روانشناسی معاصر

روانشناسی معاصر

روانشناسی معاصر دوره چهاردهم پاییز و زمستان 1398 شماره 2 (پیاپی 28) (مقاله علمی وزارت علوم)

مقالات

۱.

پیوند بین نظریه ی بار شناختی و هیجانات تحصیلی: تأثیر القای هیجان بر اضطراب، بار شناختی و یادگیری دانشجویان پرستاری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: بار شناختی حافظه ی کاری هیجانات تحصیلی تنظیم هیجان شناختی اضطراب دانشجویان پرستاری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 620 تعداد دانلود : 506
طبق ادبیات به نظر می رسد دانشجویان رشته ی پرستاری به دلیل محتوای آموزشی سنگین و محیط بالینی پرتنش با تجربه ی اضطراب مداوم و بالا و بار شناختی زیاد مواجه هستند. لذا، پژوهش حاضر با هدف مطالعه ی تأثیر القای هیجان بر اضطراب، تنظیم هیجان، بار شناختی و عملکرد یادگیری بر اساس پژوهش ها و نظریه های بار شناختی و هیجانات تحصیلی در دانشجویان پرستاری انجام شد. در یک طرح آزمایشی پیش آزمون – پس آزمون با گروه کنترل 30 دانشجوی پسر و دختر رشته ی پرستاری دانشگاه علوم پزشکی البرز پس از احراز ملاک های ورود و خروج با انتساب تصادفی به دو گروه آزمایش و کنترل تقسیم شدند. شرکت کنندگان گروه آزمایشی قبل از مداخله به پرسشنامه های اضطراب حالت، تنظیم هیجان و عملکرد یادگیری پاسخ دادند. پس ازآن، در یک کلاس آموزشی 2 ساعته با موضوع غیرمرتبط با تنظیم هیجان (مفاهیم اولیه ی تئوری انتخاب) شرکت کردند و مجدداً به پرسشنامه ی تنظیم هیجان پاسخ گفتند. سپس فیلم القای هیجان را مشاهده کردند؛ به طوری که پس از گذشت 10 دقیقه از مشاهده ی فیلم از آن ها خواسته شد دوباره به پرسشنامه ی اضطراب حالت پاسخ دهند و بعد ادامه ی فیلم القای هیجان را مشاهده کنند. درنهایت، فیلم محتوای آموزشی در خصوص دستگاه کلیه و مجاری ادراری را مشاهده کردند و در انتها به پرسشنامه ی بار شناختی و عملکرد یادگیری پاسخ دادند. گروه کنترل دقیقاً همین فرایند مداخله را دریافت کردند و فقط فیلم القاء هیجان را مشاهده نکردند. نتایج تحلیل واریانس آمیخته نشان داد که شرکت کنندگان گروه آزمایشی نسبت به گروه کنترل در مرحله ی پس آزمون به طور معناداری نمرات اضطراب، بار شناختی کلی، درون زاد و برون زاد بالاتر و نمرات عملکرد یادگیری پایین تری به دست آوردند؛ اما میانگین نمرات بار شناختی مطلوب و تنظیم هیجان بین دو گروه تفاوت معناداری نشان نداد. به نظر می رسد در فرایند یادگیری، هیجانات منفی در نقش یک عامل بار شناختی برون زاد و درون زاد ظرفیت حافظه ی کاری را به خود اختصاص می دهد و مانع یادگیری عمیق یادگیرندگان می شود. مداخلات مناسب روان شناختی نظیر آموزش تنظیم هیجان برای کاهش هیجانات منفی و افزایش بار شناختی مطلوب توصیه می شود .
۲.

نیمرخ راهبردهای تنظیم شناختی هیجان در دانشجویان با حساسیت بین فردی بالا و پایین(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: حساسیت بین فردی تنظیم هیجان راهبردهای تنظیم شناختی هیجان دانشجویان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 201 تعداد دانلود : 344
هدف از این پژوهش مقایسه ی نیمرخ راهبردهای تنظیم شناختی هیجان در دانشجویان با حساسیت بین فردی بالا و پایین بود. روش پژوهش توصیفی و از نوع پیمایشی بود . جامعه ی آماری کلیه ی دانشجویان کارشناسی دانشگاه اصفهان در سال تحصیلی 98-97 بودند که به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای چندمرحله ای 314 دانشجو از این دانشجویان انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از چک لیست تجدیدنظرشده ی نشانه های روانی و پرسشنامه ی تنظیم شناختی هیجان و برای تحلیل داده ها از روش تحلیل تشخیصی و همبستگی چندگانه استفاده شد. یافته ها نشان داد از بین 9 راهبرد تنظیم شناختی هیجان در دانشجویان با حساسیت بین فردی بالا و پایین ، راهبردهای فاجعه سازی، سرزنش دیگران ، نشخوار فکری ، پذیرش (0/001> P )، تمرکز مجدد بر برنامه ریزی، ارزیابی مجدد مثبت، سرزنش خود و تمرکز مجدد مثبت (0/05> P ) تفاوت معناداری دارند . همچنین با توجه به مقدار کم لامبدای ویلکز ، مقدار زیاد مجذور کای و سطح معناداری می توان نتیجه گرفت تابع تشخیصی به دست آمده، قدرت تشخیص خوبی برای تمایز متغیر وابسته دارد . بر اساس کلیه ی راهبردهای تنظیم شناختی هیجان (به استثنای دیدگاه گیری) می توان نیمرخ دانشجویان با حساسیت بین فردی بالا و پایین را از هم تفکیک کرد.
۳.

نقش خودکارآمدی، چشم انداز زمان و فشار همرنگی در گرایش به سوءمصرف مواد و سیگار کشیدن در دانشجویان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: چشم انداز زمان خودکارآمدی سیگار کشیدن فشار اجتماعی وسوسه ی مصرف مواد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 68 تعداد دانلود : 705
شناسایی عوامل پیش بینی کننده ی گرایش جوانان به مواد مخدر گامی مهم در پیشگیری از این آسیب اجتماعی محسوب می شود. مطالعه ی حاضر با هدف بررسی نقش مجموعه ای از عوامل فردی و اجتماعی و تعامل آن ها در شکل دهی به وسوسه ی سیگار کشیدن و مصرف مواد مخدر در میان دانشجویان انجام شد . شرکت کنندگان 766 دانشجوی دانشگاه شهید بهشتی بودند که به مقیاس های چشم انداز زمان و خودکارآمدی و سؤالاتی درباره ی میزان محبوبیت در میان خانواده و دوستان، وسوسه ی مصرف سیگار و مواد مخدر و فشار اجتماعی پاسخ دادند. به منظور تعیین پیش بین های گرایش به مصرف مواد مخدر و سیگار کشیدن از تحلیل رگرسیون سلسله مراتبی استفاده شد. در گام اول متغیرهای جمعیت شناختی، در گام دوم خودکارآمدی، چشم انداز زمان، محبوبیت اجتماعی و فشار اجتماعی و در گام سوم تعامل فشار اجتماعی با سایر پیش بین ها وارد شد. دین داری، حال گرایی لذت طلبانه، محبوبیت در خانواده و فشار اجتماعی گرایش به سیگار کشیدن را پیش بینی کردند. گرایش به مصرف مواد مخدر نیز توسط وضع تأهل والدین، دین داری، خودکارآمدی، فشار اجتماعی و تعامل فشار اجتماعی با هرکدام از متغیرهای جنسیت، ادراک اخلاقمندی، خودکارآمدی، آینده گرایی و حال گرایی تقدیرنگر پیش بینی شد. بنا بر اثرات تعاملی، اثر فشار اجتماعی بر گرایش به مصرف مواد برای مردان و نیز افراد دارای خودکارآمدی، ادراک اخلاقمندی، آینده گرایی و حال گرایی تقدیرنگرِ پایین تر، قوی تر بود. علی رغم نقش قابل توجه فشار اجتماعی در شکل دهی به وسوسه ی مصرف مواد مخدر، این اثر توسط خودکارآمدی، ادراک اخلاقمندی و چشم انداز زمان تعدیل شد؛ بنابراین، طراحی مداخلاتی معطوف به این تعدیلگرها می تواند از آسیب ناشی از قرار گرفتن در معرض فشارهای اجتماعی بکاهد.
۴.

تاثیر مداخله ی نوروفیبدبک بر کیفیت زندگی، اضطراب و نشانه های استرس بیماران مبتلا به میگرن(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: نوروفیدبک اضطراب نشانه های استرس میگرن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 916 تعداد دانلود : 505
هدف از این مطالعه، بررسی تأثیر مداخله نوروفیبدبک بر کیفیت زندگی، اضطراب و نشانه های استرس بیماران مبتلا به میگرن بود. روش پژوهش، توصیفی از نوع نیمه آزمایشی است. جامعه ی آماری در این پژوهش شامل کلیه ی بیماران مبتلا به میگرن که در سال 98-1397 به کلینیک های روان شناختی شهر تهران مراجعه کرده بودند می باشد. روش نمونه گیری تصادفی چندمرحله ای بود. از بین کلینیک های مختلف استان تهران، از هر منطقه (شمال، جنوب، شرق و غرب) یک کلینیک انتخاب و از هر کلینیک 10 بیمار به صورت تصادفی انتخاب شدند. شرکت کنندگان با آزمون های کیفیت زندگی و نشانه های استرس و اضطراب بک (پیش آزمون) مورد ارزیابی قرار گرفتند و شرکت کنندگانی که نمرات آن ها از انحراف معیار پایین تر از میانگین برخوردار بود انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و گروه کنترل قرار گرفتند. پس از 20 جلسه اجرای نوروفیدبک برای گروه آزمایش، هر دو گروه آزمایش و کنترل (گروهی که درمان نوروفیدبک برای آن ها اجرا نشد) توسط آزمون های کیفیت زندگی و نشانه های استرس و اضطراب بک (پس آزمون) مورد ارزیابی مجدد قرار گرفتند. جهت توصیف داده ها از آمار توصیفی و به منظور بررسی تاثیر رویکرد درمانی نوروفیدبک از روش آنوای آمیخته استفاده گردید. نتایج به دست آمده نشان داد که نوروفیدبک به صورت پایدار مؤلفه های اختلال نقش به خاطر سلامت جسمی، انرژی/خستگی، بهزیستی هیجانی، اختلال نقش به خاطر سلامت هیجانی، درد و سلامت عمومی کیفیت زندگی را در بیماران مبتلا به میگرن تحت تاثیر قرار می دهد. به نظر می رسد نوروفیدبک به صورت پایدار نشانه های استرس و اضطراب را در بیماران مبتلا به میگرن کاهش می دهد.
۵.

تأثیر آموزش تطابق توجه و حافظه بر حافظه ی کاری و سرعت پردازش در کودکان سرطانی بقایافته(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: لوسمی لنفوبلاستی حاد درمان شناختی رفتاری حافظه ی فعال سرعت پردازش کودکان بقایافته

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 162 تعداد دانلود : 551
پژوهش حاضر با هدف بهبود حافظه ی فعال و سرعت پردازش در کودکان و نوجوانان بقایافته از سرطان لوسمی لنفوبلاستی حاد که شیمی درمانی دریافت کرده اند، با بهره گیری از درمان شناختی رفتاری آموزش تطابق توجه و حافظه انجام شده است. نمونه ی مطالعه حاضر شامل 60 کودک و نوجوان بقایافته از لوسمی لنفوبلاستیک حاد با سابقه ی شیمی درمانی است که به مرکز درمانی امام رضا (ع) شهر شیراز مراجعه نموده اند. شرکت کنندگان به شیوه ی تصادفی در دو گروه مداخله ( آزمایشی) و انتظار (کنترل) قرار داده شدند. گروه آزمایش به مدت 2 ماه مورد آموزش و مداخله قرار گرفتند. داده ها به کمک آزمون هوش وکسلر کودکان نسخه ی چهار، در سه مرحله ی پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری (2 ماه پس از پس آزمون ) جمع آوری شد. تحلیل آماری در دو سطح توصیفی (میانگین و انحراف استاندارد) و استنباطی (تحلیل کوواریانس) انجام شد. نتایج نشان داد که تغییرات مثبت معناداری در حافظه ی فعال و سرعت پردازش گروه آزمایش حاصل شده است ( 0/01 P< ). بنابراین، می توان گفت آموزش تطابق توجه و حافظه مبتنی بر رویکرد شناختی رفتاری، می تواند بر حافظه ی فعال و سرعت پردازش کودکان بقایافته از سرطان با سابقه شیمی درمانی مؤثر باشد.
۶.

خرد و منش، عواطف و صفات سه گانه ی تاریک شخصیت: مدل معادله ی ساختاری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ابعاد سه گانه ی تاریک شخصیت خرد و منش عاطفه ی مثبت عاطفه ی منفی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 762 تعداد دانلود : 459
بررسی ابعاد تاریک و نامطلوب شخصیت و تعیین متغیرهای اثرگذار بر آن ارزشمند و دارای اهمیت است. لذا این پژوهش با هدف تدوین مدل علّی سه گانه ی تاریک شخصیت بر اساس خرد و منش با میانجی گری عاطفه ی مثبت و منفی انجام شد. در یک طرح همبستگی بر پایه ی مدل یابی 532 دانشجوی دختر و پسر دانشگاه آزاد تهران پس از احراز ملاک های ورود و خروج با روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند. شرکت کنندگان به مقیاس سه گانه ی تاریک شخصیت، مقیاس سرشت و منش، مقیاس عاطفه ی مثبت و منفی و مقیاس خرد پاسخ دادند. نتایج تحلیل مسیر نشان داد ضرایب مستقیم عاطفه ی منفی با سه گانه های تاریک شخصیت مثبت و معنادار و ضرایب سرشت و منش و خرد نیز بر عاطفه، اثرات ساختاری مثبت و معناداری دارند. ضرایب غیرمستقیم دو متغیر سرشت و منش و خرد بر سه گانه های تاریک شخصیت، منفی و معنادار است. همچنین اثر ساختاری کل سرشت، منش و خرد بر سه گانه ی تاریک شخصیت منفی و معنادار است. به نظر می رسد ابعاد سه گانه ی شخصیت به دلیل ارتباط نزدیکی که با عاطفه، منش و سرشت در جهت منفی دارند، قابلیت بررسی و ورود در رویکردهای موردتوجه درمانی را دارند چراکه ابعاد تاریک شخصیت نقشی مؤثر در کاهش سلامت روان شناختی و رویکردهای ارتباطی مثبت افراد داشته و اثرات روان شناختی مخربی را برجای خواهند گذاشت.
۷.

مسند مهارگری، نشانه های مرضی و باورهای خرافی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: بار شناختی حافظه ی کاری هیجانات تحصیلی تنظیم هیجان شناختی اضطراب دانشجویان پرستاری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 34 تعداد دانلود : 425
هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه ی مسندمهارگری و نشانه های مرضی با باورهای خرافی بود. طرح پژوهشی، توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه ی آماری شامل کلیه ی زنان عضو در سرای محله های تهران بود که به روش خوشه ای و در دسترس، ۲۲۰ نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. مقیاس درونی بودن، افراد قدرتمند و شانس (لونسون، ۱۹۸۱)، فهرست نشانه های اختلال های روانی (دروگاتیس، ریکلز و راک، ۱۹۷۶) و اندازه ی بازخوردهای مرتبط با باورهای خرافی (آکار، ۲۰۱۴) استفاده شد. داده ها به لحاظ توصیفی و استنباطی تحلیل شد. یافته ها بیانگر آن بود که باورهای خرافی با زیرمقیاس درونی بودن از مسندمهارگری رابطه ی معنادار ندارد. بین باورهای خرافی و مسندمهارگری بیرونی با زیرمقیاس های وابسته به شانس بودن و وابسته به افراد قدرتمند بودن، رابطه ی مستقیم معناداری وجود دارد و همچنین زیرمقیاس وابسته به شانس بودن به تنهایی توان تبیین 3 درصد از واریانس باورهای خرافی را به صورت مثبت دارد. بین باورهای خرافی با تمام ابعاد نشانه های مرضی رابطه ی مستقیم و معنادار وجود دارد و نشانه های مرضی 15 درصد از واریانس باورهای خرافی را تبیین می کند. همچنین نشانه های افسردگی به تنهایی توانایی تبیین 3 درصد از واریانس باورهای خرافی را به صورت مثبت دارد.
۸.

افزایش امیدواری و مدیریت خشم مادران دارای کودکان مبتلا به سرطان از خلال آموزش مهارت های زندگی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مهارت های زندگی امیدواری کنترل خشم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 557 تعداد دانلود : 480
سرطان ازجمله بیماری های مزمن به شمار می رود. افراد مبتلا به سرطان به درمان و مراقبت همیشگی نیاز دارند و این امر، بیمار و خانواده ی آنان را در شرایط دشوار قرار می دهد. هدف پژوهش حاضر بررسی میزان افزایش امیدواری و مدیریت خشم مادران دارای کودکان مبتلا به سرطان از خلال آموزش مهارت های زندگی (روابط بین فردی، حل مسئله و کنترل خشم) بود. روش پژوهش شبه آزمایشی از نوع پیش آزمون – پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه ی آماری را کلیه ی مادران دارای کودکان مبتلا به سرطان در بیمارستان و نقاهتگاه های موسسه ی محک تشکیل می دادندکه در نیمه ی دوم 1396 تا پایان فروردین 1397 فرزند مبتلا به سرطان ایشان تحت درمان پزشکی قرار داشت. 36 نفر که در پرسشنامه ی امیدواری اشنایدر و همکاران (1991) و کنترل خشم اسپیلبرگر (1999) کمترین نمره را کسب کرده بودند به صورت داوطلبانه در گروه نمونه قرار گرفتند و به روش تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل گمارش شدند. آموزش مهارت های زندگی (روابط بین فردی، حل مسئله، کنترل خشم) در 7 جلسه ی 90 دقیقه ای و به صورت هفتگی به گروه آزمایش آموزش داده شد. پس از پایان آموزش، هر دو گروه آزمایش و کنترل مورد پس آزمون قرار گرفتند. نتایج تحلیل کوواریانس چندمتغیری نشان داد که آموزش مهارت های روابط بین فردی، حل مسئله و کنترل خشم بر افزایش امیدواری و مدیریت خشم مادران دارای کودکان مبتلا به سرطان مؤثر است. بنابراین آموزش مهارت های روابط بین فردی، حل مسئله و کنترل خشم را می توان به عنوان یک روش مؤثر جهت کاهش خشم و افزایش امیدواری به کار گرفت.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۳۱