توسعه حرفه ای معلم

در حیطه شغلی، پدیده فرسودگی شغلی بخش اجتناب ناپذیر زندگی حرفه ای را تشکیل می دهد و پژوهش های فراوانی به روش کمی در راستای آن انجام شده است؛ اما پژوهش کیفی که بتواند این رفتار را به شکل گسترده ای مورد بررسی قراردهد، بسیار اندک است. پژوهش حاضر با هدف شناخت تجربیات زیسته معلمان از پدیده فرسودگی شغلی انجام گرفت. مطالعه حاضر از نوع کیفی با استفاده از روش پدیدارشناسی بود. در این مطالعه 20 معلم دوره ابتدایی به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. داده ها با استفاده از مصاحبه نیمه ساختار یافته جمع آوری شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از الگوی پیشنهادی اسمیت استفاده گردید. بعد از تحلیل نتایج 4 مضمون اصلی و 16 مضمون فرعی استخراج گردید و مشخص شد در تعریف فرسودگی شغلی، نمونه ها، منابع، و راهکارهای رفع فرسودگی شغلی بین تجربیات زیسته معلمان با پیشینه همسویی وجود دارد.

پژوهش حاضر به منظور بررسی وضعیت میزان سواد رایانه ای در بین دبیران مدارس دولتی مقطع متوسطه اول شهر خرم آباد انجام شده است. پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و از لحاظ شیوه جمع آوری اطلاعات از نوع توصیفی- پیمایشی می باشد. جامعه آماری این پژوهش، کلیه دبیران مدارس دولتی مقطع متوسطه اول شهر خرم آباد به تعداد 1083 نفر در سال تحصیلی 98- 1397 بودند. حجم نمونه با استفاده جدول کرجسی مورگان(1970) تعداد 411 دبیر به روش تصادفی خوشه ای انتخاب شدند. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون تی یک نمونه مستقل، آزمون رتبه ای فریدمن و تحلیل واریانس یک راهه استفاده شد. ابزار جمع آوری داده های پژوهش، استفاده از پرسش نامه محقق ساخته سواد عمومی رایانه ای بود. نتایج پژوهش نشان داد که به طور کلی دبیران میزان سواد رایانه ای خود را پایین تر از سطح متوسط ارزیابی کردند و مهارت آنان در کاربرد اینترنت و Word بیشتر از دیگر مهارت های عمومی رایانه ای بود. در ارتباط بین میزان سواد رایانه ای با ویژگی های جمعیت شناختی نمونه مورد نظر از جمله جنسیت، سابقه تدریس و مدرک تحصیلی، ارتباط معناداری وجود ندارد.

فرهنگ از مهم ترین و پرکاربردترین مفاهیم در علوم اجتماعی است. کسب چنین رتبه و جایگاهی در نظر و عمل، مرهون تجارب متعدد در دوره جدید جهت شناسایی متغیرهای کلیدی در تحولات جوامع انسانی می باشد. از کارکردهای متفاوت فرهنگ می توان به نقش آن در کلاس درس اشاره کرد، به ویژه در ضمن یادگیری به شیوه های جدید از جمله یادگیری به شیوه معکوس که در این پژوهش مورد بررسی قرار گرفته است. به عبارتی هدف اصلی پژوهش حاضر  بررسی ایجاد یادگیری معکوس در کلاس درس است. روش این پژوهش از نوع کیفی با استفاده از نظریه زمینه ای است. میدان تحقیق، مدارس ابتدایی در پایه های پنجم و ششم شهرستان نیشابور در سال تحصیلی 96-95 است. ابزار اصلی تحقیق حاضر، مصاحبه نیمه ساختار یافته است و مشارکت کنندگان شامل پنج نفر از معلمانی هستند که روش یادگیری معکوس را اجرا کرده اند. داده های گردآوری شده از طریق روش کدگذاری استراوس و کوربین تحلیل شدند و برای اعتباریابی یافته ها از معیارهای چهارگانه گابا و لینکلن استفاده شد. نتایج نشان داد برای ایجاد یادگیری به شیوه معکوس باید به عواملی از جمله تسلط کامل معلم، انگیزه دهی به دانش آموز، باور معلم نسبت به توانایی انجام کار، سیاست های تشویقی مدرسه و اداره، منابع و امکانات مورد نیاز، مشوق بودن مدرسه، آگاهی بخشی به خانواده ها، پویایی کلاس درس، باور معلم به اثربخشی یادگیری به شیوه معکوس، باور معلم نسبت به دانش آموز، به روز بودن اطلاعات معلم، خارج شدن از چهارچوب ها و قوانین سنتی، پیش فرض های فرهنگی نهفته در مورد نقش معلم و علاقه به هدایت شدن توسط معلم توجه کرد.

پژوهش حاضر به منظور اثربخشی برنامه مداخله ای شایستگی اجتماعی بر نشانگان اختلال بیش فعالی/نقص توجه در دانش آموزان انجام شد. این پژوهش به صورت نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون-پس آزمون-پیگیری و گروه گواه است. ابزار مورد استفاده این پژوهش، مقیاس مشکلات رفتاری کودکان کانرز (1998) فرم والد می باشد. از بین دانش آموزان پسر 7 تا 10 سال مراجعه کننده به مرکز اختلالات رفتاری در شهر سنندج، تعداد 36 نفر که دارای اختلال بیش فعالی/نقص توجه بودند، به روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب و در دو گروه آزمایش (18 نفر) و گروه گواه (18 نفر) گمارده شدند. قبل از شروع فرآیند آموزش، از هر دو گروه، پیش آزمون به عمل آمد. پس از اتمام فرآیند مداخله، از هر دو گروه، پس آزمون و بعد از گذشت یک ماه از اجرای پس آزمون، از هر دو گروه، آزمون پیگیری به عمل آمد. نتایج تحلیل کواریانس نشان داد که برنامه مداخله ای شایستگی اجتماعی، نشانگان اختلال بیش فعالی/ نقص توجه و خرده مقیاس های بی توجهی و بیش فعالی را به طور معنی داری کاهش داد (0.001>p). برنامه مداخله ای شایستگی اجتماعی تأثیر مناسبی روی نشانگان اختلال بیش فعالی/نقص توجه و خرده مقیاس های آن دارد؛ بنابراین استفاده از این برنامه مداخله ای توسط معلمان، روان پزشکان، روان شناسان و مشاوران توصیه می شود.

یکی از ویژگی های مرتبط با موفقیت و شکست معلمان، خودکارآمدی است، اما مسئله اصلی این است آیا می توان بر اساس مؤلفه دغدغه های حرفه ای، خودکارآمدی معلمان را پیش بینی کرد؟ هدف از پژوهش حاضر، پیش بینی خودکارآمدی، براساس مؤلفه دغدغه های حرفه ای معلمان دبیرستان می باشد. روش پژوهش، توصیفی و از نوع همبستگی است. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه معلمان زن دبیرستان نوبت اول منطقه 15 شهر تهران در سال تحصیلی 97-1396 می باشد. نمونه گیری با روش خوشه ای چندمرحله ای انجام شد و تعداد 155 نفر از معلمان به عنوان نمونه پژوهش به پر کردن پرسشنامه اقدام نمودند. به منظور بررسی رابطه بین دغدغه شغلی و خودکارآمدی از پرسشنامه دغدغه حرفه ای سوپر و خودکارآمدی شرر و همکاران استفاده گردید. داده های به دست آمده با روش آماری همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون چندگانه همزمان مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. مشخص شد بین خودکارآمدی و مرحله کشف شغلی، مرحله مشغول کار شدن و مرحله قطع همکاری رابطه مثبت معناداری وجود دارد و بین خودکارآمدی و مرحله بقا و نگهداری و مرحله تغییر شغلی رابطه معناداری به لحاظ آماری دیده نمی شود. تحلیل رگرسیون نشان داد که متغیرهای پیش بین شامل مرحله کشف شغلی، مرحله مشغول کار شدن، مرحله بقا و نگهداری، مرحله قطع همکاری و مرحله تغییر شغلی، 8% از تغییرات متغیر خودکارآمدی را تبیین می کنند. نتیجه اینکه با مورد توجه قرار دادن متغیر دغدغه های حرفه ای در کنار سایر عوامل اثرگذار بر خودکارآمدی، می توان ارتقای خودکارآمدی در معلمان را انتظار داشت.

روایت گری و داستان گویی با زندگی همه انسان ها عجین است. گویی هر انسان به مثابه داستانی است که باید روایت گردد تا فهمیده شود. از سویی، جهان تعلیم و تربیت نیز جهان داستان ها و روایت ها است. روایت هایی از موفقیت ها و شکست ها در راه تدریس و یادگیری، داستان هایی از دانش آموزان، معلمان، مدیران و دیگر کُنشگران و کارگزاران تعلیم وتربیت که در زندگی خویش و در راه درس و مدرسه با آن ها مواجه شده اند. بنابراین می توان گفت بخش عظیمی از دانش و معانی تعلیم و تربیت، در تجارب و داستان های زندگی نهفته است. بر این اساس، هدف پژوهش حاضر این بود که با استفاده از روش اسنادپژوهی و بر اساس مثال های عینی، انواع روایت های تربیتی را شناسایی نماید و ویژگی های هر طبقه را برشمارد. یافته ها نشان داد روش های روایت گری از نظر روش تفسیر تجارب به سه نوع انفرادی، اشتراکی و گفت و گویی؛ از نظر نوع راوی به دو نوع خودنوشت و دیگرنوشت؛ از نظر منبع روایت به چهار نوع روزانه، فردی،گروهی و تطبیقی؛ از نظر سبک نگارش به دو نوع عمومی و دانشگاهی؛ از نظر زاویه دید به سه نوع اول شخص، دوم شخص و سوم شخص؛ و از نظر بنیاد شکل گیری روایت به دو نوع مبتنی بر واقعیت و مبتنی بر تخیل، قابل تقسیم بندی است که هر طبقه دارای ویژگی ها و دلالت های خاصی می باشد. این تقسیم بندی ها جهت آشنایی اولیه علاقه مندان با گستره روایت های تربیتی می تواند مفید و راهگشا باشد.