مطالعات هنر اسلامی

مطالعات هنر اسلامی

مطالعات هنر اسلامی سال شانزدهم تابستان 1399 شماره 38 (مقاله علمی وزارت علوم)

مقالات

۱.

تاثیر پیمان های شاهنامه در انتقال اندیشه ایرانشهری به دوره اسلامی ( با تاکید بر تصاویر شاهنامه بایسنقری)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: پیمان اندیشه ی ایرانشهری شاهنامه فردوسی شاهنامه بایسنقری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 343 تعداد دانلود : 92
تداوم اندیشه ی ایرانشهری در گذار به دوره ی اسلامی عامل اساسی در تداوم تاریخ و فرهنگ ایران به شمار می رود. این اندیشه به رغم تحول و گسستی که در ظاهر حاکمیت بر ایران پیدا شد، برعکس ادبیات (دوقرن سکوت)، بدون ایستایی، جریان داشته است تا جایی که در گذاری از تاریخ سیاسی این سرزمین اندیشه ی انتقال یافته ی باستانی ایرانشهری، تداوم بخش «وحدت ملی» و شالوده ی استواری بر تصمیمات سیاسیون بوده است. دستاورد این تصمیمات در آثار نوشتاری و در مضمون«سیاست نامه نویسی» ظهور می کند. از آنجایی که سیر تاریخ سیاست نویسی در ایران نوشته نشده است لذا اهمیت این جریان و معنای آن برای فهم تاریخ سیاسی و بهره مندی از این اندیشه در سیاستگذاری ها مغفول مانده است. «شاهنامه ی فردوسی» نوشته ای بی نظیر در ادبیات جهانی به شمار می رود که توانسته در پیوند با خدای نامه های باستانی و اندیشه ی سیاسی ایرانشهری بازتابی از منابع مرتبط سیاسی دوره ی باستان را در گنجینه ی ارزشمند خود جای دهد. منابعی که به دست حکیم ابوالقاسم فردوسی رسیده است و او این تجربه را چون کاخی بلند در مضمون سیاست نامه به نظم درآورده است. در این میان باید گفت: واکاوی نقش شاهنامه فردوسی در انتقال اندیشه های ایرانشهری به دوره اسلامی و کانال های تأثیرگذاری آن حائز اهمیت است. شاهنامه بایسنقری از آثار فاخر دوره اسلامی که به با تکیه بر شاهنامه خلق شده است. این پژوهش به دنبال واکاوی دیدگاه سیاسی فردوسی با پردازش به«پیمان» واکاوی و«تضمین» به عنوان یک قابلیت، در اجرایی شدن پیمان در شاهنامه است و در نهایت تأثیر ویژگی های پیمان ها در نگاره های شاهنامه بایسنقری مطالعه شده است. اهداف پژوهش 1.تبیین نقش پیمان های  شاهنامه فردوسی در انتقال اندیشه های ایرانشهری به دوره اسلامی 2.اهمیت نگاره های شاهنامه باسینقری در انتقال اندیشه های ایرانشهری به دوره اسلامی سؤالات پژوهش 1.آیا پیمان ها شاهنامه فردوسی در انتقال اندیشه ایرانشهری به دوره اسلامی نقش داشته است؟ 2. نگاره های شاهنامه بایسنقری  چه نقشی در انتقال اندیشه های ایرانشهری به دوره اسلامی داشته است؟
۲.

راهکارهای مشارکتی در تدوین شاخص های بازآفرینی شهر بجنورد بارویکرد توسعه پایدار(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: بازآفرینی شهری توسعه پایدار شهری روش ANP شهر بجنورد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 14 تعداد دانلود : 57
  بازآفرینی شهری، برنامه ای جامع است که زمینه بهبود پایداری شرایط اقتصادی، کالبدی، اجتماعی و زیست محیطی را فراهم می آورد و عمدتا به دنبال حل مشکلات بافت های فرسوده شهری از طریق بهسازی به وسیله مشارکت های مردمی است و هدف آن به کارگیری توان های بالقوه و بالفعل موجود در بافت های شهری می باشد. بدین منظور 386 پرسشنامه در بین ساکنین محله ای در بجنورد که بازآفرینی شهری آن در حال انجام است توزیع شده و مورد ارزیابی قرار گرفته است. روش تحقیق در پژوهش حاضر، روش توصیفی- تحلیلی و تجربی- پیمایشی است. ابزار تجزیه و تحلیل آماری، نرم افزار SPSS است. بر اساس یافته های تحقیق، میانگین شاخص ها به جز ابعاد کالبدی و محیطی بقیه کمتر از 3 است، که این نتیجه نشان می دهد شاخص های بازآفرینی در وضعیت مناسبی قرار نگرفته اند. همچنین به منظور تجزیه وتحلیل داده ها از روش ANP استفاده شده است، که در بین معیارهای اقتصادی زیرمعیار فرصتهای اقتصادی، در معیارهای اجتماعی و فرهنگی زیرمعیار کاهش جرائم، در معیار کالبدی و محیطی زیرمعیار مسکن و زیرساخت های آن و در نهایت در معیار حکمروایی زیرمعیار مشارکت اجتماع محلی بالاترین ارزش ها را به دست آورده اند. برای رفع مشکلات ساکنین و اجرای بهتر بازآفرینی شهری نیازمند مطالعات گسترده، هم پیوند و همه جانبه نگر با نگرش سیستمی در سطح خرد و منطقه ای می باشیم، که این امر می بایست با مشارکت و دخالت دادن ساکنین این محلات در تصمیم گیری ها همراه باشد. اهداف پژوهش 1- ایجاد زمینه جهت یک سیستم مدیریتی مطلوب در زمینه بازآفرینی در شهر بجنورد. 2- ایجاد شرایط برای ارتقاء میزان مشارکت شهروندان با سازمان ها و مدیران شهری در زمینه ارتقاء و بازآفرینی بافت های فرسوده شهر بجنورد.  سوالات پژوهش 1- آیا بازآفرینی شهری در شهر بجنورد بر مبنای توسعه پایدار بوده است؟ 2- آیا در بازآفرینی شهری در شهر بجنورد به جنبه کالبدی، اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی آن توجه لازم شده است؟
۳.

سیاست های فرهنگی – هویتی پروژه های معماری با تأکید بر شهرک اکباتان تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: کیفیت محیطی سیاست های هویتی-فرهنگی تحلیل رگرسیونی چند متغیره ی سلسله مراتبی شهرک اکباتان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 507 تعداد دانلود : 675
معماری، در طول تاریخ، تجسمی از آرمان های فرهنگی جوامع بشری بوده و بر اساس این آرمان ها، محیط های زیستی ساخته شده به دست افراد مختلف، به صورت یک تمامیت با هویت خاص خود در آمده است. به نظر می رسد با وقوع مدرنیسم و جهانی شدنِ معماری، مفاهیم هویتی فرهنگی معماری به مفهومی متغیر و پیچیده بدل و به چالش کشیده شده است. از این رو مقاله ی حاضر بر آن است رابطه ی بین سیاست های فرهنگی–هویتی و کیفیتِ محیط های مسکونی را تحلیل و تفسیر نماید. بدین منظور با انتخاب شهرک اکباتان تهران، به عنوان نمونه ی مورد مطالعه، به سنجش کیفیت خانه های مسکونی در فاز 1و2 این شهرک پرداخته شده است. روش تحقیق برمبنای تحلیل رگرسیونی چند متغیره ی سلسله مراتبی و مدل استفاده شده در فرایند تحلیل نیز به مدل تجربی سنجش کیفیت محیط سکونت موس وم اس ت .ای ن مدل دارای ساختاری سلسله مراتبی و متشکل از معیارهایی است که مبنای تنظیم پرسشنامه ی تحقیق قرار گرفته و براساس رعایت معیارهای هویت اجتماعی-فرهنگی مورد نظر امتیازدهی شده است (ما بین 1 تا 5). نتایج بررسی ها حاکی از آن است که کیفیت محیط بیرونی مجتمع های مسکونی فاز 1 (5>62/2>1) و فاز 2 (5>88/2>1) شهرک اکباتان مطابق با هویت اجتماعی-فرهنگی، پایین تر از حد متوسط است. حال آنکه کیفیت محیط داخلی واحدهای مسکونی مطابق با همان اصول، در وضعیت خوبی قرار دارد (فاز1 (5>08/4>1) و فاز 2 (5>18/4>1)). هم چنین هر دو فاز به لحاظ رعایت اصول و معیارهای هویت اجتماعی-فرهنگی همسو و شبیه به یکدیگر هستند. هدف پژوهش: 1. تبیین رابطه ی بین مقوله های فرهنگی-هویتی و کیفیت فضای معماری. 2. بررسی سیاست های فرهنگی-هویتی در خانه های مسکونی فاز 1و2 شهرک اکباتان و سنجش کیفیت خانه های مسکونی در آن. سئوالات پژوهش: 1. چه رابطه ای بین مقوله های فرهنگی-هویتی و کیفیت فضای معماری وجود دارد؟ 2. سیاست های فرهنگی-هویتی در خانه های مسکونی فاز 1و2 شهرک اکباتان به چه صورت نمود یافته و چه تأثیری در کیفیت این خانه ها داشته اند؟
۴.

بازتاب رمانتیسم در شعر لنگرودی و انعکاس آن در نقاشی قاجار(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: شمس لنگرودی رمانتیسم تخیل شهود عشق نقاشی قاجار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 528 تعداد دانلود : 381
در این مقاله به بررسی بازتاب رمانتیسم در اشعار شمس لنگرودی و انعکاس آن در نقاشی قاجار پرداخته ایم. روش پژوهش، کتابخانه ای و نوع آن تحلیلی-توصیفی است. فرضیه ی پژوهش، بازتاب برخی از مهمترین مؤلفه های رمانتیسم در اشعار شمس لنگرودی است. با مطالعه و بررسی اشعار شمس لنگرودی به این نتیجه می رسیم که شمس لنگرودی علی رغم داشتن فاصله ی زمانی طولانی با بزرگان رمانتیسم شعر معاصر، اما همچنان به برخی از مؤلفه ها و ویژگی های این مکتب علاقه نشان داده و از ظرفیت های این مکتب برای بیان مفاهیم و مافی الضمیر خود سود جسته است. گرایش به رمانتیسم اجتماعی، توجه به طبیعت، استمداد از قوه ی تخیّل به منظور خلق تصاویر بدیع، طبیعت گرایی و بیان مضامین عاشقانه و مبتنی بر عاطفه از مهمترین مؤلفه های رمانتیسم است که در اشعار شمس لنگرودی دیده می شود. شمس لنگرودی هرگز خود را به کاربرد تخیّل صِرف در اشعارش قانع نکرده و حتّی با استفاده از قوّه ی تخیّل، به بیان اندیشه های اجتماعی و انسانی خود پرداخته است. او هرگز ظلم و ستم و نابرابری را برنمی تابد اما برای بیان این مضمون به نمادها و عناصر طبیعت متوسّل می شود تا بتواند عمیق ترین مفاهیم سیاسی و شدیدترین انتقادات را در قالب نمادها و استعاره ها بیان کند. نقاشی قاجار نیز در آن دوره سبب شد که تلفیقی شیوه های نو و کهنه بود. همچنین می توان مولفه هایی از اشعار لنگرودی را در نقاشی قاجار دید از جمله طبیعت گرایی، مضامین عاشقانه و رمانتیسم اجتماعی. اهداف تحقیق 1-    بررسی بازتاب رماتیسم در اشعار شمس لنگرودی و نقاشی قاجار 2-    تجزیه و تحلیل مهمترین مؤلفه های رمانتیسم در اشعار شمس لنگرودی و بازتاب آن در نقاشی قاجار سوالات تحقیق 1-    بازتاب رماتیسم در اشعار شمس لنگرودی و نقاشی قاجار چگونه است؟ 2-    مهمترین مؤلفه های رمانتیسم در اشعار شمس لنگرودی در نقاشی قاجار چگونه نمود یافته اند؟
۵.

پرورش خلاقیت دانشجویان معماری با بهره گیری از رویکرد پژوهش محور (IBL)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: آموزش معماری خلاقیت معماری آموزش پژوهش محور دانشجویان معماری یادگیرنده-محور

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 152 تعداد دانلود : 819
مطالعه و بررسی رویکردهای آموزشی نشان می دهد، امروزه میان رویکردهای آموزشی، رویکرد یادگیرنده-محور از مهم ترین رویکردهای حاکم بر برنامه درسی است. این رویکرد انواعی دارد که متداول ترین آن در نظام آموزشی فعلی رویکرد فعال یا فعالیت-محور می باشند. رویکرد فعالیت-محور، هم اکنون به عنوان الگویی متداول سرلوحه ی کار کارشناسان دفتر برنامه ریزی و تألیف کتب درسی است. در مقابل رویکرد یاد شده فوق، رویکرد پژوهش-محور قرار دارد که در آن فعالیت ها از بطن پرسش ها و علاقه مندی های دانشجو بر می خیزد و طبیعتا نمی توان آن ها را مانند رویکرد فعالیت-محور بسته بندی و فرموله کرد. این فعالیت ها برای دانشجویان متفاوت نیز به ناچار یکسان نیست. در این رویکرد دانشجو خود به دنبال الگوها و روابطی مرتبط با مشاهده هایش از جهان پیرامون است و به عبارت دیگر نقطه شروع، مراحل کار و نقطه پایان فعالیت ها را خود تعیین می کند. مسئله ای که اینجا مطرح است ارتباط بین ویژگی های برخی علوم ماننند معماری با انتخاب رویکرد آموزشی خاص است. این پژوهش  با استفاده از روش توصیفی و تحلیلی و تکیه بر داده های کتابخانه ای به بررسی این مسئله پرداخته است. یافته های تحقیق نشان می دهد کاربست رویکرد پژوهش محور هنگامی که فعالیت ها از بطن پرسش های دانشجو بر می خیزد و براساس تجارب او شکل می گیرد، به وی فرصت داده می شود تا تجارب و مشاهده های خود را هم زمان به کار گیرد. نظر به اینکه در سیاستگذاری آموزشیِ معماری، پرورش بر آموزش تقدم مرتبه دارد، دستیابی به اهداف دروس، درک و بیان معماری مستلزم اتخاذ رویکرد و روش های اثربخش و متناسب با این سیاست گذاری است. میان رویکردهای مختلف یادگیری، رویکرد پژوهش محور که گرایشِ پرورشی قوی تری دارد، برای به کارگیری در آموزشِ درک و بیان معماری اثربخش تر و مناسب تراست. اهداف تحقیق: 1.مطالعه و واکاویِ ویژگی هایی رویکرد پژوهش محور 2.تببین نقش رویکردِ پژوهش محور در پرورش خلاقیت دانشجویان معماری سؤالات تحقیق: 1.آموزش پژوهش محور چه ویژگی هایی دارد؟ 2.رویکرد پژوهش محور چگونه در پرورش خلاقیت دانشجویان معماری مؤثر است؟
۶.

مولفه های مدیریت منابع انسانی با رویکرد کارآمدی سازمان میراث فرهنگی صنایع دستی گردشگری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: الگوی سیستمی مدیریت منابع انسانی سازمان میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری کارآمدی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 552 تعداد دانلود : 492
امروزه منابع انسانی، سرمایه اصلی سازمان ها محسوب می شوند. در این میان، مدیریت می تواند نقش تعیین کننده ای در افزایش کارایی منابع انسانی داشته باشد. سازمان میراث فرهنگی یکی از سازمان هایی است که با هدف صیانت از داشته های فرهنگی و مدیریتِ گردشگری ایجاد شده است. مسئله ای که اینجا مطرح می گردد تبیین رابطه کارآمدی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری با منابع انسانی و مدیریت آن است. در راستای حل این مسئله از روش کمی و کیفی به صورت توأمان استفاده شده است. با توجه به موضوعپژوهش، روش پژوهش به کار رفته از حیث محیط کتابخانه ای-میدانی، از نظر هدف کاربردی، از نظر زمان گردآوری داده مقطعی، از نظر روش اجرای پژوهش توصیفی-پیمایشی و از نوع همبستگی و علی می باشد. جامعه آماری از میان خبرگان دانشگاهی و مسئولین و کلیه کارکنان سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری انتخاب شده است. روایی پرسشنامه محقق ساخته نیز از طریق روایی صوری، محتوا و سازه و پایایی آن با ضریب آلفای کرونباخ و پایایی ترکیبی تایید شد. در بخش کیفی کدگذاری نتایج مصاحبه با استفاده از نرم افزار(MAXQDA)انجام شد و در بخش کمی نیز از آمار توصیفی و استنباطی(مدل سازی معادلات ساختاری،آزمون فریدمن) استفاده شد. نتایج نشان داد که الگوی سیستمی مدیریت منابع انسانی با رویکرد کارآمدی در سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، دارای سه بعد ورودی، فرآیندی و خروجی می باشد. بعد ورودی دارای دو مؤلفه انگیزش کارکنان و وجدان کاری می باشد و بعد فرآیندی نیز دارای سه مؤلفه حفظ و نگهداری کارکنان، آموزش و مدیریت استعداد می باشد.  بعد سوم الگوی سیستمی نیز شامل بهره وری منابع انسانی می باشد.   اهداف پژوهش: 1.شناسایی ابعاد و مؤلفه های الگوی سیستمی مدیریت منابع انسانی در سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری. 2.تعیین برازش سیستمی مدیریت منابع انسانی با رویکرد کارآمدی در سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری. سؤالات پژوهش 1.ابعاد و مؤلفه های کارآمدی منابع انسانی در سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری  کدامند؟ 2. چه الگوی سیستمی می توان برای مدیریت منابع انسانی با رویکرد کارآمدی در سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ارائه کرد؟
۷.

نقش مایه های مفهومی و بصری در اشعار شاعران معاصر و انعکاس آن در پوسترهای دفاع مقدس(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: شعرمعاصر دفاع مقدس موتیف بن مایه تکرار پوسترهای دفاع مقدس

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 458 تعداد دانلود : 644
دفاع مقدس که یکی از مهمترین رویدادهای تاریخیِ جامعه ایران در سده اخیر است، امروزه تبدیل به یکی نمادهای فرهنگی  مهم در جامعه ایران شده است. این  مسئله سببب شده است تا شاعران و نویسندگان بخشی از آثار خویش را به آفرینش آثار با مضامین و مفاهیم مربوط دفاع مقدس اختصاص دهند. این رویکرد سبب شکل گیری سبک خاصی در آثار این افراد شده است. موتیف درون مایه، شخصیت یا الگوی معینی است که به صور گوناگون در ادبیات و هنر تکرار می گردد. شعر دفاع مقدس که با پشتوانه رخداد تاریخی ملت ایران از دهه شصت شکل گرفت، منجر به تقویت عناصر هویتی- فرهنگی ما شد. این بن مایه های فرهنگی پرکاربرد، معرف شعر جنگ با مختصات سبکی خاص خود است که به شناخت اشتراکات اندیشه، فرهنگ، ارزش ها و باورهای مردم کمک می کند. مسئله ای که  اینجا مطرح می گردد تأثیرِ این سبک خاص در شعرِ شاعران دفاع مقدس بر شکل گیری و خلق نقش مایه های مفهومی و بصری و انعکاس آن در پوسترهای دفاع مقدس و است. این پژوهش با تکیه بر روش توصیفی و تحلیلی و تکیه بر داده های کتابخانه ای انجام شده است. یافته های پژوهش، بیان گر آن است که برخی موتیف ها در شعر این دوران با تکرار واژگانی، تصویری و موضوعی روبروست؛ بخش موضوعی شامل مفاهیمی چون شهادت طلبی، وطن دوستی، نبرد حق بر باطل، عشق و... است. بررسی ها نشان داد که موتیف های ویژه شعر دفاع مقدس کارکرد عاطفی، زیباشناسانه، هدایت گری و تأکیدی بر محتوای شعر و احساس مخاطب دارند. شاعران دفاع مقدس با برجسته کردن این گونه عناصر در شعر آن دوران، درخشان ترین آثار خود را رقم زدند. این مفاهیم، سبب ماندگاری دفاع مقدس در تاریخ ادبیات ایران و جاودانگی آن برای آیندگان است. بنابراین اتخاذ این سبک شعری سبب افزایش نقش مایه های مفهومی و بصری در اشعار دفاع مقدس  شده است. پوسترهای دفاع مقدس که در راستای بزرگداشت و گسترش فرهنگ دفاع مقدس ساخته می شوند،  جلوه گاه انعکاس این نقش مایه های مفهومی و بصری موجود در اشعار شاعران دفاع مقدس هستند.   اهداف پژوهش: 1.بررسی انواع موتیف ها و  عناصر آنها در شعر مقدس.  2.بررسی درون مایه ها و عناصر شعر دفاع مقدس در پوسترهای دفاع مقدس سؤالات پژوهش: 1.شعر دفاع مقدس از چه عناصری در توصیف ارزش ها و باورهای دفاع مقدس بهره می برد؟ 2. شعر دفاع مقدس چه بازتابی در پوسترهای دفاع مقدس دارد؟
۸.

شاخصه های آموزشی مجتمع آموزشی تیموری در خراسان بزرگ(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: خراسان بزرگ هرات مدرسان دوره تیموری کتیبه های دوره تیموری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 695 تعداد دانلود : 757
هدف از نگارش این مقاله بررسی جایگاه و کارکرد مدارس و مدرسان در خراسان بزرگ در دوره تیموری و سنجش انواع ارزش های اطلاعاتی کتیبه های دوره تیموری است. اهمیت این مقاله از آن روست که کم تر به مسأله مدارس، مدرسان و ارزش های آموزشی اطلاعاتی کتیبه در دوره تیموری در خراسان بزرگ داشته اند، پرداخته شده است. روش پژوهش کتابخانه ای و آرشیوی است و تلاش شده تا با استفاده از محتوای  اسناد، نسخ خطی و منابع دست اول تاریخی بر وزانت محتوای مقاله افزوده شود. مهم ترین سوالات این مقاله عبارتست از کارکردهای مدارس دوره تیموری، انتصاب و وظایف مدرسان چگونه بوده است؟ انواع ارزش های اطلاعاتی کتیبه های دوره تیموری یافته های چیست؟ پژوهش نشان می دهد که توجه تیموریان به مدرسه سازی خصوصا در هرات باعث شد تا قشر مدرس به عنوان یکی از طبقات اجتماعی نخبه و کارآمد مطرح گردند. حضور مدرسان در عرصه های مختلف اجتماعی، سیاسی، مذهبی و علمی بستر قدرت گیری و تأثیرگذاری آن ها را در تحولات مختلف فراهم نموده بود. مدارس این دوره با توجه به نوع اداره و کارکردشان به چهاردسته اصلی تقسیم می شوند که شرایط انتصاب مدرسین و دریافت حقوق آن ها تابع نوع مدرسه بوده است. شرایط معیشتی و دریافت حقوق مدرسان با توجه به نوع مدارس، کارکرد آن ها و فرامین صادره از دربار تعیین می شد در کنار آن وضعیت معیشتی مدرسان و نحوه دریافت حقوق آن ها نیز تابعی از نوع مدارس کارهای جانبی و ارتباطات آن ها بوده است که معمولا مطابق شرایط وقفنامه و فرامین صادره از دربار صورت می گرفت. همچنین این دوره دارای انواع کتیبه های مذهبی و تاریخی بوده و محتوای کتیبه های این دوره در مستند سازی عملکرد اقتصادی، اجتماعی و مذهبی شاهان تیموری از اهمیت برخوردارند. اهداف پژوهش: 1- بررسی کارکرد مجتمع های آموزشی در دوره تیموری 2- بررسی تطبیقی تمایز و تشابه مجتمع های آموزشی دوره ایلخانی و تیموری سوالات پژوهش: 1- مجتمع های آموزشی  بین  دوره های ایلخانی و تیموری چه ویژگی هایی داشته اند؟ 2- مجتمع های آموزشی دردوره تیموری چه کارکرد و ویژگی هایی داشته اند؟
۹.

وطنیات و هنرهای سنتی در اشعار صائب تبریزی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: سبک هندی صائب تبریزی عصر صفویه وطن هنرهای سنتی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 788 تعداد دانلود : 693
شعر به عنوان منظومه فکری شاعر در ارتباط مستقیم با جامعه و تحولات آن شکل می گیرد.  بنابراین واکاوی اشعار یک شاعر می تواند تصویری کامل از جامعه ای که در آن  زیسته  و تحولات  آن ارائه دهد.  صائب تبریزی به عنوان یکی از شاعران دوره صفویه است که به عنوان  یک نماینده برجسته سبک هندی شناخته می شود. دوره حکومت صفویه (907-1135ق)، دوره پر فراز و نشیبی در حیات فکری و هنری جامعه ایران بود.  مسئله ای که در این میان می توان مطرح کرد این است که تحولات  این دوره چه بازتابی در شعر صائب تبریزی داشته است. این پژوهش با تکیه بر روش تحلیلی و توصیفی و با تکیه بر داده های کتابخانه ای به دنبال پاسخ به این مسئله است. یافته های پژوهش حاکی از این است که شاعران سبک هندی دو دوره متفاوت را در زندگانی خویش تجربه کردند؛ در دوره نخست، با بی بضاعتی و ناتوانی مالی، اشعاری را در وطن سرودند و در دوره دوم، با ثروتی اندوخته از حمایت درباریان سرزمین هند به بیان خیالات شاعرانه به طرز تازه و معنی بیگانه پرداختند. صائب از جمله شاعران سبک هندی است که با غربت گزینی، مدتی از عمرِ شاعری خود را در هند گذرانده است؛ لذا «وطن» و مفاهیم مرتبط با آن در شعر او می تواند نمایانگر چگونگی نگرش او نسبت به فضای فرهنگی، اجتماعی و جغرافیایی عصر خویش باشد و از لابلای این اشعار، به دلایل مهاجرت وی به سرزمین هند پی برد. از سوی دیگر اشعار وی سرشار از مفاهیم هنرهای سنتی است که می تواند جلوه ای از رونق هنری  عصر صفوی باشد.  اهداف تحقیق 1.بررسی نقش فضای اجتماعی و فرهنگی جامعه در جایگاهِ مفهوم وطنیات و هنر سنتی در شعر صائب تبریزی 2.ترسیم ابعاد مختلف مفهوم وطن در شعر صائب تبریزی سؤالات تحقیق 1.فضای فرهنگی، اجتماعی و جغرافیایی چه تأثیری بر فضای شعری صائب تبریزی داشته است؟ 2.  نگرش صائب تبریزی صائب در مورد وطن و غربت چگونه است؟
۱۰.

مفاهیم عرفانی هنر و زیبایی در حکایت قلعه ذات الصُور یا دژ هوش ربا برگرفته از مثنوی معنوی مولانا(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: عرفان هنر و زیبایی دژ هوش ربا قلعه ذات الصُور مثنوی معنوی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 710 تعداد دانلود : 911
 زیبایی از مهم ترین مفاهیمی است که از دیرباز در حوزه ی فلسفه و عرفان مورد توجه و مطالعه واقع شده است. یکی از برجسته ترین متون ادبی و عرفانی که می توان برای شناختِ حقیقت زیبایی به آن رجوع کرد، مثنوی معنوی است که مهم ترین مبانی زیبایی شناسی را در قالب دقیق ترین تمثیلات تبیین برساخته است. در این اثر، حکایات متعددی وجود دارد که هر کدام به نوعی نمونه روشنی از زیبایی هنری محسوب می شوند. در این میان، حکایت قلعه ذات الصور، یکی از مشهورترین حکایات این اثر است. مسأله ای که می توان اینجا مطرح کرد جایگاه مفاهیم عرفانی هنر و زیبایی در این حکایت است. این پژوهش با رویکرد توصیفی و تحلیلی و با تکیه بر داده های کتابخانه ای، به بررسی این مسأله پرداخته است. یافته های پژوهش حاکی از این است که داستان قلعه ی ذات الصور یا دژ هوش ربا از داستان های بسیار عمیق و غامض مثنوی است که دریایی از معانی بلند و ملکوتی را در خود دارد. قلعه ی ذات الصور، جهان تجلیات الهی و جلوه گاه صور نورانی و مثالی در قوالب محسوس و مشهود است. این نقوش متعدد و زیبا می تواند از یک سو حجاب و مانع درک حقیقت شوند و سالک را در همین مرحله صورت های محسوس و زیبایی های عاریتی محدود و متوقف سازند و او را گرفتار سازند و هم می تواند خود به اعتبار مرات و آیت بودندشان دلالت بر زیبایی های حقیقی باشند و موجبات رهایی و رستگاری انسان را فراهم آورند. درک و رؤیت زیبایی حقیقی تنها از طریق رسیدن به معرفت نفس و با چشم سِر ممکن است. چراکه آدمی از طریق حواس ظاهری، تنها عالم محسوسات را درک می کند و از طریق حواس باطنی به دریای حقایق راه می یابد و آن کس که در محدوده ی محسوسات ظاهری باقی ماند درک حقیقت امور برایش غیر ممکن شود. از این رو مولانا به گذار از نقوش و زیبایی های فریبنده ظاهر تأکید می کند.   اهداف پژوهش: 1. بررسی مفهوم عرفانی هنر و زیبایی در مثنوی معنوی. 2. واکاوی مفاهیم عرفانی هنر و زیبایی در حکایت قلعه ذات الصور سؤالات پژوهش: 1.مفاهمیم عارفانی هنر و زیبایی چه جایگاهی در مثنوی معنوی مولوی دارد؟ 2. حکایت قلعه ذات الصور چه تأثیری در انتقال مفاهیم عرفانی هنر و زیبایی دارد؟
۱۱.

واکنش تعجب (انگشت به دندان/دهان گرفتن) در شعر و نگارگری ایرانی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: شعر ایرانی نگارگری ایرانی واکنش تعجب انگشت به دندان/دهان گرفتن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 511
Humans get enthusiastic when facing certain events and phenomena. One form of such emotions is the act of amazement and surprise which has physiological and cultural roots. It appears that one of the ways to express surprise in Iranian culture is the reaction of "placing a finger to the mouth or teeth" which is considered as a cultural act. In this article, it is sought to discover the history of this reaction, its possible changes in the context of time and why it is used in Iranian painting by applying the descriptive-historical method. To achieve this goal, the situations of astonishment in Persian poetry is investigated in libraries and documents over a period of nearly a thousand years, from the time of Rudaki until contemporary ages. Furthermore, its pictorial samples in Iranian painting in a history of nearly seven hundred years is examined. The results of the research indicate that the reaction to amazement and surprise in the cultural history of Iran is present in Iranian culture for nearly a thousand years without change in form and meaning whilst having a significant presence. It is believed that this reaction is the best method to express amazement with bearing in mind that according to the rules and style of painting, the emotions of the face should not be depicted in Iranian painting. Research aims: 1. A study on the background of the term "finger to tooth / mouth" expression and its possible changes in Iranian poetry and painting. 2. Understanding the reason for using this literary expression in Iranian painting. Research questions: 1. What is the contextual history of the expression "finger to tooth / mouth" and its possible changes in Iranian poetry and painting? 2. What is the reason for applying such an expression in Iranian artworks?
۱۲.

بررسی اصول و معیارهای مسکن پلکس(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مسکن پلکس مسکن جمعی گونه شناسی مسکن الگوهای جدید مسکن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 256 تعداد دانلود : 560
مسکن پلکس نوعی مسکن جمعی است که دارای امکانات و ساختمان های مشترک همچون سازه و تأسیسات، همچنین فضای تعاملات اجتماعی نیمه خصوصی می باشد. این مجموعه ها می توانند در گروه های 2 الی 6 واحدی نظام دهی شوند. پلکس سازی به عنوان رویکردی نوین که دارای جنبه های مثبت مجتمع های زیستی می باشند و صرفه جویی مصرف انرژی و همسویی با طبیعت مطرح شده است. نیاز به مسکن، کمبود سرانه زمین شهری، صرفه اقتصادی در ساخت وساز و استفاده از فناوری روز در امر ساختمان سازی، ضرورت ارائه پیشنهاد نوعی از طراحی را ایجاد می کند که نسبت به سامانه های سنتی ارجحیت داشته باشد. بر این اساس، الگوی طراحی مسکن چند واحدی پیشنهاد می شود. این مقاله برآن است تا به تبیین اصول و معیارهای طراحی در مسکن پلکس در راستای رسیدن به ابعاد کمی  و کیفی  طراحی ایده آل بپردازد. این عوامل کمی شامل همسویی بنا با محیط، اقلیم و منطقه، تقلیل مصرف انرژی بنا در حین گرمایش و سرمایش، صرفه جویی در استفاده از سرانه زمین شهری هستند و ازلحاظ کیفی، ارتقاء پایداری اجتماعی عامل تعیین کننده ای است. روش تحقیق ﻣﺒﺘﻨﯽ ﺑﺮ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت اسنادی، کتابخ انه ای و روﯾ ﮑﺮدی ﺗﻮﺻ ﯿﻔﯽ - تحلیلی دارد و ﺑﻪ ﺗﺸﺮﯾﺢ اﺑﻌﺎد و ویژگی های ﭘﻠﮑﺲ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﺼ ادﯾﻖ ﻣﻮﺟود می پردازد. یافته های تحقیق، اصول طراحی مسکن پلکس را در سه بعد اقلیمی، اجتماعی و پایداری ارائه می دهد. ﻧﺘﺎﯾﺞ اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ می تواند ﻣﻘﺪﻣﺎت ﻻزم ﺑﺮای ﺗﺤﻘﻖ ﻋﯿﻨ ﯽ معیارهای مسکن جمعی و اصول و مزایای استفاده از مسکن پلکس به عنوان روشی نوین در ﻃﺮاﺣﯽ مجتمع های ﻣﺴﮑﻮﻧﯽ در ﮐﺸﻮر را ﻓﺮاﻫﻢ سازد. اهداف پژوهش: 1.بررسی جنبه های مثبت مسکن پلکس 2.ارائه الگویی برای اصول طراحی مسکن پلکس در راستای رسیدن به ابعاد کمی و کیفی طراحی سؤالات تحقیق: 1.مسکن پلکس دارای چه جنبه های مثبتی  است؟ 1.چه معیارها و ضوابطی می تواند در طراحی پلسک مسکن مؤثر باشد؟
۱۳.

مفهوم شناسی جمال و جلال در معماری اسلامی از دو دیدگاه ادراک و تجلی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: زیبایی تجلی ادراک جمال جلال

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 62 تعداد دانلود : 338
بحران هویت و فقدان مبانی نظری مشخص در ساخت بناهای مذهبی که ریشه در معانی عمیق اندیشه اسلامی داشته باشد، یکی از چالش های معماری امروز ایران است. فقدانی که نه تنها در فرآیند آفرینش معماری که در شناخت و مداخله در بناهای گذشته نیز نتایج نامطلوبی به بار آورده است. بنابراین تحقیق بیشتر در مفاهیمی همچون جمال و جلال که هم در ماهیت آثار معماری و هم در ادراک آنها، قابل بازشناسی هستند، لازم می نماید. با توجه به اینکه مفاهیم جمال و جلال همواره ذیل موضوع زیبایی بررسی شده اند، ابتدا تدوین یک چارچوب نظری مشخص که دو دیدگاه متفاوت به زیبایی را بیان نماید، انجام شد. مقولات زیبایی شناسانه، که مفاهیم جمال و جلال مستخرج از آنها تعریف شده اند، در گام بعدی مورد تدقیق قرار گرفته اند. سپس مفهوم شناسی جمال و جلال ذیل دوگانه بدست آمده از چارچوب نظری، انجام پذیرفته است. این بخش از مفاهیم کیفی و مباحث نظری محض آغاز شده و در نهایت به نتایجی کمی-کیفی در معماری رسید. در انتها، پارامترهای مشخصی بیان شد که از سویی مشخص می کنند،  دو واژه جمال و جلال تجلی چه صفاتی بوده و چه تاثیری بر مخاطب می گذارند. تحقیق از نظرِ هدف یک تحقیق کاربردی است و از حیثِ راهبرد در دسته ی تحقیقاتِ توصیفی- تحلیلی قرار می گیرد. ضمن اینکه روش های تحقیق تحلیلی-تاریخی نیز، بویژه آنجا که آثار و بناهایی از گذشته مورد استناد قرار گرفته اند، استفاده شده است. گردآوری اطلاعات در حوزه ی تئوری با مطالعات کتابخانه ای و با ابزار فیش برداری، انجام شده است.   اهداف پژوهش: 1- تبیین جایگاه مفاهیم جمال و جلال، در رویکردهای متفاوت به زیبایی شناسی اسلامی 2- دستیابی به چگونگی تحقق مفاهیم جمال و جلال در معماری اسلامی    سوالات پژوهش: 1- جایگاه جمال و جلال ذیل موضوع زیبایی در عالم اسلام، از چه رویکردهایی قابل تبیین است؟ 2- مفاهیم جمال و جلال چگونه در معماری اسلامی محقق می شوند؟
۱۴.

بررسی تطبیقی جلوه گوناگون خورشید بر اساس نجوم قدیم در اشعار نظامی و انعکاس آن در خمسه شاه طهماسبی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: ناصرخسرو انوری نظامی شعر خورشید

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 965 تعداد دانلود : 268
از دیرباز توجه به آسمان و پدیده های آسمانی، انسان را به شگفتی وا داشته است و وی را برای کشف راز و رموز زیبایی های نهفته در خود به دقت و کنجکاوی هرچه بیشتر ترغیب کرده است. وسعت بی کران آسمان و کهکشان ها، زیبایی وصف نشدنی ستارگان، درخشش ماه، طلوع و غروب خورشید و ... همه و همه اندک اندک این حس  علاقه مندی  و کنجکاوی را تا به آنجا در ضمیر بشر نمود داد که تجلّی آن در بسیاری از آثار هنری و ادبی جهان راه یافت. در میان عناصر نجومی متعدد، خورشید یکی از ستارگانی است که جلوه ی زیبایی در اشعار شاعران دارد. سؤالی که اینجا می توان مطرح کرد این است که با توجه به جنبه های هنری و زیبایی خورشید، این عنصر چه جایگاهی در اشعار سه شاعر بزرگ فارسی ناصرخسرو قبادیانی، انوری و نظامی داشته است؟ از آنجا که که قرن پنجم و ششم یکی از پربارترین دوره های تاریخ ادب فارسی است و خراسان، اصفهان، ارّان و آذربایجان از مراکز اصلی شعر و ادب این عصر به شمار می روند به همین دلیل در این مقاله جلوه خورشید بر اساس نجوم قدیم در اشعار این سه شاعر که در قرن پنجم و ششم می زیسته اند مورد بررسی تحلیل و تطبیق قرار گرفته است. یافته های پژوهش حاکی از این است خورشید به شکل های مختلفی همچون جلوه در برج های دوازده گانه حمل، جوزا، سرطان و ...، شفق و فلق و صبح صادق و کاذب، کسوف، در اشعارِ هر سه شاعر نمایان شده است. اهداف مقاله 1.بیان جلوه های گوناگون نجوم قدیم در شعر پارسی 2.بررسی جلوه های گوناگون خورشید براساس نجوم قدیم در اشعار ناصر خسرو، انوری و نظامی سؤالات پژوهش 1.علم نجوم قدیم چه جایگاهی در شعر پارسی دارد؟ 2.خورشید و جلوه های نجومی آن چه بازتابی در اشعار پارسی شعرایی چون ناصرخسرو، انوری و نظامی داشته است؟
۱۵.

زیبایی شناسی و خلاقیت در مکتب «پست مدرنیسم» با تأکید بر الگوی مونتاژ در هنر معاصر ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: الگوی مونتاژ تکثرگرایی مکتب پست مدرن زیبایی شناسی پست مدرن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 32 تعداد دانلود : 10
معماری پست مدرن مرز روشنی میان هنر و جامعه شناسی نمی شناسد. بنا بر اندیشه ی «فرهنگ جهانی» که با تولید روزافزون دانش و تکنولوژی همراه است، فاصله ی میان تجدد و سنت در گفتمان های آفرینش هنری دیگر چالشی بر سر راه خلاقیت نیست و بهره گیری از پارادایم تکثرگرایی و عدم قطعیت، اجتماع واژگان غیرهمسان را در فرهنگی مونتاژگونه ممکن می سازد. این پژوهش سعی دارد به درک الگوی مونتاژهای هنری و رابطه انکارناپذیر آن با هویت و سنت در جامعه ایرانی بپردازد. این الگوها، علی رغم اندیشه های نوجویانه، به گفتمان های دیرپای ملی و مذهبی نیز وابسته هستند و مسئله ی جایگاه خلاقیت هنری پست مدرن را با حفظ رهیافت های غرب و هویت ملی در هنر معاصر ایران طرح کرده اند. پژوهش حاضر یک مطالعه تحلیلی-توصیفی است که داده های آن با شیوه سندکاوی جمع آوری شده و یافته های آن به روش تحلیل مضمون در روابط میان انگاشته ای اصلی، وابسته و واسطه مورد بررسی قرار گرفته است. یافته های پژوهش حاکی از آن است که تغییرات سریع امکانات جدید، فرصت پذیرش آراء متناقض با هویت ملی را برای مخاطبانشان کم می کند. چرا که از نشانه های جهانی جامعه ی پست مدرن، تولید و مصرف بی امان نشانه های فرهنگی است؛ نشانه هایی که روایات چندوجهی را پیش می کشند. در نتیجه بنا نمایشی آن حرکت کنند.حل ساخت آن.بر مسوولیت اخلاقی هنر پست مدرنیستی، با حفظ گفتمان های رایج محلی، می توان مفاهیم هنری معاصر را با الگوی مونتاژ، به شیوه ای خلاقانه بیان کرد تا مانند کالای پست مدرنیستی به اشاعه ی فرهنگ جهانی بپردازد. اهداف پژوهش: بررسی جایگاه خلاقیت پست مدرنیستی در هنر معاصر ایران. درک و تفسیر الگوهای تلفیق و مونتاژ در تصاویر هنری و رابطه انکارناپذیر آن با هویت و سنت در جامعه ایرانی. سؤالات پژوهش: آیا الگوهای واگرایانه مونتاژ قادر به ارائه ی راه حلی برای ورود به بستر خلاقانه ی زیبایی شناسی پست مدرن در هنر معاصر ایران است؟ مضامین کلیدی مشترک میان انگاشت های اصلی (جامعه شناسی پست مدرن)، وابسته (خلاقیت هنری) و واسطه (الگوی مونتاژ در هنر معاصر ایران) کدام است؟         
۱۶.

انعکاس مضامین ادبی و مذهبی اشعار آقاصادق هجری تفرشی در هنر خوشنویسی قاجاریه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: هجری تفرشی مضامین ادبی و مذهبی نسخه ها هنر خوشنویسی دوره قاجار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 275 تعداد دانلود : 665
بدیهی است که احیای آثار گذشتگان ادبیّات و فرهنگ سرزمین عزیزمان نقشی اساسی در شناخت ویژگی های فرهنگی، اجتماعی، تاریخی و سیاسی جامعه گذشته ما دارد.با توجّه به این موضوع، نویسنده را بر این داشته است تا به گردآوری دقیق و تحلیل و تصحیح اشعار یکی از انسان های وارسته و پاک دوره صفویه و افشاریه بپردازد و به انعکاس این اشعار بر هنر خوشنویسی دوره قاجار اشاره کند. در دوره قاجار بیشتر از دوره های پیش هنر خوشنویسی گسترش پیدا کرد. اگرچه در دوره های بسیار قبل از قاجاریه سنگ بنای هنر خوشنویسی نهاده شد و تلاش های چشمگیری در این زمینه به عمل آمد ولی رونق این هنر در دوره قاجاری به چشم می خورد. میرزاآقا صادق هجری تفرشی شاعر عصر صفوی و افشاری است. وی ابتدا به سرودن یک مثنوی تاریخی-مذهبی پرداخته است و سپس به اشعار عرفانی و پر سوز و شور راغب شده است. هرچند در اشعار این شاعر به مضامین مختلفی بر می خوریم ولی مضامین ادبی و مذهبی از جمله مضامین برجسته اشعار این شاعر است که خودنمایی می کند. اهداف پژوهش: 1- بازشناسی نسخه های اشعار و مضامین شعری آقا صادق هجری تفرشی.                        2- دست یابی به بازتاب اشعار آقا صادق در هنر خوشنویسی دوره قاجار.                              سؤالات پژوهش: 1-آیا در اشعار آقا صادق به جز مضامین ادبی و مذهبی به مضامین دیگری هم می توان اشاره کرد؟                   2- آیا اشعار آقا صادق انعکاسی در هنر خوشنویسی دوره قاجار داشته است؟
۱۷.

انطباق واقعه غدیر خم با روایات ابن شهر آشوب مازندرانی و انعکاس آن بر نگارگری ایرانی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: غدیر خُم امامت روایت ابن شهرآشوب نگارگری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 902 تعداد دانلود : 384
در این نوشتار، بابررسی تعدادی از روایات عصمت و امامت، مشخّص شده که مهم ترین مستند واقعه غدیر خم و عصمت و امامت امامان (ع)، وجود نصوص قرآنی و روایاتی است که در میان امامیّه بر آنها اتّفاق نظر وجود دارد. با بررسی انجام گرفته، در حالت کلّی می توان گفت وضعیّت راویان بر مبنای آراء رجالیّون شیعه بررسی گردیده و معلوم شد که در بیشتر سلسله سند روایات عصمت و امامت، افراد موثّق قرار گرفته اند. البتّه اندکی از آنان نیز بر طبق گفته های رجالیّون موثّق نیستند، ولی از لحاظ متنی، این روایات مورد توجه قرار دارند. در بین این روایات، اکثر آنها از نوع احادیث مُعَنعَن هستند که شامل احادیث صحیح، حَسَن و موثّق می باشند. در پژوهش فوق با بررسی تفسیر چند آیه ی موثق شرح واقعه غدیر خم و صفات امامت و ولایت علی (ع) در نظر ابن شهر آشوب مازندرانی ، به تجلی این واقعه در نسخ مصور عصر ایلخانی و صفوی می پردازیم .بررسی محتوایی و محور غالب این  آیات و احادیث، فضایل و صفاتی است که یک فرد معصوم ضرورت دارد که داشته باشد؛ از جمله این صفات: معصوم بودن از گناهان، امین خدا بودن، مطهّر از ذنوب و عیوب و انفاق در همه حالات ... با بررسی های انجام شده درنگارگری ایرانی، که همواره مضامین دینی و مذهبی مورد توجه نگارگران بوده ، شاهد نگرش خاصی هستیم. در نگاره ها با کمک عناصر بصری، شآن ولایت و امامت حضرت علی (ع) نشان داده شده است و معمولا این واقعه در فضایی باز و فراخ به نمایش گذاشته اند گویی که شاهدان این واقعه نیز برای اثبات این امر حضور دارند.  اهداف پژوهش: 1- ابن شهرآشوب، چگونه و در چند بخش روایت غدیر خم را نقل کرده است و انطباق آن با آیات و سندهای در دسترس به چه صورت است. 2- روایات واقعه غدیرخم در نگارگری چگونه انعکاس یافته است. سوالات پژوهش : 1- آیا ابن شهرآشوب با ذکر وتفسیرآیات و روایات غدیر خم به سند آن ها توجه داشته است؟  2- انعکاس روایت غدیرخم در نگارگری ایرانی چگونه بوده است؟
۱۸.

برند سازی گردشگری فرهنگی با تاکید بر بازاریابی تجربی (نمونه مورد مطالعه: شهر نیشابور)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: برند مقصد گردشگری فرهنگی برندسازی گردشگری فرهنگی بازاریابی تجربی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 495 تعداد دانلود : 336
بازاریابی تجربی امروزه یکی از پرکاربردترین روش های توسعه مشاغل و صنایع مختلف محسوب می شود. در این میان حوزه گردشگری فرهنگی یکی از حوزه های است که نیازمند کاربست روش های نوین بازاریابی است. لذا در تحقیق حاضر به به بررسی نقش بازاریابی تجاری پرداخته شده است. تحقیق حاضر از لحاظ هدف از نوع تحقیقات کاربردی-توسعه ای است و از حیث روش اجرا در حوزه ی تحقیقات توصیفی-پیمایشی و از نوع همبستگی قرار می گیرد و از روش آمیخته اکتشافی استفاده شده است. در مرحله کیفی تیم تصمیم تحقیق ۲۰ نفر است که از مدیران و کارشناسان و متخصصان با ویژگی هایی نظیر در دسترس بودن، تجربه، تناسب رشته تحصیلی، مدرک دکتری یا کارشناسی ارشد، اشتغال به تدریس در دانشگاه، با سابقه پژوهشی و تألیف در این زمینه، انتخاب شده اند. در مرحله کمی جامعه آماری را گردشگران نیشابور تشکیل می دهند که تعداد آنان نامحدود بوده و برای تعیین حجم نمونه از جدول کرجسی و مورگان مورد استفاده قرار گرفته است لذا تعداد حجم نمونه ۳۸۴ نفر تعیین شد و روش نمونه گیریِ تصادفی طبقه ای بوده است و برای شناسایی شاخص های بازاریابی تجربی از روش دلفی فازی و تحلیل عاملی استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان داد ۶ دسته کلی(حواس پنجگانه، احساس، تفکر، رابطه ، عمل و عکس العمل، هیجان) و ۳۳ شاخص فرعی، به عنوان مهمترین شاخص های برندسازی گردشگری فرهنگی با تاکید بر بازاریابی حسی معرفی شده است. اهداف پژوهش : 1.بررسی نقش بازاریابی تجاری در حوزه گردشگری فرهنگی 2.تبیین الگوی برندسازی گردشگری فرهنگی با تاکید بر بازاریابی تجربی با استفاده از تکنیک دلفی و معادلات ساختاری سوالات پژوهش : 1.آیا بازاریابی تجاری می تواند نقشی در توسعه حوزه گردشگری فرهنگی داشته باشد؟ 2.آیا بازاریابی تجربی می تواند در ایجاد الگوی برندسازی گردشگری فرهنگی مؤثر باشد؟
۱۹.

بازتاب نمادها و نشانه های ماندالا در داستان مصور کودک و نوجوان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: داستان کودک و نوجوان اسطوره کهن الگو ماندالا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 344 تعداد دانلود : 473
ماندالا یکی از مهم ترین کهن الگوهای یونگ است که با برخی اعداد، اشکال هندسی و مفاهیم ارتباط دارد.  مهم ترین مضمون آن وحدت و برجسته ترین شکل هندسی آن، دایره می باشد که می توان نمود آن را در هنر و ادبیات مشاهده کرد. نویسندگان داستان های کودک و نوجوان از کهن الگوهای اساطیری به عنوان ابزاری برای غنای داستان های خود بهره برده اند. ماندالا یکی از این کهن الگوهاست که در داستان های کودک و نوجوان مورد استفاده قرار گرفته است. با توجّه به این که نویسندگان کودک و نوجوان گرایش زیادی به اساطیر دارند و لازم است با دیدی علمی به استفاده از این ابزار کارآمد پرداخته شود، در این مقاله سعی شده است به روش کتابخانه ای و با رویکردی توصیفی-تحلیلی بازتاب ماندالا در داستان های کودک و نوجوان بررسی شود. به همین منظور ابتدا ماندالا به صورت مختصر تعریف شده و سپس این نوع کهن الگو در داستان های کودک و نوجوان مورد تحلیل قرارگرفته است. به نظر می رسد ماندالا در داستان های کودک و نوجوان در قالب نمادهایی مانند زمان، ماه، خورشید، غار، چشمه، اعداد و دایره بیان شده است. اهداف: 1.ارائه تحلیلِ الگوهای ماندالا در ادبیات داستانی کودک و نوجوان 2.بررسی کارکرد ماندالا در ادبیات کودک و نوجوان سؤالات 1.ماندالا به چه شکل هایی در ادبیات داستانی کودک و نوجوان بروز یافته است؟ 2.حضور ماندالا در ادبیات کودک و نوجوان چه کارکردی دارد؟
۲۰.

تحلیل مؤلفه های مؤثر بر ادراک نماهای شهری از منظر پدیدارشناسی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: نمای شهری ادراک پدیدارشناسی تفسیری نظریه زمینه ای

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 14 تعداد دانلود : 292
نماهای شهری به عنوان اولین و خارجی ترین پوسته علاوه بر معرفی هویت و شخصیت شهرها، به صورت خودآگاه یا ناخودآگاهانه بر انسان اثر گذاشته و ادراک ناشی از این تأثی رات عامل رفتارهای انسان در محیط می گردند. در پژوهش حاضر چارچوب نظری بر مبنای نظریات کلی مطرح شده در مبحث پدیدارشناسی ادراک، خصوصاً در زمینه معماری و شهری طرح ریزی شدند. محدوده مورد مطالعه (سه شهر میانه اندام محدوده شمال غرب ایران) شامل مهاباد، بوکان و سقز می باشند که در حالت کلی دارای بافت یکنواخت از مشترکات قومی، فرهنگی، اعتقادی و آداب و سنن هستند. 154 شرکت کننده  شامل94 مرد و 60 زن، به روش نمونه گیری هدفمند و غیراحتمالی انتخاب گردیدند. روش تحقیق ترکیبی از دو روش پدیدارشناسی و نظریه زمینه ای است. از روش نظریه زمینه ای در مرحله کدگذاری داده ها و استخراج مقوله ها و از روش پدیدارشناسی تفسیری در بخش تفسیر داده ها استفاده شد. نتایج مطالعه، مؤلفه های مؤثر بر تجارب ادراکی نماهای شهری را مشخص و درنهایت نمودار مراحل ادراکی نماهای شهری ارائه شده است که می تواند همچون پارادایمی در طراحی نماهای شهری مورد توجه قرار گیرد. اهداف پژوهش: 1-    تدوین مدل پدیدارشناسی ادراک نماهای شهری 2-    پیشنهاد راهکارهایی برای طراحی نماهای شهری برای رسیدن به فضاهای انسانی تر سوالات پژوهش: 1-    مؤلفه های ذهنی و عینی نماهای شهری که بر ادراک مخاطب مؤثرند کدامند؟ 2-    بر اساس نظریات پدیدارشناسی ادراک، نماهای شهری بر اساس چه الگو یا مدلی در ذهن مخاطب ادراک می گردد؟ 
۲۱.

تطبیق تقاضا از ممدوح در سبک خراسانی (منوچهری دامغانی و فرخی سیستانی) با نگارگری سده هشتم هجری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تقاضا فرخی منوچهری ممدوح نگارگری سده هشتم هجری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 466 تعداد دانلود : 746
فنّ بیان حوزه های مختلفی دارد و یکی از جامع ترین و در عین حال، جالب ترین اقسام فنّ بیان در هنر است که به کارگیری آن بدون شک تأثیر قابل ملاحظه ای در تولید اثر هنری با کیفیت و فاخر دارد زیرا همان طور که هنر نوعی از بیان است، بیان نیز نوعی از هنر است. در این میان، در بررسی شعر نیز به عنوان یک پدیده هنری، نخستین چیزی که نظر ما را به خود جلب می کند، طرز بیان هنرمندانه شاعر است. آثار هنری و از جمله شعر، حکم منشوری را دارند که از هر زاویه، چشم انداز متفاوتی را عرضه می کنند و مجموعه این چشم اندازها، تصویری کلّی و جامع از منشور را به دست می دهند. یکی از ابعاد مهم شعرا ارتباط با بزرگان و درباریان  به عنوان مشوق و حامی است، بنابراین در اشعار برخی از شاعران به شکل آشکاری ارتباط میان شاعر و ممدوح دیده می شود. در این میان شاعرانی چون فرّخی و منوچهری از شاعرانی هستند که در شعر خود، ممدوح را مخاطب قرار داده اند. این نوشتار بر آن است تا به بررسی و تطبیق بیان هنری شاعرانی چون فرخی و منوچهری در طرح تقاضا از ممدوح بپردازد. از سوی دیگر این تقاضاهای مطرح شده در شعر آن ها را با نگارگری سده هشتم هجری مطابقت دهد. مقوله تقاضا و درخواست، که از زیر شاخه های ادبیات غنایی محسوب می شود، در شعر این شاعران، به صورت های گوناگون جلوه کرده است که آنها با بیانی هنرمندانه و به شیوه های متفاوت نسبت به طرح آن اقدام کرده اند. در این زمینه، سعی شده است تا اشعار این شاعران مورد مطالعه قرار گیرد و انواع درخواست ها و تقاضاهای مادی و غیر مادی آنها از ممدوح، استخراج، بررسی و تحلیل گردد.  اهداف تحقیق بررسی تقاضاها و درخواست های مطرح شده از ممدوح در شعر فرخی و منوچهری بررسی بازتاب جایگاه ممدوح در نگارگری سده هشتم هجری(با محوریت مطالعه اشعار فرخی و منوچهری) سؤالات تحقیق تقاضای شاعرانی چون فرخی و منوچهری از ممدوح چه شباهت و تفاوت هایی داشته است؟ آیا می توان در نگارگری سده هشتم هجری نمونه هایی از تقاضا و درخواست شاعران از ممدوح پیدا کرد؟
۲۲.

زمینه ها و عوامل حاکمیت قانون در توسعه فرهنگی و هنری معاصر ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: حاکمیت قانون توسعه فرهنگی و هنری ایران دوره معاصر ارزش های اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 751 تعداد دانلود : 566
حاکمیت قانون، یکی از مفاهیم و اصطلاحات پیچیده ای است که در دهه های اخیر از دغدغه های اصلی کشورهای در حال توسعه، است. عرصه های فرهنگی و هنری نیز مانند سایر ابعاد نظام اجتماعی در جوامع مختلف نقش مهمی در تحقق رشد و توسعه فراگیر دارند. جامعه ایران نیز در دوره معاصر و از دوره حکومت پهلوی(1357-1320ش)، به صورت جدی خود را درمعرض توسعه قرار داد و این وضعیت بعد از تثبیت انقلاب اسلامی(1357ش)، نیز دنبال گردید. این پژوهش با هدف بررسی جایگاه حاکمیت قانون بر توسعه فرهنگی و هنری معاصر ایران است. نتایج این تحقیق حاکی از آن است که کشورها در اعمال حاکمیت قانون برای تحقق توسعه فراگیر همواره از یک رویه یکسان استفاده نکردند بلکه براساس اوضاع و احوال متفاوت رویه های متفاوتی را در پیش گرفته اند. در جامعه ایران در دوره معاصر، عواملی چون اهمیت یافتن توسعه همه جانبه در جامعه، مقابله با گوناگونی فرهنگی به علت علت رشد روزافزون ارتباطات در نظام جهانی، نقش حاکمیت قانون در برقراری نظم در فضای فرهنگی و هنری و مسئله حمایت از ارزش های اسلامی و ایدئولوژیک اسلامی، ضرورت ایجاد نهادهای قانونی و تدوین قوانین مصوب در عرصه فرهنگ و هنر را آشکار ساخت لذا حاکمان و سیاستمداران، اقدامات لازم را برای حاکمیت قانون بر توسعه فرهنگی انجام دادند. اهداف پژوهش 1.واکاوی زمینه ها و عللِ حاکمیت قانون بر توسعه فرهنگی و هنری ایران در دوره معاصر 2.بررسی ارتباط توسعه فرهنگی با ایدئولوژی حاکم بر جامعه ایران در دوره معاصر سؤالات پژوهش 1. در جامعه ایران در دوره معاصر کدام عوامل و زمینه ها منجر به حاکمیت قانون بر توسعه فرهنگی شده است؟ 2.آیا ایدئولوژی های حاکم بر یک جامعه نقشی در برنامه های توسعه فرهنگی دارد؟
۲۳.

سیمای هنری معشوق در غزل معاصر شاعران ایرانی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: سیمای هنری معشوق غزل شاعران ایرانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 789 تعداد دانلود : 488
مضامین عاشقانه و توصیف معشوق  یکی از ارکان ثابت غزل به عنوان یک قالب شعری از ابتدای پیدایش آن بوده است.  با این حال بررسی سیر تاریخیِ غزل حاکی از این است که در برخی از مقاطع تاریخی تحولاتی در مضامین آن به وجود آمده است.  بدون شک مجموعه ای از تحولات در فضایِ فرهنگی و اجتماعی یک جامعه می تواند در ایجاد تحول در سبک های شعر و مضامین غزل به عنوان مجرایی برای بیان احساس ها و تعلقات روحی نقش داشته باشد. معشوق در غزل کلاسیک از سیمایی کلی و ثابت برخوردار بوده و تا قبل از مشروطه تغییری در سیمای او در توصیفاتی که غزل سرایان از او داشته اند، دیده نشده است اما بررسی غزلیات شاعران معاصر نشان می دهد تحولی در مضمامین عاشقانه آن به خصوص در معرفی سیمای معشوق پدید آمده است که می توان گفت به توصیف هنری تری منجر شده است. سوالی که اینجا می توان مطرح کرد این است که کدام مؤلفه ها در غزل شاعران معاصرِ ایران سبب پیدایی سیمای هنریِ معشوق شده است؟ یافته های پژوهش نشان می دهد تغییر و تحول شگرف در توصیف هنری معشوق در دوره معاصر ناشی از نوع نگرش عاشق شاعر  به معشوق است. مولفه هایی چون ترکِ توصیفات تکراری و کلیشه ای سیمای معشوق در غزل، کاربستِ مشبه به ها و وجه شبه های بدیع و نو در توصیف سیمای معشوق و ابداع صفات و ترکیبات تازه به عنوان صفت معشوق سبب شده است تا علاوه بر تغییراتی که در ساختار، فرم، قالب و زبان غزل روی داد، معشوق کلیت خود را از دست داد و به سوی فردیت حرکت کند. هم چنین رابطه ی مالک و مملوکیِ عاشق و معشوق که حاصل غزل کلاسیک بود، جای خود را به یک رابطه ی دو سویه همراه با درک متقابل از یکدیگر داد. این تغییرات  ناشی از تغییر ذهنیت غنایی شاعر نسبت  به انسان و اجتماع است. نشان می دهد که عاشق و معشوق به یکدیگر نزدیکتر شده اند و بسیاری از خواسته های عاشق که در گذشته یک آرزو بوده، امروز دست یافتنی شده است. این رویکردِ غزل سرایان معاصر به ترسیم هنری از سیمای معشوق در غزل انجامیده است. اهداف پژوهش 1. تببین چرایی ایجاد تحول در سیمای معشوق در غزلِ معاصر ایران 2. ارائه مؤلفه های مؤثر در ایجاد توصیف هنری از معشوق در غزلیات معاصر در ایران سوالات پژوهش 1. چه عواملی در ایجاد تحول در غزل معاصر و توصیف از معشوق نقش داشتند؟ 2. کدام مؤلفه ها در غزلیات شاعران معاصر منجر به ترسیم هنری از از سیمای معشوق شده است؟

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۳۲