بررسی های حسابداری و حسابرسی (حسابداری و حسابرسی سابق)

پیش بینی سود هر سهم و تغییرات آن، یک رویداد اقتصادی است که از دیرباز مورد علاقه سرمایه گذاران، مدیران، تحلیل گران مالی و اعتباردهندگان بوده است. در این پژوهش از شبکه عصبی GMDH که ابزاری با قابلیت بالا در مسیریابی و تشخیص روندهای غیرخطی پیچیده با تعداد مشاهدات محدود است، برای الگوسازی و پیش بینی سود هر سهم از شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران استفاده شده است. ابتدا الگویی شامل هشت نسبت مالی طراحی و سپس با استفاده از فرآیند قیاسی و نیز کنارگذاشتن هر متغیر از الگوی بنیادی، در مجموع هشت مدل اجرا شد. نتایج نشان داد، الگوهای حاصل از کنار گذاشتن بازده دارایی ها، نسبت جاری و بازده سرمایه از الگوی بنیادی، به ترتیب بیشترین تأثیر را در کاهش خطای پیش بینی سود هر سهم دارند. همچنین گردش موجودی کالا و دوره وصول مطالبات، دارای اثر مضاعف در کاهش خطا هستند. درنهایت برتری شبکه عصبی GMDH در دقت پیش بینی سود هر سهم نسبت به روش ARIMA، بر اساس معیارهای خطا نیز مورد تأیید قرار گرفت.

هنگامی که سرمایه گذاران به آگاهی بیشتری در مورد عوامل بنیادینی که مختصات مالی شرکت را ترسیم می کنند، دست می یابند، به طور منطقی می باید توانایی بیشتری نیز برای تشخیص مدیریت سود داشته باشند. بنابراین در چنین شرایطی، مدیران انگیزه کمتری برای دستکاری یا مدیریت سود دارند. پژوهش پیش رو به صورت تجربی، به بررسی تأثیر آگاهی سرمایه گذاران از چهار عامل مهم بنیادی شرکت بر توانایی آنها در شناسایی سودهای مدیریت شده در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می پردازد. دوره زمانی مورد مطالعه سال های 1380 تا 1388 و نمونه انتخابی شامل 119 شرکت است. نتایج حاصل از پژوهش نشان می دهد که دانش بازار از دو عامل بنیادی جریان نقد عملیاتی و نسبت بازده مالکانه، تأثیری کاهنده و معنادار بر سطح مدیریت سود دارد، اما شواهدی دال بر وجود چنین تأثیر منفی و معناداری در مورد دو عامل بنیادی دیگر؛ یعنی کیفیت سود و نوسان فروش یافت نشد.

این پژوهش ابتدا مربوط بودن سودها و ارزش دفتری را بررسی کرده و بعد به تأثیر مشکل نمایندگی جریان های نقد آزاد بر مربوط بودن سودها و ارزش دفتری پرداخته است. برای آزمون مربوط بودن سودها و ارزش دفتری از مدل قیمت اولسون استفاده شد. آزمون فرضیه های پژوهش روی یک نمونه نودوهفت تایی از شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، در بازه زمانی 89-82 انجام گرفته است. نتایج بیان می کند که ارزش دفتری هر سهم در شرکت های دارای مشکل نمایندگی جریان های نقد آزاد و شرکت های فاقد این مشکل، ارزش مربوط نیست. همچنین نتایج بیانگر آن است که سود هر سهم در شرکت های دارای مشکل نمایندگی جریان های نقد آزاد و شرکت های فاقد این مشکل ارزش مربوط است و مقدار مربوط بودن سود هر سهم در شرکت های دارای مشکل نمایندگی جریان های نقد آزاد کمتر است. بنابراین مشکل نمایندگی جریان های نقد آزاد دارای تأثیر منفی بر مربوط بودن سودها است.

با توجه به اهمیت رابطه میان دارایی های جایگزین و سهام، در چارچوب نظریه پورتفولیو و نیز با توجه به اینکه در شرایط کنونی، کشور ایران در اکثر این دارایی ها با نوسان های عمده ای روبه روست، چگونگی تأثیرپذیری سهام صنایع فعال در بورس اوراق بهادار تهران از نوسانات این متغیرها، بسیار مهم بوده و نیازمند بررسی از جنبه های گوناگون است. برای این امر، مطالعه پیش رو با استفاده از داده های ماهانه طی دوره زمانی فروردین ماه 1388 تا اسفند ماه 1390 و با به کارگیری الگوی خودرگرسیون برداری (VAR) ، مدل یوهانسون  جوسیلیوس و نیز، توابع واکنش آنی (IRF) و تجزیه واریانس (VD)، رابطه کوتاه مدت و بلندمدت موجود بین نوسانات دارایی های جایگزین سهام، شامل پول نقد، ارز، طلا، مسکن و سپرده بانکی را با شاخص کل قیمت سهام و نیز با شاخص قیمت سهام دو صنعت منتخب محصولات شیمیایی و خودرو و ساخت قطعات در قالب سه مدل جداگانه مورد آزمون کمی قرار داده است. نتایج به دست آمده حاکی از این است که رابطه تعادلی بلندمدت بین شاخص قیمت سهام و تمامی دارایی های جایگزین در هر سه مدل مورد مطالعه معنادار بوده و شوک های ناشی از تمامی متغیرها (به جز طلا) تأثیر مثبتی بر شاخص داشته اند، در حالی که در کوتاه مدت تمامی این شوک ها (به جز شوک نقدینگی) به کاهش شاخص قیمت سهام منجر شده اند.

توزیع وجه نقد بین سهامداران می تواند علامت مناسبی برای انعطاف پذیری آتی شرکت هاشرکت ها باشد.  این مقاله نوشتار به رابطهه توزیع وجه نقد، اندازه شرکتاندازه شرکت و خطای پیش بینی جریان هاجریان های نقدی عملیاتی و آزاد را بررسی می کندکرده است. برای اندازه گیری توزیع وجه نقد بین سهامداران از میزان سود تقسیم شده و برای اندازه اندازه شرکت از جمع درایی ها استفاده شده است. 71 شرکت فعال در بورس اوراق بهادار تهران در دوره دوره زمانی 90-841390-1384 براساس روش غربالگری انتخاب شدند. با استفاده از الگوی رگرسیون مقطعی- تلفیقی چند متغیره و با داده های دوره دوره زمانی چهار سالهه بیان شده، خطای پیش بینی جریان نقد هر سال محاسبه شد. سپس از آزمون مقایسه میانگین دو جامعه مستقل برای بیان تأثیر اندازه اندازه شرکت و توزیع وجه نقد بین سهامداران، بر خطای پیش بینی جریان نقد ، آزمون مقایسه میانگین دو جامعه مستقل استفاده گردیدبه کار گرفته شد. نتایج نشان دادند، اندازه اندازه شرکت و توزیع وجه نقد بین سهامداران، به طور مجزا و همزمان بر خطای پیش بینی جریان نقد عملیاتی تأثیرگذارند تأثیرگذارند وو اندازه اندازه شرکت و توزیع وجه نقد بین سهامداران، به طور مجزا و همزمان برخطای پیش بینی جریان نقد آزاد در سطح 95درصد اطمینان، بی تأثیر هستند.  

این پژوهش به بررسی رابطه بین کیفیت سود و جریان های نقدی عملیاتی آتی با در نظر گرفتن شرایط مالی شرکت ها می پردازد. برای اندازه گیری کیفیت سود از اقلام تعهدی غیرعادی استفاده شده که متغیر توضیحی در مدل های رگرسیونی پژوهش است. شرایط مالی شرکت ها یک بار به منزله متغیر تعدیل کننده و با استفاده از مدل احتمال ورشکستگی چاریتو و بار دیگر از طریق تفکیک شرکت های عضو نمونه آماری به ورشکسته و غیر ورشکسته با استفاده از مدل سیستم کلونی مورچگان در مدل های آماری منظور شده است. جریان های نقدی عملیاتی نیز متغیر وابسته در نظر گرفته شده است. نمونه آماری شامل هفتادودو شرکت پذیرفته شده در در بورس اوراق بهادار تهران، در فاصله زمانی نُه ساله از 1380 تا 1388 است. نتایج نشان می دهد که بین کیفیت سود و جریان های نقدی عملیاتی آتی، رابطه معناداری وجود دارد و این رابطه تحت تأثیر شرایط مالی شرکت ها قرار می گیرد. بین دو مدل احتمال ورشکستگی چاریتو و سیستم کلونی مورچگان، تفاوت معناداری در تبیین رابطه بین کیفیت سود و جریان های نقدی عملیاتی آتی وجود دارد.

پژوهش حاضر به بررسی ارتباط بین جریان نقدی آزاد و بازده سهام با وجود فرصت های رشد می پردازد. این پژوهش ارزش دفتری حقوق صاحبان سهام، سود خالص و سود تقسیمی را به منزله متغیرهای کنترلی به کار برده است. داده های مورد نیاز از 89 شرکت طی یک دوره زمانی ده ساله (1381-1391) به صورت فصلی گردآوری شده است. نتایج پژوهش دلالت بر ارتباط مثبت و معنادار جریان نقدی آزاد با بازده سهام با وجود فرصت های رشد دارد. بر این اساس نتیجه حاضر در بازار سرمایه ایران می تواند در تصمیم گیری مدیران و سرمایه گذاران برای رسیدن به بازده مناسب شرکت مؤثر باشد و اقدامات کنترلی سهامداران، مانند توجه به نظریه سرمایه گذاری اضافی و نظریه کورو می تواند در این امر مؤثر باشد.