علوم تربیتی

هدف این پژوهش که در بازه زمانی 1399-1400 انجام شده است، پیشنهاد چارچوبی برای اندیشه ورزی نقادانه بوده است که با روش شناسی کیفی انجام شد. برپایه تحلیل درونمایه ادبیات نظری و دستاوردهای زمینه ای برآمده از مصاحبه های نیمه ساختاریافته با 26 نفر از اندیشه پرداران دانشگاهی، که به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شده بودند و نیز با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی، اصلی ترین ویژگی های شناختی و گرایش درونی اندیشه ورزی نقادانه شناسایی شد. همچنین چارچوب مفهومی اندیشه ورزی نقاد، بسان گذرگاهی برای یادگیری پایدار که در برگیرنده شش نشانگر- بازشناسی مسئله؛ بازکاوی و تفسیر درست پدیده ها؛ استدلال ورزی؛ روشن سازی ابعاد گوناگون مسئله (تبیین)؛ داوری درباره روایی داده ها؛ بازاندیشی نقادانه- بسان ویژگی های شناختی و فراشناختی و نُه نشانگر- گرایش فزاینده به مسئله؛ کنجکاوی؛ گشودگی ذهنی؛ فروتنی؛ اندیشیدن بی باکانه؛ دوری جستن از هرگونه نقد جانبدارانه؛ استقلال اندیشگی؛ انتقادپذیری؛ اخلاق مداری- بسان ویژگی های گرایشی و انگیزشی اندیشه نقادانه، به تصویر کشیده شد. چارچوب پیشنهادی شاید بتواند راه را برای نقادانه اندیشی و نواندیشی درباره یادگیری آینده در سپهر اندیشه ورزی "پایداری" بگشاید.

هدف از پژوهش، بررسی دانش های کسب شده دانشجومعلمان از طریق روایت پژوهی بر اساس مدل کوهلر و میشرا بود. این پژوهش به شیوه کیفی و با استفاده از روش پدیدارشناسی انجام شد. از طریق نمونه گیری هدفمند یک گروه از دانشجومعلمان رشته آموزش ابتدایی پردیس شهید باهنر همدان به عنوان نمونه تحقیق انتخاب شدند. برنامه درسی روایت پژوهی برای این گروه به مدت یک نیمسال اجرا شد و در پایان، از طریق مصاحبه نیمه ساختاریافته تجارب آنها مورد بررسی قرار گرفت. همچنین پروژه های روایت پژوهی انجام شده توسط دانشجویان تحلیل شد و اطلاعات لازم از آنها استخراج گردید. به منظور تحلیل داده ها از روش تحلیل مضمون استفاده شد. یافته ها نشان داد دانشجومعلمان از طریق روایت پژوهی و بر اساس مدل کوهلر و میشرا در حوزه دانش محتوایی، دانش مفاهیم موجود در کتاب های درسی را کسب کردند. در حوزه دانش تربیتی، دانش درباره معلم و وظایف تربیتی او، دانش درباره پژوهش های معلم محور، دانش درباره یادگیری، دانش درباره تدریس، دانش درباره ارزشیابی، دانش درباره تجهیزات آموزشی، دانش درباره ساختار فیزیکی مدرسه، و دانش درباره کارکنان مدرسه کسب کردند. در حوزه دانش محتوایی تربیتی با روش های تدریس دروس موضوعی، مراحل تدریس دروس، راهبردهای یاددهی- یادگیری دروس، فعالیت های یادگیری دروس، و تدریس دروس موضوعی به کمک رسانه آشنا شدند. در حوزه دانش فناورانه با دانش نرم افزاری و سخت افزاری آشنا شدند و در حوزه دانش محتوایی تربیتی فناورانه با تلفیق فناوری های نوین در تدریس دروس موضوعی آشنا شدند.

در بین راه های متعدد مقابله با مشکلات زیست محیطی، بنیادی ترین روش، آموزش و فرهنگ سازی عمومی و مشارکت افراد جامعه می باشد. نحوه آموزش اثر زیادی بر توانایی های خودآموز دانش آموزان دارد. این پژوهش با هدف مطالعه اثربخشی روش تدریس مبتنی بر طرح همیار معلم روی اخلاق زیست محیطی دانش آموزان پایه یازدهم متوسطه دوم کاشان در سال تحصیلی 1400-1399 صورت گرفت. روش پژوهش، به لحاظ هدف، کاربردی و به لحاظ ماهیت داده های گردآوری شده، کمّی و مبتنی بر رویکرد شبه آزمایشی (طرح پیش آزمون – پس آزمون با گروه گواه) بود. جامعه آماری متشکل از 1171 دانش آموز که با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس دو کلاس 30 نفری انتخاب شدند. ب رای جم ع آوری داده ها از پرسشنامه اخلاق زیست محیطیFiroozfar, Faqihi & Erfani (2021) استفاده شد که روایی محتوایی آن توسط متخصصان حوزه محیط زیست تأیید گردید و پایایی آن نیز با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ برابر با 0.927 به دست آمد. داده ها در دو سطح توصیفی (میانگین و انحراف استاندارد) و استنباطی (تحلیل کوواریانس تک و چند متغیره) با نرم افزار SPSS26 تحلیل شدند. نتایج نشان داد که روش تدریس مبتنی بر طرح همیار معلم روی اخلاق زیست محیطی و مؤلفه های آن (هوا، خاک، آب، گیاهان و جانوران) در دانش آموزان تأثیر دارد (P<0.0005). لذا می توان با بکارگیری روش تدریس مبتنی بر طرح همیار معلم نسبت به ارتقای سطح اخلاق زیست محیطی در دانش آموزان همت گمارد، به گونه ای که نمود آن در جامعه احساس شود.

پژوهش حاضر با هدف ترکیب ادبیات گسترده در مورد آموزش کارآفرینی در دوره اول متوسطه صورت گرفته است تا چارچوبی یکپارچه جهت الگوی راهبردها و چالش های آموزش کارآفرینی ارائه نماید. این پژوهش از نظر هدف کاربردی است و با روش کیفی فراترکیب انجام شده است و جامعه آماری کلیه مطالعات انجام شده در بازه زمانی (2003-2020) و انجام مصاحبه نیمه ساختار یافته با افراد متخصص و صاحب نظر در زمینه آموزش کارآفرینی در ایران می باشد. از این رو، 1500 پژوهش در زمینه موضوع مورد نظر ارزیابی و در نهایت 122 مقاله به صورت هدفمند انتخاب گردید و در گام دوم با 22 نفر از افراد تا رسیدن به اشباع نظری مصاحبه انجام شد. با تحلیل محتوا و ترکیب ادبیات مربوطه و پیاده سازی مصاحبه های انجام شده، با روش کدگذاری باز، محوری، و انتخابی، در مجموع 700 کد مفهوم، 128 مقوله محوری و 9 مقوله کلیدی طی فرآیند جستجو و ترکیب نظام مند انتخاب و مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج تحلیل نشان داد مهم ترین مقوله های کلیدی شناسایی شده در بخش چالش ها شامل، عدم پیش نیازهای لازم آموزش کارآفرینی، چالش ساختاری سیستم آموزشی، چالش اجرای آموزش کارآفرینی، چالش خروجی و ارزیابی نهایی و مقوله های کلیدی در بخش راهبردهای آن شامل، بسترسازی آموزش با رویکرد کارآفرینی، طراحی و تدوین برنامه آموزشی با رویکرد کارافرینی، تلفیق و ادغام راهبردهای ملی و بین المللی آموزش با رویکرد کارآفرینی، تغییر رویکرد مدارس عادی به مدارس با رویکرد آموزش کارآفرینی، همگام-سازی و برون سازی فعالیت های کارآفرینانه بوده است.

در حال حاضر در عرصه جهانی و در کشور ما، آموزش مجازی و به تبعِ آن ارزیابی تحصیلیِ مجازی، مهمترین موضوع در عرصه تعلیم و تربیت است، لذا هدف از انجام این پژوهش، آسیب شناسی رعایت اصول اخلاقی در ارزیابی تحصیلی مجازی با نظرسنجی از معلمان مقطع ابتدایی استان لرستان است. این تحقیق از نظر رویکرد، کیفی و از لحاظ هدف، کاربردی و از نظر ماهیت، توصیفی است. روش نمونه گیری هدفمند است که با رعایت حداکثر تنوع صورت گرفته است. حجم نمونه تا قاعده اشباع نظری به 25 نفر رسید و ابزار جمع آوری داده ها پرسش نامه محقق ساخته و مصاحبه نیمه ساختار یافته است. داده ها پس از کدگذاری توسط نرم-افزار Maxqda10 بررسی شدند که خروجی آن ها به صورت جداول و نمودارها قابل مشاهده است. یافته های پژوهش شامل سه مقوله اصلی: 1) مؤلفه های عدم رعایت اصول اخلاقی، 2) منشأ پیدایش آن ها و 3) عوامل تشدید کننده، و همچنین 23 مقوله فرعی، در آسیب-شناسی رعایت اصول اخلاقی از جانب دانش آموز است. پر بسامدترین مقوله های فرعی در عدم رعایت اصول اخلاقی از جانب دانش آموز شامل: ورود به پایگاههای علمی شبکه، مشورت با دیگران، استفاده از کتب و جزوات درسی، عدم یادگیری دروس، عدم نظارت اولیای مدرسه، اجبار والدین در اخذ نمره بالا، تربیت نادرست خانوادگی، نمره گرایی نظام آموزشی، تأثیر همسالان و عدم توانمندی معلم در برگزاری امتحان است. همچنین این پژوهش تأثیر عدم رعایت اصول اخلاقی در ارزیابی مجازی را بر محتوای آموزش در 12 مقوله فرعی و راهکارهای غلبه بر آنها را در 10 مقوله فرعی ارائه می دهد.

هدف از پژوهش حاضر بررسی این موضوع بود که آیا شایستگی های دیجیتالی معلمان، تمایل به استفاده از تدریس آنلاین و مشکلات یادگیری آنلاین دانش آموزان، رفتار تدریس آنلاین را پیش بینی می کند. روش پژوهش توصیفی و از نوع همبستگی بود. جامعه آماری پژوهش، شامل کلیه معلمان مقاطع ابتدایی و متوسطه شهر تهران در سال تحصیلی 1401-1400 بود که با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس 324 نفر از آن ها به عنوان نمونه پژوهش انتخاب شدند. اعضای نمونه به مقیاس های خودگزارشی شایستگی دیجیتالی معلم، تمایل به استفاده از تدریس آنلاین و رفتار تدریس آنلاین معلم و پرسشنامه مشکلات یادگیری آنلاین دانش آموزان ادراک شده توسط معلم به صورت برخط پاسخ دادند. نتایج حاصل از ضریب همبستگی نشان داد رفتار تدریس آنلاین با شایستگی های دیجیتالی معلمان و تمایل به استفاده از تدریس آنلاین رابطه مثبت و معنی دار داشت و با مشکلات یادگیری آنلاین دانش آموزان این رابطه منفی و معنی دار به دست آمد. همچنین نتایج تحلیل رگرسیون چندگانه به روش همزمان نشان داد شایستگی های دیجیتالی معلمان، تمایل به استفاده از تدریس آنلاین و مشکلات یادگیری آنلاین دانش آموزان قادرند در قالب یک مدل پیش بین به طور معنی داری تغییرات رفتار تدریس آنلاین معلمان را به عنوان متغیر ملاک تبیین و پیش بینی کنند. یافته های این پژوهش می تواند به درک بهتر تأثیر ویژگی های معلمان شامل شایستگی های دیجبتالی و تمایل به استفاده از تدریس آنلاین و ویژگی های دانش آموزان شامل مشکلات یادگیری آنلاین بر رفتار تدریس آنلاین کمک نماید.

هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر آموزش کاوشگرانه ی علوم با تلفیق فناوری سیار بر عملکرد تحصیلی دانش آموزان پایه پنجم ابتدایی با نقش میانجی انگیزش تحصیلی است. این پژوهش از نوع کاربردی است که از روش نیمه آزمایشی (طرح پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل) بهره برد. جامعه آماری پژوهش، مدارس دولتی مقطع ابتدایی شهرستان شاهین شهر در سال تحصیلی 99-98 بود که از آن دو مدرسه با روش نمونه گیری خوشه ای انتخاب شدند. به منظور ارزیابی انگیزش دانش آموزان از پرسشنامه انگیزش یادگیری و برای سنجش عملکرد تحصیلی ایشان از آزمون محقق ساخته استفاده شد. روش تجزیه و تحلیل داده های پژوهش تحلیل مسیر بود و داده ها به کمک نرم افزار Amos مورد تحلیل قرار گرفت. بررسی اثرات مستقیم مدل مفهومی پژوهش نشان داد که آموزش کاوشگرانه علوم با تلفیق فناوری سیار بر زیرمقیاس انگیزش عمقی اثر مثبت و معنی داری دارد ولی تأثیر آن بر دو زیرمقیاس انگیزش سطحی و دستیابی به انگیزش معنی دار نیست. همچنین یافته های پژوهش نشان داد که روش آموزشی مورد استفاده بر عملکرد تحصیلی تأثیر مستقیم، مثبت و معنی داری ندارد. یافته ها درخصوص تاثیر ابعاد انگیزش بر متغیر عملکرد تحصیلی حاکی از آن است که انگیزش عمقی دانش آموزان تأثیر مثبت و معنی دار و دستیابی به انگیزش تاثیر منفی و معنی دار بر عملکرد تحصیلی دانش آموزان دارد، لیکن انگیزش سطحی بر عملکرد تحصیلی اثر معنی داری ندارد. با توجه به یافته های این پژوهش توصیه می شود که معلمان با انتخاب تکالیف موثق و مرتبط با دنیای واقعی و از طریق آموزش کاوشگرانه، به افزایش میزان انگیزش عمقی در دانش آموزان و به دنبال آن بهبود عملکرد تحصیلی آنان همت گمارند.

پژوهش حاضر به منظور بررسی تأثیر استفاده از کارپوشه الکترونیکی و یادگیری دانش لغات زبان انگلیسی با تأکید بر انگیزه و نگرش زبان آموزان شهرستان اهواز انجام شد. روش پژوهش از نوع شبه آزمایش بوده و از طرح پیش آزمون و پس از آزمون با گروه کنترل استفاده گردید. جامعه آماری در این پژوهش شامل کلیه زبان آموزان فعال در کانون زبان ایران شعبه خوزستان است که در سال ۱۳۹۹ مشغول به تحصیل و یادگیری زبان بودند که تعداد آن ها برابر با ۱80 نفر بود. با استفاده از جدول مورگان حجم نمونه ۱۰۰ نفر که برای هر کلاس ۵۰ نفر زبان آموز به عنوان گروه آزمایش و گروه شاهد به روش تصادفی ساده انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها در ارتباط با متغیر انگیزه در پژوهش پیش رو از طریق پرسش نامه انگیزه علمی (SMQ) پرسش نامه فراگیران و دانشجویان یادگیرنده (LLSQ) و پرسش نامه نگرش تجربه و بازخورد از ارزیابی (AEFQ) بود. هم چنین جهت سنجش میزان یادگیری لغات زبان انگلیسی توسط زبان آموزان است پرسش نامه پیش آزمون و پس آزمون واژگان ساخته شده توسط محقق استفاده شد. با استفاده از نرم افزار SPSS آمار توصیفی و آمار استنباطی (آزمون های تی زوجی و مستقل) و تحلیل کیفی جهت بررسی پرسش نامه نگرش انجام شد. یافته ها نشان داد که دانش آموزانی که از طریق پوشه کارهای الکترونیکی و ارزشیابی مبتنی بر پوشه کار الکترونیکی محتوای آموزشی دریافت کرده اند

پژوهش حاضر با هدف بازنمایی تجارب زیسته معلمان از فرصت ها و چالش های فرایند درس پژوهی در سال تحصیلی 1400 انجام شد. این پژوهش از نظر هدف توسعه ای و از نظر روش کیفی با رویکرد پدیدارشناسی می باشد. شیوه گرد آوری اطلاعات استفاده از مصاحبه های نیمه ساختمند بود. بر این اساس از بین معلمان مقطع ابتدایی شهرستان بجستان 11 نفر بر اساس معیارهای ورود به پژوهش انتخاب شدند. به منظور تحلیل داده های مصاحبه از روش کلایزی استفاده شد. جهت اعتبازسازی یافته ها، از ملاک های اعتبار و قابلیت اطمینان استفاده شد. برای بررسی اعتبار، اطلاعات هر مصاحبه پس از تحلیل در اختیار شرکت کنندگان قرار گرفت و بر اساس نظرات آنان اصلاحات لازم اعمال شد. یافته های پژوهش پس از استخراج موضوعی و طبقه بندی آنها، شامل دو مقوله اصلی (فرصت ها و چالش ها) و 12 مقوله فرعی بدست آمد. مقوله های فرعی فرصت های درس پژوهی شامل ایجاد مهارت تفکر واگرا، دستیابی به اهداف آموزشی تعیین شده، توانمندسازی حرفه ای، اشتراک اختیارات و تجارب، نهادینه شدن روحیه حل مسئله و پژوهش، بهسازی فرایند تدریس، بهبود فرایند پیشرفت تحصیلی دانش آموزان و مقوله های فرعی چالش های درس پژوهی شامل دانش و اطلاعات در زمینه درس پژوهی، انگیزه شرکت، عدم تقدیر مناسب، محدودیت های اجرایی و سختی هماهنگی کارهای گروهی بدست آمده است.

پرستاران، یکی از بزرگ ترین گروه های ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی، درمانی اند. حرفه پرستاری نیاز به عملکرد مناسب دارد و مسئولیت پذیری اجتماعی و ارائه خدمات ضروری به ذی نفعان از اصلی ترین عملکرد پرستاران است. لذا، هدف پژوهش حاضر، واکاوی نقش ارزش های سازمانی و رهبری کاریزماتیک با میانجیگری تعهد سازمانی بر مسئولیت پذیری اجتماعی و عملکرد شغلی پرستاران می باشد. پژوهش به لحاظ هدف، کاربردی و به لحاظ ماهیت داده های گردآوری شده، کمی با رویکرد همبستگی مبتنی بر مدل یابی معادلات ساختاری است. جامعه آماری پژوهش شامل تمام پرستاران بیمارستان سیدالشهدا (ع) شهر ارومیه به تعداد 265 نفر می باشد که با استفاده از جدول مورگان تعداد 155 نفر به عنوان نمونه آماری با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شد. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه های ارزش های سازمانی کمرون و کوئین (1999)، رهبری کاریزماتیک اولیو و باس (2002)، تعهد سازمانی پورتر و همکاران (1983)، عملکرد شغلی پاترسون (1963) و مسئولیت-پذیری اجتماعی کارول (2010) استفاده شد. برای ارزیابی پایایی ابزارهای پژوهش از آلفای کرونباخ استفاده گردید و پایایی پرسشنامه ارزش های سازمانی (89/0)، پرسشنامه رهبری کاریزماتیک (91/0)، پرسشنامه تعهد سازمانی (89/0)، پرسشنامه عملکرد شغلی (97/0) و پرسشنامه مسئولیت پذیری اجتماعی (89/0) محاسبه شد. تجزیه و تحلیل توصیفی و استنباطی داده ها با استفاده از نرم افزارهایSPSS24 و PLS3 انجام گرفت. نتیجه تجزیه و تحلیل داده ها نشان داد که، ارزش های سازمانی و رهبری کاریزماتیک بر تعهد سازمانی، مسئولیت پذیری اجتماعی و عملکرد شغلی تاثیر مثبت و معناداری داشته (p<0/05) و تعهد سازمانی در رابطه ارزش های سازمانی و رهبری کاریزماتیک با مسئولیت پذیری اجتماعی و عملکرد شغلی بعنوان میانجی نقش دارد (p<0/05).

هدف اصلی این پژوهش ساخت روبریکی برای ارزشیابی عدالت در سنجش کلاسی بود. بدین منظور مبتنی بر روش پژوهش آمیخته اکتشافی دو مطالعه به انجام رسید که در مطالعه اول با استفاده از نمونه گیری هدفمند از نوع ملاکی 39 مصاحبه فردی با مطلعان کلیدی شامل اعضای هیأت علمی و دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه تهران، یک مصاحبه گروهی و یک مصاحبه گروه کانونی انجام شد و در مطالعه دوم، از میان دانشجویان دانشگاه تهران تعداد 511 نفر از طریق نمونه گیری خوشه ای سه مرحله ای انتخاب شدند. تحلیل داده های کیفی به شناسایی مدلی مفهومی شامل چهار مضمون اصلی «عدالت رویه ای»، «عدالت تعاملی»، «ماهیت سنجش» و «عدالت در آزمون کتبی» مبنای تدوین ملاک ها و ساخت روبریک انجامید. در مطالعه دوم، ویژگی های روان سنجی روبریک با استفاده از روایی محتوایی، تحلیل گویه ها، روایی سازه و تعیین پایایی بررسی شد. روایی محتوایی هر یک از ملاک ها بالاتر از مقدار معیار 0/78 و روایی مقیاس کلی 94/0به دست آمد. نتایج تحلیل عاملی اکتشافی نشان دهنده استخراج سه عامل عدالت رویه ای، ماهیت سنجش و عدالت تعاملی بود که در مجموع 57/08 کل واریانس متغیرها را تبیین می کردند. نتایج تحلیل عاملی به همراه بررسی ضرایب تمیز و دشواری گویه ها منجر به حذف سه ملاک ضعیف شد و روبریک با 17 ملاک نهایی گردید. آلفای کرونباح محاسبه شده برای عدالت رویه ای، ماهیت سنجش و عدالت تعاملی به ترتیب 0/87، 0/84و 0/79به دست آمد. همچنین ضریب بازآزمایی برای آن ها در حد مطلوب و به ترتیب 0/65، 0/63و 0/54محاسبه شد.

هدف پژوهش حاضر طراحی و اعتبار یابی الگوی بالندگی پژوهشی اعضای هیات علمی و مدرسان دانشگاه فرهنگیان می باشد. پژوهش حاضر کاربردی و از نوع آمیخته اکتشافی است. مشارکت کنندگان در بخش کیفی شامل12 نفر از متخصصان و صاحب نظران منابع انسانی و تربیت معلم و در بخش کمی اساتید و اعضای هیات علمی پردیس های دانشگاه فرهنگیان به تعداد 806 نفر بودند، که از بین آن ها 260 نفر به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای چند مرحله ای به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار پژوهش شامل دو پرسشنامه محقق ساخته بالندگی پژوهشی اعضای هیات علمی و مقایسات زوجی بر اساس فرایند تحلیل سلسله مراتبی بوده است. آزمون های مورد استفاده آماری شامل تحلیل عاملی تائیدی، تی تک نمونه ای و فرایند تحلیل سلسله مراتبی بود. یافته های بدست آمده از بخش کیفی شامل 5 مقوله فرعی بالندگی پژوهشی در قالب 1- آماده سازی و بهبود ،2- رفتار شهروندی ،3- پژوهش محوری ،4- گروه های حرفه ای ،5- آینده نگری شناسایی گردیده و اعتبار الگوی مفهومی به دست آمده توسط شاخصه های نیکویی برازش تائید گردید. هم چنین یافته ها نشان داد که سطح موجود بالندگی پژوهشی اعضای هیات علمی از لحاظ مولفه های آماده سازی، رفتار شهروندی، گروه حرفه ای، آینده نگری، در سطح نسبتاً مطلوب و از لحاظ مولفه پژوهش محوری در وضعیت نامطلوب قرار داشت.