مریم محامدپور

در سال های اخیر، پیشرفت در فناوری های اطلاعات و ارتباطات و به خصوص تغییرات سریع در فناوری های همراه، در معرفی کاربردهای این فناوری ها و خدمات آن ها دخیل بوده است. از طرفی امکان ارایه و دریافت خدمات از طریق دستگاه های همراه، کاربردهای متداول آن را با تغییر مواجه خواهد کرد. بنابراین تعیین میزان پذیرش این امر از سوی کاربران از اهمیت بالایی برخوردار بوده و باید عوامل مؤثر بر پذیرش خدمات همراه از سوی کاربران شناسایی و اهمیت هریک از این عوامل مشخص شود. این مقاله در نظر دارد تا به بررسی عوامل مؤثر بر پذیرش خدمات همراه از سوی کاربران بپردازد. به این منظور، پس از بررسی مدل های مرتبط با پذیرش فناوری، عوامل مؤثر در زمینه پذیرش خدمات همراه شناسایی شده و با استفاده از تحلیل مسیر، این عوامل مورد تحلیل قرار می-گیرند.

کارکرد اصلی آینده‌نگاری، خلق و ترسیم پاردایم ها، سناریوها و آینده های مطلوب است. ابهام و عدم اطمینان از آینده بر اهمیت پروژه های آینده نگاری فناوری اطلاعات می‌افزاید. تاکنون روشی برای ارزیابی پروژه های آینده نگاری فناوری اطلاعات ارائه نشده است. کارت امتیازی متوازن به عنوان یکی از سیستم های مدیریت عملکرد، کنترل تطابق خروجی پروژه ها با اهداف راهبردی را انجام می دهد. به تازگی از کارت امتیازی متوازن برای مدیریت پروژه نیز استفاده شده، ولی تاکنون مدلی برای ارزیابی پروزه های آینده نگاری ارائه نشده است. از نتایج سنجش عملکرد پروژها می‌توان برای اثر بخش کردن سرمایه‌گذاری بر روی این پروژه ها استفاده کرد. ویژگی های خاص پروژه های ICT؛ از جمله ریسک بالا؛ نرخ بازگشت سرمایه کم؛ ناملموس بودن نتایج و فواید پنهان آن ها، بر اهمیت ارزیابی عملکرد آن ها می افزاید. مقاله حاضر روشی برای ارزیابی این پروژه ها با استفاده از کارت امتیازی متوازن را ارائه کرده است. برای این کار ابتدا قابلیت های آینده نگاری و تجارب سایر کشورها بررسی شده است. سپس مطالعات انجام شده در زمینه ارزیابی پروژه ها با استفاده از کارت امتیازی متوازن مرور شده است. در مرحله بعد با تحلیل مباحث پیشین، 4 جنبه به همراه 40 شاخص با استفاده از مدل کارت امتیازی استخراج شده و برای تأیید آن ها از نظرسنجی از خبرگان با روش دلفی استفاده شده است. جنبه های چهارگانه ارزیابی عبارتند از: 1- جنبه ایجاد و ارتقای مستمر تفکر آینده‌نگر مبتنی بر فناوری اطلاعات؛ 2- رضامندی ذی نفعان؛ 3- فرایندها و سازماندهی پروژه آینده نگاری؛ 4- رشد و یادگیری جمعی. با استفاده از دو دور دلفی، نظریات خبرگان همگرا شده و 26 شاخص آن تأیید شده است. در انتها برای اعتبار سنجی مجدد شاخص های به دست آمده از پرسش‌نامه و تحلیل آن با استفاده از روش آنتروپی شانون استفاده شده است. نتایج این دو روش همدیگر را تأیید کرده اند.

در دو دهه اخیر ریاضیدانان و دانشمندان تحقیق در عملیات جهت رتبه بندی و مقایسه معیارها، شاخص ها و گزینه های متفاوت، تکنیک های کمی زیادی را توسعه داده اند. یکی از جذاب ترین این روش ها روش رتبه بندی ترتیبی جمعی برای مقایسه ارزیابی های ترتیبی گزینه ها بر اساس شاخص هاست که به آن روش ORESTE گفته می شود. در این مقاله از این روش برای رتبه بندی پنج واحد پژوهشی مرکز تحقیقات ICT استفاده می شود. بدین منظور ابتدا داده ها در قالب ماتریس تصمیم گیری گردآوری شده، سپس وزن آنها با روش آنتروپی شانون محاسبه گردیده و اوزان با استفاده از نظرات مدیران آن مرکز بهبود یافته و در نهایت واحدهای پژوهشی مرکز تحقیقات ICT بطور ترتیبی رتبه بندی می شوند.