نامه آموزش عالی

نامه آموزش عالی

نامه آموزش عالی سال 15 زمستان 1401 شماره 60 (مقاله علمی وزارت علوم)

مقالات

۱.

واکاوی میزان شناخت دانشجویان از شبکه های اجتماعی داخلی و خارجی موبایلی با تبیین محیط یادگیری سازنده گرا(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: دانشجو شبکه های اجتماعی سازنده گرایی آموزش عالی محیط یادگیری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶ تعداد دانلود : ۴
هدف: واکاوی شناخت دانشجویان از شبکه های اجتماعی خارجی و داخلی موبایلی  با تبیین آن به عنوان محیط یادگیری سازنده گراروش پژوهش: این پژوهش به شکل توصیفی– تحلیلی و از نوع پیمایشی مقطعی است که بر روی 175 نفر ازنشجویان کارشناسی ارشد رشته شیمی و مهندسی برق از مجموع دانشجویان این رشته در دانشگاه خوارزمی که به صورت تصادفی  ساده و در دسترس  و با کمک نرم افزار stata انتخاب شده بودند، به اجرا در آمد. ابزار جمع آوری داده ها، پرسشنامه محقق ساخته است که با رویکرد یادگیری سازنده گرا و با الهام از مولفه های تیلور طراحی شده و مورد تایید متخصصین رشته تکنولوژی آموزشی و برنامه درسی قرار گرفته است. جهت تجزیه و تحلیل داده ها، از نرم افزار spss، آزمون های کرامر و خی دو استفاده شده است.یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد که وات ساپ، تلگرام ، اینستاگرام  از شبکه اجتماعی خارجی و سروش از شبکه داخلی بیشترین مخاطب را دارد. محیط شبکه پیام رسان با تاکید بر کمک به توسعه علم، فرصت کسب دانش نسبی و خود مدیریتی اهداف یادگیری به عنوان سه معیار برتر محیط یادگیری سازنده گرا مشخص شدند. همچنین بین انتخاب شبکه پیام رسان با جنسیت و سن دانشجویان رابطه معناداری یافت نشدنتیجه گیری: پیشنهاد می شود؛ ظرفیت ها و عناصر پیدا و پنهان نظام آموزش عالی در بستر سازی و بکار گیری شبکه های اجتماعی شناسایی شود. موانع ساختاری توسعه سواد دیجیتالی ارزیابی شود. با تلفیق رویکردهای آموزشی مبتنی بر سازنده گرا با عناصر پیام رسان های داخلی، رویکردهای جدیدی در برنامه ریزی درسی آموزش عالی ایجاد شود.
۲.

شناخت شرایط مؤثر محیطی در ارزیابی عملکرد وزیر علوم، تحقیقات و فناوری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ارزیابی عملکرد شرایط محیطی وزیر علوم تحقیقات و فناوری تحلیل مضمون

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۳ تعداد دانلود : ۶
هدف: ارزیابی عملکرد -در هر سطحی از سازمان- تحت تأثیر برخی عوامل مؤثر محیطی است که به آن ها معمولاً کمتر توجه می شود. پس شناخت این شرایط، توجه به آن ها و تلاش برای خنثی سازی آن ها باعث افزایش صحت و دقت نتایج ارزیابی می شود. بنابراین، نظر به اهمیت ارزیابی عملکرد در مراتب بالای مدیریت دولتی، این پژوهش با انتخاب وزیر علوم، تحقیقات و فناوری به منزله مورد مطالعه، شناخت شرایط مؤثر محیطی در ارزیابی عملکرد وی را هدف خود قرار داد.روش پژوهش: تحلیل مضمونی، روش تشخیص و تحلیل الگوها در داده های کیفی است که با آن، داده های کیفی، تقسیم، طبقه بندی، تلخیص و بازسازی می شود. تحلیل مضمونی، اساساً راهبردی توصیفی است که جست وجوی الگوها را از درون مجموعه داده های کیفی، تسهیل می کند.یافته ها: مضمون های فراگیر و سازمان دهنده پژوهش بدین شرح است: الف- شرایط سیاسی شامل سیاست زدگی، اعمال نفوذ مقامات و نهادها و ثبات جایگاه، ب- ساختار شامل ساختار وزارتخانه، ساختار دولت و ساختار نظام، ج- انتصابات شامل تیم مدیریتی و هماهنگی میان آنها، د- شرایط حقوقی/ اداری شامل فقدان اختیارات و فقدان نظام پرورش وزیران، ه وجهه عمومی شامل مقبولیت و شهرت، و- جامعه شامل مطالبات نابه جا و شرایط فرهنگی-اجتماعی-اقتصادی، و ز- شرایط بین الملل شامل تحریم و سیاست های بین الملل.نتیجه گیری: با عنایت به اهمیت ارزیابی عملکرد وزیر علوم، تحقیقات و فناوری و لزوم افزایش روایی و پایایی نتایج آن، پیشنهاد می شود هنگام ارزیابی عملکرد وی، تلاش شود آثار شرایط محیطی به دست آمده در پژوهش حاضر، خنثی شود.
۳.

رابطه انسان و فناوری در آموزش الکترونیک از چشم انداز نظریه کنشگرشبکه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: آموزش الکترونیک فناوری اطلاعات هویت فضای مجازی لاتور کنشگر - شبکه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶ تعداد دانلود : ۷
هدف: بررسی رابطه انسان و فناوری در آموزش الکترونیک و پاسخ به این پرسش که «فناوری اطلاعات در آموزش الکترونیک چه تغییراتی در امر آموزش و نیز کنشگران آن ایجاد می کند»؟ پاسخ به این سوال های فرعی که آیا فناوری ارتباطی در آموزش الکترونیک، نقش کنشگر انسانی را کمرنگ و بدل به تسهیلگر می کند؟ فناوری در آموزش مجازی چه اثراتی بر آموزگار، دانش آموزش، کلاس، محتوای درسی، نظام ارزیابی و تصور همگانی از آموزش دارد و چگونه شبکه آموزش را بازتعریف می کند؟روش پژوهش:  برای بررسی اثر فناوری آموزش الکترونیک بر معلم، فراگیر، محتوای آموزشی و دیگر کنشگران و عناصر این عرصه از  روشی اسنادی و توصیفی- تحلیلی استفاده می کنیم و با به خدمت گرفتن چهارچوب مفهومیِ نظریه کنشگرشبکه و به طور خاص مفاهیم وساطت های چهارگانه آن به عنوان یک ابزار تحلیلی در فهم ارتباط انسان و فناوری در حوزه آموزش الکترونیک، تحلیل و تفسیری از آموزش الکترونیک و عاملیت کنشگران آن ارائه می دهیم.یافته ها: فناوری اطلاعات در آموزش الکترونیک 1- هدف را تغییر می دهد (وساطت ترجمه)؛ 2- کنش را تغییر می دهد (وساطت تشکیل)، 3- زمان و مکان را در خود جمع می کند (وساطت جعبه سیاه سازی)، 4- دیگر کنشگران را نمایندگی می کند (وساطت نمایندگی).نتیجه گیری: فناوری اطلاعات در آموزش مجازی ابزاری صرف در دست آموزگار و در خدمت آموزش نیست. این فناوری هم کنشگرانِ این حوزه و هم امر آموزش را از جهات متعدد تغییر داده است که تحلیل این شیوه آموزش در قالب وساطت های چهارگانه فهمی روشن تر از این تغییرات ارائه می دهد. «آموزشِ تغییر یافته» با وساطت فناوری را باید از  نو شناخت
۴.

طراحی الگوی ویژگی های استاد حمایتگر در نظام آموزش عالی: مطالعه چند روشی کیفی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: نظام آموزش عالی استاد حمایتگر شایستگی حمایت گری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸ تعداد دانلود : ۱۰
هدف: هدف پژوهش حاضر، طراحی الگوی ویژگی های استاد حمایتگر در نظام آموزش عالی به صورت مطالعه چند روشی کیفی بود.روش پژوهش: این پژوهش از نظر هدف کاربردی، در زمره پژوهش های کیفی و از نوع چندروشی بوده که برای طراحی الگوی استاد حمایتگر در نظام آموزش عالی با یک فراترکیب، یافته های مطالعات جهانی و در ادامه به پشتوانه بهره گیری از پدیدارشناسی، تجارب زیسته دانشجویان در رابطه با استاد حمایتگر را مورد کاوش قرار داده است. طرح فراترکیب با استفاده از روش ساندلوسکی و باروسو و طرح پدیدارشناسی با استفاده از الگوی کلایزی انجام شد. ابزار مورد استفاده مصاحبه نیمه ساختمند و مشارکت کنندگان در این بخش 15 دانشجو در سال تحصیلی 1401- 1400 بودند که برای انتخاب از رویکرد هدفمند ملاکی، تکنیک گلوله برفی و معیار اشباع نظری استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده های این بخش نیز با استفاده از روش تحلیل مضمون صورت پذیرفت.یافته ها: بر اساس نتایج دو طرح الگوی استاد حمایتگر در نظام آموزش عالی در قالب چهار مضمون اصلی مهارت های روان شناختی، ویژگی های شخصیتی، مهارت های تدریس و ارزشیابی و مهارت های تعاملی و اجتماعی طراحی گردید.نتیجه گیری: اساتید حمایتگر با استفاده از مهارت های یادشده می توانند نیازهای دانشجویان را در زمینه های علمی، تخصصی و روانی مرتفع و محیط دانشگاه را به عنوان محملی برای توسعه فردی خود و دانشجویان تبدیل نمایند.
۵.

ملاحظاتِ نیل به مسئله تِزپاسخ (تقسیم کاری پژوهشی برای جامعه دانشجویی)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تولید علم مسئله تز روش دانشجو

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴ تعداد دانلود : ۶
هدف: این پژوهش با مباحثی در حوزه «روش شناسی علم» آغاز؛ و سپس با طرح موضوعاتی در حیطه «معرفت شناسی علم» پی گرفته می شود و در نهایت نیز سعی دارد با تکیه بر آنها تقسیم کاری پژوهشی برای دانشجویان مقاطع تحصیلی مختلف ارائه دهد. مخاطب این تحقیق اگرچه دانشجویان رشته علوم اجتماعی اند؛ ولی برای سایر رشته های علوم انسانی نیز موضوعیت دارد. ما با اذعان به اینکه قسمی از پژوهش های دانشجویان داخلیْ از نوع بکرِ آن به حساب می آید؛ در عین حالْ بر این نظر نیز هستیم که بخش اعظمی از آنها در چارچوب یک کار علمی –در معنایی که مد نظر این مقاله است– قرار ندارد. دلیل این انحراف از معیارهای علمی بودن را نیز به عدم توانایی آنها در رسیدن به «مسئله مورد انتظار» می دانیم.مبنای نظری: تحقیق حاضر از نوع داده بنیاد بوده و به همین سبب نیز فاقد چارچوب نظریِ مشخصی است؛ با این حالْ ایده اصلیِ آنْ که تقسیم کار پیشنهادی مان بر آن بنا شده، از آرای رندل کالینز در باب «اجتماع علمی» (تعامل نیابتی) نشئت گرفته است.روش: تقسیم کار پیشنهادیِ این مقاله، حاصلی از «مرور نظام مندِ» 51 مقاله علمی پژوهشی بوده که مشخصاً توسط دانشجویان مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری و در بین سال های 1395 تا 1400 نگاشته شده اند. بخش «طرح مسئله حجاب» نیز در چارچوب تقسیم کار پیشنهادیِ مذکور؛ و در خلال مرور نظام مند پژوهش های پیشینی که در خصوص حجاب صورت پذیرفته اند؛ فرموله شده است.  نتایج: با طرح هفت نوع فرایند رسیدن به مسئله؛  نشان داده ایم که هر یک برای دانشجویان کدامیک از مقاطع تحصیلی سه گانه مناسب است.
۶.

بررسی تجارب زیسته استادان دانشگاه از به کارگیری آموزشی تلفن همراه در دوران همه گیری کووید-۱۹: مطالعه کیفی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: موبایل تلفن همراه دانشگاه فرهنگیان آموزش کووید - 19

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸ تعداد دانلود : ۷
هدف: هدف از پژوهش حاضر بررسی تجارب زیسته استادان دانشگاه فرهنگیان از به کارگیری آموزشی تلفن همراه در دوران همه گیری کووید-۱۹ بود.روش پژوهش: این پژوهش کیفی با استفاده از روش پدیدارشناسی اجرا شد. روش گردآوری اطلاعات، استفاده از مصاحبه نیمه ساختاریافته بود. براین اساس، با رویکرد نمونه گیری هدفمند و روش معیار، استادان دانشگاه فرهنگیان در سال تحصیلی ۱۴۰۰-۱۴۰۱ که در حوزه آموزش از تلفن همراه استفاده کرده بودند، انتخاب شدند و درنهایت با مصاحبه عمیق با ۸ نفر اشباع نظری حاصل شد. تحلیل مصاحبه ها، با استفاده از الگوی هفت مرحله ای کلایزی با کمک نرم افزار مکس کیودا ۱۲ به عنوان ابزار تحلیل داده ها انجام گرفت.یافته ها: پس از استخراج و دسته بندی موضوعی، هفت مضمون اصلی و ۴۹ مضمون فرعی شناسایی شد. مضامین اصلی شامل به کارگیری از نرم افزار و محتوای آموزشی، تولید محتوا، استفاده از سامانه های آموزشی، مدیریت و انتقال داده ها، ارتباطات آموزشی، مدیریت تجهیزات، مدیریت زمان طبقه بندی شد.نتیجه گیری: یافته های پژوهش نشان می دهد که تلفن همراه می تواند به عنوان یک ابزار آموزشی در حوزه آموزش و تدریس در دانشگاه مورداستفاده قرارگیرد و اساتید برای پیشبرد اهداف آموزشی خود از تلفن همراه استفاده نمایند.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۶۶