پژمان دادخواه

المعرّی شاعر - فیلسوفِ سوریه زمانِ خلافت فاطمی و همواره از مهم ترین افرادی است که در روندِ گمشده از اصطلاحاً افرادِ "اشراقی" چنانچه تا امروز می بایست والامقام باشد نیست که علاوه بر اینها که او تقدیری در خور می خواست اتفاقاً بسیاری بر او دشنام و از هنرمند بودنش به بد بودنش یاد می کنند که رفته رفته با آنکه در پِیِ کشفِ ایده هایی نو بودیم ما را به کانونی جدید رسانید تا با بازخوانیِ آثارش در این دوران معاصر هم بتوانیم ایشان را به جایگاهی مناسب برگردانده و هم بر نگاهِ دینی ما قوّتی شود که البته وقتی فکر می کردیم اینها همه فقط از نیرو و خواستِ ما بود؟ لیکن به مرور متوجه شدیم تمامِ آنچه می خواستیم بَسا در رساله ای به اسم غفران از خودِ ایشان موجود بوده که البته به سَببِ همین کم لطفی ها گویا نامش از غفران اکنون به غفلت پسندیده تر است. علاوه بر اینها برای آنکه این پژوهش فارغِ بحثِ تاریخ مصرف گرایی گردد در حد توانمان مناسباتی میان دیدگاه خود و رویکردِ سفر قهرمان از آقای جوزف کمبل را جویا شدیم که وقتی این مقاله خاتمه یافت بَسا خودش همچون اثری هنری که حالا بر حق هم شده بتواند با فرمی روح وار به آینده نیز ورود کند. منابعِ ما در اینجا میدانی - کتابخانه ای هر دو را مهیاست و با دیدی شهودی و توصیفی - تحلیلی حرکت داریم که الزاماً وجه کیفی - کاربردی هم نیازش است. فرجام، خرسندیم اگر خلاقیتی را افزایش داده و یکی دیگر از هنرمندانِ اهلِ مَعرفت را از اِتهامات بی اساس، مُبرا سازیم.

شیشه ماده ای منحصربه فرداست که توسط شیشه گر حیاتی مجدد بخشیده می شود. پیشینه شیشه گری درایران به هزاران سال قبل بر می گرددکه با ظهور اسلام وارد مرحله جدیدی شد. سده های سوم تا ششم ه.ق از مهمترین ادوار شیشه گری، عصر اسلامی به شمار می رود. پژوهش پیش رو به مطالعه تطبیقی و بررسی عطر دانهای شیشه ای دوران اسلامی با تکیه بر مطالعات اسنادی با رویکرد تاریخی به شیوه توصیفی- تحلیلی،در پی پاسخ به این پرسش که از لحاظ بصری دارای چه ویژگی های بوده و آیا متاثر از هنر قبل از اسلام است؟ تاثیرپذیری و تاثیرگذاری آن بر حکومت های همزمان و بعد از خود چگونه بوده است؟ بررسی ها نشان می دهد که این اشیاء به شدت تحت تاثیر هنر و فرهنگ دوره ساسانی و استفاده از جانوران مورد توجه آن زمان، از جمله عقرب، گربه، اسب و بدن و سر پرندگان بوده است.اشیاء براساس تخیل هنرمند ترکیب و ساخته شده است. به نظر می رسد هنرمندان آموزشهای تخصصی را از صنعتگران سوری که در سامرا تحت تسلط ساسانیان بود، دیده اند و همچنین آثار بدست آمده در دیگر مناطق جهان نشان می دهد هنرمندان ایرانی با خلق آثار رمزآلود و زیبا، صنعتگران و هنرمندان سوریه و عراق را تحت تاثیر قرار داده تا آنها نیز در سده های بعد مشابه آن را بسازند