توسعه حرفه ای معلم

پژوهش حاضر با هدف مقایسه ویژگی های شخصیتی معلّمان دانش آموخته از دانشگاه فرهنگیان با معلّمان دانش آموخته از سایر دانشگاه ها انجام شده است. پژوهش علی- مقایسه ای است که در آن تعداد 226 معلّم به روش تصادفی خوشه ای دو مرحله ای، انتخاب و مورد مطالعه قرار گرفتند. از این تعداد، 84 معلّم دانش آموخته از دانشگاه فرهنگیان و 142 نفر نیز معلّمان دانش آموخته سایر دانشگاه ها بودند. داده های مورد نیاز با استفاده از آزمون استاندارد نئو (فرم کوتاه) گردآوری شد. یافته ها نشان داد که تفاوت بین عملکرد معلّمان دانش آموخته از دانشگاه فرهنگیان و سایر معلّمان در سه ویژگی شخصیتی موافق بودن، برون گرایی و وظیفه شناسی از لحاظ آماری معنی دار بوده، که در دو مورد اول، تفاوت به نفع دانش آموختگان از دانشگاه فرهنگیان است. بین عملکرد این دو دسته از معلّمان در دو ویژگی انعطاف پذیری و روان آزردگی تفاوت معنی داری مشاهده نشد. عملکرد معلّمان زن و مرد دانش آموخته از دانشگاه فرهنگیان، تنها در ویژگی شخصیتی برون گرایی از لحاظ آماری متفاوت بود و تفاوت به نفع مردان است. بین عملکرد معلّمان زن و مرد دانش آموخته از دانشگاه فرهنگیان در سایر ویژگی های شخصیتی و نیز معلّمان زن و مرد دانش آموخته از سایر دانشگاه ها تفاوت معنی داری مشاهده نگردید. 

حرفه ای شدن در تدریس یک فرایند مادام العمری است که در آن معلمین می بایست توانمندی هایی را کسب کنند، سطح حرفه ای شان را ارتقا بدهند، به بالاترین استانداردها برسند، و به تعالی برسند. برای ارزیابی کم و کیف این قابلیت ها و استانداردها، برخی معیارهای سنجش در حوزه تربیت معلم طراحی شده است. در این راستا، این مقاله مدلی از حرفه ای گری در معلمی را پیشنهاد می دهد که در آن معلمان به طور هم زمان مسیرهای رشد و پیشرفتی را تجربه می کنند که در آن ها ابتدا به عنوان معلم مبتدی هستند و سپس با گذر از برخی مراحل نیمه حرفه ای به صورت تدریجی به معلمی حرفه ای با توانایی بالا تبدیل می شوند. برای درک بهتر، نقطه آغازین و پایانی بر روی یک پیوستار نمایش داده می شود تا تصویر دقیق تری از فرایند پیشرفت حرفه ای شدن ارائه شود. این مدل مفهومی از حرفه ای شدن می تواند معلمان آینده را به یک چارچوب تحلیلی مسلح کند تا افق دیدشان را وسعت ببخشند و توجه و تلاششان را به سمت توسعه صلاحیت های حرفه ای معطوف کنند و از یک سمت این پیوستار فاصله گرفته و به سمت دیگر حرکت کنند.

شواهد نشان می دهد که بخشی ازمشکلات فراگیران، عدم توجه به شایستگی روانی-اجتماعی به خصوص مدیریت خود آنان می باشد. هدف از انجام پژوهش حاضر تعیین تاثیر برنامه یادگیری اجتماعی – هیجانی جامع بر مدیریت خود دانشجو معلمان دانشگاه فرهنگیان آذربایجان شرقی بود. روش پژوهش از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون، پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری این پژوهش، شامل کلیه دانشجو معلمان دختر و پسر دانشگاه فرهنگیان (پردیس های علامه امینی وفاطمه الزهرا آذربایجان شرقی) می باشد که پسران به تعداد 754 نفر و در دختران به تعداد 686 نفر بود. با توجه به نوع روش تحقیق،4 کلاس به تعداد 140 نفر دانشجو از طریق روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای، به عنوان نمونه انتخاب شدند. گروه های آزمایش طی 5 جلسه (1/5 ساعته) با برنامه یادگیری اجتماعی- هیجانی جامع آموزش دیدند و گروه های کنترل آموزشی دریافت نکردند. برای جمع آوری داده ها از بعد مدیریت خود پرسشنامه کفایت اجتماعی– روانی تام استفاده شد.تحلیل داده ها با استفاده از آزمون تحلیل کوواریانس یک راهه انجام گرفت. نتایج پژوهش نشان داد که آموزش برنامه یادگیری هیجانی– اجتماعی جامع بر مدیریت خود گروه آزمایش در مقایسه با گروه کنترل تاثیر معنی داری داشته است و بین گروه آزمایش پسران و دختران تفاوت معنی داری وجود نداشت.نتایج این تحقیق اثربخشی آموزش برنامه یادگیری هیجانی– اجتماعی جامع بر مدیریت خود دانشجومعلمان را مورد تایید قرار داد.

هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه رهبری اخلاقی مدیران با رفتار شهروندی سازمانی معلمان بود. روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی است و جامعه آماری شامل کلیه معلمان مدارس مقاطع ابتدایی و متوسطه اول و دوم شهرستان خواف است که شامل حدود 1800 نفر بودند. از این جامعه با روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای، نمونه ای به حجم 200 نفر بر اساس جدول مورگان انتخاب شدند. روش پژوهش کمی، توصیفی و از نوع مطالعات همبستگی می باشد. جهت گردآوری داده ها از پرسشنامه های تعدیل شده رهبری اخلاقی براون و همکاران(2005) و رفتار شهروندی سازمانی ارگان و کانوسکی(1988) استفاده شد. روایی و پایایی پرسشنامه ها مورد بررسی قرار گرفتند که نتایج بیانگر قابل قبول بودن روایی و پایایی ابزارهای پژوهش بود. برای تحلیل داده ها از آزمون های توصیفی(شاخص های مرکزی و پراکندگی) و استنباطی(ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چند متغیره خطی) با نرم افزار SPSS استفاده شد. نتایج نشان داد که رهبری اخلاقی مدیران رابطه مثبت، مستقیم و معناداری در سطح خطای کمتر از 0/01 با رفتار شهروندی سازمانی معلمان شهرستان خواف دارد. همچنین بر اساس نتایج، مولفه های رهبری اخلاقی مدیران قادر به تبیین معنادار 0/37/4 واریانس متغیر رفتار شهروندی سازمانی معلمان است، و سهم مولفه مدیر اخلاقی(0/376) در مقایسه با مولفه فرد اخلاقی(0/277) مربوط به رهبری اخلاقی مدیران، در پیش بینی رفتار شهروندی معلمان بیشتر بوده است.

پژوهش حاضر با هدف شناسایی رابطه بین تنظیم هیجانی و جرأْت مندی با میزان بهزیستی روان شناختی در بین دانش آموزان متوسطه انجام گرفت. در این پژوهش، از روش تحقیق توصیفی از نوع همبستگی استفاده شده است. جامعه هدف، دانش آموزان متوسطه شهرستان هریس بوده که از طریق روش نمونه گیری خوشه ای و با استفاده از جدول کرجسی و مورگان 320 نفر به عنوان نمونه انتخاب گردید. در ادامه جهت جمع آوری داده های مورد نیاز از سه پرسش نامه تنظیم هیجان گارنفسکی (2001)، پرسش نامه جرأت مندی شرینگ (1980) و پرسش نامه بهزیستی روان شناختی ریف(1989) استفاده شده که برای تعیین روایی آن ها از روایی محتوایی و برای به دست آوردن پایایی آن ها از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شده است؛ مقدار آن ها به ترتیب در پرسش نامه های مذکور 0/93، 0/90 و 0/92 محاسبه گردید. در این پژوهش جهت آزمون فرضیه ها از شاخص های آمار توصیفی و استنباطی نظیر میانگین، درصد، آزمون کولموگرف-اسمیرنوف، آزمون همبستگی پیرسون و آزمون رگرسیون چندمتغیره در محیط نرم افزار SPSS استفاده شده است. نتایج آزمون های همبستگی پیرسون و رگرسیون چندمتغیره نشان دهنده آن است که بین متغیرهای تنظیم هیجانی و جرأت مندی با میزان بهزیستی روان شناختی دانش آموزان رابطه معنی داری وجود دارد، همچنین مشخص گردید تنظیم هیجانی و جرأت مندی به طور معنی داری می توانند 0/67 از کل واریانس بهزیستی روان شناختی دانش آموزان را پیش بینی کنند.

اصلی ترین کارگزاران برنامه درسی و نظام آموزشی، معلمان می باشند. موفقیت و شکست نظام آموزشی به معلمان آن وابسته است و در صورتی که این معلمان، هویت حرفه ای منسجم و شکل گرفته داشته باشند، منجر به موفقیت نظام خواهد شد. هویت حرفه ای نیز همچون سایر جنبه های هویت تحت تأثیر عوامل مختلفی می باشد؛ اما بررسی این هویت، نیازمند شناسایی عوامل مؤثر بر آن می باشد؛ به همین سبب در پژوهش حاضر، به شناسایی این عوامل پرداخته شده است. این مقاله یک مطالعه مرور نظامند است. پس از جست وجو از بانک های اطلاعاتی، 81 مقاله یافت شد که در نهایت پس از مطالعه چکیده آن ها 44 مطالعه، جهت مرور نظام مند انتخاب شد. از مرور صورت گرفته، عوامل مختلف مؤثر بر هویت حرفه ای معلم، شناسایی شد. این عوامل در ۵ دسته: 1. عوامل زمینه ای 2. عوامل شخصی ۳. عوامل فرهنگی – اجتماعی  ۴. عوامل حرفه ای و ۵. عوامل سیاسی -اقتصادی قرار داده شدند که از این میان، نقش عوامل شخصی از سایرین پررنگ تر بوده و سهم بیشتری در تغییر و تکوین هویت حرفه ای دارند.