اصغر افتخاری

محمد عابدالجابری که ازجمله نومعتزلیان است، با نگاهی عقلانی و انتقادی به دنبال استفاده از تفکرات جدید و میراث گذشته اسلامی خود بوده است و تحت تأثیر برخی از روش شناسی های پست مدرنِ جدید در غرب، فارغ از تفاوت های فلسفی و بنیادین، در پی برساختن نظام فکری معرفتی و سیاسی از طریق نقد سنت و تجدد است. اگرچه جابری از سویی با نقد جریان های فکری موجود که در آن ها اعتقاد بر همسازی سنت و تجدد است و با ناکارآمد خواندن آن ها درصدد است با نقد عقلانیت عربی اسلامی (که وی آن را در سه عرصه معرفتی بیان، برهان، و عرفان تشریح می کند) با روش های پست مدرن و از سوی دیگر با نقد وجوهی از تجدد، پیوند میان این دو وجه نظام معرفتی و فرهنگی را از میان بردارد. حاصل این تلاش در نظریه سیاسی، کاوش به منظور اثبات وجوهی از تجدد در سنت اصیل اسلامی و تلاش برای تبلور تجدد و نیز دموکراسی از درون سنتِ نقدشده است. نتیجه آنکه به باور جابری، اسلام دینِ سیاست است و بسیاری از ابعاد حقوق بشر را شامل می شود که جهان متجدد نیز به آن ها رسیده است. وی با ردّ سکولاریسم در اسلامِ حقیقی، معتقد است راه نجات جهان اسلام از نقد عقلانیت و برساختن دموکراسی بومی می گذرد.

در امنیت اجتماعی نگاه ایجابی در مقابل نگاه سلبی در برقرای امنیت در جامعه قرار دارد به طوری که برخلاف نگاه سلبی که برقراری امنیت در جامعه را فقط از جانب دولت می بیند، نگاه ایجابی علاوه بر دولت برای جامعه و گروه های متشکل از آن نیز نقش قائل است. ایجاد امنیت مطلوب اجتماعی در یک مقصد گردشگری علاوه بر نقش حمایتی دولت ها از جامعه محلی، نیازمند تعامل جامعه میزبان گردشگر با دولت و تعامل گروههای هویتی جامعه است. بر اساس گفتمان ایجابی، شاخص های بومی امنیت اجتماعی در مقاصد گردشگری جمهوری اسلامی ایران شناسایی و استخراج شده است. تحقیق حاضر کاربردی بوده و دارای رویکردی توصیفی-تحلیلی است. برای گردآوری داده ها از تکنیک اسنادی-کتابخانه ای استفاده شده است و برای تحلیل داده ها نیز از نظرسنجی خبرگی با استفاده از پرسشنامه خبرگی بهره برده شده است. به طوری که در این پژوهش پس از شناسایی نظریه های سه گانه ایجابی امنیت اجتماعی شده (تأمین اجتماعی، فرهنگ اجتماعی و هویت اجتماعی) شاخص های مرتبط با این ابعاد از مفاهیم و نظریه های جامعه شناسی گردشگری و امنیت اجتماعی استخراج و در ابعاد سه گانه جانمایی گردید. پس از مطالعه و بررسی اسناد، فهرستی از گزاره های مرتبط شناسایی، انتخاب و مورد تحلیل قرار گرفتند که سرانجام 8 مؤلفه و 18 شاخص از سه بُعد تأمین اجتماعی، فرهنگ اجتماعی و هویت اجتماعی احصا گردید. شاخص های استخراجی می توانند ابزاری برای سنجش ظرفیت ها و تدوین پیش ران ها برای آینده امنیت اجتماعی در مقاصد گردشگری ایران باشند.

هدف: پژوهش حاضر با هدف معرفی مؤلفه ها و شاخصهای بومی فرهنگ اجتماعی در مقاصد گردشگری در چارجوب گفتمان ایجابی امنیت اجتماعی، به شناسایی و بررسی وضعیت این مؤلفه ها در مقاصد گردشگری پرداخته است. روش: برای جمع آوری داده ها از تکنیک اسنادی-کتابخانه ای و برای تحلیل داده ها از نظرسنجی خبرگان با استفاده از پرسشنامه خبرگی و از تکنیکهای آماری با استفاده از پرسشنامه بر اساس طیف پنج تایی لیکرت در نمونه مورد مطالعه شهر تهران بهره برده شده است. یافته ها: سه مؤلفه اعتماد(صداقت و صمیمیت)، تعادل(انصاف و قانونمندی) و همبستگی(تسهیم و نوعدوستی) با 13 شاخص، شناسایی و وضعیت فرهنگ اجتماعی هر یک از مؤلفه های سه گانه در مقصد گردشگری شهر تهران نامطلوب ارزیابی شد. نتیجه گیری: باید با تحلیل ظرفیتهای موجود و بالقوه در شاخصهای مربوطه و مؤلفه های آن، سهم هر یک از این عوامل بومی را در ارتقای سطح امنیت اجتماعی مقاصد گردشگری پیدا کرد و با برنامه ریزی جامع و هدفمند به سطح استاندارد در این شاخصها رسید.

پژوهش حاضر به منظور شناسایی منابع قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران در آموزش عالی مبتنی بر نقشه جامع علمی و ارائه یک الگوی پارادایمیک انجام گرفته است. پژوهش فوق ازنظر هدف کاربردی، ازنظر رویکرد و گردآوری داده ها، آمیخته اکتشافی بود و به طور متوالی ابتدا از روش کیفی (مصاحبه نیمه ساختاریافته) و سپس از روش کمّی (پرسشنامه محقق ساخته) استفاده شده است. نمونه پژوهش در بخش کمی 384 نفر بوده و از طریق نمونه گیری خوشه ای تصادفی از بین جامعه پژوهش شامل 936491 نفر دانشجویان دانشگاه های استان تهران انتخاب شدند. نمونه گیری بخش کیفی به روش هدفمند مبتنی بر قاعده اشباع نظری بود. ابزار گردآوری داده ها مصاحبه و پرسشنامه محقق ساخته بود. روایی محتوایی آن ها را متخصصان امر مورد تائید قراردادند و پایایی آن نیز با استفاده از آلفای کرونباخ برابر 943/. محاسبه شد. نتایج حاصل تعداد 8 بعد و 19 مؤلفه را برای منابع قدرت نرم آموزش عالی تبیین می کند. تحلیل داده های کیفی بر مبنای نظریه داده بنیاد در مطالعات علوم انسانی و با استفاده از روش کدگذاری سه مرحله ای استراوس و کوربین (1990) انجام گرفت، 88 کد مفهوم، 19 مقوله و 5 بعد پارادایمیک به دست آمد. تحلیل داده های کمی با استفاده از روش تحلیل عاملی، میانگین و تی تک نمونه ای صورت گرفت. بررسی یافته ها بیانگر آن است که بر اساس ابعاد و نشانگرهای شناسایی شده و با فراهم ساختن بستر لازم برای اجرای کامل نقشه جامع علمی کشور و کاربرد الگوی تدوین شده این پژوهش می توان آموزش عالی را به یکی از مهم ترین منبع قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران تبدیل کرد. پیشنهاد اصلی پژوهش، استفاده از منابع قدرت نرم آموزش عالی، توجه ویژه به هر یک ابعاد و مؤلفه های شناسایی شده به منظور رفع موانع بهره برداری از ظرفیت های آموزش عالی در ارتقاء قدرت نرم کشور و تلاش در راستای عملیاتی نمودن سند نقشه جامع علمی کشور است.

امنیت از مهم ترین و ابتدایی ترین مؤلفه های مبنایی هر دولت به شمار می رود. اکثر مبانی نظری در حوزه مطالعات امنیت برگرفته از متون غربی است. البته در سال های اخیر تلاش هایی جهت بومی سازی این مطالعات صورت گرفته اما هنوز جای کار فراوانی دارد. هدف این مقاله کوشش در جهت هدف مذکور است که با روش تحلیل محتوا در سیره آیت الله مهدوی کنی(ره)، سعی شد قدمی در این مسیر مهم برداشته شود. علت انتخاب آیت الله مهدوی کنی، این است که ایشان در سال های ابتدایی پیروزی انقلاب اسلامی، مسئولیت تأمین امنیت کشور را در دو سازمان مهم یعنی کمیته انقلاب اسلامی و وزارت کشور، بر عهده داشتند. محققین به دنبال پاسخ به این سؤال اند که در اندیشه آیت الله مهدوی کنی در خصوص امنیت، چه ابعادی وجود داشته و کدام یک از اولویت برخوردارند؟ برای پاسخ به این سؤال دو دسته از منابع بررسی شد که هرکدام از این دو صرفاً یک قسمت از کار را پیش می برد. نگارندگان با بررسی دقیق منابع نظری حوزه امنیت و منابع مربوط به سیره آیت الله مهدوی کنی، نهایتاً موفق به کالبدشکافی ابعاد امنیت از دیدگاه ایشان گشته به طوری که خروجی حاصل از این پژوهش، کمک شایانی به مطالعات بومی امنیت خواهد نمود. نتیجه تحقیق نشان می دهد که: آیت الله مهدوی کنی، در کنار اینکه ابعاد رایج از امنیت را پذیرفته اند اما معتقدند که پایه و اساس این ابعاد باید اسلام و فرهنگ اسلامی و از همه مهم تر بُعد اخلاقی اسلام باشد، چراکه اگر این طور نشود بسیاری از برنامه ریزی های کلان، به سرمنزل حقیقی خود نخواهند رسید و بجای اینکه بر مبنای اخلاق بنا شوند، بر اساس سیاست بازی های ناصواب شکل خواهند گرفت.

امنیت از مهم ترین و ابتدایی ترین مؤلفه های مبنایی هر دولت به شمار می رود. اکثر مبانی نظری در حوزه مطالعات امنیت برگرفته از متون غربی است. البته در سال های اخیر تلاش هایی جهت بومی سازی این مطالعات صورت گرفته اما هنوز جای کار فراوانی دارد. هدف این مقاله کوشش در جهت هدف مذکور است که با روش تحلیل محتوا در سیره آیت الله مهدوی کنی(ره)، سعی شد قدمی در این مسیر مهم برداشته شود. علت انتخاب آیت الله مهدوی کنی، این است که ایشان در سال های ابتدایی پیروزی انقلاب اسلامی، مسئولیت تأمین امنیت کشور را در دو سازمان مهم یعنی کمیته انقلاب اسلامی و وزارت کشور، بر عهده داشتند. محققین به دنبال پاسخ به این سؤال اند که در اندیشه آیت الله مهدوی کنی در خصوص امنیت، چه ابعادی وجود داشته و کدام یک از اولویت برخوردارند؟ برای پاسخ به این سؤال دو دسته از منابع بررسی شد که هرکدام از این دو صرفاً یک قسمت از کار را پیش می برد. نگارندگان با بررسی دقیق منابع نظری حوزه امنیت و منابع مربوط به سیره آیت الله مهدوی کنی، نهایتاً موفق به کالبدشکافی ابعاد امنیت از دیدگاه ایشان گشته به طوری که خروجی حاصل از این پژوهش، کمک شایانی به مطالعات بومی امنیت خواهد نمود. نتیجه تحقیق نشان می دهد که: آیت الله مهدوی کنی، در کنار اینکه ابعاد رایج از امنیت را پذیرفته اند اما معتقدند که پایه و اساس این ابعاد باید اسلام و فرهنگ اسلامی و از همه مهم تر بُعد اخلاقی اسلام باشد، چراکه اگر این طور نشود بسیاری از برنامه ریزی های کلان، به سرمنزل حقیقی خود نخواهند رسید و بجای اینکه بر مبنای اخلاق بنا شوند، بر اساس سیاست بازی های ناصواب شکل خواهند گرفت.

گفتمان انقلاب اسلامی از دیرباز در ایده و آرمان علمای بزرگ اسلام و شیعه وجود داشته است؛ لیکن پس از تشکیل نظام جمهوری اسلامی ایران فرصت بروز و ظهور پیدا کرد. هدف اصلی این پژوهش تعیین نقش گفتمان انقلاب اسلامی در هم افزایی قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران است. لذا با توجه به همین هدف، به سؤال اصلی "نقش گفتمان انقلاب اسلامی در هم افزایی مؤلفه قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران چگونه است؟" پاسخ می دهیم. روش تحقیق حاضر از نوع توصیفی تحلیلی پیمایشی است. را به کمک آزمون توصیفی و آمار استنباطی نظیر آزمون تحلیل واریانس فریدمن و آزمون T یک نمونه ای و توضیح دوجمله ای مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت. روش و ابزار گردآوری داده ها از طریق مراجعه به افراد صاحب نظر، تکمیل پرسشنامه، انجام مصاحبه، جمع آوری منابع مطالعاتی معتبر از کتابخانه تخصصی داعا و مراجعه به سایت های مرتبط با موضوع مقاله بوده است. روایی پرسشنامه از دو جنبه ظاهری و محتوا به جهت روشن و بدون ابهام بودن گویه ها و همچنین کفایت کمیت و کیفیت آنها توسط خبرگان، صاحب نظران و استادان دانشگاه تأیید شد. همچنین برای روایی سازه از فن تحلیل عاملی استفاده گردید. در این تحقیق، برای محاسبه پایایی یا هماهنگی درونی ابزار اندازه گیری که خصیصه های مختلف را اندازه گیری می کند، ابتدا یک نمونه اولیه پیش آزمون گردید که میزان ضریب اعتماد با روش آلفای کرونباخ مقدار آلفای حاصله 5/0 محاسبه شد. نوع تحقیق براساس اهداف توسعه ای- کاربردی است. جامعه آماری مرکب از: خبرگان، استادان و صاحب نظران حوزه امنیت ملی، فرهنگ و انقلاب اسلامی بوده است. در پایان نتایج پذیرش ولایت مطلقه فقیه، در بین سایر گفتمان ها بیانگر این است که این عامل بیشترین تأثیر را بر روی قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران داشته است. 

با توجه به فقدان ادبیات دینی در حوزه بسیج اجتماعی و اقناع، در این مقاله سعی شده، با رجوع به آیات قرآن کریم، برای رفع این نقیصه اقدامی صورت پذیرد و در همین راستا، آیات مربوط به جنگ تبوک، که در سوره توبه قرار دارد، انتخاب شده است؛ زیرا بسیج اجتماعی در جنگ تبوک به سبب وضعیتی که از آیات و متن تاریخ به دست می آید، دشوار بوده است. این مقاله با استفاده از الگوی تحلیلی هاولند، که از الگوهای نسبتاً کامل در حوزه ارتباط اقناعی است، می کوشد با آیات قرآن به این پرسش اساسی پاسخ دهد که با توجه به آیات قرآن، الگوی ارتباط اقناعی رسول خداˆ در غزوه تبوک چگونه بوده است؟ با استفاده از روش تدبر در آیات و استفاده از کتب تاریخی و تفسیری و با لحاظ چهارچوب نظری تحقیق، ویژگی زمینه ای، پیام رسان، پیام (محتوا) و مخاطبان استخراج گردیده، و در پایان، ضمن بیان الگویی از اثرات اقناع در گروه های سه گانه مجاهدان، منافقان قاعدان و معذوران که شامل پذیرش، استنکاف و معذوریت از حضور در جنگ می شود، به اثرات اُخروی این موارد نیز، که به ترتیب شامل سعادتمندی، عذاب الهی و مغفرت الهی است، اشاره شده است.

در عصر جدید ﺷﺎﻫﺪ اﻓﺰاﯾﺶ ﭼﺸﻢ ﮔﯿﺮ ﻓﺮﻗﻪﻫﺎﯾﯽ در ﮐﺸﻮرﻣﺎن ﻫﺴﺘﯿﻢ ﮐﻪ عرفانﻫﺎی ﻧﻮﻇﻬﻮر نامیده می شوند و ﻫﻢ ﺧﻮاﻧﯽ ﭼﻨﺪاﻧﯽ ﺑﺎ آﻣﻮزهﻫﺎی ﻋﺮﻓﺎن اﺻﯿﻞ و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ دﯾﻦ ﻣﺒﯿﻦ اﺳﻼم ﻧدارند. ﻓﺮﻗﻪﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺑﺎ دﻻﯾﻞ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن و از ﺟﻤﻠﻪ دﻻﯾﻞ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺳﻌﯽ ﺑﺮ ﻧﻔﻮذ در اﻗﺸﺎر ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﺎ و ﺧﺼﻮﺻﺎ ﻧﺴﻞ ﺟﻮان و ﺗﺤﺼﯿﻞ ﮐﺮده را دارﻧﺪ و این اقدامات می تواند تهدید علیه انقلاب اسلامی ایران باشد. اهمیت این تحقیق از آن جهت است که در نتیجه انجام آن تهدیدات عرفانهای نوظهور علیه انقلاب اسلامی ایران را از طریق تاثیر کارکردهای عرفانهای نوظهور، شناسایی نماییم و مسؤلین مربوطه تأثیر تهدیدات این عرفانها را بر انقلاب اسلامی بیشتر درک کنند و باعث می شود در جهت مدیریت آنها تلاش نمایند تا شاهد رشد و توسعه روزافزون امنیت انقلاب اسلامی باشیم. در اﯾﻦ ﻧﮕﺎرش، تاثیر کارکردهای عرفانهای نوظهور در به ﭼﺎﻟﺶ ﮐﺸﯿﺪن مولفه های انقلاب اﺳﻼﻣﯽ با ابزار پرسشنامه مورد قضاوت نخبگان قرار گرفته  با توجه به مقادیر آماره های t و سطح معناداری به دست آمده که کمتر از 0.05 است همچنین میانگین به دست آمده(4.07) که بیشتر از میانگین فرضی جامعه(3) می باشد؛ تاثیر عرفانهای نوظهور به عنوان یک تهدید برای انقلاب اسلامی از نظر اعضای نمونه مورد تایید قرار گرفت.

مقاله حاضر به شناسایی و بررسی ابعاد منابع قدرت نرم نظام در آموزش عالی مبتنی بر نقشه جامع علمی و ارائه الگو پرداخته است. از نظر هدف کاربردی و از نظر رویکرد و گردآوری داده ها، آمیخته اکتشافی بود که به طور متوالی ابتدا از روش کیفی و سپس روش کمّی استفاده شد. نمونه پژوهش در بخش کمّی 384 نفر که با روش نمونه گیری خوشه ای تصادفی از بین جامعه دانشجویان دانشگاه های استان تهران انتخاب شدند. ابزار اندازه گیری پرسشنامه محقق ساخته بود. روایی محتوایی آن را متخصصان امر تأیید کردند و پایایی آن نیز با استفاده از آلفای کرونباخ برابر 943 درصد محاسبه شد. تحلیل داده های کیفی با استفاده از روش کدگذاری سه مرحله ای اشتراوس و کوربین و تحلیل داده های کمّی با استفاده از روش تحلیل عاملی، میانگین و آزمون t تک نمونه ای انجام شد. نتایج این پژوهش تعداد هشت بُعد و نوزده مؤلفه را برای منابع قدرت نرم آموزش عالی تبیین می کند. با توجه به سطح معناداری (p <0/000) آزمون t تک نمونه ای مربوط به اجزای الگوی پژوهش که در تمامی اجزا، کمتر از 05/0 بوده و t مشاهده شده (93/4) مربوط به میانگین همه مؤلفه های مورد ارزیابی الگو از t بحرانی (756/2) بیشتر است، الگوی پژوهش برای استفاده تأیید شد. پیشنهاد اصلی استفاده از مدل الگوی پژوهش و توجه به ابعاد شناسایی شده برای رفع موانع مختلف اعم از مدیریتی، ساختاری و ... و تلاش در راستای اجرایی کردن سند نقشه جامع علمی برای بهره مندی از ظرفیت های آموزش عالی در ارتقای قدرت نرم کشور است.

مفهوم قدرت ازآن رو که مفهومی بافتارمند است، در طول تاریخ، دگرگونی های معتنابهی را گذرانده است. از سویی با تغییرات فناورانه تحول پیدا کرده و از سویی با تغییر مناسبات و فرم اجتماعی دچار دگرگونی شده است. در دوران معاصر، بازشناسی مفهوم قدرت بر پایه چارچوب های پیچیده پست مدرنیسم می تواند زوایای مهمی از این مفهوم پردامنه را برای پژوهشگران روشن سازد. ازاین رو، در این پژوهش بر پایه نظریه پیچیدگی به واکاوی این مفهوم پرداخته شده است. پرسش اساسی این پژوهش آن است که چگونه قدرت مبتنی بر نظریه پیچیدگی در جامعه کوانتومی پست مدرن تحلیل می شود؟ فرضیه پژوهش آن است که قدرت در جامعه پیچیده و کوانتومی پست مدرن، مفهومی زمینه مند، سیال و نشرپذیر است که موجب تغییر رفتار و منطق کنشگری این مفهوم شده است. در این پژوهش، با رویکردی توصیفی- تحلیلی در چارچوب پارادایم تفسیری از روش تحلیل مقایسه ای آثار نظریه پردازان و اندیشمندان این حوزه با تأکید بر نظریه کوانتوم و پیچیدگی استفاده شده است. یافته های پژوهش بیانگر آن است که بر پایه نظریه پیچیدگی و ابعاد کوانتومی علوم اجتماعی در دوران پست مدرن، مفهوم قدرت با برون آمدن از ساختارهای عمودی و فرا رفتن از وضعیت شبکه ای به امری سیال و پیچیده تبدیل شده، و به همین دلیل کارویژه های آن در بستر پیچیدگی شبکه ای معنادار شده و تا حد زیادی به فناوری های داده محور و بازی کوانتومی، وابسته شده است.

پیشگیری پیشینه ای دراز دارد و، ازاین رو، همچنان از راهبردهایی است که به دلیل هزینه اندک و تأثیرِ بسیار، مورد توجه تحلیل گران استراتژیک قرار دارد. با این حال، بداهت موضوعی و کثرت منابع مانع از آن شده که مطالعات بومی در خصوص آن شکل گیرد. مقاله حاضر، در نخستین گام، برای تولید ادبیات غنی علمی در عرصه پیشگیری، با پرسش چیستی و ارکان راهبرد پیشگیری در مقایسه تطبیقی اسلام و غرب روبرو است. (سئوال)برای پاسخ گویی به این سؤال، ضمن نقد نظریه های موجود و تقسیم آنها به دو دسته عرفی گرا و شریعت مدار (اسلامی)، این گمانه ارائه شده است که راهبرد پیشگیری در اسلام - به دلیل توجه به بنیان های معرفتی تهدید - الگویی سه وجهی از پیشگیری را مدنظر دارد که بر سه رکن اصلی زیر استوار است: مقاومت، دعوت و عبودیت. (فرضیه)نگارنده درصدد عرضه ارکان راهبرد پیشگیری در اسلام و تمایزبخشی به آن با نمونه های غربی و انتقال این تجربه نظری به جامعه جهانی است. (هدف) شیوه مطالعه این مقاله تفسیری است. (روش) ناکافی بودن راهبردهای موجودِ پیشگیری، از سویی، و توانایی الگوی اسلامی به دلیل ابتنای آن بر عبودیت و تأییدات آسمانی، از سوی دیگر، دکترین الهی را در مقوله پیشگیری پیشِ رو می گذارد. (یافته)

کشورهای جهان با فراز و نشیب های اقتصادی زیادی در دهه های اخیر روبه رو شده اند که باعث تغییر رویکرد تحلیل های اقتصادی به سمت تحلیل های امنیتی و به خصوص امنیت اقتصادی شده است. نفت نیز از این ماجرا دور نمانده است و رابطه آن با امنیت اقتصادی همواره یکی از دغدغه های دولت ها بوده است. سؤال اصلی این مقاله این است که راهکار تقویت امنیت اقتصادی در حوزه نفت برای کشور ایران چیست؟ که با بررسی و تبیین رابطه نفت و امنیت اقتصادی جمهوری اسلامی ایران در چهار حوزه: دسترسی به انرژی، ارتقای قدرت، رشد ثروت و عدم وابستگی وضعیت موجود کشور مورد ارزیابی قرار گرفت. این مقاله برای ارائه راهکار تقویت امنیت اقتصادی ایران در حوزه نفت به تشکیل زنجیره ارزش نفت می پردازد و تأثیر تشکیل این زنجیره را بر امنیت اقتصادی ایران در حوزه های: دسترسی به انرژی، ارتقای قدرت، رشد ثروت و عدم وابستگی، بررسی و تبیین می نماید.

تحلیل جایگاه روحانیت در سیاست و به تبع آن، نسبت دین و سیاست، از مباحث پُرتکرار در حوزه علوم انسانی اسلامی و حتی سکولار به شمار می رود. در این پژوهش، تلاش شده است تا از منظر آیت الله مهدوی کنی به واکاوی این موضوع پرداخته شود. سؤال اصلی پژوهش عبارت است از اینکه: جایگاه روحانیت در سیاست از منظر آیت الله مهدوی کنی چیست؟ برای رسیدن به پاسخ، از روش تحلیل مضمون استفاده شده و نتیجه این پژوهش نشان از آن دارد که آیت الله مهدوی کنی معتقد به نقش آفرینی دین در نوع نظام سیاسی، مشروعیت نظام سیاسی، تعیین حاکم نظام سیاسی، حقوق و تکالیف شهروندی، گزینش کارگزاران سیاسی و سبک سیاست ورزی است. بر این اساس در باب سیاست ورزی روحانیت، به پنج بُعد مبنا، ضرورت، حوزه های مجاز و غیرمجاز و در نهایت لوازم سیاست ورزی روحانیت اشاره کرده اند. ایشان عرصه سیاست ورزی روحانیت را منحصر به راهبری و ارشاد ندانسته و ورود به حوزه های تقنین، قضاء، اجرا و اداره را نیز، از وظایف روحانیت در عرصه سیاست و حکومت، تحلیل می کند.

حکمرانی در سه سویه مشارکت ، مشروعیت و تقنین منشاء اثر و گفت وگو می باشد. حکمرانی به مثابه موضوع قدرت، هم زمان با تطورات قدرت دچار دگرگونی شده و بسترهای جدیدی را تجربه می کند. بر این مبناء موضوع حکمرانی، هنگامی که در جوامع پیچیده و شبکه ای قرار می گیرد شرایطی متفاوت از جوامع پیشاشبکه ای پیدا می کند. این تحقیق در پی آن است تا به این موضوع بپردازد که حکمرانی در جامعه پیچیده شبکه ای چگونه است؟ از این رو هدف اصلی این تحقیق، شناخت چارچوبی است که بتواند به پردازش جدیدی از کیفیت حکمرانی در جامعه پیچیده و شبکه ای بپردازد. در این پژوهش که دارای رویکردی توصیفی- تحلیلی می باشد سعی شده تا با استفاده از روش اسنادی در ضمن گفتمان تفسیری و نظریه پیچیدگی و با رجوع به منابع معتبر، ابعاد مختلف موضوع، بررسی و بیان گردد. یافته های تحقیق بیانگر آن است که طراحی هویت های رقومی یکتا و انحصاری و همچنین داده های کلان و معنادار برای حکمرانی در جامعه پیچیده شبکه ای، نقش اساسی را ایفاء می کنند.

سئوال اصلی در این تحقیق عبارتست از اینکه: چه عوامل انتظامی بر ترددهای غیرمجاز مرزی در منطقه قصرشیرین تأثیر می گذارند؟ نوع تحقیق کاربردی، روش آن همبستگی است و جامعه آماری آن فرماندهان پاسگاه ها، گروهان ها، هنگ های مرزی قصرشیرین و سومار، فرماندهی و هیأت رئیسه و معاونان انتظامی استان کرمانشاه به صورت تمام شمار به تعداد 75 نفر می باشند. روش گردآوری اطلاعات مطالعه کتابخانه ای و میدانی، ابزار آن طراحی و توزیع پرسشنامه در بین نمونه آماری است. قلمرو زمانی تحقیق «سال 1385» و قلمرو مکانی آن منطقه مرزی قصرشیرین از «چم بیزل» تا «رودخانه مرزی تلخاب» به طول 261 کیلومتر است. نتیجه تحقیق تایید علمی فرضیات و به عبارتی وجود رابطه معنادار بین استقرار مناسب واحدهای مرزی، وجود تجهیزات و امکانات، تسهیلات گذرنامه ای، مبارزه با قاچاق کالا در دروازه های تردد مرزی و بازارچه های مرزی، منابع انسانی سازمانی از نظر کمی و کیفی، کنترل عملیاتی با ترددهای غیرمُجاز مرزی در منطقه موردمطالعه(قصرشیرین)است؛ که منتهی به ارائه پیشنهادهای پژوهشی واجرایی گردیده است.

مفهوم «جامعه پردازی» یکی از مفاهیم بدیع و جدید در گفتمان انقلاب اسلامی است که به صورت مشخص در بیانیه گام دوم به آن اشاره شده است. این مفهوم در کنار دو مفهوم مهم دیگر در این بیانیه یعنی «خودسازی» و «تمدن سازی» نشان از ارتباط این سه مفهوم با یکدیگر و همچنین ارتباط با فرآیند 5 مرحله ای تحقق تمدن نوین اسلامی دارد که توسط رهبر انقلاب بارها مطرح گردیده است. مقاله حاضر با روش معناشناسی توصیفی به تحلیل دقیق این ترکیب بدیع، و با زبان شناسی و همچنین استفاده از اصطلاحات و مفاهیم نزدیک به این مفهوم نظیر «جامعه سازی»، «جامعه» و «جامعه اسلامی» در ادبیات قرآنی و اسلامی و اندیشمندان اسلام و سایر بیانات رهبر حکیم انقلاب، سعی بر شناخت این ترکیب مهم دارد. این مقاله با رویکرد توصیفی و تحلیلی نگاشته شده و سؤال اصلی این است که «جامعه پردازی و جامعه سازی در اندیشه آیت الله العظمی خامنه ای مدظله العالی به چه معنایی به کار رفته اند و چه تمایزاتی با یکدیگر دارند؟» با بررسی تفاوت های «پرداختن» و «ساختن» تفاوت های مشخصی بین جامعه سازی و جامعه پردازی در این پژوهش نمایان گردید. همچنین با تحلیل بیانات معظم له در نگاه به ساخت جامعه ایران اسلامی، دریافتیم که عمده نگاه ایشان در حوزه جامعه پردازی ناظر بر ظاهر جامعه اسلامی است، زیرا بنیه مردم ایران را که ناظر بر جامعه سازی است، ایشان قوی و مستحکم می دانند که به راحتی قابل خدشه نمی باشد. همچنین توجه به عناصر و مؤلفه های مهمی مانند تحول، کار جهادی و جوان گرایی و نظایر آنها ناظر بر پوسته و ظاهر جامعه و از مؤلفه های جامعه پردازی است.

زمینه و هدف : مقام معظم رهبری (مدظله العالی) لازمه حفظ اقتدار ملی را نگاه جامع و صحیح به مسائل دفاعی، اقتصادی و فرهنگی عنوان می کنند. تحقیق حاضر با هدف ارائه الگوی اقتدارِ ملیِ مقابله با قاچاق مواد مخدر؛ با تأکید بر اندیشه معظم له صورت پذیرفت. روش : روش تحقیق حاضر ترکیبی بود. مشارکت کنندگان در بخش کیفی که بر اساس روش تحلیل مضمون صورت گرفت، شامل 18 نفر خبرگان آگاه به موضوع تا زمان رسیدن به اشباع نظری و در بخش کمی کارشناسان خبره دستگاه های عضو کمیته مقابله و مبارزه با ورود و عرضه مواد مخدر و به تعداد 42 نفر بوده که با استفاده از فرمول کوکران و روش نمونه گیری در دسترس، تعداد 36 نفر به عنوان اعضای نمونه انتخاب شدند. برای محاسبه پایایی نتایج حاصل از بخش کیفی از روش دو کدگذار با نتیجه نهایی 88 درصد و برای محاسبه پایایی نتایج حاصل از پرسش نامه بخش کمی از ضریب آلفای کرونباخ با نتیجه نهایی 89 درصد استفاده شد. به جهت تحلیل داده های کیفی از نرم افزار MAXQDA و برای تحلیل داده های حاصل از بخش کمی از نرم افزار SPSS  استفاده شد. یافته ها : در فرایند تدوین الگوی اقتدارِ ملیِ مقابله با قاچاق مواد مخدر؛ می توان تعداد 3 مضمون فراگیر، 9 مضمون سازمان دهنده و 40 مضمون پایه ای را مد نظر داشت. نتایج : برابر نتایج به دست آمده، مؤلفه های 1-  ارتقاء قدرت دفاعی، تقسیم کار بین نیروهای مسلح و سایر دستگاه ها، 3- ابزارهای نوین دفاعی، 4- فرهنگ کار جهادی، 5- جهاد دانش محوری، 6- تقویت جبهه فرهنگی دینی و  انقلابی، 7- کاهش نرخ بیکاری، 8- تکیه بر اقتصاد مقاومتی و 9- ترویج عدالت اقتصادی، می توانند نقش بسزایی در مقابله با قاچاق مواد مخدر داشته باشند.

مدیریتی انتظامی باید متناسب با شئونات مذهبی و دین مبین اسلام و برگرفته از تعالیم اسلامی، قرآن کریم و ائمه معصومین باشد تا ضمن برقراری نظم وامنیت و آرامش شهروندان، بر اساس اصول ارزشی اسلامی، مدیریتی مطلوب بر این حوزه اعمال شود. نوع پژوهش کاربردی و روش آن تاریخی(اسنادی) است. داده های پژوهش از طریق فیش برداری از کتب، مقالات و پایان نامه ها. جمع آوری شده است. شاخص های بررسی پژوهش بر اساس اصول پنجگانه مدیریتی(برنامه ریزی، سازماندهی، بسیج منابع و امکانات، هدایت و رهبری، نظارت و کنترل) است. سؤال اصلی تحقیق «وجوه اشتراک و افتراق (در سطح تاکتیک ها) الگوی مدیریت انتظامی از دیدگاه حضرت امام خمینی (ره) و حضرت علی (ع) کدامند؟»می باشد و نتیجه حاکی از این است که دیدگاه های حضرت امام خمینی (ره) برگرفته از دیدگاه های حضرت علی (ع) بوده و بر اساس اصول علمی مدیریت کاملا منطبق بوده و درعمل با اصول مورد نظر حضرت علی (ع) هم ترکیب شده است. حضرت علی (ع) نیز اصول علمی مدیریت انتظامی را رعایت می نموده اند اما به صورت مدون امروزی نبوده است و در عمل این اصول را با اصول اخلاقی دین مبین اسلام و اصول مدیریت انسانی توام اجرا می نموده اند. متغیرهای زمانی و مکانی بر اصول مورد اشاره تأثیری نداشته و در هر زمان و هر مکان قابلیت اجرا داشته و در سطح تاکتیکی به وجوه افتراقی چون عدم کاربرد ظاهری اصول مدیریت، تاکید بر جنبه های خاص توسط حضرت علی (ع) برخورد می نماییم که افتراق درتاکتیک به حساب می آید. فقط مقتضیات فرهنگی، پیچیدگی ها و پیشرفت های علمی، فرهنگی، سیاسی اقتصادی و ابزار مدیریت جوامع امروزی با جوامع دوران صدر اسلام بر تاکتیک های اجرای این اصول تأثیر گذاشته و موجب افتراق تاکتیکی اصول مورد اشاره متناسب با شرایط و مقتضیات شده است. در پایان الگویی از اصول مشترک مدیریت انتظامی منطبق بر دیدگاه های امام خمینی (ره) و حضرت علی (ع) ارائه گردیده است.