دسته بندی پیکره بنیاد هم نگاره های فارسی (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
ابهام، یکی از چالش های بزرگ در پردازش زبان طبیعی است؛ در پردازش رایانه ای متون، هم نگاره ها و چگونگی رفع ابهام از آن ها از اهمیت بالایی برخوردار است. در زبان های ی مانن د زب ان فارس ی که س اخت واژه پیچی ده ای دارن د، هم نگاره ه ای بس یاری س اخته می ش وند. در این راستا شناخت هم نگاره ها و دسته بندی انواع آن ها بسیار مهم است. در پژوهش حاضر به منظور بررسی پیکره-بنیاد هم نگاره های فارسی، واژه هایی که بیش از یک برچسب اجزای واژگانی کلام داشتند، از پیکره متنی فارسی استخراج شدند که شامل 10978 واژه است. سپس، فراوانی برچسب های هر هم نگاره مورد بررسی قرار گرفت و فهرست دیگری استخراج شد که شامل هم نگاره هایی است که علاوه بر فراوانی بالای برچسب اول آن ها (بیش از 20) فراوانی برچسب دوم آن ها نیز در پیکره متنی فارسی بیش از 10 بوده است؛ این فهرست شامل 1675 هم نگاره است. ماهیت ساخت واژی، آوایی یا معنایی هم نگاره های استخراج شده در این مرحله مورد بررسی قرار گرفت و بر اساس آن هم نگاره های استخراج شده در یازده دسته طبقه بندی شدند که از میان آن ها، تنها هم نگاره های موجود در یک دسته بر اساس معیار معنایی طبقه بندی شده اند و بقیه بر اساس ویژگی های ساخت واژی و تفاوت ها آوایی آن ها در دسته های گوناگون قرار گرفته اند. نتایج این پژوهش شامل فهرست گسترده ای از هم نگاره های فارسی استخراج شده از پیکره متنی فارسی است که هر کدام بر اساس معیارهای ساخت واژی و آوایی در یک یا بیش از یک دسته از مجموع یازده دسته قرار گرفته اند، این فهرست و دسته بندی مربوط به هم نگاره ها می تواند در سیستم های رفع ابهام معنایی از واژگان مورد استفاده قرار گیرد.Corpus-based classification of Persian homographs
One of the big challenges in natural language processing is ambiguity. Homographs and homograph sense disambiguation is highly important in computational processing of texts. In languages with complex morphology, there exists lots of homographs, which are worth studying and classifying. In present study, in order to study Persian homographs extracted from the corpus, first words with more than one POS tag were extracted from an annotated corpus, 10978 words. Then, the frequency of each POS tag pertaining to every homograph was studied and another list of homographs was extracted from the first one, which include homographs with high frequency of the first tag (more than 20) and considerable frequency of the second tag (more than 10); the mentioned list include 1675 homographs. Morphological, phonological as well as semantic structures of homographs were studied, based on which all homographs were classified into 11 categories. From 11 categories, only homographs in one category were chosen based on semantic criteria and the rest were classified based on morphological as well as phonological criteria. The output of the present study includes a big list of homographs extracted from Persian text corpus, each of which are categorized in one or more than one category based on morphological and phonological characteristics of homographs. Such list and the related categorization could be used in word sense disambiguation systems.