بررسی های حسابداری و حسابرسی (حسابداری و حسابرسی سابق)

هدف: در این پژوهش به بررسی انتقال ورشکستگی میان شرکت ها در یک صنعت و تأثیر آن بر محتوای اطلاعاتی سود در سال های 1394- 1390 پرداخته شده است. روش: در پژوهش حاضر، اطلاعات مربوط به 19 صنعت و 123 شرکت بورسی را با استفاده از رابطه بازده غیرعادی و سود غیرمنتظره آزمون شده است. این مسئله با مقایسه نمونه های فعال در صنایعی که دارای حداقل یک شرکت ورشکسته هستند، نسبت به آنهایی که در صنایع کاملاً سالم فعالیت می کنند، صورت پذیرفته است. یافته ها: ورشکستگی در صنعت سبب کاهش محتوای اطلاعاتی سودهای حاوی اخبار خوب شده و بر کاهش ضریب واکنش سودهای حاوی اخبار بد بی تأثیر است. علاوه بر آن، صنایعی که تنها یک شرکت ورشکسته داشته اند، نسبت به صنایعی با بیش از یک نمونه ورشکسته، میزان کاهش محتوای اطلاعاتی سودهای دارای اخبار خوب قوی تر است. نتیجه گیری: شواهد نشان می دهد ورشکستگی میان شرکت های هم صنعت منتقل شده و کاهش محتوای اطلاعاتی سود را پدید می آورد. بر اساس محافظه کاری و پایداری نامتقارن سود، در این شرکت ها ضریب واکنش سود برای اخبار خوب نسبت به اخبار بد نامتقارن است.

هدف: موج رسوایی ها و فروپاشی شرکت ها و مؤسسه های مالی بزرگ دنیا، سبب شده است قوانین جدیدی در ساختار حاکمیت شرکتی ایجاد شود که یکی از این قوانین بسیار مهم، ضرورت وجود کمیته حسابرسی در ساختار حاکمیت شرکتی است. از طرفی، تأثیر شرکت ها بر جامعه نیز به دغدغه جهانی تبدیل شده و شرکت ها با افزایش فشار از طرف ذی نفعان برای برخورداری از نگرش وسیع تر به اهداف و فعالیت هایشان در ابعاد اجتماعی و محیطی مواجه اند. این موضوع در اغلب پژوهش ها با عنوان مسئولیت اجتماعی شرکت ها در کانون توجه قرار گرفته است. با این حال، نگرانی هایی نیز درباره کمیت و کیفیت افشای مسئولیت اجتماعی شرکت ها وجود دارد و لازم است که کمیته هایی نظیر کمیته حسابرسی به عنوان سازوکار نظارتی، در کاهش این نگرانی ها و نظارت و بهبود افشای مسئولیت اجتماعی شرکت ها مؤثر باشند. بر این اساس هدف اصلی پژوهش حاضر، بررسی اثر ویژگی های کمیته حسابرسی بر افشای مسئولیت اجتماعی شرکت هاست. روش: بدین منظور، 133 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی دوره زمانی 1392 تا 1396 برای نمونه انتخاب شد و با بهره گیری از معادلات رگرسیونی چندگانه مبتنی بر داده های تلفیقی، آزمون شدند. برای اندازه گیری سطح افشای مسئولیت اجتماعی شرکت ها از چک لیستی متشکل از 16 مؤلفه و 60 شاخص استفاده شده که سه بعد اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی مسئولیت اجتماعی در آن لحاظ شده است. یافته ها: یافته های پژوهش نشان می دهد که ویژگی های کمیته حسابرسی شامل: استقلال، اندازه، تخصص مالی و تنوع جنسیتی اعضای کمیته حسابرسی بر افشای مسئولیت اجتماعی شرکت ها تأثیر مثبت و معناداری دارند. نتیجه گیری: بر اساس نتایج به دست آمده، کمیته حسابرسی اثربخش به عنوان سازوکار مؤثر، موجب می شود اعتبار گزارشگری های مالی و غیرمالی مانند افشای مسئولیت اجتماعی ارتقا یابد؛ یعنی کمیته حسابرسی اثربخش از طریق نظارت بر فرایند گزارشگری می تواند سطح افشای داوطلبانه اطلاعات مانند افشای مسئولیت اجتماعی را بهبود بخشد.  

هدف : با توجه به متفاوت بودن کیفیت حاکمیت شرکتی در شرکت های مختلف، انتظار می رود کیفیت حاکمیت شرکتی بیرونی و درونی قوی و ضعیف در شرکت های مختلف، بر کاهش مشکلات نمایندگی و عدم تقارن اطلاعاتی تأثیر متفاوتی داشته باشد. پژوهش حاضر نقش کیفیت حاکمیت شرکتی را بر رابطه بین نگهداشت وجه نقد و ارزش شرکت در شرایط عدم تقارن اطلاعاتی بررسی کرده است. روش : در این پژوهش کیفیت حاکمیت شرکتی از دو بعد درونی و بیرونی سنجیده شده است. همچنین برای اندازه گیری عدم تقارن اطلاعاتی که نقش تعدیلگری دارد از سه معیار مختلف استفاده شده است. داده های استفاده شده در پژوهش مربوط به 106 شرکت بورس اوراق بهادار تهران در فاصله بین سال های 1386 تا 1395 است. برای آزمون فرضیه ها از رگرسیون خطی چندمتغیره استفاده شده است. یافته ها : در شرایط عدم تقارن اطلاعاتی، کیفیت حاکمیت شرکتی قوی (ضعیف) بر رابطه بین نگهداشت وجه نقد و ارزش شرکت تأثیر مثبت (منفی) و معناداری دارد؛ این نتایج نه تنها با لحاظ کردن دو بعد درونی و بیرونی حاکمیت شرکتی به صورت مجزا به تأیید رسید، بلکه با تلفیق ابعاد درونی و بیرونی کیفیت حاکمیت شرکتی نیز تأیید شد. نتیجه گیری : در شرایط عدم تقارن اطلاعاتی، وجود سازوکارهای حاکمیت شرکتی قوی مانع از بروز هزینه های نمایندگی می شود و از این طریق ارزش شرکت افزایش می یابد.

هدف : پدیده حساسیت جریان نقد سرمایه گذاری به شدت تحت تأثیر عدم تقارن اطلاعاتی و تضاد نمایندگی قرار می گیرد. استفاده از حسابرسان برای کاهش چنین مسئله ای ضروری است؛ زیرا، حسابرسان برای کاهش ریسک حسابرسی مرتبط با حساسیت جریان نقد سرمایه گذاری رسیدگی های بیشتری انجام می دهند که این امر کیفیت حسابرسی را بهبود می بخشد و شرایط تأمین منابع مالی خارجی را آسان تر می کند و حساسیت جریان نقد سرمایه گذاری کاهش می یابد. روش : به منظور دستیابی به اهداف پژوهش، 112 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران برای دوره زمانی 1388تا 1395 انتخاب شدند. تجزیه و تحلیل آزمون فرضیه های پژوهش با استفاده از رابطه رگرسیونی چندگانه با اثرهای ثابت انجام گرفت. یافته ها : نتایج نشان داد در شرکت های بورسی ایران، حساسیت جریان نقد سرمایه گذاری وجود دارد و حق الزحمه عادی حسابرسی بر میزان حساسیت جریان نقد سرمایه گذاری تأثیر کاهشی می گذارد. همچنین، نتایج دیگر پژوهش نشان داد که حق الزحمه غیرعادی حسابرسی، شدت حساسیت جریان نقد سرمایه گذاری را افزایش می دهد. نتیجه گیری : انتظار می رود حسابرسان با افزایش تلاش های خود، میزان ریسک حسابرسی مرتبط با حساسیت جریان نقد سرمایه گذاری را کاهش دهند و برای جبران زحمات و تلاش های خود حق الزحمه بیشتری مطالبه کنند. بنابراین، با افزایش اعتباردهی به صورت های مالی، مسئله عدم تقارن اطلاعاتی و تضاد نمایندگی کاهش می یابد و شرکت ها به راحتی می توانند از تأمین مالی منابع خارجی استفاده کنند. همچنین امکان دارد حسابرسان به دلیل وابستگی اقتصادی به صاحبکار، تلاش های اصلی و اضافه ای را به منظور کاهش ریسک حسابرسی مرتبط با حساسیت جریان نقد سرمایه گذاری انجام ندهند. این مسئله عدم تقارن اطلاعاتی و تضاد نمایندگی را افزایش می دهد و به دلیل کاهش کیفیت حسابرسی، هزینه تأمین منابع مالی خارجی نسبت به منابع داخلی بیشتر می شود و حساسیت جریان نقد سرمایه گذاری افزایش می یابد.

هدف : برای سنجش کیفیت حسابرسی به عنوان مفهوم ذهنی، روش های مختلفی در پژوهش های آرشیوی حسابرسی مطرح شده است. هر یک از این معیارها ابعاد مختلفی از مفهوم کیفیت حسابرسی را سنجیده اند که کمابیش خطاهایی دارند. در این پژوهش معمای سنجش کیفیت حسابرسی در پژوهش های داخلی به بحث گذاشته شده است. معیارهای سنجش کیفیت حسابرسی تابع عوامل محیطی پژوهش هستند. در ایران تقاضا برای حسابرسی، بیشتر مبتنی بر الزام قانونی بوده و از طرفی ریسک دعاوی حقوقی برای حسابرس پایین است. روش : در این پژوهش علاوه بر بحث درباره محیط حسابرسی در ایران و تحلیل توصیفی آن، با استفاده از معیارهای ورودی و خروجی کیفیت حسابرسی، خطای اندازه گیری آن در پژوهش های خارجی و داخلی به طور مروری، مقایسه ای، تحلیلی و انتقادی به بحث گذاشته شده است. یافته ها : بر اساس مباحث و تحلیل های ارائه شده، در خصوص توقف به کارگیری برخی معیارها و استفاده از معیارهای جایگزین و بومی سازی شده، پیشنهادهایی ارائه شده است. نتیجه گیری : تحلیل های این پژوهش نشان می دهد که استفاده از چندین معیار سنجش مختلف بومی سازی شده با کمترین خطای ممکن، کنترل سوگیری ناشی از متغیرهای همبسته محذوف و طرح مناسب پژوهش برای تفکیک کیفیت حسابرسی از کیفیت گزارشگری مالی در پژوهش ها، اعتبار یافته های این حوزه از پژوهش ها را افزایش می دهد.

هدف : هدف اصلی پژوهش حاضر ، تحلیل محتوای مقاله های فصلنامه بررسی های حسابداری و حسابرسی به منظور تبیین آثار آن در ادبیات حسابداری ایران است. اهداف جزئی این پژوهش شامل بررسی گرایش های موضوعی مقاله ها، الگوی مشارکت نویسندگان (انفرادی  یا گروهی)، جنسیت و سطح تحصیلات نویسندگان، پرتولیدترین نویسندگان و دانشگاه ها، سازمان ها و مؤسسات پژوهشی، همچنین بررسی نوع و روش تحقیق مورد استفاده و درصد استفاده از منابع فارسی و انگلیسی است. روش : پژوهش حاضر پژوهشی توصیفی است که در آن به تحلیل محتوای 548  مقاله منتشرش ده در 88  شماره از فصلنامه بررسی های حسابداری و حسابرسی بین سال های 1371 تا 1396 پرداخته شده است. یافته ها : بر اساس یافته ها 94/86 درصد از مؤلفان مقالات را مردان تشکیل داده اند، بیشتر مقالات (82/49 درصد) حاصل کار دو نفری بوده و استادیاران با 31/35 درصد، بیشترین سهم را در تهیه و ارائه مقالات داشته اند. در بین نویسندگان، بعد از سال 1379 که مسیر مقالات این فصلنامه با تغییر رویکرد با اهمیت و چشمگیر همراه بوده است، آقایان محمد نمازی از دانشگاه شیراز  با 80/1 درصد، ایرج نوروش از دانشگاه تهران با 76/1 درصد و غلامرضا کرمی از دانشگاه تهران با 37/1 درصد به ترتیب پرتولیدترین نویسندگان مقالات در این مجله بوده اند. بیشتر مقالات (22/60 درصد) به لحاظ روش پژوهش از نوع آرشیوی است، بیشتر منابع استفاده شده در مقالات از نظر زبان، منابع انگلیسی (22/74 درصد) بوده و بیشترین گرایش موضوعی مقالات (13/59 درصد) مربوط به حسابداری مالی است. نتیجه گیری : روند تولید و نیز انتشار مقالات در کشور بهبود یافته است و به محورهای موضوعی بسیار جدیدی توجه شده و تنوع بسیار مناسبی در روش شناسی پژوهش های حسابداری و حسابرسی ایجاد شده است. در ضمن چاپ تخصصی تر مقالات در این فصلنامه بهبود مناسبی داشته است.  

هدف: هدف از انجام این پژوهش، بررسی ارتباط بین اقلام تعهدی اختیاری خاص شرکت و بازده غیرعادی آتی سهام در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است. روش: این پژوهش بر اساس اطلاعات منتشرشده شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، در بازه زمانی سال های 1390 تا 1395 با نمونه انتخابی شامل 190 شرکت انجام شده است. آزمون فرضیه با رویکرد رگرسیون حداقل مربعات معمولی (OLS) انجام شده است. یافته ها: نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد بین اقلام تعهدی اختیاری خاص شرکت و بازده غیرعادی آتی شرکت رابطه معکوس و معناداری وجود دارد. نتیجه گیری: دستاوردهای این تحقیق نشان می دهد، بهتر است سرمایه گذاران هنگام ارزش گذاری شرکت ها، بین پایداری اجزای سود (جزء نقدی و تعهدی) تفاوت قائل شوند. نادیده گرفتن این تفاوت سبب شده سرمایه گذاران درباره عملکرد آتی شرکت هایی که در آنها اقلام تعهدی اختیاری خاص شرکت، بالا است، بسیار خوش بینانه عمل کنند و در رابطه با آینده شرکت هایی که در آنها اقلام تعهدی اختیاری خاص شرکت، پایین است، بدبین باشند. بنابراین اگر چنین سرمایه گذاران بی تجربه و کم اطلاعی بر قیمت سهام تأثیرگذار باشند، برای شرکت هایی با حجم بالای اقلام تعهدی اختیاری خاص شرکت، قیمت های بالا و برای شرکت هایی با حجم پایین اقلام تعهدی اختیاری خاص شرکت، قیمت های پایینی انتظار می رود. در واقع شرکت ها به گونه ای نادرست و غیرمنطقی ارزش گذاری می شوند و به دلیل پایداری پایین اقلام تعهدی اختیاری خاص شرکت، شرکت هایی با حجم بالای اقلام تعهدی اختیاری خاص شرکت، در دوره های آتی بازده هایی کمتر از حد مورد انتظار (بازده غیرعادی منفی) و شرکت هایی با حجم پایین اقلام تعهدی اختیاری خاص شرکت، بازده هایی بیش از حد مورد انتظار (بازده غیرعادی مثبت) کسب خواهند کرد.