ایران و پاکستان به عنوان دو کشور همسایه از دیرباز دارای راوبط گسترده سیاسی و فرهنگی بوده اند. بدون شک یکی از مهمترین عواملی که نقشی مهم در روابط دوستانه و همگرایی این دو کشور داشته اشتراک در فرهنگ مذهبی بوده است. با این حال در قرن اخیر رابطه بین دو کشور همواره به شکل همگرایی نبوده است و گاه به شکل واگرایی درآمده است. نیروهای همگرا و واگرا که در تعیین چگونگی و کیفیت انسجام ملی نقش عمده ای دارند، مفاهیمی منفک از هم نیستند، بلکه متغیرهایی هستند که دارای پیوندی معکوس و متأثر از هم می باشند. نیروهای همگرا و واگرا در تعیین چگونگی و کیفیت انسجام ملی نقش عمده ای دارند، مفاهیمی منفک از هم نیستند، بلکه متغیرهایی هستند که دارای پیوندی معکوس و متأثر از هم می باشند. این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی سعی دارد موضوع فرهنگ و هنر اسلامی را از بُعد تأثیرگذاری بر روند همگرایی و واگرایی میان ایران و پاکستان مورد تحلیل قرار دهد. در نهایت به این نتیجه دست یافته که فرهنگ و هنر اسلامی افراطی در اثر مسائل داخلی، ملی و بین المللی از جمله وجود مدارس مذهبی، دخالت عربستان و یا حضور ایالات متحده در پاکستان باعث شده تا همگرایی با ایران دچار اختلال شده و مسیری چالش برانگیز را در پیش رو داشته باشد، به ویژه این که روابط ایران و هند شرایط مساعدتر و مفیدتری برای ایران از جنبه ی اقتصادی دارد. اهداف پژوهش: 1.بررسی نقش فرهنگ و هنر اسلامی در همگرایی و واگرایی روابط بین ایران و پاکستان. 2.بررسی چالش هایی فرهنگ و هنر مذهبی در زمینه ی رسیدن ایران و پاکستان به همگرایی. سوالات پژوهش: 1.آیا فرهنگ و هنر اسلامی در همگرایی و واگرایی روابط بین ایران و پاکستان تأثیر دارد؟ 2.همگرایی و واگرایی فرهنگی و هنری ایران و پاکستان تا چه میزان بر روابط ایران و پاکستان تأثیر داشته است؟
اقوام کرمانج و ترکمن دو قومیت بزرگ در جغرافیایِ ایران هستند. با توجه به گستره پراکندگی این اقوام در مناطق جغرافیایی دارای فرهنگ و عناصر فرهنگی خاص خود هستند. مسکن این اقوام نیز دارای مختصاتی و ویژگی هایی است. از آنجا که ساختن یک مسکن و کالبد و نظم فضایی آن شدیداً متأثر از محیط و فرهنگی است که به آن تعلق دارد، خوانش و تحلیل ساختار و کالبد معماری منازل بر اساس نیازها و فرهنگ مردمان بومی تشکیل دهنده آن جامعه می تواند طراحان و برنامه ریزان را در رسیدن به الگوی ساختار مسکن در آن مرز و اقلیم یاری رساند این تحقیق از نظر نوع هدف کاربردی نظری و از جهت روش ﺗﺤﻘﯿﻖ، ترکیبی(ﺗﻮﺻﯿﻔﯽ، ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ) می باشد. یافته های پژوهش حاکی از این است که در خانه های قدیمی اقوام کرمانج، نقش محرمیت و ویژگی های جنسیتی در تفکیک پذیری فضاها و مرزبندی ها نمود بیشتری نسبت به خانه های اقوام ترکمن دارد. ویژگی هایی همچون محرمیت، نقش های جنسیتی، ساختار روابط در خانواده و روابط اجتماعی و شیوه معیشت از جمله ویژگی های فرهنگی هستند که در شکل گیری کالبد سکونت گاه ها در اقوام کرمانج و ترکمن نقش بسزایی داشته اند. اهداف پژوهش: 1.بررسی تطبیقی عوامل فرهنگی اقوام کرمانج و ترکمن در شکل گیری معماری سکونت گاه های شهرستان بجنورد از استان خراسان شمالی. 2.شناخت اولویت در عناصر کالبدی و فضایی در معماری اقوام کرمانج و ترکمن. سوالات پژوهش: 1.کدام عوامل فرهنگی در اقوام کرمانج و ترکمن در شکل گیری معماری سکونت گاه های شهرستان بجنورد از استان خراسان شمالی تأثیرگذار می باشند؟ 2.کدام عوامل فرهنگی در اقوام کرمانج و ترکمن بیشترین تأثیر را به ترتیب اولویت در عناصر کالبدی و فضایی منازل در این دو قوم و در این خطه دارد؟
فرهنگ سیاسی مجموعه ای از نگرش ها، ارزش ها و هنجارهای موجود درباره سیاست و قدرت است که به عنوان زمینه پشتیبانی کننده کل فرآیند توسعه تلقی می شود. فرهنگ سیاسی در طول حیات سیاسی و اجتماعی یک جامعه و تحت تأثیر عوامل مختلفی چون وضعیت اقلیمی و جغرافیایی، ساختار نظام سیاسی و اجتماعی، شرایط تاریخی، نظام اعتقادی، آداب و رسوم، نظام اقتصادی و... شکل می گیرد، سپس در یک فرآیند مستمر جامعه پذیری، نهادینه و از نسلی به نسل دیگر منتقل می شود. در جامعه ایران عصر قاجار، فرهنگ سیاسی ناسالم همچون ساختار سیاسی پاتریمونیالیستی، اعتقاد به باورهای خرافی، طلسم و جادو و تقدیرگرایی تفکر غالب در جامعه است که ردپای آن را در سفرنامه ها، جراید و آثار ادیبان و متفکران این دوران می توان به وفور یافت. بر همین اساس، پژوهش حاضر تأثیر فرهنگ سیاسی ناسالم بر توسعه نیافتگی و عقب ماندگی دوران قاجار را محور کار خود قرار داده و به روش توصیفی-تحلیلی و با استفاده از چارچوب نظری تحلیل انتقادی نورمن فرکلاف در پی پاسخ به این پرسش است که فرهنگ سیاسی ناسالم (خرافه گرا) چه نقشی بر توسعه نیافتگی دوره قاجار ایفا کرده است و این مسئله چه بازتابی در نسخه های چاپ سنگی مذهبی داشته است؟ یافته های پژوهش حاکی از این است که فرهنگ سیاسی به ویژه در ساحت ناسالم آن (خرافه گرایی) از طریق عقل ستیزی، علم گریزی و بی خبری، یکی از علل توسعه نیافتگی در دوران قاجار محسوب می شود و این مسئله به خوبی در نسخ چاپ سنگی مذهبی دوره قاجار نیز منعکس شده است. اهداف پژوهش بازشناسی گفتمان ساختار سیاسی، اجتماعی و فرهنگی دوره قاجار؛ واکاوی چگونگی انعکاس ساختار سیاسی، اجتماعی و فرهنگی دوره قاجار در نسخه های چاپ سنگی مذهبی. سؤالات پژوهش ساختار سیاسی، اجتماعی و فرهنگی دوره قاجار دارای چه مختصاتی بود؟ گفتمان ساختار سیاسی، اجتماعی و فرهنگی چه بازتابی در نسخه های چاپ سنگی مذهبی دوره قاجار دارد؟
دوره قاجار به عنوان دوره شروع ارتباطات گسترده با دنیای غرب شناخته می شود. این ارتباط بر وجوه مختلف جامعه ایران تأثیرگذار بود. هنر و معماری ایرانی نیز در دوره قاجاریه، متأثر از جریانات نوگرایی و تحولات تجددگرایی، جلوه متفاوت تری پیدا کرد. در این دوره دستاوردهای عصر مدرنیته غرب، وارد کالبد و روح معماری این دوره در شهرها، از جمله ابنیه و عمارت های آن شد. به طوری که تزئینات معماری به شکل های مختلف در نما، ورودی ها، فضاهای داخلی و عناصر و اجزای معماری تحت تأثیر این تغییرات قرار گرفت. پژوهش حاضر به لحاظ روش شناسی از نوع توصیفی- تحلیلی بوده که داده های آن به صورت مطالعه تطبیقی در شاخصه های تزئینی بناهای قاجار در شهر مشهد بوده و روش گردآوری آن در قالب مطالعات اسنادی و میدانی می باشد. یافته های کلی تحقیق نشان می دهد که با وجود برخی تأثیرگذاری معماری غرب در این دوران بر معماری این بناها در حوزه تزئینات، بر آجرکاری، کاشی کاری و گچ بری استوار بوده است. البته ورود عناصر تزئینی غربی همچون ستون و سرستون های تزئینی، سقف های شیبدار، تزئینات چوبی سقف، نقاشی های دیواری، بخاری فلزی و... در بنا نشانگر اثرگذاری معماری و تزئینات غربی در بناهای این دوران می باشد. اهداف پژوهش: 1.بررسی اثرات معماری دوران اواخر قاجار بر خانه ها در شهر مشهد با تاکید بر حوزه تزئینات. 2. شناخت تزئینات وارداتی و سنتی موجود در خانه های اواخر دوره قاجار. سوالات پژوهش: 1.معماری دوران قاجار چه وجوه تزئینی را در آثار مسکونی(شهر مشهد) نهادینه کرده است؟ 2.کدامیک از تزئینات قاجاری ادامه دهنده دوران قبل بوده و کدام بر بناهای مسکونی این دوره نفوذ داشته است؟
تاکنون اندیشه های حضرت علی (ع) از زوایای گوناگون بررسی شده است؛ اما کمتر به صورت مستقل به بازتاب آن در اندیشه علمای شیعی توجه شده است. یکی از علمای شیعه سید قطب الدین نیریزی (متوفی1173ه.ق) است. سید قطب الدین نیریزی از حکمای شیعه عصر صفوی است که نقش مهمی در تحول گفتمان سیاسی- شیعی زمانه خویش داشته است. گرچه معرفت شناسی دینی وی از سوی محققان مطالعه شده ؛ اما تاکنون اندیشه سیاسی ایشان مغفول مانده است. پژوهش حاضر به روش توصیفی و تحلیلی و با تکیه بر داده های منابع کتابخانه ای و مشاهدات میدانی انجام شده است. در این پژوهش بر اساس روش جستاری توماس آرتور اسپریگنز، مهم ترین مؤلفه های علوی تأثیرگذار در اندیشه سیاسی سید قطب الدین نیریزی واکاوی شده و با مضامین مذهبی کتیبه های مقبره سید احمد نیریزی مقایسه شده است. نتایج تحقیق حاکی از این است که سید قطب الدین نیریزی به پیروی از حضرت علی (ع) و به تبع آن مؤلفه های اصیل علوی از جمله نهج البلاغه و زیر مجموعه های آن همچون تعقل گرایی و اختیار باوری سعی در بنای اندیشه سیاسی خویش داشته است؛ از این رو نقد علمای قشری، نقد حاکمیت صفوی، توجه به اهمیت و جایگاه مردم در اداره جامعه و انتخاب سلطان، مهم ترین دلالت های تبیینی ( وضعیتی) و تأکید بر عمل مسئولانه در برابر انزوای عافیت طلبانه و اجرای تعهدنامه سیاسی، مهم ترین دلالت ها و مقومات هنجاری و تضمنات سیاسی اندیشه سید قطب الدین نیریزی بوده که این نکات با مضامین کتیبه های مقبره سید احمد نیریزی برابری می کند. اهداف پژوهش بازشناسی مؤلفه های علوی در اندیشه سیاسی سید قطب الدین نیریزی؛ تطبیق اندیشه های سیاسی سید قطب الدین نیریزی با کتیبه های مقبره سید احمد نیریزی. سؤالات پژوهش مؤلفه های علوی چه تأثیری بر اندیشه سیاسی سید قطب الدین نیریزی داشته است؟ مضامین کتیبه های مقبره سید احمد نیریزی چه شباهتی با اندیشه های علوی سید قطب الدین نیریزی دارد؟
صوفیان صفوی که با فعالیت شیخ صفی الدین اردبیلی در قرن هفتم کار خود را آغاز کردند، به مرور زمان از همسویی شرایط سیاسی و اجتماعی زمانه بهره گرفته و چنان کوشیدند تا جایی که دو قرن بعد همین صوفیان تبدیل به سپاهیان جانبازی شدند که حکومت صفوی را شکل دادند. در دوران پس از شاه اسماعیل صفوی و تثبیت قدرت صفویان، درحالی که بخشی از نیاز به فقه شیعه با مهاجرت علمای شیعه به ایران فراهم شد، به مرور جایگاه فقها ارتقاء یافت. فقهای شیعه با مناسک صوفیان و عمل نکردن به احکام توسط ایشان، مخالف بودند و درصدد بودند تا ولو با توسل به حکومت صفوی از بی توجهی صوفیان به احکام فقهی بکاهند. مقدس اردبیلی به عنوان بارزترین فقیه شیعی در قرن دهم، در زمره مخالفان سرسخت صوفیان بود. مطالعه حاضر برای بررسی علل مخالفت مقدس اردبیلی با صوفیان در کتاب حدیقه الشیعه انجام شده است و بر این نکته تأکید دارد که نظر به جایگاه صوفیان در جامعه صفوی، آیا رویکرد منفی مقدس اردبیلی در قالب تقابل تاریخی فقها و صوفیه بر این رویه اثرگذار بوده است یا موقعیت خاص صوفیان عصر صفوی عامل اصلی آن بود؟ نتایج پژوهش که از بررسی منابع کتابخانه ای با تحلیل محتوا به دست آمده نشان می دهد که فضای تاریخی دوران تثبیت و نیاز به نهادهای دینی و حکومتی، زمینه رقابت فقها و صوفیه را تشدید کرد. مقدس اردبیلی با استناد به منابع فقهی، اعمال و رفتار صوفیان را نامشروع و مجرمانه می داند. او ضمن تکفیر صوفیان، هیچ تمایزی بین خوب و بد این گروه قائل نشده است. اهداف پژوهش: 1.واکاوی علل تقابل طریقت و شریعت در دوره صفوی. 2.بررسی ارتباط طریقت و شریعت از دیدگاه مقدس اردبیلی با تکیه بر کتاب حدیقه الشیعه. سؤالات پژوهش: 1.علل تقابل طریقت و شریعت در دوره صفوی چه بود؟ 2.مقدس اردبیلی در کتاب حدیقه الشیعه چه دیدگاهی درباره شریعت و طریقت دارد؟
ظهور دولت ایوبیان (567-648 ق/1172-1253م) زمانی واقع شد که از یک طرف خلفای عباسی در واپسین سال های حیات خود به سر برده و از اداره سرزمین های اسلامی ناتوان بودند. از طرف دیگر حملات مهاجمان مغول از شرق و صلیبیان از غرب جهان اسلام نیز به این ناتوانی دامن می زد؛ لذا تلاش صلاح الدین در جهت برقراری ثبات نسبی در مصر و شام با احیا و تثبیت مذهب تسنن به ویژه بازپس گیری بیت المقدس، دورنمای جدیدی را در قلمرو جهان اسلام ترسیم کرد. به علت ناهماهنگی هنر و سیاست در این دوره هیچ سبک واحدی برای هنری چون نگارگری خلق نشد. ازجمله نسخه های مصور باقی مانده از دوره ایوبیان نسخه ای از کلیله ودمنه ، مقامات حریری و کتاب مختارالحکم و محاسن الکلم است. این پژوهش به روش توصیفی و تحلیلی و با تکیه بر داده های منابع کتابخانه ای انجام شده است. بررسی های به عمل آمده نشان می دهد که دولت ایوبیان انتقام از فاطمیان اسماعیلی را بر همه شیعیان تعمیم داده و مذاهب چهارگانه اهل سنت را در مصر به صورت کاملاً افراطی تبلیغ می کردند. همین امر ازیک طرف منجر به مهاجرت شیعیان به جنوب مصر، شام، یمن، ایران و هند و تقیه کردن یا هضم شدن در گروه های دیگر مانند صوفیان می شد و از طرف دیگر مذاهب چهارگانه اهل سنت هم تقویت می شد. اهداف پژوهش بازشناسی سیاست های مذهبی و هنری ایوبیان؛ واکاوی تحولات مذهبی و هنری در دوره حاکمیت ایوبیان. سؤالات پژوهش در زمان حاکمیت دولت ایوبی گستره جغرافیای مذهبی و هنری دستخوش چه تغییراتی بوده است؟ سیاست های مذهبی و هنری سلاطین ایوبی چه عللی داشت؟
شعر و نگارگری از هنرهایی هستند که با بیان و تصویرگری توانایی بالایی در انتقال مفاهیم دارند. در این میان کاربرد روش هایی چون برجسته سازی نقش مهمی پررنگ کردن قدرت انتقال فرهنگ و نمادهای فرهنگی دارند. در برجسته سازی در لغت به معنای پیش زمینه، جای برجسته و آشکار به کار رفته و در اصطلاح به عدول و انحراف هنری از هنجار متعارف زبان گفته می شود. یکی از اشکال آشنایی زدایی برجسته سازی است و آن زمانی تحقق می یابد که هنجارگریزی بیانگر مفهومی باشد؛ یعنی نقش بپذیرد. از دید فرمالیست های روس، هنجارگریزی یا فراهنجاری یکی از روش های تأثیرگذار برجسته سازی ادبی در شعر هست. پژوهش حاضر بر آن است تا با شیوه ای توصیفی - تحلیلی به جایگاه باستان گرایی و نمادهای اسطوره ای در برجسته سازی (شعر و نگارگری) بپردازد. یافته های پژوهش نش ان می ده د که باستان گرای ی و نماده ای اسطوره ای در برجسته سازی های زبانی و معنایی همچون تکرار واج، تکرار کلمه، تکرار عبارت، تشخیص، کنایه، استعاره، تشبیه و حس آمیزی و... دستخوش عادت زدایی شده اند و موجب ات برجسته سازی در شعر را فراهم نموده اند. در نگارگری نیز نمادهای باستان گرایی و اسطوره ای با برجسته سازی جلوه بیشتری یافته اند. اهداف پژوهش: بازشناسی جایگاه باستان گرایی و نمادهای اسطوره ای در برجسته سازی شعر و نگارگری. بررسی برجسته سازی با عناصر تصویرساز و خیال انگیز در شعر فارسی و عرب. سؤالات پژوهش: باستان گرایی و نمادهای اسط وره ای چه جایگاهی در برجسته س ازی شعر و نگارگری دارند؟ باستان گرایی و نمادهای اسطوره ای تا چه اندازه و چگونه توانسته اند موجبات برجسته سازی سخن را فراهم آورند؟
روش های یادگیری، یکی از مباحث مطرح امروزی است که هدف اصلی آن، یافتن راهکارهای جدید برای ارتقای کیفیت آموزشی است. ساختارهای آموزشی ایران در دهه های گذشته، تغییرات چندانی نکرده است که یکی از اصلی ترین دلایل آن، ناآشنایی اساتید با روش های نوین آموزشی است. آموزش معماری ایران نیز مانند دیگر علوم با مسائل و پیچیدگی های خاص خود همراه است. برای انجام این پژوهش، با تحلیل استقرایی محتواهای نظری، ابتدا انواع روش های آموزشی، بررسی و دسته بندی نظری و عملی شده اند، سپس هر کدام در دو دسته، شامل روش و راهکار کاربردی، الگوسازی شده و چهارچوب محتوای تشکیل دهنده آن ها مشخص شده است. در قسمت روش، هدف ما تعیین چهارچوب کلی شکل گیری محتوای موضوعی آن از نظر متد آموزشیِ مدنظر است. در گزینه فرایند، کاربرد و روند استفاده از آن روش و ابزارهای ممکن در آن روند آموزشی، مشخص شده اند. سپس موارد انتخابی بر اساس معیارهای مؤثر در آموزش معماری ایران، با هدف یافتن پتانسیل های ممکن برای پژوهش های آینده، ارزیابی کیفی تطبیقی شده اند. درنهایت، پس از تحلیل نظریِ روش های آموزشی با معیارهای ساختاری تأثیرگذار در آموزش معماری ایران، پتانسیل های بسیاری مشخص شده اند که در میان آنها روش مبتنی بر حل مسئله، یکی از راهکارهای معتبر معرفی شده است؛ ولی ارزیابی دقیق هر کدام به پژوهش های فراتری نیاز دارد. اهداف پژوهش: 1.بررسی گونه ها و روش های آموزشی و شرایط کاربرد آن ها. 2.تحلیل روش های آموزش نظری و عملی و درک چهارچوب های روش گرا در معماری. سؤالات پژوهش: 1.در ساختار نظام آموزشی ایران چه گونه ها و روش های آموزشی وجود دارد؟ 2.در آموزش معماری در ایران چه روش ها و ساختارهایی وجود دارد؟
چوب در فرهنگ معماری ایران از گذشته های دور یکی از عناصر کاربردی بوده است. در برخی از مناطق کاربرد آن افزایش چشمگیری داشته است. چوب به عنوان یکی از پرکاربردترین مصالح تزئیناتی در بوشهر به کار گرفته شده است؛ به گونه ای که بسیاری از عناصر الحاقی بناهای تاریخی این شهر، ازجمله در، پنجره، تابش گیر، کرکره، شناشیر و... از چوب ساخته شده اند. در شهر بوشهر، به دلیل لزوم ایجاد تهویه و کوران هوا، میزان بازشوهای بنا، بسیار افزایش یافته است. این بازشوها که با استفاده از چوب ساخته و تزئین شده اند، در ایجاد زیبایی و تنوع بصری شهر، نقش بسیار مهمی ایفا می کردند. متأسفانه به دلیل مقاومت کمِ چوب نسبت به سایر مصالح ساختمانی، بخش بسیارزیادی از این ساختارهای تزئیناتی در بناها، ازبین رفته و یا آسیب های زیادی در اثر شرایط محیطی و جوی به آن ها وارد شده است. بنابراین، بازشناسی و گردآوری گونه های متفاوت این تزئینات در شهر بوشهر که از معماری منحصربه فرد و کم نظیری برخوردار است؛ از ملزومات پژوهشگران در این زمینه ها است. این پژوهش با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی و به کارگیری منابع کتابخانه ای معتبر و مطالعات میدانی انجام شده است. یافته های پژوهش نشان داد که در تزئین درب و پنجره ها از هنر قواره بری و هم چنین از نقوشی که محتوای گیاهی و هندسی دارند، بیش از سایر هنرها استفاده گردیده است؛ کاربرد نقوش اسلیمی در تزئین این عناصر، بسیار کمتر است و نقوش انسانی و حیوانی در این نمونه ها یافت نمی شود. اهداف پژوهش: 1.بازشناسی و واکاوی گونه های متفاوتِ درب، پنجره و ارسی ها در بناهای تاریخی بوشهر. 2.شناخت تزیینات و طرح های درب های چوبی ، پنجره و ارسی ها در بناهای تاریخی بوشهر. سؤالات پژوهش: 1.چه انواعی از درب و پنجره ها در بافت تاریخی بندر بوشهر وجود داشته است؟ 2تزئینات به کار گرفته شده اجزای چوبی بناهای تاریخی بوشهر از چه انواعی هستند؟
معماری در ایران در دوره معاصر دارای ویژگی های متعددی است که برخی از این ویژگی ها از حافظه تاریخی معماری ایران فاصله زیادی دارد. با توجه به ارتباطات گسترده فرهنگی در نظام جهانی و از میان رفتن بسیاری از عناصر هویت ساز منجر به ایجاد بحران در هویت در عرصه های مختلف شده و هنر معماری نیز از این تحول دور نمانده است. مسئله ای که اینجا مطرح می گردد چگونگی مدیریت بحران معماری توسط آموزش دانشگاهی است. آموزش معماری یکی از موضوعات مهم و کلیدی در جریان رشد و شکوفایی هنر معماری در ایران و ترسیم آینده معماری ایران به شمار می آید. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی و از نظر هدف کاربردی است. شیوه گردآوری اطلاعات پیمایشی است که از طریق ابزار پرسشنامه انجام شد. جامعه آماری این پژوهش 100 نفر از مجموع اساتید خبره دانشکده های معماری کشور می باشد و حجم نمونه گیری در این پژوهش با استفاده از فرمول کوکران 79 نفر است. به دلیل تسهیل در این نمونه گیری پنج دانشگاه معتبر کشور دانشگاه تهران، بهشتی، علم و صنعت، رازی کرمانشاه و کردستان بررسی شد. یافته های پژوهش حاکی از این است که الگوی اصلی معماری اصیل ایرانی با حل بحران نظام آموزش دانشگاهی کشور ارتباط مستقیم دارد. از سوی دیگر آموزش دانشگاهی و وجود یک الگوی مناسب آموزشی مهم ترین اصول برپایی یک نظام مناسب و برطرف کردن بحران هویت معماری داخلی است. با امحال معماری اصیل ایرانی در نظام آموزش معماری به صورت هویت گرا می توان بحران هویت معماری معاصر کشور را برطرف کرد. اهداف پژوهش: تعین نقش آموزش معماری دانشگاه های ایران در راستای حل بحران هویت معمار معاصرکشور. ارائه رویکردی در آموزش معماری و در جهت بهبود بحران هویت معماری معاصر کشور. سوالات پژوهش: 1.برنامه ریزی نظام آموزش معماری جامع چه تأثیری بر حل بحران هویت معماری ایران دارد؟ مهم ترین رویکردهای آموزش معماری جهت ارتقای دانش معماری دانشجویان کشور و در راستای آن ارتقا معماری دانشگاهی کشور جهت بهبود بحران هویت معماری کشور چیست؟
ورود سرمایه داری به ایران با تغییرات گسترده در نظام اقتصادی همراه بود. در حالی که ساختار تولید کشور در اوائل دوره قاجار مبتنی بر تولید محصولات کشاورزی و صنایع دستی و صادرات آن بود، در اواخر با زوال و آسیب دیدگی جدی کشور را به یک واردات کننده بزرگ از کشورهای اروپایی و روسیه تبدیل کرد. با تعطیلی کارخانه های داخلی، تلاش ها برای درونی کردن سرمایه داری به شکست انجامید و عدم توانایی بخش خصوصی در رقابت با سرمایه داری خارجی منجر به سودآوری تجارت مبتنی بر واردات و رانت شد. نتیجه این اتفاقات بر معماری و شهرسازی کشور بر دو مسئله قابل مشاهده بود. یکی افزایش جمعیت شهرها و نیاز به توسعه آن ها که با خیابان کشی های جدید و حضور بناهایی با عملکردهای نوین همراه بود. اتفاقی که به بورس بازی زمین منجر شد و بر جدایی طبقات اجتماعی تاکید نمود. دوم تأثیر غیرمستقیم سرمایه داری خارجی که به حضور اتباع اروپایی در شهرهای ایران انجامید و به روند آشنایی ایرانیان با فرهنگ و مظاهر تمدن غربی شدت بیشتری بخشید. در این تحقیق با روش های تفسیری-تاریخی و استدلال منطقی به ارتباط متقابل میان وضعیت اقتصادی و تحولات معماری و شهرسازی شهرهای ایران در دوره قاجار پرداخته شده است. یافته های پژوهش حاکی از این است که این فراگرد نه تنها بر شکل شهرها و سیمای ساختمان ها تأثیرگذار است بلکه با مقنضیات سیاسی-اجتماعی و فرهنگی گسترده ای همراه شد که همین پیامدهای آن را پیچیده تر و تأثیرگذاری اش را بیشتر کرده بود. اهداف پژوهش: بررسی چگونگی تأثیرات شرایط اقتصادی دوره قاجار بر تحولات شهرهای ایران. 2.بازشناسی الگوهای معماری به کار رفته تحت تأثیر تحولات اقتصادی دوره قاجار. سوالات پژوهش: 1.شرایط اقتصادی و جریان های سرمایه داری دوره قاجار تا چه حد بر تحولات شهرهای ایران مؤثر بوده است؟ 2.الگوهای معماری به کار رفته در دور ه قاجار تا چه حد تحت تأثیر شرایط اقتصادی این دوره قرار داشته اند؟
محیط بهتر، آموزش و پرورش مطلوبتری را در پی خواهد داشت، لذا به موازات توسعه سیستم ها و برنامه های آموزشی، الگوی محیطی فضاهای یادگیری نیز می بایست تکامل یابد. مبحث آموزش و نیاز مبرم به ارتقای کیفی آموزش در طی سال های اخیر، از ابعاد مختلفی مورد بررسی قرارگرفته است. آنچه که امروزه به عنوان مدل کالبدی مدرسه در ایران شناخته می شود در برخی مواقع نتوانسته در جذب و تشویق افراد به حضور مستمر و مفید در آن فضا بینجامد که این امر کاهش بازدهی مثبت دانش آموزان را به دنبال داشته است. پژوهش حاضر به دو روش کیفی و کمی انجام گرفت. بخش کیفی با روش تحلیل محتوا و بخش کمی با روش توصیفی – پمایشی انجام گرفته است. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل شش مدرسه در تورنتو -کانادا با درصد بازدهی متفاوت از طیف ضعیف به قوی بر اساس امتحان سراسری برگزار شده توسط آموزش و پرورش آن کشور در محله های مختلف بود که به روش نمونه تصادفی خوشه ای، 180 دانش آموز پایه ده تحصیلی انتخاب شدند. به منظور تحلیل داده ها و آزمون فرضیه های پژوهش از آمار استنباطی و از روش مدل یابی توزیع فراوانی استفاده شد. برای این منظور جهت بررسی آمار توصیفی از نرم افزار SPSS22 و جهت بررسی فرضیات تحقیق از نرم افزار Smart Pls3 استفاده شد. یافته ها برازش مدل را تأیید کرد. نتایج تجزیه و تحلیل داده ها نشان داد که طراحی مناسب کالبد معماری فضاهای آموزشی راهکاری در جهت افزایش بازدهی دانش آموزان و ارتقاء موفقیت تحصیلی آنان به شمار می آید. اهداف پژوهش: 1. بررسی معیارهای معماری کالبدی در مراکز آموزشی. 2. بررسی ارتباط میان بازدهی آموزشی دانش آموزان با معماری مراکز آموزشی نوین در مدارس کانادا و امکان الگوسازی بومی. سؤالات پژوهش: 1. چه ارتباطی بین میزان بازدهی مدارس نوین و مولفه های کالبدی فضای آموزشی وجود دارد؟ 2. جهت دستیابی به فضای آموزشی که ظرفیت روش های نوین آموزش را دارا باشد، چه الگویی می توان ارائه نمود؟
مسجد- مدرسه سردار در قزوین یکی از آثار معماری بر جای مانده از دوره قاجار است. این مسجد- مدرسه دارای کتیبه هایی است که بازتاب دهنده مضامین متنوعی هستند. در طول تاریخ معماری ایران در دوران اسلامی، هنر خوشنویسی در کتیبه نگاری، جایگاه ویژه ای داشته است که حامل پیام و ارزش های زیبایی شناسانه ای می باشد. در برخی موارد پیام فضای معماری از طریق استفاده از کتیبه ها ابلاغ می گردد. به این ترتیب در تزئینات نما، چه از نظر شکل ظاهری و چه از نقطه نظر معنوی، با به کار بردن اسامی ائمه طاهرین و آیات شریفه قرآن مجید، اشعار شعرا در مدح و ثنا، به بناهای تاریخی شکل خاصی داده می شود. در این میان، بررسی ماهیت کتیبه های مسجد- مدرسه سردار از نظر مضامین حائز اهمیت است. در این راستا بررسی مضمونی خط نگاره های به کار رفته در مسجد- مدرسه سردار قزوین با تکیه بر مضامین فرهنگی و اجتماعی ارائه گردد. از این روی، محل نصب کتیبه ها، محتوای احادیث و اشعار و دلیل انتخاب هر یک مورد توجه واقع شده است. روش تحقیق در این پژوهش تفسیری- تاریخی است و استدلال نیز از نوع استنتاجی می باشد. یافته های پژوهش حاکی از این است که در این مسجد-مدرسه، انواع کتیبه در مضامین مذهبی و حماسی به کار رفته است. با مطالعه این کتیبه ها برخی الگوهای فرهنگی و اجتماعی مرسوم در کیفیت تعاملات اجتماعی و هنری دوره قاجار آشکار گردید. اهداف پژوهش : 1-شناسایی مفاهیم و مضامین فرهنگی اجتماعی متون در کتیبه های مسجد- مدرسه سردار قزوین. 2-دستیابی به فهم تاریخی هنرمندان و شعرایی که در ساخت مسجد مدرسه سردار قزوین مشارکت داشته اند. سوالات پژوهش : 1-مضامین فرهنگی اجتماعی بکار رفته در کتیبه های مسجد مدرسه سردار قزوین کدام است؟ 2-تفکر هنرمندان و شعرا در ساخت مسجد مدرسه سردار قزوین در دوره قاجاریه به چه صورتی بوده است؟
ادبیّات هر قوم و نژادی، بیانگر نگرش آنان نسبت به شخصیّت ها و مقوله های فردی و اجتماعی است. ادبیات داستانی یکی از شاخه های مهم ادبیات در ایران است که مطالعه آن نقش مهمی در بازشناسی عناصر و دیدگاه های فرهنگی دارد. شخصیّت های داستانی از طریق انتساب خصیصه های فردی، اجتماعی، فرهنگی و ... در یک متن ادبی معرفی می شوند. در این بین، دیدگاه های متفاوتی نسبت به شخصیّت زنان در روایات داستانی و شعری ادبیّات کهن ایران دیده می شود. بررسی نقش زنان در اغلب داستان های مشهور حماسی، نقش آفرینی و بازتاب سیمای متفاوت آنان در داستان ها، در شمار بحث هایی است که همیشه مورد مناقشه اهل فن و تحقیق بوده است. یکی از منابع ادبی که به این موضوع توجّه داشته است، شاهنامه بایسنقری است که نسخه کهن نگاره دار شاهنامه فردوسی از دوره تیموری؛ سده نهم هجری قمری و در قالب نوآوری های مکتب نگارگری هرات (خراسان) می باشد. این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی و گردآوری اطلاعات به شیوه کتابخانه ای درصدد است که به جنبه های مختلف شخصیّت و صفات زنان از جمله: عشق و شیفتگی، زیبایی و دلفریبی، پادشاهی و مملکت داری، ازدواج و همسرداری، عفاف و پوشیدگی، خیانت و بی وفایی در طول دو نگاره «زال و رودابه» و «دیدار اردشیر و گلنار» در شاهنامه بایسنقری که مبتنی بر تحلیل باشد، بپردازد. نتایج این پژوهش بیانگر این است که حضور نگاره های زنان در شاهنامه بایسنقری لطافت خاصّی به این اثر بخشیده و زنانی که فردوسی به توصیف آن ها در شاهنامه پرداخته است، نسبت به زنان عصر خود دارای ویژگی های منحصر به فردتری هستند. اهداف پژوهش: 1. واکاوی صفات و شخصیّت زن از نگاه فردوسی. 2. شناسایی مصداق های بارز شخصیّت و صفات زنان در نگاره های شاهنامه بایسنقری. سؤالات پژوهش: 1. فردوسی چه مواردی از صفات و شخصیّت زن را در داستان های شاهنامه نشان داده است؟ 2. صفات و شخصیّت زن از نگاه فردوسی در نگاره های شاهنامه بایسنقری چگونه انعکاس یافته است؟
قرارداد اختیار معامله با توسعه بازارهای مالی به ویژه بازار بورس و اوراق بهادار در ایران وارد مباحث حقوقی، فقهی و قانونی ایران شد. از این رو با توجه به متفاوت بودن این نوع قرارداد با قراردادهای معمول و رایج در نظام حقوقی و فقهی مبانی، ماهیت و صحت آنها مورد تردید قرار گرفت و مخالفان و موافقان بسیار زیادی در بین حقوقدانان، فقها و قانونگذاران پیدا کرد. از زمان ورود این نوع قرارداد به ایران تاکنون ماهیت آن مورد ایراد است که مهم ترین عامل آن نیز نگرش های مختلف حقوقی، فقهی و قانونی به آن بوده است. به همین منظور در این پژوهش با رویکردی متفاوت از پژوهش های پیشین که صرفاً از یک منظر و حداکثر دو منظر به بررسی این نوع قرارداد پرداخته اند، تلاش شده است با رویکردی تطبیقی علاوه بر بررسی ماهیت این قراردادها از سه منظر حقوقی، فقهی و قانونی، با نگرشی مستقل از این سه رویکرد این نوع قراردادها را مورد بررسی قرار دهد. این پژوهش به روش توصیفی و تحلیلی و با تکیه بر داده های منابع کتابخانه ای انجام شده است. بررسی ها نشان می دهد که تعارضات، تناقضات و اختلافات بر سر ماهیت این نوع قراردادها حاصل بی توجهی به ماهیت مستقل این نوع قراردادها بوده و هیچ کدام از این رویکردهای سه گانه ماهیت مستقلی برای این قراردادها قائل نبوده اند و تلاش کرده اند که این نوع قرارداد را در قالب دیگر عقود و تحت ضوابط و شرایط دیگر عقود مورد ارزیابی قرار دهند و یکی از مهم ترین عوامل بروز اختلافات، تعارضات و تناقضات در این حوزه را می توان همین موضوع عنوان کرد. این در حالی است که این نوع قراردادها دارای ماهیتی مستقل و منحصر به خود هستند. این نوع قراردادها را می توان به معاملات صنایع دستی نیز بسط داد. اهداف پژوهش: 1.بررسی ماهیت قرارداد اختیار معامله از سه منظر حقوقی، فقهی و قانونی با رویکردی تطبیقی. 2.بررسی علل تعارضات، تناقضات و اختلافات بر سر ماهیت این نوع قراردادها در حقوق، فقه و قانون. سؤالات پژوهش: 1.مفهوم و ماهیت حقوقی، فقهی و قانونی قرارداد اختیار معامله چیست؟ 2.انواع قرارداد اختیار معامله چیست و کاربرد آنها چه می باشد؟
نگارگری به عنوان یکی از نمونه های اعلای فرهنگ بصری، دارای زبان بصری قدرتمندی است، که هم روایت مبتنی بر ادبیات اثر را تحت تأثیر خود قرار می دهد و هم دارای ظرفیت های خاص در بیان بصری و هنری است. نگارگری ایرانی از دامان ادبیات برخاسته اما خوانش منحصر خود را از روایت ایجاد کرده است. هنرمند نگارگر با استفاده از تمهیدات خود، روایت ادبی را ترجمه بصری نموده، و در مقابل مخاطب قرار داده، خوانش تصویری متکی بر دیدن است. با استفاده از روش آیکونیک ماکس ایمدال روایت اثر تعلیق می شود تا توسط مشاهده، جوهره اصلی اثر و مفهوم آن درک شود. از این روی فهم از طریق تصویر در مقابل فهم درباره تصویر قرار گیرد، در نتیجه پیش دانسته ها در مورد تصویر تعلیق می گردد و کنش دیدن به عنوان عنصر اصلی دریافت کننده و ایجادکننده معنا، قرار می گیرد. پژوهش در این تحقیق، براساس روش، توصیفی- تحلیلی و روش گردآوری داده ها، کتابخانه ای اسنادی و پیمایش اینترنتی است. یافته های این پژوهش مبتنی بر سه اصل تحلیل ساختار صوری، چینش صحنه و پیشافکنی چشم انداز منتج به برداشت های ذهنی از واقعیت عینی می شود، فقدان پرسپکتیو جهانِ تصویرشده و اصول طراحی توسط هنرمند ایرانی، نمونه این جهان بینی ذهنی در آرایش صحنه است. برای مطالعه موردی سه نگاره «کشتن اسفندیار ارجاسب را»، «یوسف و زلیخا» و «سماع دراویش» انتخاب شده است. اهداف پژوهش: 1.بررسی روش ماکس ایمدال در خوانش تصاویر. 2.بررسی چگونگی خوانش ارزش های بصری نگاره ها با رویکرد ماکس ایمدال. سؤالات پژوهش: 1.روش ماکس ایمدال در بیان قدرت تصویر و توانایی آن در خوانش اثر چیست؟ 2.بر اساس رویکرد ایمدال چگونه می توان به ارزش های بصری نگاره ها در برابر خوانش مسلط روایت از تصویر پی برد؟
مفهوم زیبایی بدون تردید یکی از بنیادی ترین ابعاد هنر محسوب می شود. فلاسفه و دانشمندان متعددی در طی تاریخ فلسفه درباره ی مفهوم زیبایی اندیشیده و ایده های خود را مطرح کرده اند که با توجه به مبانی فکری هر کدام از آن ها، نظریات متفاوتی درباره این مقوله پدید آمده است. زیبایی نزد فلاسفه و حکمای اسلامی نیز از همان روزهای نخستین که اندیشه ی فلسفی در میان مسلمانان رایج شد، مورد توجه واقع گردید. این توجه که از سویی ناشی از نگاه دینی به اسلام و مبانی دینی مسلمانان و از سوی دیگر ناشی از دریافت های فلسفی آنان از آثار افلاطون و ارسطو و فلوطین بوده است باعث ایجاد آرای خاص هرکدام به مفهومی زیبایی گردید. تفکر مشائی و اشراقی در کنار اندیشه های دو فیلسوف بزرگ ابن سینا و سهروردی مهم ترین مکتب های فلسفی ایران و جهان اسلام به شمار می روند. پژوهش حاضر به روش توصیفی و تحلیلی و با تکیه بر داده های منابع کتابخانه ای انجام شده است. یافته های پژوهش حاکی از این است که این فلاسفه در کنار تمام مباحث و سؤالات فلسفی عام، در مورد زیبایی هم دارای اندیشه ها و دیدگاه هایی بودند. تفکرات آن ها در مورد هنر و زیبایی را می توان از تبیین جایگاه خیال و حافظه و از دل رمز و داستان های رمزی_شعر و ادبیات بیرون کشید. فلسفه نور سهروردی و زیبایی شناسی ابن سینا در بعضی از هنرهای اسلامی از جمله هنر در دوره حکومت صفویه (907-1135ه.ق) قابل مشاهده است. هنر ایرانی در دوره حکومت صفویه یکی از اعصار درخشان خود را تجربه کرد و در این هنر مفاهیم مذهبی و عرفانی نقشی محوری داشته است. اهداف پژوهش: 1.بررسی هنر و زیبایی شناسی در اندیشه ابن سینا و سهروردی. 2.بازشناسی انعکاس جلوه های هنر و زیبایی شناسی اندیشه ابن سینا و سهروردی در هنرهای دوره صفوی. سوالات پژوهش: 1.علل غایی در هنر از منظر ابن سینا و سهروردی چیست؟ 2.اندیشه های هنر و زیبایی شناسی ابن سینا و سهروردی چه انعکاسی در هنرهای دوره صفوی یافته است؟
ساختار شهرها از زمان پیدایش اولین شهرها تحت تأثیر عوامل مختلف اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی بوده است. با گذشت زمان این عوامل دستخوش تحول و دگرگونی هایی شده اند. تلاش در راستای رسیدن به الگوی مناسبی از شهر اسلامی که بتواند پاسخگوی نیازهای جامعه ی امروز باشد، به عنوان یکی از دغدغه های پژوهشگران حوزه ی شهرسازی و اسلام شناسی در دهه های اخیر مطرح شده است. شناسایی ویژگی های شهر اسلامی در زمان پیامبر(ص) به عنوان بنیانگذار دین اسلام، می تواند به شناسایی این الگو کمک شایانی کند. این پژوهش به روش توصیفی و تحلیلی و با تکیه بر داده های کتابخانه ای انجام شده است و روش تطبیقی- تاریخی و به بررسی نمونه هایی از شهرهای اولیه تاریخ اسلام همچون مکه و مدینه پرداخته شده است. مطالعات پیشین نشان می دهد، شهر در زمان پیامبر بیشتر از آنکه با اجزای کالبدی شناخته شود، با عملکرد اجزای خود خصوصاً مسجد شناخته می شد. استفاده از شیوه تخطیط به منظور تقسیم زمین، روشی است که منجر به شکل گیری اصل سلسله مراتب فضایی و قلمرو در این شهرها شده است. مسجد نیز به لحاظ عملکردی، با تبعیت از شیوه تخطیط، به صورت سلسله مراتبی و با الگوی فضای باز برای اتفاقات و رویدادهای شهری شکل می گیرد و در این دوران به عنوان مهم ترین فضای شهری عمل می کند و البته در دوره های بعدی پس از پیامبر اکرم(ص) -شاهد فروکاست اهمیت مسجد به جنبه کالبدی آن هستیم. اهداف پژوهش: 1.شناسایی ویژگی های شهرهای اسلامی در دوران اولیه اسلام به ویژه در زمان پیامبر(ص). 2.بازشناسی عوامل مؤثر در تکوین حیات شهری در قرن اول هجری. سوالات پژوهش: 1.مصادیق شهرسازی در شهرهای اولیه اسلام در زمان پیامبر(ص) چه بوده اند؟ 2.دین اسلام چگونه بر ساختار شهر در دوره پیامبر(ص) تأثیرگذار بوده است؟
بدون تردید زیبایی یکی از عناصر بنیادین هنر در جوامع مختلف است. این مسئله سبب شده تا محققان در دوره های مختلف با شیوه های مختلف درصد واکاوی معیارهای زیبایی در آثار هنری باشند. در اروپا می توان دوره رنسانس را یکی از اعصار درخشان هنر و زیبایی دانست. نقاشی یکی از مهم ترین هنرها و لئوناردو داوینچی یکی از مهمترین نقاشان این دوره بود. واقعه شام آخر مسیح یکی از رویدادهای مهم آیین مسیحیت به شمار می رود. هنرمندان بسیاری در طول تاریخ به این موضوع پرداخته اند که یکی از مهم ترین آنان، دیوارنگاره شام آخر لئوناردو داوینچی است. اهمیت این اثر به حدی است که از جنبه های متفاوتی مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است. امبرتو اکو در کتاب هنر و زیبایی قرون وسطا به شکل گیری هنر و تشریح زوایای گسترده آن می پردازد. شکل گیری هنر رنسانس، وام دار سنت و هنر قرون میانه است. از دیگر سو، نظریات و آرا امبرتو اکو در قرن بیستم که عمدتاً تببین زیبایی است، نگرش تازه ای از زیرساخت های فکری هنرمندان رنسانس را نشان می دهد که به ویژه در نظریه هنر داوینچی مشهود است. پژوهش حاضر به روش توصیفی و تحلیلی و با تکیه بر داده های منابع کتابخانه ای به بررسی این موضوع پرداخته است. در پژوهش مورد نظر معیارهای کمی در نظریه هنر داوینچی شامل استفاده از تقارن، تناسب، پرسپکتیو و اصول کاربردی ریاضیات در هنر است. نتایج حاکی از آن است نظریات زیبایی شناسانه امبرتو اکو زمینه ساز شکل گیری نظریات و هنر رنسانس به ویژه در شکل گیری آثار داوینچی نمود یافته است؛ که نمونه موردی آن تابلوی شام آخر است. اهداف پژوهش: بررسی زیبای شناسی کمی در تابلوی شام آخر لئوناردو داوینچی. تبیین زیرساخت های شکل گیری هنر رنسانس و بازتاب آن در تابلوی شام آخر داوینچی با رویکرد نظریات امبرتو اکو. سؤالات پژوهش : معیارهای کمی نظیر تناسب و هماهنگی در شکل گیری تابلوی شام آخر لئوناردو داوینچی کدامند؟ مباحث تحلیلی امبرتو اکو، چگونه زیرساخت های معیارهای کمی را در تابلوی شام آخر را نشان می دهد؟
هنر جلوه راستین ویژگی های فرهنگ هر ملتی است و شکوفایی هر تمدنی، بازتابش را از سنت گذشته در هنر می یابد. در این مقام، سنت اصول تبدیل ناپذیریست برگرفته از فرهنگ که تجلی آن در مقاطع مختلفی از زمان و مکان قابل مشاهده است. از این منظر هر اثر هنری که معماری نیز از این قاعده مستثنی نیست؛ حاوی پیامی است که درک این پیام به معنی موفقیت در تفسیر اثر معنا می یابد. بخشی از این موفقیت مربوط به کشف ابعاد پنهان اثر (لایه های اجتماعی تاثیرگذار) و بخش دیگر آن مرهون فهم طراحی است. بنابراین بازشناسی و کاربست طرح های سنتی معماری می تواند امتدادی برای تداوم الگوهای معماری پیشین و حفظ داشته های فرهنگی باشد. رویکرد پژوهش کمّی است و با راهبرد ترکیبی توصیفی- تحلیلی در نمونه های موردی و استدلال منطقی با استفاده از مبانی بینامتنی و تکنیک نحو فضا به تحلیل نظام فضایی (تعریف فضا، ترکیب و تمایز) در مسکن بومی قاجار اصفهان می پردازد. نتایج پژوهش گویای آن است که با نگاهی جامع نگر به سازمان فضایی معماری اسلامی و الگوهای مستخرج از آن، می توان به الگوی معماری مسکن درخور آینده معماری اسلامی ایران، دست یافت. اهداف پژوهش: شناخت مؤلفه های اجتماعی نظام فضایی مسکن بومی قاجار اصفهان. تسری ابعاد اجتماعی- فرهنگی آثار معماری گذشته به معماری معاصر. سوالات پژوهش: 1.طراحی تا چه میزان وابسته به شناخت آثار گذشته است؟ 2.در خلق آثار معماری معاصر چگونه می توان از آثار معماری گذشته بهره گرفت؟
بعد از ظهور اسلام، این دین از نظر فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی و سیاسی بر جامعه ها اثرگذار بود. هنر نیز تحت تأثیر این دین در این جامعه ها دچار تحولاتی گردید و با نام جدید هنر اسلامی مشهور شد. بنابراین هنر اسلامی اغلب بر آفرینش زیبایی با نقش های انتزاعی و استفاده از حروف، تمرکز داشته است. در این مقطع زمانی به خاطر محدودیت نسبی سایر هنرها همچون نقاشی، موسیقی، مجسمه سازی و حتی گاهی، حرام شمردن آن ها مسلمانان به گسترش شیوه های متنوع در زمینه هایی انتزاعی روی آوردند. در دوره عباسی، به عنوان یکی از درخشان ترین عصرهای تمدن و فرهنگ اسلامی، انواع هنرها شامل نقاشی خطاطی معماری و موسیقی و... مورد توجه بسیار قرار گرفته است؛ چنانکه قصرهای خلفا محل اجتماع آثار هنری و وجود هنرمندان بود. خلفای عباسی در همه زمینه ها تحت تأثیر فرهنگ ایرانیان بودند و به سبک شاهان ساسانی هنرمندان را حمایت می کردند و به آنان صله و پاداش می دادند. به نحوی که هنر در این عصر به کمال خود رسید. مؤلفه های هنر اسلامی در دوره عباسیان عبارتند از: شهرسازی، نقاشی در دوره عباسیان، خوشنویسی، موسیقی، نساجی، طراز. پژوهش حاضر به روش توصیفی و تحلیلی و با تکیه بر داده های منابع کتابخانه ای، انجام شده است. یافته های پژوهش حاکی از این است که در این دوره نقاشی با مکتب بغداد به اوج رسید، در معماری نیز علاقه خلفای عباسی منجر به رشد آن شد و در منسوجات بازتاب تحولات سیاسی و اجتماعی منجر به رونق طراز (پارچه های دارای کتیبه) شد. اهداف پژوهش: 1.بررسی ویژگی های بصری هنر در دوره عباسی. 2.بررسی ویژگی های معنایی هنر در دوره عباسی. سوالات پژوهش: 1.در دوره عباسی چه ویژگی های بصری هنری در هنرهای نقاشی، منسوجات و موسیقی وجود داشته است؟ 2.ویژگی های معنایی هنر در دوره عباسی چه بوده است؟
نویسندگان معاصر با تکیه بر احساس درونی و بیرونی خود به بررسی مسائل و موضوعات مهم پرداخته، یافته های خود را در قالب آثار هنری ارائه می دهند. آثار داستانی در نوع خود می توانند بیانگر بسیاری از تحولات شخصی و آداب و رسوم و باورهای فرهنگی باشند. بنابراین مطالعه دقیق آثار ادبی و به خصوص داستانی که در مقاطع مختلف تاریخی خلق شده است می توان نقش مهمی در رفتارشناسی و مردم شناسی افراد جامعه داشته باشد. مجید قیصری یکی از نویسندگان معاصر در حوزه داستان کوتاه است که بررسی آثار او می تواند نکات مهمی را در واکاوی شخصیت افراد و رفتارشناسی آن ها از یک سو و از سوی دیگر در شناخت عمیق فرهنگ مسلط یبر جامه زیسته فرد داشته باشد. پژوهش حاضر به روش توصیفی و تحلیلی و با تکیه بر داده های منابع کتابخانه ای انجام شده است. بررسی شخصیت های داستان های کوتاه مجید قیصری براساس شخصیت شناسی و بررسی واکنش های هیجانی آنان در شش داستان کوتاه (گوساله سرگردان، عود عاد سبز، مأمور، کسر باطل، بلور، سفرنامه عیلامی) انجام گرفته است. یافته های پژوهش نشان می دهد که شخصیت های داستان کوتاه مجید قیصری در مواجهه با وقایع طبیعی و غیر طبیعی پیرامون خود، سعی می کنند که با کمک شیوه ی هیجان مدار در شرایط استرس زا تاب بیاورند. این راه کارها از طریق تلاش برای حذف یا کاهش منبع استرس یا منحرف نمودن توجه فرد از موقعیت استرس زا عمل می کنند. عناصری که شخصیت های این داستان ها با آن مواجه هستند جنبه اسطوره ای داشته پشتوانه فرهنگی دارد و نشان از این است که افراد برای فرار از ترس و استرس به دنبال مأمن و پناهگاهی مطمئن هستند تا در سایه آن به آرامش برسند از این رو به اسطوره هایی روی می آورند که انسان های اولیه به آن تمثل می جستند و آن ها را نمادهای قدرتمند می داستند که با عوالم معنوی ارتباط دارند. اهداف پژوهش: 1.بررسی شخصیت ها در داستان های کوتاه مجید قیصری براساس نظریه شخصیت شناسی و واکنش های هیجانی. 2.بررسی نمادهای فرهنگی و هنری در داستانهای کوتاه مجید قیصری. سؤالات پژوهش: 1.ابعاد شخصیتی و عوامل استرس زا در داستان های کوتاه مجید قیصری تحت تأثیر چه مؤلفه هایی است؟ 2.نمادهای فرهنگی و هنری چه انعکاسی در داستان های کوتاه مجید قیصری دارند؟
مطالعات باستان شناسی نقشی مهم در واکاوی و بازشناسی تاریخ اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در دوره باستان دارد. کاربست نفت در ایران به دوره باستان می رسد، در این میان، شواهد باستان شناسی نقش مهمی در روشن ساختن این مسئله دارد. به استناد متون مقدس ایران باستان، واژه نفت از کلمه پنتا در اوستا مشتق شده است. نتایج کاوش های باستان شناختی و گزارش مورخان بیانگر آن است که ساکنان فلات ایران از حدود هفت هزار سال ق.م با نفت آشنایی داشته اند. بنابراین بررسی تأثیر نفت و مشتقات آن بر تحولات فرهنگی ایران باستان در این دوره مشخص، چگونگی کشف و نحوه استفاده از این ماده خام طبیعی و میزان تأثیر آن بر آثار مادی، فرهنگی، سیاسی، مذهبی و اقتصادی جوامع ایرانی در دوره مذکور حائز اهمیت است. دوره باستان از حکومت ایلامیان تا دوره ساسانی بخش مهمی از تحولات عصر باستان را در بر دارد، بررسی چگونگی کاربست نفت در این دوره تاریخی می تواند نکات مهمی را از سیر کابرد نفت در ایران آشکار سازد. این پژوهش به روش توصیفی و تحلیلی و بر اساس مطالعات میدانی و منابع کتابخانه ای انجام شده است. شیوه تجزیه و تحلیل اطلاعات از گونه کیفی بوده است که در این راستا از رهیافت تاریخی در تحلیل داده ها استفاده شده است. نتایج مطالعات نشان می دهد از نفت برای روشنایی، گرما، ملات در ساختمان ها، قیراندود کردن کشتی ها، ساخت ظروف تزئینی و زیورآلات، درمان بیماری ها و... مورد استفاده قرار می گرفت. بیشترین آثار قیری بدست آمده در ایران متعلق به تمدن ایلام و بعد هخامنشی است. اهداف پژوهش: 1.بررسی پیشینه کابرد نفت در ایران باستان. 2.بررسی تأثیر نفت و مشتقات آن بر تحولات فرهنگی ایران باستان(ایلام- ساسانی). سؤالات پژوهش: 1.نخستین آثار و شواهد باستان شناختی بهره برداری از نفت و مشتقات آن از چه دوره ای و با استفاده از چه شیوه های تکنیکی در ایران باستان بدست آمده است؟ 2.پراکنش و میزان فراوانی آثار مادی نفت و مشتقات آن در کدام یک از ادوار حکومت های باستانی ایران بیشتر بوده است؟
از گذشته دور تاکنون مسئله مدیریت انرژی از دغدغه های انسان در معماری بوده است. موضوع پوسته های ساختمان به دلیل اهمیت آن به عنوان اولین عنصر خارجی ساختمان در مدریت انرژی دارای اهمیت ویژه ای است. اشاره دارد. مطالعه بناهای تاریخی در ایران نشان می دهد این مسئله در گذشته نیز مورد توجه معماران بوده است. شهر شیراز یکی از شهرهای کهن ایران است که دارای بناهای تاریخی و سنتی متعددی است. مسئله ای که می توان اینجا مطرح کرد تطبیق روش های نوین در مصرف انرژی با نورگیر بناهای سنتی در شهر شیراز است. این پژوهش به روش توصیفی و تحلیلی و با رویکرد کمی و کیفی در صدد پاسخگویی به این مسئله است. با توجه به این اهمیت، در پژوهش حاضر درصد بهینه بازشوها، زاویه بهینه لوورها و شیشه بهینه در یک ساختمان بلندمرتبه مسکونی با استفاده از نرم افزار Design Builder شبیه سازی شده است. بدین منظور ابتدا برای درصد بهینه بازشوها، درصد پنجره های بیرونی از 0% تا 100% هر با گام 10% مورد بررسی قرار گرفت، سپس برای تعیین بهترین زاویه لوور در ساختمان در سه جبهه جنوب، شرق و غرب، 17 حالت مختلف زاویه لوور در نظر گرفته شد و به منظور تعیین شیشه بهینه در جداره بیرونی ساختمان جهت تأثیر آن ها بر بار سرمایش ساختمان سه نوع شیشه انتخاب گردید. با توجه به اینکه نورگیرها در معماری سنتی کارایی لازم را داشته اند و سال ها مورد استفاده قرار گرفته و نتایج استفاده از آن ها مشخص می باشد و اکثر روش های سنتی نورپردازی و کنترل نور قابل جایگزینی با روش های نوین طراحی پوسته ها با همان عملکرد و کیفیت می باشد لذا می توان از روش هایی که در گذشته در طراحی نورگیرها در ساختمان ها استفاده می شده است برای ساختمان های جدید نیز الگوبرداری نمود. اهداف پژوهش : 1-شناخت بهترین حالت موقعیت پنجره در راستای کاهش مصرف انرژی و آسایش ساکنان ساختمان. 2-استفاده از الگوهای استفاده شده در نورگیرهای سنتی در ساختمان های امروزی در جهت کاهش انرژی. سوالات پژوهش: 1-آیا با بهینه سازی نورگیرها در ساختمان بلندمرتبه مسکونی تا چه میزان می توان در مصرف انرژی صرفه جویی نمود؟ 2- آیا نورگیرهای سنتی قابلیت تطبیق و الگوبرداری برای ساختمان های امروزی را دارند؟
هوشنگ ابتهاج (سایه)، شاعر غزل سرای معاصر که در سرودن شعر، به سبک «نیمایی» نیز دارای آثاری موفق است، بیشتر از هر شاعر غزل سرای معاصر دیگری، مورد توجه شاعران و استادان صاحب نام قرارگرفته و آثارش مورد تحسین و تشویق آنان بوده است. مضامین گیرا و دلکش، تشبیهات و استعارات و صورخیال بدیع، زبان روان و موزون و خوش ترکیب و هم آهنگ با غزل، از ویژگی های شعر سایه است. او در سبک شعر حافظ نیز، طبع آزمایی کرده، و شعرهایی با درون مایه و محتوای تازه و ابتکارآمیز سروده است؛ به طوری که در بسیاری از اشعار وی می توان تأثیر حافظ در مضمون سازی های وی را مشاهده کرد. پژوهش حاضر به روش توصیفی و تحلیلی و به تکیه بر داده های منابع کتابخانه ای انجام شده است. یافته های پژوهش با تکیه بر نسخه مصور حافظ در مرکز بین المللی میکرو فلیم نور، حاکی از تأثیرگذاری عمیق حافظ بر مضامینی است که هوشنگ ابتهاج برای شعر خود برگزیده است. کاربرد استعاره های تصویری یکی از مختصات غزلیات حافظ است که در اشعار هوشنگ ابتهاج نیز دیده می شود. اهداف پژوهش: 1.واکاوی مضامین غزلیات حافظ و اشعار هوشنگ ابتهاج. 2.بررسی تأثیر مضمون سازی حافظ بر استعاره های تصویری در شعر هوشنگ ابتهاج. سؤالات پژوهش: 1.مختصات اصلی غزلیات حافظ و اشعار هوشنگ ابتهاج چیست؟ 2.مضمون سازی در غزلیات حافظ چه تأثیری بر استعاره های تصویری در شعر هوشنگ ابتهاج داشته است؟
امروزه رسانه های دیداری نقش مهمی در ترسیم فضای فرهنگی جوامع دارند. در فراز و فرود زایش فرهنگها، گاهی تبلیغات ضد فرهنگی شکل می گیرند. مسئله ای که می توان اینجا مطرح کرد این است که چه عوامل و مؤلفه هایی در تبدیل گفتمان یک تبلیغ فرهنگی به یک ضدتبلیغ نقش دارند؟ و از طریق چه ساز و کاری این تغییر و تبدیل صورت می گیرد؟ و اصولاً مؤلفه های ممیزه در ماهیت شناسی یک ضد تبلیغ کدام اند؟ در راستای نیل به هدف مورد نظر، این پژوهش به نقش عناصر تصویری، نوشتاری و مؤلفه های مشترک یا متفاوت در طراحی یک تبلیغ همچون داستان، تصویر، نوشتار و نیز نقش سایر عناصر اعم از شعار یا متن تبلیغاتی، زمان، مکان، فضا و غیره توجه نموده و سعی در تجزیه و تحلیل فرم و ساختار این عناصر دارد. پژوهش حاضر از روش کتابخانه ای، پژوهش اجتماعی و همچنین رویکرد تاریخ نگارانه با شیوه ی توصیفی و تحلیلی بهره برده است. نتایج این پژوهش حاکی از آن است که معیارهای مؤثر بر ایجاد خطا در درک پیام تبلیغاتی به مغالطه های زبانی، عملکردی و ذهنی در تبلیغات فرهنگی می انجامد. از آنجا که مفروض است که انتقال مفاهیم در یک اثر تبلیغی در رسانه های دیداری بر عهده مؤلفه های نوشتار و تصویر گذاشته می شود؛ بررسی های این پژوهش نیز نشان دهنده آن است که چنانچه مبلغ در انتخاب این عناصر به فرهنگ و نگرش حاکم بر جامعه بی توجه بوده و به عوامل دیگری چون زمان اکران و نوع رسانه انتخابی تبلیغ توجه ننماید، اثر تبلیغی از سوی مخاطبین مورد پذیرش قرار نخواهد گرفت و به یک ضد تبلیغ بدل خواهد شد. اهداف پژوهش: بررسی ساختار تبلیغات فرهنگی و چگونگی شکل گیری ضدتبلیغ بر اساس گفتمان مشخص و ساختارمند یک نهاد یا سازمان. 2.بررسی عوامل و مؤلفه هایی مؤثر در تبدیل گفتمان یک تبلیغ فرهنگی به یک ضدتبلیغ. سؤالات پژوهش: 1.چه دلایل، عوامل و مؤلفه هایی در تبدیل گفتمان یک تبلیغ فرهنگی به یک ضدتبلیغ نقش دارند؟ تبدیل فرهنگ به ضد فرهنگ از طریق چه ساز و کارهایی صورت می گیرد؟
