سجاد پناهی

قبل از وقوع انقلاب اسلامی ایران(1357 ش)، مردم سالاری دینی در ادبیات حکومت داری جهان جایگاهی نداشته و چندان باوری هم بر این مقوله استوار نبوده وصفت دینی برای مردم سالاری،تحقق نایافتنی به شمارمی آمد.اما از آنجایی که مبانی فکری شهیدبهشتی ریشه الهی داشته،ومتکی برباور های دینی ایشان بود؛ واین باوروجوهره قلبی، از وی انسانی راسخ ومصمم ساخته،وچنان باوری داشت، که امکان تاسیس چنین حکومتی چندان هم مشکل نبوده ونیست؛ولی اراده،انگیزه وهمت همگانی خواص وحمایت عامه مردم را می طلبدورمز این مهم را درحضور چشم گیر مردم در صحنه های انقلاب دانسته.و مردم سالاری دینی را ضامن پیشبرد آرمان های انقلاب اسلامی می دانست وبر این اعتقاد استوربود که بدون مردم در این مسیر،راهی از پیش نخواهد برد وایمان داشت که اطاعت ازدستورات امام انقلاب، وتبعیت پذیری از فرامین راهبردی امام خمینی (رضوان الله تعالی علیه) تنهاراه تثبیت وبقاء نظام اسلامی است.این تحقیق با روشی توصیفی وتحلیلی برآن است تا به این پرسش پاسخ دهدکه مولفه های مردم سالاری دینی ازنگاه تئورسین قانون اساسی اتقلاب اسلامی یعنی شهید بهشتی کدامند؟واین نوشتار،درپاسخ به سئوال تحقیق؛ واژه های مانند:آزادی مدنی وبیان،عدالت(عدم فاصله طبقاتی) ،توسعه اجتماعی(پیشرفت اجتماعی)،تحزب(رقابت سالم) واخلاق سیاسی(رفتار اسلامی وسعه صدر ) راازمولفه های مردم سالاری دینی می داند.

تقکر بنیاد گرایی در عراق به سبب سبغه شیعه گری، بیانگرنوعی خاص از فعالیت های اسلامی در جامعه عراقی بوده،این تفکر شیعه(55درصدی) علیه رژیم بعثی، متکی بر اقلیت(20 درصدی عرب سنی)به حساب می آید. در طلیعه مبارزاتی نهضت امام خمینی (رحمت الله علیه)،سال(1342ش)و تبعید ایشان به عراق از یک سو،ونبوغ شخصیت فقهی شهید سید محمد باقر صدردر حوزه نجف اشرف از سوی دیگر؛وی را برآن داشت که احساس مسئولیت نموده ونسبت به جریانات فکری وسیاسی جهان اسلام،به ویژه جامعه عراقی بی توجه نباشد. لذا این سوال مطرح است که شهید سید محمدباقر صدر چه قرائتی ازجریان شناسی وجریان سیاسی داشتند؟ این پژوهش با استفاده از روش توصیفی وتحلیلی به این پرسش پاسخ خواهد داد.