بهبود مدیریت

امروزه میزان بازده اقتصادی متأثر از سطوح قابلیت های فناورانه، تعیین کننده جایگاه، سطح رقابت پذیری و تمایز اقتصاد کشورها و یا دو بخش صنعتی رقیب از یکدیگر است که آثار آن در میزان تنیدگی آن ها در زنجیره های ارزش جهانی و سهم بازار قابل لمس است. در این پژوهش ابتدا نحوه انباشت توانمندی های فناورانه بنگاه ها در جوامع پیشرو و متأخر، موردبررسی قرارگرفته و سپس مطالعات حول تبیین و تحلیل شکاف فناورانه صنعت پتروشیمی ایران و ارائه یک چارچوب سیاستی جهت پر کردن این شکاف برای وقوع همپایی فناورانه متمرکزشده است. بررسی پیشینه پژوهش نشان می دهد، چارچوب جامع و یکپارچه ای برای شناسایی قابلیت های فناورانه وجود نداشته و بنگاه ها در فرآیند همپایی، متناسب با زیست بوم فناورانه خود از مدل های گوناگونی بهره برده اند. سهم دانش افزایی این پژوهش شناسایی قابلیت های فناورانه و مؤلفه های مؤثر در مراحل همپایی صنعت پتروشیمی است که در این راستا با بررسی، مقایسه و ترکیب یافته ها، منتج از پیشینه پژوهش و با استفاده از روش پژوهش موردی و تحلیل تم، تلاش شده است تا توانمندی های فناورانه موردنیاز در گام های همپایی فناورانه صنعت شناسایی گردد. تعیین میزان شکاف فناورانه صنعت، گونه شناسی توانمندی ها، مقایسه فرآیند همپایی شرکت های شیمیایی متأخر با پیشرو، شناسایی ابعاد توانمندی های فناورانه موردنیاز و عوامل و الزامات سیاستی مؤثر بر همپایی، و ارائه چارچوب سیاستی پر کردن شکاف فناورانه، از دستاوردهای این پژوهش است که می تواند جهت سیاست گذاری در برنامه های توسعه صنعت پتروشیمی استفاده گردد.

همپایی فناورانه یک جزء مهم و کلیدی از فرایند توسعه کشورهایی است که نسبت به کشورهای پیشرو در زمینه فناوری و اقتصادی عقب تر هستند. کشورهای دنباله رو می توانند از فرصت های ایجاد شده به واسطه ظهور فناوری های جدید، وارد فضای رقابت جهانی شوند. هدف از پژوهش حاضر، شناسایی عوامل کلیدی اثرگذار بر فرآیند همپایی فناورانه در صنعت نرم افزارهای بانکی ایران و بررسی میزان اثرگذاری و اولویت بندی آنها است. روش پژوهش مورد استفاده روش آمیخته است که در بخش کیفی از تحلیل مضمون و در بخش کمی از تحلیل عاملی تاییدی استفاده شده است. در این راستا، عوامل اساسی تاثیرگذار با بهره گیری از روش تحلیل مضمون و با استفاده از مصاحبه های نیمه ساختار یافته مشخص شدند و 55 مضمون شناسایی شد که در قالب شبکه مضامین دسته بندی شدند. با استفاده از تحلیل عاملی تاییدی اثرگذاری تمامی عوامل شناسایی شده تایید شد. از بین عوامل موثر در سطح بنگاه عامل بسترهای مناسب امنیتی، از بین عوامل موثر در سطح صنعت عامل افزایش تعامل و ارتباط با کاربران و مشتریان دائمی و از بین عوامل موثر در سطح ملی عامل تعامل و ارتباطات در جهت تولید، انتشار و استفاده از دانش جدید بالاترین اثرگذاری را دارند.

تخصصی شدن و افزایش روزافزون پیچیدگی فناوری ها، کاهش دوره عمر فناوری و افزایش هزینه و ریسک توسعه از مهمترین دلایلی هستند که بنگاه ها را ملزم به بهره گیری از روش های همکاری در توسعه فناوری ها می نماید. در دهه های اخیر طراحی شبکه ای اثربخش و کارآمد از همکاران در فرآیندهای مختلف صنعتی، به چالشی جدی تبدیل شده است. همانطور که همکاری موجب کاهش ریسک در نوآوری و توسعه فناوری می گردد، ریسک هایی نیز در خود همکاری فناورانه نهفته است که در نتیجه آن بر اساس مطالعات انجام گرفته درصد قابل توجهی از همکاری ها با شکست یا عدم موفقیت کافی همکاری مواجه می گردند . در این پژوهش مدل پیشنهادی با تلفیق مدل توسعه تکنولوژی و مدل همکاری مشترک، در صنعت خودروسازی طراحی شده است. ابعاد مدل پیشنهادی عبارتند از: تحلیل راهبردی همکاری مشترک ، شناسایی سازمان همکار ، طرح ریزی همکاری مشترک ، مدیریت و اجرای همکاری ، تحقیق و توسعه و آمادگی توسعه فناوری، طراحی محصول و تصدیق فناوری، یکپارچه سازی و اجرا ، پشتیبانی و توسعه فناوری جدید نتایج این تحلیل حاکی از تایید ابعاد 8 گانه به همراه شاخص های آنان بود. نتیجه پژوهش بیانگر آن است که بهره گیری از همکاری مشترک به ویژه در فناوری های پیشرفته در صنعت خودرو می تواند سبب ایجاد مزیت رقابتی و رفع موانع تولید و ارتقا توانمندی دانش فنی اکتساب شده در سازمانهای تحقیق و توسعه خواهد بود. هچنین توسعه فناوری نیازمند هماهنگی بین کنشگران اصلی در فرایند توسعه فناوری می باشد تا علاوه بر ایجاد زیرساخت، آموزش، کاربرد، شرایط خدمات پس از فروش را در کلیه زنجیره تامین فراهم نمایند.

فرایند فرارسی فرایندی بسیار پیچیده و زمان بر است که بایستی انواع توانمندی ها توسط شرکت های دنباله رو کسب شود تا مراحل مختلف آن با موفقیت پشت سر گذارده شود. این فرایند متاثر از عوامل مختلف است که شکست یا موفقیت آن را رقم می زنند. توجه به عوامل اثرگذار بر موارد موفق و ناموفق در فرایند فرارسی می تواند برای شرکت ها و کشورهایی که می خواهند این مسیر را با موفقیت طی کنند؛ بینش های خوبی به دست دهد. در همین راستا در پژوهش حاضر به کمک مرور نظام مند ادبیات، چارچوبی از عوامل موثر بر موفقیت در فرارسی صنایع دارو، زیست دارو و دانش پایه به منظور مقایسه تطبیقی با وضعیت فرارسی در صنعت زیست داروی کشور استخراج گردید و تلاش شد میزان پشتیبانی کمی مطالعات خارجی و داخلی از هر دسته از عوامل به روش آنتروپی شانون محاسبه و با یکدیگر مقایسه گردد تا از این طریق خلاءهای موجود در فرارسی صنعت زیست داروی کشور شناسایی شود. نتایج به دست آمده نشان می دهد که در عوامل محیط نهادی، قابلیت سازی، و رژیم فناورانه میان مقالات داخلی و بین المللی از منظر آنتروپی قرابت بالایی وجود دارد. همچنین لازم است موقعیت نامطلوب صنعت داخلی در عوامل فرارسی بازار، مسائل سازمانی و استراتژیهای فرارسی به کمک راهکارهای ارائه شده بهبود یابد.

تدارکات عمومی با حجم 20 درصدی از تولید ناخالص ملی بیشتر کشورها می تواند بازار قابل توجهی برای راه حل های نوآورانه فراهم آورد. با این نوع خرید ریسک بازار بنگاه توسعه دهنده به دلیل ضمانت فروش حجم مشخصی از محصول کاهش می یابد. در کشور ما استفاده از این ابزار بصورت موردی و محدود بوده و سیاست مشخصی در این خصوص تدوین نشده است. در پژوهش حاضر تلاش گردید عوامل موثر بر تدوین سیاست تدارکات عمومی نوآوری، شناسایی و تحلیل گردند. با مرور دقیق ادبیات ، شش بعد و 23 عامل موثر شناسایی و الگوی نظری پژوهش تدوین گردید. با اتخاذ راهبرد مورد کاوی چندگانه و براساس الگوی نظری، سه بخش نفت، نیرو و راه و شهرسازی مورد بررسی قرار گرفتند. تحلیل های درون موردی و بین موردی صورت پذیرفت و نقاط اشتراک و تفاوت سیاست تدارکات نوآوری در بخش های های منتخب بر اساس تکرار واقعی و نظری مورد تحلیل قرار گرفتند. در نهایت، 19 عامل بر اساس تکرار واقعی دارای قابلیت تعمیم تشخیص داده شد. این عوامل شامل دو بعد بیرونی - شرایط بین المللی و بافت سیاستی – و چهار بعد درونی یعنی ویژگی های نهادی، سازماندهی و توانمندی، تجمیع تقاضا و طراحی مشوق ها می باشند. در میان ابعاد اهمیت مضاعف دو بعد تجمیع تقاضا و سازماندهی و توانمندی مورد تاکید قرار گرفت. در انتها و بر اساس نتایج پژوهش، برخی راهکارها برای تدوین سیاست پیشنهاد گردید.

هدف پژوهش حاضر شناسایی و رتبه بندی عوامل موثر بر شبکه سازی سیاسی در شرکت های دولتی تابعه ایدرو می باشد. این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از حیث ماهیت و روش توصیفی-پیمایشی و در زمره پژوهش های آمیخته است. در بخش کیفی 19 نفر از اساتید رشته مدیریت با استفاده از مصاحبه نیمه ساختاریافته و در بخش کمی 52 نفر از مدیران شرکت های دولتی تابعه ایدرو با استفاده از پرسشنامه مقایسه زوجی مشارکت داشتند که روایی و پایایی آن تأیید شد. برای کدگذاری داده های حاصل از مصاحبه از روش تحلیل محتوا و برای اولویت بندی پاسخ ها از روش دلفی فازی استفاده شده است. با استفاده از داده های حاصل از مصاحبه 14 عامل موثر بر شبکه سازی سیاسی در سازمان شناسایی و سپس از طریق پژوهش کمیّ رتبه بندی شدند. نتایج پژوهش نشان می دهد مدیریت ذی نفعان داخلی و خارجی سازمان، تشکیل ائتلاف، شناخت افراد مهم سازمان، دانش و مهارت سیاسی، ارتباطات راهبردی مهمترین عوامل موثر بر شبکه سازی سیاسی در سازمان می باشند. مدیران شرکت های دولتی باید تلاش نمایند برای مدیریت افراد و جلب نظر آن ها، تاکتیک های نفوذ را فراگرفته و با استفاده از مهارت های سیاسی، ذینفعان داخلی و خارجی سازمان را مدیریت نمایند و با استفاده از مهارت های چانه زنی و مذاکره بتوانند مقامات دولتی و سرمایه گذاران را جذب سازمان نمایند. نوآوری پژوهش حاضر علاوه بر پوشش خلا تحقیقاتی موجود و توسعه ادبیات حوزه شبکه سازی سیاسی، مدیران و تصمیم گیرندگان کلیدی را از اهمیت پیشایندهای شبکه سازی سیاسی آگاه نموده و با تقویت مهمترین پیشایندها می توانند به اهداف غایی خود ذیل شبکه سازی سیاسی دست یابند.