فرهنگ در دانشگاه اسلامی

هدف:هدف محققان مقاله حاضر، ارائه مدلی برای تبیین دانشگاه اسلامی در دیدگاه مقام معظم رهبری بود. روش: به سبب عدم کفایت مدلهای ارائه شده در ادبیات موجود برای تبیین دانشگاه اسلامی و به دست آوردن داده هایی متناسب با زمینه مطالعه، از روش کیفی نظریه داده بنیاد استفاده شد. این نظریه در سطح وسیع، یک فرایند، عمل یا تعامل را تبیین می کند. این روش، استقرایی و اکتشافی است و به پژوهشگران در حوزه های گوناگون امکان می دهد به جای اتکا به نظریه های موجود، خود به تدوین نظریه از طریق تحلیل مقایسه ای مشاهدات اقدام کنند. داده های مطالعه از متن بیانات مقام معظم رهبری در جمع دانشجویان و اساتید دانشگاهها که در سایت اختصاصی ایشان موجود است، گردآوری شد. یافته ها: با طبقه بندی مفاهیم، مقوله های فرعی و محوری و یافتن مقوله هسته ای با استفاده از روش کدگذاری باز، محوری و انتخابی، مقوله های شکل دهنده دانشگاه اسلامی و روابط بین آنها در قالب مدل پارادایمی ظهور یافت که شامل شرایط علّی(9 مقوله)، مقوله هسته ای(توأمان کردن علم و تقوا)، راهبرد(9 مقوله)، شرایط محیطی(4 مقوله) ویژگی های زمینه ای(4 مقوله) و پیامدها(4 مقوله) است. نتیجه گیری: در این مدل، کانون توجه مقام معظم رهبری(مقوله کانونی) پدیده اصلی؛ توأمان کردن علم و تقوا در دانشگاه است.

هدف:هدف پژوهش حاضر، تدوین و شناسایی ابعاد و مؤلفه های منشور تکریم وکرامت دانشجویی بود. روش: پژوهش حاضر به لحاظ ماهیت، از نوع تحقیقات کیفی و به لحاظ روش شناسی، از نوع مطالعات موردی است و برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش تحلیل مضمون استفاده شده است. ابزار گردآوری اطلاعات، مصاحبه بود و حاصل 19 مصاحبه انجام شده(10 نفر دانشجو و 9 نفر کارمند)، دستیابی به سه مضمون اصلی و 12 مضمون فرعی بود. یافته ها: مضامین اصلی پژوهش عبارتند از: حقوق آموزشی و پژوهشی دانشجو(با مضامین فرعیِ به روز بودن فرایند سیستم آموزشی؛ به موقع انجام دادن کار دانشجو؛ اطلاع رسانی شفاف، کامل، به روز و به موقع؛ احساس مسئولیت نسبت به دانشجو و پاسخگویی کارکنان)، حقوق فرهنگی، اجتماعی و سیاسی دانشجو(با مضامین فرعیِ حفظ حرمت دانشجو؛ حفظ استقلال دانشجو؛ برخورد خوب با دانشجو؛ کمک و حمایت دانشجو و آزادی بیان توسط دانشجو) و حقوق صنفی و رفاهی دانشجو(با مضامین فرعیِ برخورداری از امکانات ورزشی و خوابگاهی مناسب وکیفیت خدمات آموزشی و پژوهشی ارائه شده). نتیجه گیری: تأمین و توجه به حقوق دانشجویان در تمامی ابعاد آن، از مهم ترین و برجسته ترین موضوعات در نظام آموزش عالی است که می تواند نقش مؤثری در جلب رضایتمندی و حفظ کرامت دانشجویی داشته باشد.

هدف: محقق در این پژوهش به بررسی رابطه کرامت انسانی(مبتنی بر الگوی رضوی) با التزام عملی به تعالیم دینی (مبتنی بر الگوی اسلامی) در بین دانشجویان دانشگاه سیستان و بلوچستان پرداخته است. روش: در این پژوهش، برای گردآوری داده ها از دو پرسشنامه محقق ساخته(استاندارد و بومی شده) استفاده شده است. در این راستا یک سؤال اصلی و پنج سؤال فرعی شکل گرفت. برای بررسی سؤالات، ابتدا روایی و پایایی دو پرسشنامه بررسی و تأیید شد. سپس سؤالات پژوهش از طریق مدل یابی معادلات ساختاری به کمک نرم افزار اسمارت پی.ال.اس. انجام گرفته است. یافته ها: در این پژوهش رابطه کرامت انسانی(با ابعاد عبودیت، عقلانیت، شکرگزاری، آزادی خواهی، عدالت محوری) با التزام عملی به تعالیم دینی و اسلامی، بررسی و تمامی سؤالات پژوهش تأیید شد. بر اساس نتایج، بین دو متغیّر اصلی(کرامت و التزام عملی) و ابعاد متغیّر کرامت انسانی با التزام عملی به تعالیم دینی، رابطه معنادار، مثبت و سازنده وجود دارد و تمامی آنها تأیید شدند. نتیجه گیری: کرامت انسانی در التزام به باورهای دینی و اعتقادی ظهور می کند و خود را نشان می دهد.

هدف:هدف این پژوهش ارائه نظریه هوش اخلاقی حضرت علی(ع) در نهج البلاغه و بررسی تطبیقی آن با نظریه فضیلتهای اخلاقی مشترک ادیان(دالسگارد، پیترسون و سلیگمن) و اصول هوش اخلاقی(لنیک و کیل) بود. روش: این پژوهش، کیفی و مبتنی بر روش نظریه داده بنیاد بوده و جامعه تحقیق، فرمایشات امام علی(ع) در نهج البلاغه است. برای جمع آوری داده ها، مفاهیم مرتبط با هوش اخلاقی، فیش برداری و کدبندی و بر حسب ویژگی های مشترک، دسته بندی شد. سپس نظریه هوش اخلاقی حضرت علی(ع) ارائه و با نظریه فضیلتهای اخلاقی مشترک ادیان(دالسگارد، پیترسون و سلیگمن) و اصول هوش اخلاقی(لنیک و کیل) مقایسه شد. یافته ها: در نظریه هوش اخلاقی حضرت علی(ع)، هوش اخلاقی در سه بعد الهی، درون فردی و برون فردی ارائه شد. مؤلفه های هوش اخلاقی در بعد الهی عبارتند از: تقوای الهی، عدم دنیاگرایی، یقین، اخلاص و سپاسگزاری؛ در بعد درون فردی عبارتند از: خردورزی، تواضع و فروتنی، عفت و حیا، صداقت، صبر و شکیبایی و در بعد برون فردی عبارتند از: محبت و احترام، همدلی، عدالت و انصاف، ایثار و از خودگذشتگی، بخشش و وفای به عهد. نتیجه گیری: نظریه هوش اخلاقی حضرت علی(ع) جامع تر از نظریه دالسگارد، پیترسون و سلیگمن و اصول هوش لنیک و کیل است و بسیاری از مؤلفه های آن از قبیل فضیلت و ارزشهای تقوای الهی، عدم دنیاگرایی، یقین و اخلاص که پایه و اساس سایر ارزشها و اصول هوش اخلاقی اند، در نظریه های مزبور مدّ نظر قرار نگرفته اند.

هدف: پژوهش حاضر باهدف بافت نگاری سازوکارهای رهبری به منظور توسعه فرهنگ در دانشگاه اسلامی انجام شده است. روش: در این پژوهش با استفاده از روش سنتزپژوهی، به بررسی و مداقه در پیشینه پژوهشی و سازوکارهای شناسایی شده رهبران برای شکل دهی یا توسعه فرهنگ پرداخته شد؛ پس از آن با ارائه دسته بندی مجددی از سازوکارهای مذکور در قالب مدل توسعه نظامهای رفتاری مبتنی بر ابعاد مفهومی، ساختاری و عملکردی، روندهای لازم برای توسعه فرهنگ در دانشگاهها مشخص شد. یافته ها: بر مبنای راهکارهای سه گانه: در بعد مفهومی، تبیین و شفاف سازی مأموریت و ارزشهای سازمان؛ در بعد ساختاری، تطبیق ساختارهای فیزیکی و سیستم های سازمانی با ارزشهای جدید و در بعد عملکردی، ایفای فرایندهای عملیاتی در سازمان به منظور بروز و نهادینه سازی ارزشهای جدید، سرفصلهای توسعه در فرهنگ دانشگاه اسلامی شناخته شده اند. نتیجه گیری: اگر از زوایه مدل توسعه نظامهای رفتاری به مقوله فرهنگ در دانشگاه اسلامی توجه شود، سازوکارهای مفهومی، ساختاری و عملکردی مذکور در دو بعد محیط درونی و بیرونی نمود خواهند داشت. به عبارت دیگر برخی از این سازوکارها درون محیط دانشگاه و برخی دیگر به منظور مرزگستری دانشگاه در محیط بیرونی اتفاق می افتند.

هدفهدف محققان از این پژوهش، بررسی رابطه سبک زندگی و طلاق در بین زوجهای متقاضی طلاق در شهر تهران بوده است. روش: پژوهش حاضر از نظرهدف، کاربردی و از نظر چگونگی گردآوری داده ها، از نوع تحقیق آمیخته اکتشافی است. برای جمع آوری اطلاعات، توأمان از روش کیفی و کمّی استفاده شده است. جامعه آماری تحقیق در بخش کیفی، شامل زوجهای طلاق گرفته و زوجهای موفق شهر تهران بود که به روش نمونه گیریهدفمند و گلوله برفی انتخاب شدند و در بخش کمّی نیز شامل کلیه زوجهای طلاق گرفته و زوجهای موفق شهر تهران بود که به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. گروه مردان و زنان درخواست دهنده طلاق در شهر تهران به عنوان طبقه مرجع انتخاب شد و تغییرات گروه دیگر؛ یعنی مردان و زنان متأهل موفق در شهر تهران بر اساس آن سنجیده شد. یافته ها: در گروه مردان و زنان درخواست دهنده طلاق، اعتیاد همسر، استفاده از فنّاوری ارتباطات، کتمان در زندگی زناشویی، عدم تفاهم و اطمینان، عدم استقلال در زندگی، عدم تعهد به رابطه زناشویی، عدم رضایت از رابطه جنسی، مشکلات مالی، خودخواهی و احساس مالکیت، تفاوت ارزشی و فرهنگی بر طلاق مؤثر بوده است. نتیجه گیری: نسبت بختهای این متغیّر برای گروه مردان و زنان درخواست دهنده طلاق، جهت مثبت ضریب B نشان می دهد که متغیّرهای مذکور احتمالاً افزایش درخواست طلاق را در پی دارد.

هدف: دانشگاه نیروی انتظامی مرکز تربیت نیروهای فرهیخته، هیئت اندیشه ورز و نظریه سازی در شاخه های متعدد، به ویژه همت گماردن برای تحقق آرمان نظام دینی، یعنی ایجاد تمدن اسلامی است. دانشگاه علوم انتظامی می تواند با گفتمان سازی از اندیشه های رهبری، در شکل گیری تمدن اسلامی مؤثر باشد. لذا در این پژوهش برآنیم ظرفیت و نقش دانشگاه علوم انتظامی را در تمدن سازی اسلامی بررسی نماییم. روش: این مقاله با روش توصیفی-تحلیلی در صدد پاسخ به این پرسش بود که دانشگاه علوم انتظامی چگونه و با چه شاخصهایی می تواند در فرهنگ تمدن اسلامی سهیم باشد؟ بر این اساس، مفروض نوشتار، اعتلای تمدن و فرهنگ اسلامی در تضمین ایجاد و احساس امنیت، سازمان سازی منظم و ایجاد و نهادینه کردن شاخصهای جامع برای دانشگاه علوم انتظامی بود. یافته ها: فرهنگ و تمدن اسلامی در نوبت رشد تمدن و فرهنگ متعامل با دین، بیش از هر چیز نیازمند سازمان سازی، ثبات و استقرار اجتماعی و امنیت و آسایش است. جامعه بالنده و ایمن، با تأمین امنیت خویش، خاستگاه و زادگاه تمدن و از سویی، بالندگی و ترقی تمدنی و فرهنگی نیز ضامن حفظ ثبات و امنیت و اشاعه آن و رافع تنش و بی ثباتی در حوزه ملی و بین المللی است . نتیجه گیری: نیروی انتظامی با ایجاد امنیت، در تمدن سازی اسلامی نقش اساسی دارد و در پرتو به رسمیت شناختن آزادی های مشروع و مقبول، خردورزی، قانون گرایی و مهربانی از سوی پلیس، می تواند به ایجاد آن کمک کند. دانشگاه علوم انتظامی، فعالیتهای علمی همراه با قانون محوری، عدالت محوری، کار گروهی، خردورزی، اخلاق مداری، آزادی مردمی، مردم سالاری دینی و... را در سایه آموزه های اسلامی در نیروسازی ناجا به عهده دارد.