فریبا شایگان

سلامت پلیس و دوری از فساد آنان به دلیل نقش این سازمان در حفظ نظم و امنیت جامعه از اهمیت بسیاری برخوردار است. نیروهای این سازمان هم به دلیل ارتباط با مجرمان و وظیفه اجرای قوانین در جامعه، شاید بیشتر از کارکنان دیگر سازمانها در معرض جرائم و تخلفات اداری قرار گیرند یا به آنان پیشنهادهای خلاف قانون داده شود؛ آنگونهکه تحقیقات نشان میدهد در همه کشورها فساد پلیس در سطح نسبتاً زیادی وجود دارد. این مقاله با بررسی نظری و کتابخانهای جرائم یقهسفیدان و نظریههای مرتبط با فساد پلیس، افزایش سرمایهاجتماعی بویژه سرمایه اجتماعی دینی را بهعنوان یکی از راههای پیشگیری از جرائم پلیس معرفی، و پیشنهاد میکند که سازمان، زمینههای همکاری، رفاقت و تعامل بیشتر بین کارکنان و خانوادههای آنان را فراهم کند و همچنین در افزایش سرمایهاجتماعی دینی آنها تلاش شود تا بدینوسیله بتوانند با همکاری نیروها و همکاران با یکدیگر از جرائم کارکنان پیشگیری کنند.

زمینه و هدف: هر سازمانی باید برنامه و نحوه مدیریت اقتصادی خود را ترسیم و براساس الگوی خاص خود به پیشبرد اهداف سازمان بپردازد. این مقاله با هدف ترسیم الگوی اقتصاد فراجا مبتنی بر منظومه فکری مقام معظم رهبری تدوین شده است.روش: برای پاسخ به سوالات از رویکرد ترکیبی (از دو نوع کیفی) استفاده شد. ابتدا الگوی اقتصادی مقام معظم رهبری به شیوه تحلیل محتوای کیفی با مراجعه به بیانات اقتصادی از سال 1388 تا 1399 در حد اشباع نظری و بیانیه گام دوم انقلاب به دست آمد. سپس برای انطباق نظرات با وضعیت اقتصادی فراجا و کاربردی کردن شاخص های الگو در فرماندهی انتظامی، نظرات 25 نفر از خبرگان مرتبط با موضوع که به صورت هدفمند مبتنی بر معیار در حد اشباع نظری انتخاب شده و مصاحبه شدند، به دست آمد و الگوی اقتصادی فراجا استخراج شد. روایی پژوهش با معیار باورپذیری و پایایی آن با معیار اطمینان پذیری بررسی و تأیید شد.یافته ها: الگوی مستخرج از بیانات مقام معظم رهبری شامل 8 بعد و 34 مولفه و 139 شاخص حاصل شد. نظرات نخبگان هم در 8 بعد مصرف، تولید، اقتصاد دانش بنیان، اقتصاد مقاومتى، مدیریت صحیح، عدالت،کنترل و نظارت، جلب مشارکت مردم، به صورت 16 مولفه و 113 شاخص استخراج شد.نتایج: الگوی مستخرج برای اقتصاد فراجا می تواند مبنای عمل قرار گرفته و راه کارهایی برای مدیریت اقتصاد سازمان انتظامی در دو جنبه کاهش هزینه ها و افزایش درآمدزایی در ابعاد هشت گانه که برگرفته از نظرات نخبگان است، پیشنهاد شد.

برای انتخاب سبکی از زندگی که با معیارهای اسلام همگونی داشته باشد، مطالعه سیره بزرگان دینی ضرورت دارد. از این رو مطالعه سبک زندگی حضرت زهرا(س) که نمونه تمام عیار یک زن مسلمان تعالی یافته هستند، برای زنان مسلمان ضروری می نماید.  این مقاله با بهره گیری از روش کتابخانه ای و با مراجعه به متون دینی و نیز بیانات مقام معظم رهبری در پی پاسخ به این سؤال اصلی است که سبک زندگی حضرت فاطمه زهرا(س) چه ویژگی هایی دارد و زنان شاغل در نیروهای مسلح چگونه می توانند با الگوپذیری از ایشان به تعالی معنوی برسند؟ بدین منظور پس از ارائه تعریفی از مفاهیم معنویت، سبک زندگی و سبک زندگی اسلامی، به دیدگاه مقام معظم رهبری درباره لزوم سبک زندگی اسلامی پرداختیم و با بررسی سبک زندگی حضرت فاطمه(س) و ارائه مصادیقی از ابعاد مختلف زندگی ایشان، چگونگی تعالی معنوی کارکنان زن نیروهای مسلح بر اساس سبک زندگی فاطمی را مورد واکاوی قرار دادیم. روش های همسرداری و تربیت فرزند، رعایت حجاب و عفاف، چگونگی تعالی معنوی با رعایت موازین شرعی در محل کار و نیز عبادت و بندگی توام با کار و زندگی از موضوعات دیگر مورد بررسی بوده اند. در پایان پیشنهادهایی برای بسترسازی لازم توسط سازمان به منظور تعالی زنان در نیروهای مسلح و اقداماتی که زنان شاغل در این نیروها باید انجام دهند، ارائه کردیم.

هدف: با توجه به اهمیت هوش و استعداد و نقش آنها در عملکردهای تحصیلی، پژوهش حاضر با هدف طراحی الگوی مدیریت هوش و استعداد برای دانش آموزان دوره ابتدایی انجام شد. روش شناسی: مطالعه حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر شیوه اجرا آمیخته (کیفی-کمّی) بود. جامعه مطالعه در بخش کیفی صاحب نظران حوزه علوم تربیتی متخصص در زمینه مدیریت هوش و استعداد بودند که بر اساس اصل اشباع نظری تعداد 14 نفر از آنها با روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. جامعه مطالعه در بخش کمّی مدیران و معلمان استان بوشهر بودند که بر اساس جدول کرجسی و مورگان تعداد 196 نفر آنها با روش نمونه گیری طبقه ای انتخاب شدند. داده های بخش کیفی با مصاحبه نیمه ساختاریافته و بخش کمّی با پرسشنامه محقق ساخته جمع آوری شدند. برای تحلیل داده های بخش کیفی از روش کدگذاری در نرم افزار MAXQDA-12 و برای تحلیل داده های بخش کمّی از روش مدل یابی معادلات ساختاری در نرم افزارهای SPSS-25 و Smart PLS 4 استفاده شد. یافته ها: یافته های بخش کیفی نشان داد که الگوی مدیریت هوش و استعداد برای دانش آموزان دوره ابتدایی 124 شاخص، 15 مولفه در 6 بعد شامل مقوله محوری (با سه مولفه جذب استعداد، توسعه و ارتقاء استعداد و حفظ استعداد)، عوامل علّی (با سه مولفه شرایط داخلی، شرایط سازمانی و فرآیندهای جاری)، عوامل زمینه ای (با سه مولفه عوامل مدیریتی، برنامه ریزی نیروی انسانی و عوامل زیرساختی)، عوامل راهبردی (با دو مولفه ساختاری و فرآیندی)، عوامل محیطی (با دو مولفه پویایی محیطی و حمایت محیطی) و پیامدها (با دو مولفه فردی و اجتماعی- سازمانی) داشت. همچنین، یافته های بخش کمّی نشان داد که الگوی مدیریت هوش و استعداد برای دانش آموزان دوره ابتدایی برازش مناسبی داشت و عوامل علّی، عوامل زمینه ای و عوامل محیطی بر مقوله محوری اثر مستقیم و معنادار، مقوله محوری، عوامل زمینه ای و عوامل محیطی بر عوامل راهبردی اثر مستقیم و معنادار و عوامل راهبردی بر پیامدها اثر مستقیم و معنادار داشت (05/0P<). بحث و نتیجه گیری: الگوی مدیریت هوش و استعداد برای دانش آموزان دوره ابتدایی طراحی شده در پژوهش حاضر می تواند به متخصصان و برنامه ریزان حوزه تعلیم وتربیت برای بهبود هوش و استعداد دانش آموزان در راستای ارتقای عملکردهای تحصیلی کمک نماید.  

در این پژوهش با رویکردی جامعه شناختی به بررسی رابطه مصرف شبکه های اجتماعی مجازی و گرایش جوانان شهر تهران به انحرافات اخلاقی پرداخته خواهد شد. در این تحقیق از روش پیمایشی استفاده شده و ابزار تحقیق، پرسشنامه بوده است. جامعه آماری پژوهش حاضر، کلیه جوانان 15 تا 29 سال شهر تهران بودند که از میان آنها به روش کوکران تعداد 400 نفر به صورت نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای به عنوان جمعیت نمونه انتخاب شده است. اطلاعات مورد نیاز از طریق پرسشنامه محقق ساخته جمع آوری و با استفاده از نرم افزار (spss) پردازش گردید. با بهره گیری از چارچوب نظری تلفیقی و بر مبنای نظریه آنومی دورکیم، از جا کندگی گیدنز، کنترل اجتماعی هیرشی، جامعه شبکه ای کاستلز، وابستگی بال روکیچ و دی فلور، نظریه یادگیری اجتماعی و نظریه انتقال فرهنگی ساترلند به تدوین فرضیه ها اقدام شد. نتایج پژوهش مبین آن است که جوانان شهر تهران گرایش شدیدی به انحرافات اخلاقی دارند. بین مصرف شبکه های اجتماعی مجازی (متغیر مستقل) و گرایش به انحرافات اخلاقی (متغیر وابسته) با ابعاد اباحه گری عملی جوانان، خشونت و پرخاشگری جوانان، تضعیف باورهای دینی و گسترش شبهه های فکری، عادی شدن روابط دختر و پسر، گسترش رفتارهای وندالیستی و ترویج همزیستی به جای ازدواج رابطه معناداری وجود دارد. نیکویی برازش مدل نظری بر اساس تحلیل رگرسیون چند گانه و تحلیل مسیر، نشانگر آن است که بر حسب ارزش بتا (β)، در مجموع 48 درصد از گرایش جوانان شهر تهران به انحرافات اخلاقی (R2=0/48) بستگی به مصرف شبکه های اجتماعی مجازی و متغیرهای زمینه ای دیگری نظیر پایگاه اقتصادی- اجتماعی، جنسیت، سن و میزان تحصیلات دارد.

زمینه و هدف: هدف از انجام این تحقیق، شناسایی و اولویت بندی عوامل مؤثر بر جرم یابی جعل اسناد با رویکرد انتظامی از طریق روش تحلیل سلسله مراتبی درختی بود. روش: با توجه به نوع داده های تحقیق، تحقیق حاضر از لحاظ روش جزو تحقیقات آمیخته (کیفی کمّی) است. در بخش کیفی طرح های تحقیق آمیخته اکتشافی، محقق بر آن است که درباره یک پدیده یا موقعیت نامعین اطلاعات اساسی و دقیقی کشف کند. این شناخت اولیه امکان صورت بندی فرضیه (هایی) درباره بروز پدیده موردمطالعه فراهم می کند که باتوجه به خلأ موضوعی، ضمن مصاحبه با خبرگان (مصاحبه های نیمه ساختاریافته با افراد صاحب نظر) ابعاد، شاخص ها و مؤلفه ها تعیین شده و در بخش دوم به تحلیل آن پرداخته شده است. در بخش دوم (روش کمّی) محقق به منظور آزمودن فرضیات تدوین شده، می تواند با استفاده از روش های تحقیق کمّی داده های حاصل از مرحله کیفی را اعتباربخشی کند و عواملی را که تأثیر کمتری داشته اند، اصلاح، جایگزین و یا حذف کند. در بخش میدانی با استفاده از ابزار پرسش نامه محقق ساخته به صورت زوجی، مطابق با نظر کارشناسان و خبرگان این امر با استفاده از انجام تحلیل سلسله مراتبی عوامل وزن دهی خواهد شد. نمونه آماری شامل تعداد 12 نفر از خبرگان این حوزه (شامل کارشناسان جعل اسناد پلیس آگاهی فراجا و پلیس آگاهی تهران بزرگ) بود. یافته ها: باتوجه به تحلیل یافته های تحقیق، چهار عامل (زمینه ای، محتوایی، فرایندی و کارکردی) به ترتیب از مهم ترین تا کم اهمیت ترین عوامل مؤثر در جرم یابی جعل اسناد شناسایی و رتبه بندی شد. نتایج: درمجموع ارزیابی سیاست های راهبردی پلیس در این حوزه نشان می دهد که الگوی یکپارچه و منسجمی در جرم یابی جعل تبیین نشده است و اهداف و ارزش های قانون گذار نیز در پیشبرد چنین سیاستی مشخص نیست. علاوه بر این، ابهاماتی در رویکرد سیاست جنایی تقنینی به جعل وجود دارد. در جرائمی که مصادیق متعددی در جامعه دارد، مانند جرم جعل، اگر جرم یابی بر اساس سیاست های مناسب، معقول، منطقی و متقن صورت نگیرد، نه تنها عواقب مطلوبی را به دنبال نخواهد داشت، بلکه موجب بدبینی جامعه به نحوه مقابله با پدیده جعل اسناد با رویکرد پلیسی خواهد شد.

زمینه و هدف: در مسئله جرم یابی زمین خواری، نیاز به طراحیِ یک الگوی مدیریتی جهت یکپارچه نمودن اجرای دستورالعمل های مصوب و البته متفرقه سازمان های ذی ربط می باشد. تحقیق حاضر با هدف ارائه الگوی مدیریت جرم یابی زمین خواری نگارش شده است.روش: این پژوهش از نظر هدف کاربردی، ازحیث ماهیت توصیفی-تحلیلی و از نظر روش آمیخته می باشد. جامعه موردمطالعه در مرحله کیفی تحلیل مضمونی، خبرگان مطلع از موضوع و حجم نمونه در حد اشباع نظری به تعداد 11 نفر از سازمان امور اراضی، حفاظت محیط زیست، وزارت راه و شهرسازی، فرماندهی انتظامی و دادستانی عمومی و انقلاب و در بخش کمی از کارشناسانِ جرم یابِ زمین خواریِ پلیس امنیت اقتصادی هر استان جمعاً به تعداد 32 نفر درنظرگرفته شده که باتوجه به کل شمار بودن، حجم نمونه معنا نداشت. در بخش کیفی، ابزار تحقیق مصاحبه نیمه ساختاریافته بوده که به منظور تجزیه و تحلیل داده ها، از تحلیل مضمونی و کدگذاری باز و انتخابی استفاده گردید. در بخش کمی پیمایشی ضمن استفاده از آمارهای توصیفی و استنباطی، برای اولویت بندی از آزمون فریدمن و برای تجزیه و تحلیل داده ها، از نرم افزار SPSS بهره گیری شد.یافته ها: در این پژوهش، 4 بعد شامل: 1- بعد مدیریت با 3 مؤلفه مدیریت و فرماندهی، آموزش و انتصاب، 2-بعد عوامل ساختاری با 2 مؤلفه ساختار سازمانی و مقررات سازمانی، 3- بعد طرح ریزی و برنامه ریزی با 3 مؤلفه هدف گذاری، سیاست گذاری و آمار جرایم و 4- بعد توسعه و اصلاح با 2 مؤلفه ادامه فرآیند و تبدیل و اصلاح با مجموعاً 22 شاخص برای مؤلفه های ده گانه مذکور به دست آمد.نتیجه گیری: در اولویت بندی صورت گرفته، به ترتیب بعد عوامل ساختاری، طرح ریزی و برنامه ریزی، توسعه و اصلاح و مدیریت، دارای اولویت در طراحی الگوی مدیریت جرم یابی زمین خواری می باشند.