پژوهش های مدیریت منابع انسانی

حفظ و ارتقای منزلت کارکنان، یکی از ضروریات سازمانی در راستای ایجاد رضایت و انگیزش در آنهاست. هدف پژوهش حاضر، تحلیل کیفی نتایج پژوهش های انجام شده در زمینه منزلت کارکنان است تا از این طریق سازمان ها بتوانند برای ارتقای منزلت کارکنان خود ارزیابی و برنامه ریزی داشته باشند. برای این منظور مطابق با روش فراترکیب کیفی که یکی از انواع روش های فرامطالعه است، پس از جستجوی اولیه و یافتن و پالایش منابع مرتبط با موضوع منزلت کارکنان، با روش ارزیابی حیاتی، از 143 منبع اولیه یافت شده، تعداد 39 منبع انتخاب و سپس با روش کیفی تحلیل اسنادی با استفاده از نرم افزار اطلس.تی، 224 کد اولیه حاصل شد. بعد از پالایش و دسته بندی مجدد کدهای اولیه توسط تیم پژوهش، 4 بعد، 15 مؤلفه و 42 شاخص در رابطه با منزلت کارکنان به دست آمد. ابعاد اصلی منزلت کارکنان شامل بعد شخصی، بعد شغلی، بعد سازمانی و بعد اجتماعی است

وجود یا فقدان نظام ارزشیابی عملکرد مؤثر و کارآمد، با حیات و مرگ سازمان رابطه مستقیم دارد. سازمان ها وظیفه دارند تا درجهت هرچه کارآمدکردن این نظام تلاش نمایند. این پژوهش با هدف بررسی، تحلیل و نقد نظام ارزشیابی عملکرد در یکی از سازمانها انجام شد. روش تحقیق ازحیث نوع تحقیق، کاربردی و ازجهت ماهیت، توصیفی پیمایشی است. جامعه آماری این تحقیق، مدیران و کارشناسانی می باشند که در فرایند طراحی، اجرا و نظارت بر نظام ارزشیابی عملکرد، نقش داشته اند. این تعداد که مستقر در استان تهران هستند 30 نفرند که به صورت تمام شماری انتخاب شده اند. شش پرسشنامه تحقیق در شش مرحله بین نمونه آماری توزیع شده است. برای بررسی و شناسایی چالش های نظام ارزشیابی عملکرد، داده های بهنجار (نرمال) از آزمون کولموگروف اسمیرونوف و برای میزان تأثیر هریک از چالش های شناسایی شده بر نظام ارزشیابی کارکنان از روش رگرسیون چندمتغیره استفاده شده است. نتایج به دست آمده از آزمون های انجام شده نشان داد که نظام ارزشیابی عملکرد در تمامی ابعاد (ورودی ها، محتوا، ارزشیاب ها، ارزشیابی شوندگان، شیوه های اجرا و خروجی ها) با آسیب ها، مشکلات و کاستی هایی مواجه است.<br /> <br /><br />

ارزش های فرهنگی بر جنبه های مختلف فرایند مدیریت منابع انسانی تأثیر می گذارد. هدف این مقاله بررسی نقش ارزش های فرهنگ سازمانی بر فرایندهای مدیریت منابع انسانی پروژه است. در این مقاله تاثیر مؤلفه های فرهنگ سازمانی براساس مدل فرهنگی هافستد بر فرایندهای مدیریت منابع انسانی پروژه براساس استاندارد پی.ام.باک^{<strong>^[1]</strong>}، مورد بررسی قرار گرفته و فرضیه های اصلی و فرعی تحقیق با استفاده از ابزار پرسشنامه در بیش از 20 سازمان و شرکت پروژه محور، مورد آزمون قرار گرفته است. پژوهش از نوع پیمایشی بوده و داده های حاصل از پرسشنامه ها به روش نمونه گیری تصادفی و از بین 2000 نفر از کارکنان جامعه موردمطالعه، گردآوری شده است. یافته های تحقیق نشان می دهد که متغیرهای فرهنگی؛ فاصله قدرت، فردگرایی و جمع گرایی بر فرایند مدیریت منابع انسانی پروژه تاثیرگذار هستند. آنچه که در یافته های تحقیق به صورت بارزی به تأیید رسید؛ اثر منفی متغیر فردگرایی بر فرایندهای مدیریت منابع انسانی پروژه و بالعکس نقش مثبت متغیر جمع گرایی بر فرایندهای مدیریت منابع انسانی پروژه بوده است که نشان دهنده نقش کلیدی توسعه شاخص های فرهنگ سازمانی بر فرایند مدیریت منابع انسانی پروژه می باشد.

پژوهش حاضر به منظور ارائه الگوی بهسازی منابع انسانی در آموزش وپرورش، انجام شده است. این پژوهش ازنظر هدف، کاربردی و ازنظر ماهیت داده ها از نوع آمیخته است. جامعه آماری شامل کلیه کارشناسان اداری آموزش وپرورش استان زنجان (1011=N) است که از بین آنها 280 نفر به صورت نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. با استفاده از مطالعات پیشینه و ادبیات پژوهش، مصاحبه و اجرای فن دلفی، پرسشنامه ای برای تعیین وضعیت موجود برنامه های بهسازی منابع انسانی، تدوین شد. روایی پرسشنامه ازطریق روایی محتوا و روایی سازه مورد تأیید قرار گرفت و پایایی آن نیز با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ 81/0 ارزیابی شد. نتایج نشان داد که وضعیت موجود برنامه های بهسازی منابع انسانی در ابعاد بهسازی "اخلاقی"، "اجتماعی فرهنگی" و بعد "فردی" از میزان رضایت نسبی برخوردار است ولی ابعاد "سازمانی"، "حرفه ای" و "آموزشی" پایین تر از حد متوسط بودند. مدل نهایی در چهار بخش: فلسفه و اهداف، ابعاد و مؤلفه ها، فرایند اجرایی و برون داد مدل طراحی شد. باتوجه به نتایج پژوهش، در بخش ابعاد و مؤلفه ها، مقدار شاخص نیکویی برازش 97/0 و مقدار شاخص میانگین مربعات خطای برآورد 048/0 برآورد شد و اعتبار کل مدل نیز به تأیید متخصصان امر رسید.

امروزه پیشرفت فناوری، فضای سازمان ها ازجمله کارکرد مدیران منابع انسانی را متأثر کرده است. نمونه ای از حضور فناوری در فضای منابع انسانی، مدیریت منابع انسانی الکترونیک است؛ پدیده ای که با پیشرفت اینترنت در کشورهای توسعه یافته به شدت مورد استفاده قرار گرفته و اخیراً در مباحث دانشگاهی و سازمانی ایران نیز مورد توجه قرار گرفته است، لیکن در سازمان های ایران کاربرد این موضوع با دو مسئله روبه روست؛ هم کمبود قابل توجهی در تحقیقات مدیریت منابع انسانی الکترونیک وجود دارد^{<strong>^[1]</strong>} و هم بی توجهی به بومی سازی این نظام جدید که باعث شده استقبالی از این نظام جدید نشود و استقرار آن را با مشکلاتی مواجه نموده است. لذا مقاله حاضر با کثرت گرایی روش گردآوری اطلاعات^{<strong>^[2]</strong>} (مصاحبه، پرسشنامه و کیو) اقدام به شناسایی موانع و عوامل استقرار مدیریت منابع انسانی الکترونیک نموده و درنهایت یک مدل مناسب با رویکرد بومی سازی جهت استقرار مدیریت منابع انسانی الکترونیک در ایران طراحی شده است. مدل با درنظرگرفتن نقاط مرجع راهبردی به عنوان ورودی و لحاظ نمودن نگرش به نظام جدید ارائه شده است. 

شناخت فرهنگ سازمانی، مستلزم داشتن مدل مناسب است. باتوجه به نبود الگوی فرهنگ سازمانی هم راستا و متناسب با ارزش های اسلامی، فرهنگ بومی، رسالت و مأموریت های استانداری های ایران، هدف اصلی پژوهش، طراحی مدل مناسب شناسایی و سنجش فرهنگ سازمانی استانداری کردستان است. در این پژوهش، از روش کیفی و نمونه گیری هدفمند و گلوله برفی استفاده شد. در ابتدا با خبرگان استانداری کردستان و فرمانداری شهرستان های تابعه مصاحبه های نیمه ساختاریافته به عمل آمد که تا رسیدن به اشباع نظری (16 نفر) ادامه پیدا کرد. سپس داده های حاصل از مصاحبه ها به روش تحلیل تم و با استفاده از نرم افزار ان ویو 10 تحلیل شد. برای اعتبارسنجی کیفی و اجماع بین خبرگان درجهت واقعی بودن مؤلفه ها و شاخص های شناسایی شده از فن دلفی فازی استفاده شد. بعد از مرحله دلفی فازی، فهرست ابعاد، مؤلفه ها و شاخص های شناسایی شده دراختیار چند نفر از اساتید دانشگاه و مدیران وزارت کشور که در حوزه فرهنگ سازمانی تخصص داشتند، قرار گرفت که با انجام اصلاحات از صحیح و مناسب بودن معادل و اصطلاحات انتخاب شده برای نام گذاری ابعاد، مؤلفه ها و شاخص ها اطمینان حاصل شد. براین اساس، مدل نهایی سنجش فرهنگ سازمانی استانداری کردستان طراحی شد که شامل 5 بعد (فرهنگ: تحول گرا، شهروندگرایی، آینده نگری، بوروکراتیک و اسلامی- سیاسی)، 14 مؤلفه و 54 شاخص می باشد.

امروزه توانمند سازی به عنوان یکی از ابزارهای سودمند ارتقای کیفی کارکنان و افزایش اثربخشی سازمانی تلقی می شود. به منظور کسب موفقیت در محیط درحال تغییر کسب وکار امروزی، سازمان ها از جمله شهرداری ساری به دانش، نظرات، انرژی و خلاقیت کلیه کارکنان، اعم از کارکنان خط مقدم تا مدیران سطح بالا، نیازمندند. برای تحقق این امر، سازمان ها ازطریق توانمندسازی کارکنان مربوطه جهت تشویق آنان به ابتکارعمل بدون اعمال فشار، ارج نهادن به منافع جمعی سازمان با کم ترین نظارت و انجام وظیفه به عنوان مالکان سازمان، اقدام می نمایند. بنابراین، این تحقیق به بررسی عوامل مؤثر بر توانمندسازی کارکنان شهرداری ساری می پردازد. این تحقیق، توصیفی (پیمایشی) از نوع زمینه یابی است. جامعه آماری، کارکنان شهرداری ساری بودند (1698=N). برای تعیین حجم نمونه از فرمول کوکران استفاده شدکه 225 کارمند با روش نمونه گیری طبقه ای با انتساب متناسب، انتخاب شدند و مورد پرسش قرار گرفتند. نتایج تحقیق نشان داد، ویژگی های سازمانی، اقتصادی، آموزشی، اجتماعی و شغلی بر توانمندسازی کارکنان شهرداری ساری تأثیر دارند. همچنین نتایج حاصل از آزمون رتبه ای فریدمن نشان داده است که ویژگی های اقتصادی،  سازمانی، شغلی، اجتماعی و آموزشی، به ترتیب  بیشترین و کم ترین  تأثیر را بر توانمندسازی کارکنان شهرداری ساری دارند.

این پژوهش با هدف طراحی الگوی تربیت و آموزش فرماندهان نواحی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی (به عنوان نمونه ای از مدیران نهادی) و با استفاده از پرسشنامه مدل سازی ساختاری تفسیری انجام گرفته است. به این منظور، تعداد 40 پرسشنامه بین خبرگان دانشگاهی و سازمانی که دارای سابقه، تجربه یا تخصص در حوزه فرماندهی و مدیریت در سپاه هستند، توزیع و درنهایت 32 پرسشنامه جمع آوری شد و با روش مدل سازی ساختاری تفسیری و تحلیل ماتریس اثر ضرب ارجاع متقابل کاربردی (میک مک) و با استفاده از نرم افزار متلب مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. نتیجه پژوهش در قالب مدل 6 سطحی به دست آمده است که پایه های اصلی آن را نظامات و فرهنگ سازمانی شکل می دهند. در سطح دوم، اساتید و مربیان و سپس محتوا قرار دارد. عرصه، قالب و ابزارهای آموزش و همچنین زمان، محیط و عوامل آموزش و تربیت، در سطوح بعدی هستند و درنهایت دانشجو به عنوان آخرین سطح و حلقه مکمل این مدل می باشد. همچنین در تحلیل خوشه ای، 5 مؤلفه: استاد، مربی، محتوا، نظامات و فرهنگ، دارای بیشترین تأثیرگذاری در میان سایر مفاهیم و مؤلفه های تربیت و آموزش گزارش شد.

نزدیک به سه دهه است که بر اهمیت منابع انسانی به عنوان ارزشمندترین سرمایه ها در سطح سازمان ها و موفقیت آنها تأکید می شود و امروزه مدیران منابع انسانی بر این باورند که انتخاب و انتصاب افراد شایسته متناسب با جایگاه شغلی، این ارزشمندی را نمایان ساخته است. پژوهش حاضر با شناسایی عوامل اثرگذار بر الگوی جذب منابع انسانی مبتنی بر شایستگی در شرکت های پتروشیمی تحت پوشش بند ج اصل 44  قانون اساسی از طریق تحلیل محتوا و مصاحبه با پنل خبرگان و طبقه بندی آن در 8 بُعد اصلی شامل عوامل محیطی مؤثر بر تعیین راهبردها، متولیان جذب و تأمین نیروی انسانی، برنامه ریزی منابع انسانی مبتنی بر شایستگی های شغلی صنعت، تعیین معیارهای شایستگی، تطبیق شایستگی ها با مشاغل، اقدامات جذب نیروی انسانی، اقدامات تأمین نیروی انسانی و پیامدهای داخلی و خارجی، به اولویت بندی این عوامل توسط مسئولین و مدیران منابع انسانی  شرکت های هولدینگ خلیج فارس از روش تاپسیس فازی می پردازد. نتایج اولویت بندی نشان داد که تعیین تعداد مناسب افراد، دانش فنی، گروه گرایی، ارزیابی شایستگی های حرفه ای، خواسته های حقوقی، پیاده سازی فرایند استخدام، توانمندسازی کارکنان و عدالت محوری در جذب نیروی انسانی و عامل رقابت در هریک از ابعاد مؤثر بر الگو، دارای بالاترین اولویت بوده است.  

در این پژوهش سعی بر آن است تا با مطالعه و آسیب شناسی وضع موجود به ارائه الگوی مناسب و وضع مطلوب پرداخته شود. مطالعه در چارچوب رویکرد کیفی انجام گرفته است. جامعه آماری و اعضای پانل خبرگان این پژوهش را 20 نفر از اساتید مدیریت دولتی با گرایش منابع انسانی تشکیل دادند. داده های کیفی از میان مصاحبه با مشارکت کنندگان پژوهش گردآوری شد. برای این منظور، مصاحبه هایی بین 45 تا 60 دقیقه انجام شد. تجزیه وتحلیل داده ها در مراحل مختلف انجام گرفت و براساس آن، مدل کیفی پژوهش طراحی شد. نتایج پژوهش حاضر، نشان دهنده استخراج بالغ بر 304 کد یا مفهوم اولیه از مصاحبه ها و نیز احصای121 مفهوم و 36 مقوله یا طبقه فرعی است. پس از تعیین 36 طبقه فرعی، مرحله ساخت طبقه های اصلی شروع شد. باتوجه به طبقه بندی های فرعی، 8 طبقه اصلی تحت عناوین «برداشت های ناصحیح و خطاهای ادراکی»، «برنامه ریزی منابع انسانی در سازمان ها»، «طراحی نظام تأمین و تعدیل منابع انسانی متمایز»، «نظام ارزشیابی معیوب»، «رابطه گرایی»، «ویژگی های سازمانی»، «ویژگی های فردی» و «تأمین و تعدیل منابع انسانی شایسته» شکل گرفت که در قالب شرایط علی، مقوله محوری، عوامل زمینه ای، عوامل مداخله گر، راهبرد و پیامد تعریف شد.