ای-کاربردی و از حیث شیوه ی جمع آوری داده ها، توصیفی- همبستگی می باشد. جامعه ی آماری تحقیق شامل کلیه کارکنان سازمان تبلیغات اسلامی خراسان رضوی (204 نفر) در سال 1392 بود که سرشماری شدند. ابزارهای جمع آوری داده های این تحقیق، پرسشنامه های اخلاق کاری اسلامی ، احساس انرژی در کار و تمایل به ترک خدمت بودند. سپس داده های پژوهش با استفاده از آزمون تحلیل مسیر در نرم افزارLisrel مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج بیانگر این بود که: اخلاق کاری اسلامی بر احساس انرژی کارکنان اثر مثبت معنی داری دارد. احساس انرژی کارکنان بر تمایل به ترک خدمت آنها اثر منفی معنی داری دارد. اخلاق کاری اسلامی بر تمایل به ترک خدمت کارکنان اثر مستقیم منفی معنی داری ندارد. بنابراین مدل نهایی تحقیق پس از حذف مسیر مستقیم اخلاق کاری اسلامی بر تمایل به ترک خدمت از برازش مطلوبی برخوردار شد. لذا لزوم توجه به دلایل ترک خدمت کارکنان با رویکرد احساس انرژی در سازمان ها مشخص می شود.

در تمام دنیا تکنیک های روز مدیریت اعمال و نتایج آن به صورت مقالاتی علمی منتشر می شود و در نهایت توسط مدیران جهت پیشرفت جامعه بکار گرفته می شود، اما متاسفانه در کشور ما چون انتصاب ما اکثرا بر مبنای روابط است نه ضوابط و مدیریت ها از راه آزمایش و خطا اعمال می شود در نهایت بعد از چند سال که یک مدیر به یک راه حل شخصی و نه علمی دست پیدا می کند...