محمدمهدی رحمتی

هدف از پژوهش حاضر، بررسی سرمایه اجتماعی خانواده و مشارکت ورزشی دانش آموزان نوجوان است. جامعه آماری پژوهش را مجموع دانش آموزان دختر و پسر پایه سوم دبیرستان در دبیرستان های دولتی شهر رشت (5682 نفر) که در سال 91-90 مشغول به تحصیل بودند، تشکیل دادند. نمونه آماری 415 نفر (155 پسر و 265 دختر)، با استفاده از جدول مورگان به صورت خوشه ای طبقه ای انتخاب شد. برای جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه محقق ساخته سرمایه اجتماعی خانواده و مشارکت ورزشی استفاده شد. روایی محتوایی پرسشنامه را 12 نفر از استادان صاحب نظر جامعه شناسی و تربیت بدنی تأیید کردند و پایایی آن با روش آلفای کرونباخ (85/0 =r ) به دست آمد. برای تجزیه وتحلیل داده های پژوهش از آزمون های آماری tو رگرسیون چندمتغیره استفاده شد، عملیات آماری با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 18انجام گرفت. نتایج نشان داد روابط درون خانواده (13 درصد) و حمایت درون خانواده (17 درصد)، میزان مشارکت ورزشی دانش آموزان دختر نوجوان را پیش بینی می کند؛ همچنین مشارکت اجتماعی و عضویت در نهادهای داوطلبانه 34 درصد مشارکت ورزشی پسران و 25 درصد مشارکت ورزشی دختران را پیش بینی می کند (05/0P≤).

هدف از پژوهش حاضر بررسی وضعیت پرداختن به الگوهای ورزشی در تفریحات خانوادگی بود که الگوهای مصرفی براساس درآمد، تعداد اعضا، درون و بیرون شهری و سبک مشارکتی و غیرمشارکتی مورد تحلیل قرار گرفت. روش تحقیق از نوع توصیفی- کیفی استفاده شد. جامعه آماری شامل خانواده های شهروند رشت بود که به تفریحات ورزشی خانوادگی در داخل و بیرون شهر می پردازند. نمونه آماری به دلیل زمینه و هدف پژوهش به صورت هدفمند و در دسترس شامل 100 خانواده بود. روش تحقیق از نوع توصیفی و کیفی بود. ابزار پژوهش به صورت مصاحبه بر اساس سؤالات طراحی شده (15 سوال باز پاسخ) و سپس تنظیم اطلاعات دریافتی در چک لیست ها بود. برای تحلیل داده ها از آمار توصیفی استفاده شد. نتایج نشان داد که میانگین زمان فراغت ورزشی خانوادگی 33/37 ساعت در ماه می باشد، خانواده های با جمعیت متوسط (4 یا 5 نفر) و سطح در آمد 3-5 میلیون بیش ترین تفریح ورزشی را دارند، فراغت ورزشی خانوادگی بیشتر به صورت سبک غیرمشارکتی می باشد (19/86)، الگوهای والیبال و کوهنوردی بیش ترین زمان خانوادگی در بین الگوهای دیگر داشتند (6/2 و 5/8). تفریحات درون شهری بیشتر از برون شهری بود. به صورت تقریبی با افزایش تعداد اعضای خانواده و سطح درآمد تفریحات درون شهری کاهش و برون شهری افزایش داشت و به عکس. به نظر می رسد جذابیت الگوهای تفریحی ورزشی، ماهیتاً گروهی انجام دادن آن ها، سطح درآمد و تعداد اعضای خانواده، پیدا کردن خانواده های هم وزن، امکانات و وضعیت دسترسی به آن ها عوامل اصلی تعیین کننده زمان خانوادگی در پرداختن به فراغت ورزشی باشد.

هدف تحقیق حاضر تحلیل عوامل پرخاشگری تماشاگران فوتبال از دیدگاه داوران لیگ برتر و دسته یک کشور است. از تعداد 177 داور، 131 نفر (74 درصد) در این تحقیق شرکت کردند. برای جمع آوری اطلاعات از پرسشنامة محقق ساخته استفاده شد که متغیرها و گویه های مختلف آن به صورت اکتشافی، شناسایی و توسط سه نفر از اعضای هیئت علمی دانشگاه و 16 نفر از داوران و کارشناسان داوری کشور بازبینی شدند. از روش آماری تحلیل عامل اکتشافی برای تعیین عوامل اصلی پرخاشگری تماشاگران استفاده شد. قبل از انجام تحلیل عاملی و به منظور اطمینان از کافی بودن حجم نمونه از معیار کایرز، میجر، الکین (KMO) و برای تعیین همبستگی بین متغیرها از آزمون بارتلت استفاده شد و KMO برابر 719/0 به دست آمد. ضمناً آزمون بارتلت برای داده ها برابر با 7/769 و در سطح معنیداری 001/0 بود. استخراج عامل های اکتشافی، هشت عامل را با محاسبة 56/54 درصد واریانس متغیر پرخاشگری تماشاگران از دیدگاه داوران آشکار کرد. نتایج نشان داد از دیدگاه داوران، به ترتیب، هشت عامل مدیریت امکانات و خدمات، هیجان رسانه ای، نتیجه گرایی، مدیریت مکانی و زمانی مسابقات، رفتار اعضای تیم، نوع داوری، رفتار مربی و داور و حساسیت اجتماعی و سابقة رقابت نقشس اساسی در بروز پرخاشگری تماشاگران دارند.

چکیده تحولات اجتماعی- فرهنگی در جوامع معاصر، و به موازات آن تحولات نظری جامعه شناسی، مصرف را به یکی از مهم ترین موضوعات پژوهشی در جامعه شناسی تبدیل کرده اند. در این میان به نظر میرسد که مصرف کالاهای فرهنگی و هنری به سبب عمومیت و قابلیت دسترسی بیشتر از اهمیت خاصی در مطالعه تمایزات اجتماعی و تحولات فرهنگی برخوردار باشد. این مقاله درصدد بررسی توزیع سلیقه های هنری در میان اقشار و گروه های متفاوت مردم شهر تهران است. در بخش مبانی نظری، از دیدگاه های پی یر بوردیو و نظریه پردازان پست مدرن استفاده شده است. تحقیق با روش پیمایش و با استفاده از ابزار پرسش نامه و به شیوه نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای در میان 410 نفر از افراد 15 تا 45 ساله شهر تهران انجام گرفته است. طبق یافته های تحقیق، سلیقه های هنری افراد رابطه معنیداری با متغیرهایی چون سن، جنسیت، قومیت و شغل نشان نمیدهند. از طرفی، نوعی درهم آمیختگی و التقاطیشدن نیز در میان الگوهای مصرف کالاهای فرهنگی و هنری در جمعیت مورد مطالعه قابل مشاهده است.

در سال های اخیر سازمان ها و موسسات رسانه ای ملی و بین المللی به ویژه یونسکو به این نتیجه رسیده اند که مجموعه ای از شاخص های بازطراحی شده رسانه های خدمت عمومی ترتیبات مناسبی برای سامان دهی به فضای رسانه ای امروز ایجاد می کند و می تواند مبنایی برای توسعه رسانه ها در کشورهای مختلف باشد. این مقاله به شرح شاخص های مورد وثوق رسانه خدمت عمومی به ویژه آنها که از سوی یونسکو مورد تاکید قرار گرفته اند می پردازد. ویِژگی های مزبور، الگویی برای مدیریت سازمان های رسانه ای ترسیم می کند که نیازمندی های مخاطبان و فعالان رسانه ها را در نظر دارد و زمینه را برای استقرار سازوکارهای سیستمی مناسب جهت مدیریت سازمان های رسانه ای فراهم می کند. ماهیت الگو به گونه ای است که امکان تطبیق با شرایط متغیر اجتماعی در جوامع مختلف را دارد و از ابتدا بر همین مبنا شکل گرفته است. آشنایی با ویژگی های این الگو به طور قطع ادبیات نظری مدیریت رسانه را در کشور ما که رویکرد خدمت عمومی در قوانین و راهبردهای برخی از سازمان های رسانه ای آن به ویژه صداوسیما مشهود است، غنا می بخشد.

کالاها و خدمات ورزشی مانند سایر کالاها و خدمات در معرض نیروهای بازار قرار دارند. اما بندرت مشاهده می شود که نگاه تجاری به ورزش در معرض چالش قرار گیرد. افزون بر این، تاکنون رویکرد رایج در عرصه ورزش و اندیشه اجتماعی کمتر به نمایش جنبه های منفی این موضوع پرداخته و تاملی جدی در شیوه های نوین و انتقادی تفکر در مورد جنبه تجاری ورزش صورت نگرفته است. نگرش ها و اندیشه های مرسوم درباره تجارت و ورزش، با اتخاذ موضعی غیرانتقادی در اندیشه حفظ امتیازها و منافع تثبیت شده ای مانند کنترل سلسله مراتبی و تولید سود هستند. روندهای تجاری حاکم بر ورزش آن چنان اهمیت و گستره وسیعی دارند که اغلب بی هیچ تردید و پرسشی مورد پذیرش قرار می گیرند و در همین جاست که برخی اندیشمندان معتقدند جامعه شناسان باید به ایفای نقش بپردازند و درباره برخی از این عملکردها پرسش هایی مطرح کنند. دگرگونی های مدیریتی و سازمانی که به موازات تجاری شدن روزافزون ورزش از نیمه دوم قرن بیستم به این سو رخ داده، در عین حال می تواند برای ورزش و جامعه سودمند باشند. ممکن است کاستی ها و محدودیت هایی نیز ایجاد کنند که در این صورت باید بیش از این در معرض تحلیل انتقادی قرار گیرند.

"مقاله حاضر نتیجه پژوهشی است که در مورد پیامدهای اجتماعی و اقتصادی جا به جایی و ادغام روستاها در منطقه زلزله زده رودبار و منجیل انجام شده است. پس از وقوع زلزله مذکور، در خرداد ماه 1369 و در جریان بازسازی مناطق آسیب دیده از زلزله، حدود 170 روستا جا به جا شدند. از این تعداد 46 روستا افزون بر جا به جایی در معرض ادغام با روستا (های) دیگر قرار گرفتند. مطالعه حاضر با نگاهی به رویکردهای نظری موجود در مورد موضوع پژوهش تلاش کرده است تا در چهارچوب استراتژی معطوف به توسعه به بررسی دگرگونی ها و پیامدهای ادغام روستاها در منطقه ای زلزله زده رودبار و منجیل بپردازد. شیوه انجام دادن این مطالعه کیفی بوده و داده های پژوهش با بهره گیری از چند روش، شامل داده های اسنادی، پرسشنامه، مصاحبه عمیق و مشاهده میدانی، گردآوری شده اند. یافته های پژوهش نشان می دهد که جا به جایی و ادغام روستاها از نظر فیزیکی سبب افزایش توانایی روستاهای مذکور در برابر آسیب های طبیعی اجتماعی و برخورداری آنان از برخی امکانات زیربنایی شده است، اما، در کنار آن، جابه جایی و ادغام دگرگونی هایی را رقم زده که از نظر اجتماعی و اقتصادی، حداقل در کوتاه مدت، آسیب پذیری را برای ساکنان این روستاها به وجود آورده است. "

مقاله حاضر که بخشی از نتایج طرح « ارزیابی سریع وضعیت سوء مصرف مواد در ایران (1)» است (سازمان بهزیستی : 1377 )، با هدف شناسایی توصیفی و تحلیلی برخی از عوامل زمینه ای در شکل گیری وتداوم مصرف مواد مخدر بین جمعیت نمونه مورد مطالعه در 10 استان کشور، با تأکید بر روند شکل گیری وآغاز مصرف مواد مخدر، ابتدا به طور عام به بررسی رفتارهای مرتبط با این پدیده معضل آفرین در قالب متغیرهایی چون مصرف سیگار، الکل، مواد مخدر مورد مصرف، نوع وشیوه مصرف، موقعیت شروع مصرف، سن شروع مصرف، علت شروع آن وبرخی دیگر از عوامل مؤثر در الگوی شروع مصرف مواد مخدرمی پردازد . افزون براین، به طوراخص، ویژگیهای مربوط به الگوی شروع مصرف مواد مخدردر زنان جمعیت نمونه نیز مورد بررسی قرار گرفته است. بر اساس نتایج به دست آمده از بررسی حاضر که 1456 نفر معتاد را (هر استان 150 نفر) در بردارد، می توان چند نکته قابل تأمل از آن استنباط کرد؛ نخست این که مصرف موادی مانند سیگار والکل نقش بسزایی درگرایش به سوی مصرف مواد مخدر ایفا می کند . دوم ، خانواده، گروه همسالان، وبرخی محیطهای اجتماعی – پارکها، قهوه خانه ها، سرباز خانه ها وزندان – می توانند سبب افزایش آسیب پذیری دربرابر گرایش به مصرف مواد مخدرواعتیاد شوند .سوم ، گرایش به تجربة مصرف مواد مخدر، به دلایل روانی واجتماعی، درگروه های سنی نوجوانان وجوانان بیش از سایر مقاطع سنی وجود دارد . چهارم ، یا فته های پژوهش حاضر نشان می دهند که برخی تفاوتهای کلی بین الگوی شروع به مصرف مواد مخدربین زنان و مردان به چشم می خورد، که در بیانی مختصر، می توان اذعان کرد که مردان بیشترتحت تأثیر عوامل اجتماعی و زنان بیشتر تحت تأثیر عوامل فردی به مصرف مواد مخدر روی می آورند . با توجه به اطلاعات موجود ، به طور ضمنی می توان نتیجه گرفت که شدت آسیب پذیری زنان در محیطهای خانوادگی درقبال اعتیاد به مواد مخدر بیشتر از مردان است . به این ترتیب، پیشنهادمی گردد که برنامه ریزان فرهنگی واجتماعی وسازمانهای مسؤول مبارزه بامواد مخدر بیش ازسایر گروه ها، برای نوجوانان ، جوانان وزنان اهمیت ویژه ای قایل شوند و، درگام نخست، این گروه های اجتماعی را به عنوان گروه هدف برگزینند . از سوی دیگر، به نظر می رسد که به تلاشی جدی برای سالم سازی محیطهای اجتماعی از طریق ابزارهای فرهنگی و ارشادی به جای ابزارهای نظامی واجباری نیاز است.