رویکرد انتظامی

زمینه و هدف: تهدید نرم از مقوله هایی است که میزان شناخت و عمق درک نهادهای انتظامی و امنیتی از چیستی و ماهیت آن، میزان موفقیت آنها را در اجرای مطلوب مأموریتها و وظایفشان، تا حدزیادی متأثر می کند؛ بنابراین تحقیق حاضر باهدف شناخت چیستی و ماهیت تهدید نرم با رویکرد انتظامی و با نگاهی به ارتقای امنیت عمومی انجام شده است. روش: روش تحقیق پژوهش حاضر از نظر داده ها، کیفی از نوع تحلیل محتوا و از نظر اهداف، کاربردی است. جامعة آماری پژوهش حاضر استادان صاحب نظر در حوزة امنیت ملی و انتظامی هستند که با استفاده از نمونه گیری هدفمند از میان آنها، ده نفر انتخاب شدند و برای جمع آوری داده ها از روش مصاحبة عمیق استفاده شد. داده های تحقیق متکی به نقل قولهای پرسش شوندگان است. یافته ها و نتایج: در پاسخ به سؤالات تحقیق، ابعاد اجتماعی- فرهنگی، سیاسی و اقتصادی، سطوح راهبردی، میانی و تاکتیکی، مؤلفه های هویت ملی، انسجام اجتماعی، سرمایه اجتماعی، الگوهای رفتاری، دلبستگی ملی، آمادگی ملی، اندیشه های حاکم، آداب و رسوم، سبک زندگی، نگرش به حاکمیت، منش و رفتار اجتماعی و هشت راهکار پیشگیری و مقابله به دست آمدند. نتیجه اینکه آمادگی پلیس برای پیشگیری و مقابله با تهدیدات نرم، نیازمند پیش بینی و شناسایی شرایط وقوع این تهدیدات، ایجاد فضای مشترک ذهنی بین متصدیان در سایر نهادها و اعلام هشدار به آنها و درنتیجه تلاش برای ایجاد هماهنگی به منظور اقدام مؤثر است.

زمینه و هدف: ویژگی پویا و متغیر بودن تهدید نرم و نفوذ نامحسوس آن بر افکار، موجب می شود چنین پدیده هایی با تاخیر، دریافت و باور شوند و اگر نوعی غفلت یا اراده ای برای استفاده های ابزاری از کنش گران و ابزار آن برای نیل به اهداف جناحی و سیاسی هم در داخل وجود داشته باشد، این پیچیدگی را مضاعف و شناخت برای مقابله با آن را مشکل تر می سازد. پلیس با شناخت دقیق مولفه های فرهنگی تهدید نرم می تواند از ابزارها و شیوه های مناسب تری برای پیشگیری یا مقابله با آن و در نتیجه کاهش اثر تهدید نرم بهره گیری کند. روش: این پژوهش، دارای دو مرحله است، مرحله اول به روش کیفی و از نوع تحلیل گفتمان است. به منظور مطالعه فضای گفتمانی موجود درباره مولفه های فرهنگی تهدید نرم با رویکرد انتظامی از روش اسنادی استفاده شد. بنابراین هرگونه نوشته درباره موضوع پژوهش، مانند مصاحبه های منتشره درباره تهدید نرم در خبرگزاری های داخلی، مقاله های علمی و خبری انتشاریافته در فضای مجازی و نشریه های رسمی کشور به عنوان منبع داده جمع آوری شد. در مرحله دوم برای تعیین اولویت مولفه ها و شاخص های تهدید نرم با رویکرد انتظامی، از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد. جامعه آماری این بخش شامل معاونان، مدیران کل و کارشناسان معاونت عملیات، پلیس اطلاعات و امنیت عمومی و معاونت اجتماعی نیروی انتظامی بودند و حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران تعیین شد. روایی پرسشنامه توسط آلفای کرونباخ 831/0 به دست آمد. یافته ها: از جمله یافته های پژوهش، شناسایی و اولو یت بندی مؤلفه های فرهنگی تهدید نرم با دیدگاه انتظامی شامل مشروعیت، مشارکت ملی، هویت سازی، ارزش های اساسی، هنجارهای عمومی، الگوهای مرجع، عدالت اجتماعی، الگوهای تقاضا، تولید اطلاعات و... است. نتایج: کاهش حضور مردم در حوزه های تصمیم گیری، کاهش اعتماد عمومی، بروز بحران سیاسی، شکاف و بروز اختلال در عوامل یکپارچه ساز اجتماعی و روابط برخاسته از آن، هنجارشکنی و بی توجهی به هنجارهای عمومی از جمله مهم ترین تهدیدهای نرم بعد فرهنگی هستند که از دیدگاه انتظامی، گسترش آنها موجب کاهش نظم و امنیت خواهد شد.

زمینه و هدف: نیروی انتظامی در راستای تحقق اهداف ذاتی خود که همان حفظ نظم و امنیت در جامعه است همواره مورد آماج تهاجم و تهدیدات مختلف است و صیانت از کارکنان و اجرای صحیح مأموریت های سازمانی نیازمند آسیب شناسی مبتنی بر تهدیدات و آسیب پذیری های مأموریتی کارکنان ناجا است. بر همین اساس این تحقیق با هدف، آسیب شناسی مأموریتی کارکنان فرماندهی انتظامی تهران بزرگ انجام شده است. روش شناسی: این تحقیق از نظر ماهیت، تحقیقی کاربردی است و روش اجرای آن، توصیفی از نوع پیمایشی است. جامعه آماری تحقیق شامل کارکنان سرکلانتری یازدهم تهران است که از این بین 160 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. گردآوری اطلاعات و داده ها با روش کتابخانه ای و میدانی و با ابزار فیش نویسی و پرسش نامه محقق ساخته انجام شده است. پایایی ابزار تحقیق با استفاده از آلفای کرونباخ به میزان 89/0 مورد تأیید قرار گرفت و روایی ابزار تحقیق نیز با استفاده از روایی صوری و بهره گیری از نظر خبرگان، مورد تأیید قرار گرفت. تجزیه وتحلیل داده های تحقیق با استفاده از روش های آمار توصیفی (میانگین، انحراف معیار و...) و آمار استنباطی (آزمون تی و تحلیل واریانس و...) انجام شده است. یافته ها و نتیجه گیری: رابطه معناداری بین درجه خدمتی کارکنان با تهدیدات و همچنین آسیب پذیری ها وجود داشته و میزان آسیب پذیری ها به نسبت تهدیدات در سرکلانتری یازدهم فاتب با ارتباط معناداری بیشتر است. همچنین میانگین نمرات تهدیدات افسران جزء و افسران ارشد بیشتر از کارمندان است. بین میانگین نمرات کارمندان و درجه داران تفاوت معنی داری مشاهده نشد. نتایج آزمون ها نشان داد که تفاوت میانگین درجه داران با افسران جزء به نفع افسران جزء معنی دار است؛ ولی بین نمرات تهدیدات درجه داران و افسران ارشد و همچنین افسران جزء با افسران ارشد تفاوت معنی دار مشاهده نشد.

زمینه و هدف: تهدید نرم به روحیه و روان ملت ها، به عنوان یکی از عوامل قدرت ملی خدشه وارد می کند، عزم و اراده ملت ها را از بین می برد و مقاومت و دفاع از آرمان ها و سیاست های نظام را تضعیف می کند. هدف پژوهش حاضر شناخت حوزه های تأثیرگذار تهدید نرم است تا کاربران انتظامی بتوانند از ابزارها و شیوه های مناسب تری برای پیشگیری، مقابله و یا کاهش اثر تهدید نرم بهره گیری کنند. روش: پژوهش حاضر ازنظر هدف، توسعه ای- کاربردی و از نوع پژوهش های آمیخته اکتشافی (کیفی و کمی) است و به صورت پیمایشی انجام شده است، در روش کیفی از تحلیل محتوا استفاده شده و داده های آن با استفاده از مصاحبه عمیق به دست آمده است. جامعه مورد مطالعه در این مرحله، 10 نفر از صاحب نظران این حوزه و در مرحله دوم برای تعیین اولویت مولفه ها با رویکرد انتظامی، اطلاعات موردنظر از طریق پرسش نامه جمع آوری شد. حجم جامعه نمونه 89 نفر، پایایی پرسش نامه با استفاده از آلفای کرونباخ 74/0 به دست آمده و برای تعیین اولویت و تحلیل مولفه ها از آزمون های آماری تحلیل واریانس و فریدمن استفاده شد. یافته ها: 42 مولفه شناسایی شد که مهم ترین مولفه ها، بی ثباتی سیاسی از طریق تبلیغ ناکارآمدی نظام؛ تضعیف و از بین بردن الگوهای رفتاری نظام هویتی، ملی، دینی؛ القای غم، یاس و ناامیدی در جامعه؛ القای بحران، رکود اقتصادی و گرانی؛ الگوسازی و القای مدیریت موفق غرب گرا؛ و القای بی نیازی و جلوگیری از دستیابی به دانش برتر و تضعیف روحیه پایداری و مقاومت ملی است. نتایج: تهدید نرم از دیدگاه انتظامی بر 7 حوزه شامل: حوزه های اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، فرهنگی، مدیریتی، علمی- فن آوری و دفاعی- امنیتی تاثیرگذار است.

تهدید نرم به معنای تردید در مبانی، زیرساخت های یک نظام سیاسی، بحران در ارزش ها و باورهای اساسی جامعه و بحران در الگوهای رفتاری و هنجاری جامعه است. نیروی انتظامی با شناخت دقیق و پی بردن به هویت ارزش ها و هنجارهای جامعه می تواند روند تهدیدها را کنترل و از آن پیشگیری کند. ارزش ها از بنیادی ترین عوامل جهت دهنده رفتارها و هنجارهای انسانی در هر جامعه ای به شمار می روند. هنجارهای اجتماعی به عنوان الگوهای رفتاری مشخص، تکلیف مردم را در شرایط و موقعیت های مختلف تعیین می کنند. همه اعضای جامعه در سایه آگاهی از هنجارها می توانند رفتارهایی متناسب با انتظارات دیگران انجام دهند. هدف کلی این پژوهش بررسی نقش ارزش ها و هنجارهای اجتماعی و ملی در پیشگیری از تهدید نرم با رویکرد انتظامی است. بدین منظور با بررسی دقیق زمینه های مختلف تهدید نرم و احصای نقش ارزش ها و هنجارهای اجتماعی در آن، راهکارهای لازم برای مقابله با تهدید نرم ارائه شده است. برای انجام تحقیق با روش کتابخانه ای مطالب جمع آوری و نظریات مختلف در این حوزه احصا و بررسی های لازم انجام و در پایان با نتیجه گیری منطقی راهکار مناسب با تکیه بر نقش نیروی انتظامی ارائه شده است. با توجه به بحث های انجام شده این نتیجه به دست آمد که پیشگیری از تهدید نرم نیازمند مشارکت آحاد جامعه و تکیه بر ارزش ها و هنجارهای ملی و اسلامی ایرانی و همچنین باور به هجوم و تهدید نرم، مهندسی اقدامات پیشگیرانه و معکوس، ایمن سازی، عمق بخشی به اقدامات، امر به معروف و نهی از منکر، تقویت باورهای دینی و اصول اعتقادی، ایمان به خدا، ارتقای دانش و بصیرت، استفاده از ظرفیت های نخبگان، استفاده از شیوه های نرم و... است. در همه این اقدامات نیروی انتظامی به عنوان حافظ ارزش ها و هنجارهای ملی و اسلامی قادر است گام های مؤثری در این زمینه بردارد.

ماهیت پیچیده و سیال تهدید نرم و نفوذ نامحسوس آن بر افکار موجب می شود چنین پدیده هایی با تأخیر، دریافت و باور شوند و اگر با غفلت همراه شود، این پیچیدگی مضاعف می شود و شناخت برای مقابله با آن را مشکل تر می سازد. هدف تحقیق حاضر شناخت دقیق تهدید نرم در بعد فرهنگی اجتماعی است تا کاربران انتظامی بتوانند از ابزارها و شیوه های مناسب تری برای پیشگیری، مقابله یا کاهش اثر تهدید نرم بهره گیری کنند. روش پژوهش حاضر ترکیبی یا آمیخته (کیفی و کمی) است. در روش کیفی از تحلیل محتوا استفاده شده و داده های آن با استفاده از مصاحبه عمیق به دست آمده است. جامعه مورد مطالعه برای این مرحله 10 نفر از صاحب نظران این حوزه و دارای سابقه خدمت در نیروی انتظامی هستند. در مرحله دوم برای تعیین اولویت مؤلفه ها با رویکرد انتظامی، اطلاعات مد نظر از طریق پرسشنامه جمع آوری شد و معاونان و مدیران کل معاونت عملیات، پلیس اطلاعات و امنیت عمومی و معاونت اجتماعی ناجا به تعداد ۲۳ نفر به عنوان حجم نمونه انتخاب شدند. در پردازش و تحلیل داده ها از نرم افزار آماری SPSS و برای تعیین اولویت مؤلفه ها از دیدگاه انتظامی از آزمون های فریدمن استفاده شد. از جمله یافته های تحقیق شناسایی و اولویت بندی مؤلفه های تهدید نرم با دیدگاه انتظامی شامل مشروعیت، مشارکت ملی، مطالبات عمومی، هویت سازی ، ارزش های اساسی، هنجارهای عمومی، الگوهای مرجع، عدالت اجتماعی، الگوهای تقاضا و تولید اطلاعات و... است. براساس نتایج تحقیق، کاهش حضور فعال مردمی در حوزه های تصمیم گیری فرهنگی اجتماعی،  شکاف و بروز اختلال در عوامل یکپارچه ساز اجتماعی و روابط برخاسته از آن، عدم تمکین و شیوع آن در قبال هنجارهای عامه و توجه به هنجارهای غیرحمایتی از جمله تهدیدهای نرم بعد فرهنگی اجتماعی هستند که از دیدگاه انتظامی، گسترش آنها موجب کاهش نظم و امنیت خواهد شد.