نامه آموزش عالی

قرن بیست و یکم، قرن دانش بنیان نامیده شده است. در این راستا، از یک سو، نقش نظام های آموزش عالی در تولید، اشاعه و کاربست دانش در توسعه کشورها انکارناپذیر است و از سوی دیگر، با توجه به افزایش جمعیت دانشجویی در نظام های آموزش عالی در کشورهای مختلف و ناهماهنگی این افزایش با رشد سایر عوامل دروندادها و فرایندهای نظام های یاد شده، ارزیابی و ارتقاء مستمر کیفیت این نظام ها را الزامی کرده است؛ بدین جهت و نیز برای اطمینان یافتن از اینکه نظام های آموزش عالی در ایفای نقش یاد شده از کیفیت مطلوب برخوردارند، انجام ارزیابی مستمر نظام های آموزش عالی ضروری شده است. به همین منظور، تدوین استانداردهای آموزش عالی اهمیت یافته است. با توجه به این امر، برخی از کشورهای صنعتی در استانداردسازی و ارزیابی آموزش عالی فعال بوده و علاوه بر آن، در سه دهه گذشته اغلب نظام های آموزش عالی در مناطق مختلف جهان به انجام ارزیابی کیفیت مبادرت ورزیده اند. در آموزش عالی ایران نیز، برای انجام ارزیابی کیفیت، از اواسط دهه 1370 خورشیدی کوشش هایی آغاز شد. با توجه به نکات یاد شده، در این مقاله به سؤال های زیر پاسخ داده شده است: ارزیابی استانداردسازی در آموزش عالی چه سابقه ای دارد؟ تجربه ایران در ارزیابی آموزش عالی چیست؟ برای پاسخ دادن به این سؤال ها، از داده های پژوهشی موجود در سطح ملی و بین المللی استفاده شده و ضمن بررسی پیشینه پژوهشی، تجربه های انجام شده تحلیل می شوند.

هدف پژوهش حاضر، مقایسهی تطبیقی باورهای معرفت شناختی، باورهای ضدروشنفکری و گرایش به تفکر انتقادی در دانشجویان مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه یزد در سال تحصیلی 93-1392 است. از جامعه ای به حجم 2180 نفر در سه دانشکده، 360 نفر به روش تصادفی طبقه ای انتخاب شدند و به پرسشنامه باورهای معرفت شناختی شومر، مقیاس باورهای ضدروشنفکری دانشجو ایگنبرگر و سیلندر و پرسشنامه تفکر انتقادی ریکتس پاسخ دادند. داده ها با آزمون t تک نمونه ای و تحلیل واریانس دو راهه تحلیل شد. براساس نتایج آزمون t ، میانگین دانشجویان در باورهای معرفت شناختی و باورهای ضدروشنفکری کمتر و در گرایش به تفکر انتقادی بیشتر از میانگین مفروض بوده است؛ پس آموزش عالی توانسته است در دانشجویان، نظام معرفت شناختی سطح بالا، گرایش مثبت به روشنفکری و گرایش به تفکر انتقادی را ایجاد کند. نتایج تحلیل واریانس دو راهه، حاکی از تفاوت معنادار در ابعادی از باورهای معرفت شناختی (ساده دانستن دانش، منبع دانش، ذاتی دانستن توانایی یادگیری، سریع دانستن فرایند یادگیری) و تفکر انتقادی (بلوغ فکری) به لحاظ جنسیت و دانشکده بوده است.

بسیاری از دانش آموختگان رشته کشاورزی، علی رغم دارا بودن دانش فنی کشاورزی، به علت نداشتن مهارت های مدیریتی از انجام فعالیت های کارآفرینی امتناع می کنند. این پژوهش با هدف تعیین صلاحیت های مورد نیاز کارآفرینان و استراتژی های قابل اتخاذ توسط دانشگاه و برای ایجاد این صلاحیت ها در دانشجویان در دو مرحله انجام شد. در مرحله اول از رهیافت کیفی برای تعیین صلاحیت های کارآفرینی و استراتژی های دانشگاه به منظور ایجاد این صلاحیت ها استفاده شد. داده ها از طریق مصاحبه نیمه ساختار یافته با 12 کارآفرین فارغ التحصیل دانشگاهی استان کردستان جمع آوری شد. روش نمونه گیری هدفمند بود و در نهایت  یک لیست از 16 صلاحیت کارآفرینی از طریق مصاحبه با کارآفرینان ایجاد شد. در مرحله دوم تحقیق، از ابزار پرسشنامه استفاده شد. جامعه آماری پژوهش، شامل60 نفر از کارآفرینان استان کردستان بود که به علت محدودیت تعداد آنان اقدام به سرشماری شد. برای تعیین صلاحیت های موردنیاز کارآفرینان از مدل نیازسنجی بوریچ استفاده شد. نتایج نشان داد که 12 صلاحیت کارآفرینی، دارای بالاترین اولویت هستند که 3 اولویت اول به ترتیب شامل: 1. دانش فنی 2. تدوین طرح تجاری 3. برنامه ریزی بود.  14 استراتژی قابل اتخاذ از سوی دانشگاه برای ایجاد این صلاحیت ها شناسایی و اولویت بندی شد که از آن جمله می توان به ایجاد ارتباط بین دانشگاه و مراکز کار آفرینی،  فرستادن دانشجویان به مراکز کار آفرینی موفق برای کسب تجارب عملی  و استفاده از کارآفرینان موفق در امر آموزش دانشجویان اشاره کرد

یکی از مشکلات اساسی در تابع تولید، جایگزین کردن متغیری است که بتواند اثر سرمایه انسانی بر رشد اقتصادی را به خوبی تشریح کند. بر این اساس، هدف این مقاله، تعیین متغیری است که بتواند بخش وسیعی از سرمایه انسانی را پوشش دهد. مطالعات نشان داد که برآورد سرمایه انسانی به ارزش پولی، بهترین پراکسی از سرمایه انسانی است؛ لذا ابتدا روش ها و رویکردهای مختلفی که می توانند ارزش دقیق تری از سرمایه انسانی را نشان دهند با استفاده از مطالعات تطبیقی و اسناد موجود در کشورهای مختلف مورد مقایسه شده و به سه رویکرد اساسی در کنار سایر روش ها توجه شد. با بررسی و تحلیل رویکردها و روش های موجود، یک مدل و چارچوب مفهومی استخراج شد که سرمایه انسانی را ارزش حال سرمایه گذاری های گذشته و درآمدهای به دست آمده در آینده می داند. نتیجه دیگر این که سرمایه انسانی فقط ماحصل آموزش و آن هم از سوی دولت نبوده بلکه پارامترهایی چون بهداشت، تجربه، سرمایه گذاری های بخش خصوصی و خانوارها را نیز دربر می گیرد. مقایسه کشورهای جهان در بازه زمانی متفاوت، حاکی از آن است که برآورد روش ها دارای همگرایی هستند که خود می تواند مؤید علمی بودن و دقیق بودن آنها باشد.

گرنت در دانشگاه به معنی مقدار پولی است که از سوی دانشگاه به یک عضو هیأت علمی داده می شود تا طبق تفاهم نامه پژوهشی، در زمینه امور پژوهشی مورد توافق، در یک دوره زمانی معین، هزینه کند. هدف از انجام این پژوهش، بررسی دستورالعمل و آیین نامه اجرایی گرنت (نظام پژوهانه) و میزان رضایت مندی اعضای هیأت علمی دانشگاه شاهد از آن است. ابزار اصلی تحقیق، پرسشنامه محقق-ساخته بر اساس دستورالعمل پژوهانه دانشگاه شاهد و بر اساس طیف 5 نمره ای لیکرت بود که برای جمع آوری داده ها استفاده شد. مصاحبه با اعضای هیأت علمی هم به عنوان ابزار تکمیلی مورد استفاده قرار گرفت. نمونه گیری اعضای هیأت علمی دانشگاه شاهد و به صورت نمونه گیری در دسترس انجام شده  و تعداد نمونه 114 نفر بوده است. بر اساس نتایج، بیشترین میانگین رضایت مندی مربوط به چاپ کتاب و کمترین مربوط به پایان نامه هاست. با وجود آنکه بیشترین میانگین رضایت مندی در تمامی دانشکده ها مربوط به چاپ کتاب بود، اما در سایر موارد، ترتیب رضایت مندی در همه دانشکده ها یکسان نبود. در یک نتیجه گیری کلی، رضایتمندی از گرنت در حد متوسط ارزیابی شد. مصاحبه با اعضای هیأت علمی نشان داد  که در همه دانشکده ها تهیه فاکتور و تسویه حساب مالی پژوهانه، موجب نارضایتی شده و پایین بودن کلی اعتبار پژوهشی نیز تأثیر منفی بر رضایت مندی داشته است.

اهمیت زبان عربی در ایران، امروزه بر اثر رویکردهای دینی، اجتماعی و سیاسی حاکم و لزوم تربیت کارشناسانی خبره، بیش از قرون گذشته احساس می شود؛ اینکه آیا دانش آموختگان این رشته، می توانند نیاز بازار کار را تأمین نموده و به عنوان نیروی انسانی مجرب، به جامعه خدمت کنند یا نه مسأله ای است که پژوهش پیش رو می کوشد بدان پاسخ دهد. با توجه به رابطه علاقه مندی به رشته تحصیلی و کسب مهارت، باید بررسی شود که تا چه اندازه بر علاقه مندی دانشجویان در حین تحصیل افزوده یا کاسته می شود. این پژوهش از طریق مطالعه میدانی روی دانشجویان دانشگاه شهید بهشتی، علامه طباطبایی و تهران انجام شد و بررسی داده ها نشان داد که علاقه مندی، عامل اصلی انتخاب این رشته از سوی دانشجویان بوده است؛ اما پس از تحصیل در این رشته، از علاقه آنان کاسته می شود. به علاوه تقریباً کمتر از نیمی از دانشجویان، توانایی قابل قبولی در رشته ی تحصیلی خود و در چهار مهارت یادگیری زبان (خواندن، نوشتن، گفتن و شنیدن) کسب کرده اند

ارزشیابی و تضمین کیفیت، از جمله مؤثرترین تدابیری است که می تواند نقش تسهیل کنندگی در کیفیت بخشی آموزش عالی ایفا کند. هدف از این پژوهش، بررسی نظام آموزش های کاربردی (اعم از دانشگاه های علمی-کاربردی و فنی و حرفه ای) و بهبود، ارتقاء کیفیت و ارزشیابی و تضمین کیفیت این نوع آموزش هاست. بدین منظور، نظام ارزشیابی و تضمین کیفیت آموزش های کاربردی کشورهای آمریکا، فنلاند، هلند، آفریقای جنوبی، امارات متحده عربی و استرالیا به عنوان نمونه هایی هدفمند و مطلوب از 5 قاره جهان مورد بررسی قرار گرفته و با استفاده از مؤلفه های بررسی شده در این کشورها، پیشنهادهایی برای ارتقاء و بهبود آموزش های کاربردی در ایران ارائه شده است. روش پژوهش مورد استفاده در این تحقیق، روش کیفی از نوع تحلیل اسنادی و بررسی تطبیقی است. فرایند ارزیابی درونی در نظام آموزش های کاربردی ایران به طور مستمر نبوده و نیازمند تعیین یک چرخه زمانی مشخص به منظور تکرار فرایند اعتبارسنجی و استفاده از نتایج به دست آمده از اجرای فرایند مذکور است.