درخت حوزه‌های تخصصی

این‌ مقاله‌ تأثیر نوسان‌ در دریافتهای‌ ارزی‌ را بر اقتصاد 57 کشور در حال‌ توسعه‌ و 20کشور توسعه‌ یافته‌ در طول‌ دوره‌ 1987-1960 مورد بررسی‌ قرار می‌دهد. نتیجه‌ بررسی‌، نشان‌می‌دهد که‌ بی‌ثباتی‌ در صادرات‌ کشورهای‌ در حال‌ توسعه‌ خیلی‌ بیشتر از کشورهای‌ توسعه‌ یافته‌است‌; همچنین‌ طی‌ این‌ مدت‌ افزایش‌ هم‌ یافته‌ است‌، در حالی‌ که‌ این‌ بی‌ثباتی‌ در کشورهای‌توسعه‌ یافته‌ کاهش‌ یافته‌ است‌. محاسبه‌ ما همچنین‌ نشان‌ می‌دهد که‌ بی‌ثباتی‌ صادرات‌کشورهای‌ در حال‌ توسعه‌ با بی‌ثباتی‌ در هر دو مورد قیمت‌ و مقدار همراه‌ بوده‌ و از منابع‌ عرضه‌و تقاضا منشأ گرفته‌ است‌، و از این‌ طریق‌، بر رشد صادرات‌ و درآمد آنها تأثیر گذاشته‌ است‌.بی‌ثباتی‌ در صادرات‌ یک‌ عارضه‌ اقتصادی‌ است‌ که‌ فقط در کشورهای‌ در حال‌ توسعه‌ رخ‌می‌دهد. اما این‌ موضوع‌، دال‌ بر آن‌ نیست‌ که‌ این‌ کشورها نباید در راه‌ افزایش‌ دریافتیهای‌ ارزی‌خود بکوشند، همچنین‌ حاکی‌ از آن‌ نیست‌ که‌ آنها نباید به‌ دریافتیهای‌ صادراتی‌ اهمیت‌ بدهند یاآن‌ را به‌ عنوان‌ یک‌ منبع‌ مهم‌ وجوه‌ سرمایه‌گذاری‌ در نظر نگیرند یا به‌ وامهای‌ خارجی‌ روی‌آورند. بلکه‌ مقصود آن‌ است‌ که‌ کشورهای‌ در حال‌ توسعه‌ باید اصلاحات‌ و تغییرات‌ ساختاری‌لازم‌ را در اقتصاد خود پدید آورند و موانع‌ و مشکلات‌ موجود در تقاضا و عرضه‌ صادرات‌ خودرا بر طرف‌ سازند; و پس‌ از آن‌، بکوشند دریافتیهای‌ ارزی‌ خود را افزایش‌ دهند.

چهره‌ دریای‌ خزر در گذشته‌ در پس‌ پرده‌ فراموشی‌ بوده‌، اما در آینده‌ چنین‌ نخواهد بود.استقلال‌ سه‌ جمهوری‌ جدید که‌ وجوه‌ اشتراک‌ زیادی‌ با ایران‌ دارند، ابعاد تازه‌ای‌ به‌ آن‌ داده‌ است‌.این‌ جمهوریها توانایی‌ بهره‌برداری‌ از منابع‌ نفت‌ و گاز منطقه‌ را ندارند واین‌ نقطه‌ ضعف‌، زمینه‌حضور شرکتهای‌ غربی‌ را فراهم‌ کرده‌ است‌. این‌ شرکتها مایل‌ به‌ شرکت‌ فعال‌ جمهوری‌فدراسیون‌ روسیه‌ و جمهوری‌ اسلامی‌ ایران‌ در منطقه‌ نیستند، و بدین‌ سبب‌، سعی‌ در پرکردن‌خلا موجود دارند. این‌ نکته‌ای‌ است‌ که‌ باید با آن‌ برخورد هشیارانه‌ شود. این‌ سه‌ جمهوری‌ هیچ‌یک‌ به‌ دریای‌ آزاد راه‌ ندارند و از این‌ لحاظ، ایران‌ دارای‌ یک‌ برتری‌ نسبی‌ به‌ لحاظ ترانزیت‌ حمل‌نفت‌ و گاز است‌ که‌ می‌تواند منبع‌ سرشار درآمد برای‌ کشور ما باشد، و در عین‌ حال‌، متضمن‌منافع‌ فروشندگان و خریداران‌ بالقوه‌ نیز باشد. جمهوری‌ روسیه‌ اصرار دارد که‌ فراورده‌های‌ نفت‌و گاز منطقه‌ دریای‌ خزر از طریق‌ این‌ کشور حمل‌ شود، اما جمهوریهای‌ فوق‌ مایل‌ به‌ حمل‌ تمام‌فراورده‌ها از این‌ طریق‌ نیستند و به‌ مزیت‌ حمل‌ دست‌ کم‌ بخشی‌ از فراورده‌های‌ خود از طریق‌ایران‌ به‌ خوبی‌ آگاه‌ هستند. دولتهای‌ غربی‌ به‌ دلایل‌ راهبردی‌ می‌کوشند تا یک‌ منبع‌ عرضه‌ نفت‌و گاز ثالث‌ مستقل‌ از دو منبع‌ دیگر (خلیج‌ فارس‌ و سیبریه‌) ایجاد کنند و مایلند بین‌ این‌ منطقه‌عایق‌بندی‌ کامل‌ باشد. جمهوری‌ اسلامی‌ ایران‌ با تجربه‌ زیاد در امور نفت‌ و گاز و امکانات‌ فنی‌و مالی‌ و همبستگیهای‌ فرهنگی‌ می‌تواند خلا موجود را پر کند و این‌ امری‌ است‌ که‌ به‌ تضمین‌منافع‌ جمهوریهای‌ منطقه‌ و سیاست‌ آنان‌ به‌ بسیج‌ منابع‌ خود منجر می‌شود.