درخت حوزه‌های تخصصی

علوم سیاسی

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
آثار و زندگینامه اندیشمندان سیاسی آثار و زندگینامه بزرگان روابط بین الملل اصول روابط بین الملل اقتصاد سیاسی بین الملل امنیت ملی و بین المللی اندیشه سیاسی تاریخ تحولات سیاسی اجتماعی ایران تاریخ روابط بین الملل توسعه و مسایل سیاسی اجتماعی مربوط به شمال و جنوب جامعه شناسی سیاسی جهانی شدن روابط خارجی ایران روانشناسی سیاسی روش شناسی سازمان های بین المللی سیاست خارجی (مبانی و مفاهیم نظری) سیاست خارجی ایران سیاستگذاری عمومی فرهنگ و سیاست مبانی علم سیاست مسایل ایران مطالعات منطقه ای نظریه های روابط بین الملل نقد و بررسی کتاب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین
فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۷۸۱ تا ۸۰۰ مورد از کل ۳۰٬۰۱۵ مورد.
۷۸۱.

همسایگی و همگرایی: دکترین سیاست خارجی دولت دکتر رئیسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات راهبردی سال ۲۶ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۴ (پیاپی ۱۰۲) 7 - 28

کلید واژه ها: همسایگی سیاست همسایگی همگرایی منطقه ای دکترین سیاست خارجی دولت سیزدهم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰ تعداد دانلود : ۴۰
ویژگی پُرهمسایگی برای کشورهای برخوردار از آن هم فرصت ساز است و هم چالش آفرین. این موضوع موجب می شود همسایگی لاجرم به یکی از جهت گیری های اصلی سیاست خارجی کشورهای پرهمسایه تبدیل شود. ایران با داشتن پانزده همسایه هم مرز در دسته کشورهای پُرهمسایه جهان قرار دارد. با وجود این، یکی از ضعف های تاریخی سیاست خارجی ایران چه پیش از انقلاب اسلامی و چه پس از آن، خلأ دکترین همسایگی در سیاست خارجی و کم توجهی به همسایگان و جایگاه آن ها در منظومه روابط خارجی است. دولت سیزدهم تنها دولت در جمهوری اسلامی ایران است که به طوررسمی سیاست «همسایگی و همگرایی» را به عنوان دکترین سیاست خارجی خود معرفی کرده و در این راستا به برندسازی و گفتمان سازی پرداخته است. در همین راستا، مقاله حاضر در پی پاسخ به این سؤالات برآمده است که مراد از دکترین همسایگی و همگرایی چیست؛ این دکترین بر مبنای چه اصول و اهدافی در دستورکار قرار دارد و از چه راهبردی برای توسعه روابط با همسایگان و همگرایی منطقه ای پیروی می کند. 
۷۸۲.

چالش های روابط ج.ا.ایران در قبال ج.خ.چین؛ رویکرد ژئوپلیتیک فرهنگی دو کشور

نویسنده:
منبع: پژوهش ملل مهر ۱۴۰۲ شماره ۹۲ 87-106

کلید واژه ها: ایران چین ژئوپلیتیک فرهنگی دیپلماسی فرهنگی سازه انگاری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۹ تعداد دانلود : ۷۹
به گمان بسیاری از تحلیل گران ایرانی، این کشور در روابط خود با چین در دوران تحریم گرفتار سوء استفاده طرف چینی از این شرایط گردید. چینی ها نیز معتقداند که بیش از حد امکان ماندن پای تحریم ها و دوستی خود با ایران ایستاده و هزینه های زیادی را در برابر فضای بین المللی و غرب پرداخت کرده اند. لذا جمهوری اسلامی ایران و جمهوری خلق چین ضمن داشتن ظرفیت های بسیار مطلوب در نسبت با نیازمندی های یکدیگر، چالش هایی نیز در حوزه های سیاسی، اقتصادی و فرهنگی دارند که این چالش ها موضوع ما برای بررسی در مقاله حاضر است. در این مقاله چالش های روابط جمهوری اسلامی ایران و جمهوری خلق چین را در قالب چارچوب نظری ژئوپلیتیکی، با رویکرد تاثیرات ژئوپلیتیک فرهنگی بر سیاست خارجی دو کشور و با روش تحقیق کاربردی و تحلیل کیفی مورد بررسی داده ایم. یافته ها نشان می دهد که لازم است جمهوری اسلامی ایران در دیپلماسی خود در قبال چین الگوهای فرهنگی و تمدنی را بیشتر مورد توجه قرار دهد، همچنین با گفتگو، برگزاری نشست های هم اندیشی مشترک، تقویت دیپلماسی علمی و روابط گسترده نخبگانی میان اندیشمندان، سیاست مداران و اساتید دو کشور ذهنیت هر دو طرف را هرچه بیشتر به هم نزدیک تر و قابل درک کند تا چالش های مرور شده در این مقاله رفع و روابط دو کشور هموار و عمیق تر شود.
۷۸۳.

راهبردهای امنیتی ایالات متحده آمریکا در خصوص چین و تأثیر آن بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران (2001- 2021)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات سیاسی و بین المللی دوره ۱۶ بهار ۱۴۰۲ شماره ۵۴ 74 - 87

کلید واژه ها: راهبردهای امنیتی ایالات متحده چین ایران امنیت ملی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۹ تعداد دانلود : ۱۱۷
تأثیر راهبردهای امنیت ملی آمریکا بر سایر کشورها، همواره موردتوجه پژوهشگران روابط بین الملل بوده است. برخی نظریه پردازان معتقدند، توسعه همه جانبه چین در بیست سال گذشته، منافع بسیاری از کشورها، علی الخصوص آمریکا را تحت تاثیر قرار داده است. این پژوهش به دنبال پاسخ به این سؤال است که راهبردهای امنیتی ایالات متحده آمریکا در خصوص چین، چه تأثیری بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران(۲۰۰۱-۲۰۲۱) داشته است؟ در پاسخ فرضیه مطرح شده آن است که «با توجه به تهدیدات راهبردی امنیتی آمریکا علیه چین، این کشور به دنبال اتحادهای جدید میان بازیگران مهم منطقه ای بوده، که این امر منجر به اتحاد راهبردی میان چین و ایران گردیده است». پس از بررسی منابع شاخص دسته اول(اقتصادی و راهبردهای امنیتی) با روش توصیفی-تحلیلی، نتایج نشان داد: راهبردهای امنیت ملی ایالات متحده آمریکا، از سال 2001 تا 2021 همواره از چین و ایران به عنوان یک تهدید بین المللی یادکرده است، به شکلی که نقش چین پررنگ تر و نقش ایران در مراحل بعدی در این راهبرد ها قرار داشته اند. به نظر استفان والت هنگامی که دو یا چند دولت با تهدید مشترک قریب الوقوع مواجه شوند، برای حفاظت از خود در شکل یک ائتلاف به یکدیگر می پیوندند. بدین جهت کشور چین و ایران در برابر تهدیدات کشور آمریکا قرارداد همکاری 25ساله به امضا رساندند.
۷۸۴.

بررسی ابعاد همکاری های ایران و چین و دلایل عدم شکل گیری روابط استراتژیک میان طرفین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات انقلاب اسلامی سال ۲۰ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۷۵ 131 - 152

کلید واژه ها: ایران چین همگرایی روابط استراتژیک نئورئالیسم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۶ تعداد دانلود : ۳۶
هم اکنون ایران و چین به عنوان دو بازیگر تجدیدنظرطلب در عرصه بین الملل شناخته می شوند که ضمن مخالفت با نظام بین الملل تک قطبی، در تلاش برای ایجاد نظام چندقطبی و تغییر معادلات به نفع خود بر آمده اند و در این راستا؛ به توسعه همکاری ها و مناسبات همه جانبه مبادرت می ورزند. امّا علی رغم تقویت روابط و توسعه همکاری ها، نقش آفرینی عوامل خارجی و داخلی از شکل گیری روابط استراتژیک میان ایران و چین ممانعت می ورزد. لذا سؤال اصلی پژوهش این است که ایران و چین برای توسعه همکاری ها چه اقداماتی را در پیش گرفته اند و دلایل عدم شکل گیری روابط استراتژیک میان طرفین در چیست؟ فرضیه مقاله این است که نارضایتی ها و مخالفت ایران و چین با نظم تک قطبی و هژمونی آمریکا، ظرفیت و امکان لازم را برای توسعه همکاری ها و همگرایی تهران و پکن فراهم می سازد. با این وجود، عوامل و متغیرهای خارجی و داخلی تأثیرگذار باعث شده است تا از شکل گیری یک الگوی مشخص و یکسان در روابط ایران و چین جلوگیری شود و این روابط شکل استراتژیک پیدا نکند. روش مورد استفاده در این نوشتار توصیفی تحلیلی می باشد.
۷۸۵.

راهبردهای قضایی و امکان طرح دعوی در محاکم قضایی در ترور فرمانده نیروی قدس سپاه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آفاق امنیت سال ۱۶ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۶۰ 47 - 75

کلید واژه ها: فرمانده نیروی قدس سپاه دیوان کیفری بین المللی صلاحیت محاکم ملی دیوان بین المللی دادگستری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰ تعداد دانلود : ۵۴
ترور فرمانده نیروی قدس توسط آمریکا با شروط دفاع مشروع منطبق نیست و یک عمل مجرمانه بین المللی است. صلاحیت محاکم قضایی در مسؤولیت کیفری آمران و عاملان این ترور اهمیت دارد. طبق رویه قضایی دیوان بین المللی دادگستری استدلال های آمریکا در خصوص ترور فرمانده نیروی قدس سپاه پذیرفتنی نیست. آمریکا این اقدام را در راستای دفاع مشروع می داند و دیوان تأکید دارد که دفاع مشروع در حمله مسلحانه ای انجام شده امکان پذیر است. ایران، عراق و آمریکا عضو اساسنامه دیوان کیفری بین المللی نیستند اما ارجاع موضوع ترور فرمانده نیروی قدس سپاه در چارچوب فصل هفتم منشور از سوی شورای امنیت به دیوان و نیز با درخواست ایران و عراق با صدور اعلامیه، بیانیه و پذیرش موردی صلاحیت دیوان ممکن است. دادستان دیوان می تواند رأساً درخواست رسیدگی کند که این مسیر برای کشورهای عضو هموار است. درباره دیوان کیفری بین المللی صلاحیت تکمیلی پذیرفته است. یعنی مسؤولیت اصلی در رسیدگی به جنایات موضوع صلاحیت دیوان، با دادگاه های ملی است و در صورت عدم تمایل یا ناتوانی دادگاه های ملی یا نبود دستگاه قضایی کارآمد، دیوان کیفری بین المللی رسیدگی می نماید. صلاحیت دیوان مکمل محاکم ملی است. لذا دادگاه ملی ایران و عراق صلاحیت اصلی دارند.
۷۸۶.

تأثیر سیاست خارجی حزب عدالت و توسعه در خاورمیانه (2019- 2002) بر سیاست خارجی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه ایرانی سیاست بین الملل سال یازدهم بهار و تابستان ۱۴۰۲ شماره ۲ (پیاپی ۲۲) 394-425

کلید واژه ها: حزب عدالت و توسعه منطقه گرایی نئوعثمانی گرایی سیاست خارجی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۰۵ تعداد دانلود : ۲۰۶
حزب عدالت و توسعه با توجه به موقعیت ژئوپلیتیک، جغرافیای سرزمینی، اتصال به اروپا و نزدیکی به روسیه و خاورمیانه از طرفی و بهره گیری از مسائل ایدئولوژیک و اشتراکات تاریخی و فرهنگی از سوی دیگر، سیاست خارجی توسعه طلبانه ای را به منظور دستیابی به هژمونی منطقه ای، دسترسی به منابع انرژی و تصاحب بازارهای خاورمیانه در پیش گرفت که هم نظم موجود در منطقه و هم روابط با ایران را به چالش کشید، لذا این مقاله در تلاش است تا سیاست های حزب عدالت و توسعه و تاثیرات آن بر سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران را در خاورمیانه بررسی نماید؟ این مقاله با رویکردی توصیفی تحلیلی و با استفاده از اطلاعات کتابخانه ای و اسنادی به بررسی سیاست خارجی حزب عدالت و توسعه در منطقه پرداخته است. داده های پژوهش نشان می دهد که حزب عدالت و توسعه از سویی با تاکید بر مسائل ایدئولوژیک و بهره گیری از نقش مذهب در پی تسری نفوذ خود در مناطق پیرامونی است، و ازسویی هم با تاکید بر ویژگیهای ساختاری و ژئوپلیتیک در پی افزایش قدرت نسبی و افزایش قدرت بازیگری خود در خاورمیانه است که باعث ایجاد نوعی رقابت و تعارض در عین همکاری با جمهوری اسلامی ایران می شود و تاثیرات مستقیم و غیرمستقیمی هم به لحاظ ساختاری و هم به لحاظ هویتی بر ایران و حوزه های نفوذآن در منطقه دارد.
۷۸۷.

نقش دکترین خرق حجاب شرکتی در توسعه حقوق بین الملل(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات بین المللی سال ۱۹ بهار ۱۴۰۲ شماره ۴ (پیاپی ۷۶) 219 - 243

کلید واژه ها: خرق حجاب داوری بین المللی معاهدات سرمایه گذاری بین المللی سوء استفاده از حق عدالت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۵ تعداد دانلود : ۱۰۹
شرکت ها  و دولت ها در عرصه بین الملل با توسل به ابزار مختلف اقدام به نقض قواعد حقوقی می نمایند از جمله پنهان شدن در پشت حجاب شرکت های با مسئولیت محدود و به اصطلاح معاهده گزینی. محاکم بین المللی برای مقابله با چنین سوء استفاده از حقی، حجاب میان شرکت تابع با شرکت مادر را خرق می نمایند و به اصطلاح شخصیت حقوقی مجزای آنها را یکی می پندارند تا برای کنترل کننده و مسئول اصلی از دست عدالت گریزی نباشد. محاکم در کسب تابعیت جعلی  اقدام به خرق حجاب شرکت مزبور می نمایند و تابعیتی که بواسطه سوء استفاده از حق کسب نموده را نادیده می گیرند. علاوه بر این با استفاده از دکترین خرق حجاب می توان توافقنامه داوری را تحت شرایطی به اشخاص ثالث نیز تسری داد. لذا، اعمال دکترین خرق حجاب که یک دکترین سنت شکن است سبب گشته که بسیاری از ساختارهای حقوقی که پایبندی صرف به آنها سبب نقض قواعد و عدم تحقق عدالت می گردید مشمول یک استثناء شوند. هدف این مقاله پاسخ به این پرسش است که دکترین خرق حجاب از چه جهاتی در توسعه حقوق بین الملل نقش داشته است؟ که در پاسخ از روش تحقیق توصیفی-تحلیلی استفاده شده و نتیجه حاکی از آن است که سبب توسعه شخصیت حقوقی شرکت ها، شرط داوری، تابعیت و قاعده کنترل در حقوق بین الملل شده است.
۷۸۸.

الزامات و چالش های ایران برای بهره مندی از دیپلماسی سلامت کارآمد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات بین المللی سال ۲۰ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۷۷) 29 - 56

کلید واژه ها: سیاست خارجی دیپلماسی سلامت ایران وزرات امورخارجه کرونا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۹ تعداد دانلود : ۵۶
شیوع کرونا در جهان، نیاز به پیگیری دیپلماسی سلامت را به واقعیتی انکارناپذیر برای کشورهای درحال توسعه ازجمله ایران تبدیل کرد. باوجود اینکه ایران تاکنون گام هایی پراکنده، کوتاه و مقطعی در این راستا برداشته است اما همچنان اهداف و برنامه ریزی های وزارت امورخارجه در این حوزه مشخص و قابل ارزیابی نیست. پرسش پژوهش این است که ایران برای داشتن یک دیپلماسی سلامت موفق و کارامد با چه الزامات و چالش هایی روبرو است؟ در پاسخ به سوال فوق فرضیه پژوهش بر اهمیت جایگاه دیپلماسی سلامت در سیاست خارجی ایران به عنوان یک الزام و اولویت و رفع بی اعتمادی و تنش در روابط با دیگر کشورها به عنوان یک چالش تاکید دارد. برای این کار روش کیفی با رویکرد تبیینی-تحلیلی مورد استفاده قرارگرفت. داده های لازم برای این منظور به روش کتابخانه ای از دو دسته منابع نوشتاری و الکترونیک گرداوری گردید و به شیوه ای هدفمند در پاسخ به سوال اصلی پژوهش استفاده شد. یافته های پژوهش نشان دادند ایران برای بهره مندی از یک دیپلماسی سلامت موفق مجموعه ای از الزامات سیاسی و اقتصادی را در سیاست خارجی خود باید مورد توجه قرار دهد. مهمترین الزامات ایران شامل درک اهمیت و جایگاه دیپلماسی سلامت، برنامه ریزی راهبردی برای تحقق آن، آموزش و تربیت دیپلمات های حرفه ای، تنش زدایی و اعتمادسازی و برجسته ترین چالش ها در بعد بین المللی بی اعتمادی به ایران، روابط خارجی ناآرام و پُرتنش و وجود رقبای منطقه ای و بین المللی قوی معرفی گردیدند. همچنین چالش های داخلی در قالب شش دسته مشکلات محتوایی، ساختاری، فرهنگی، حکمرانی، اقتصادی و فرایندی تبیین شد.
۷۸۹.

بی طرفی دولت ها و تحریم: مطالعه مورد سوئیس(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات بین المللی سال ۲۰ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۷۷) 215 - 235

کلید واژه ها: بی طرفی دولت ها تحریم سوئیس بی طرفی دائمی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۳ تعداد دانلود : ۱۱۵
در مخاصمه میان دو یا چند کشور، برخی از دولت ها اعلام بی طرفی می نمایند. اتخاذ این رویکرد دولت بی طرف را از یک سری حقوقی برخوردار و در مقابل، تکالیفی را نیز متوجه آن می سازد. با توجه به افزایش کاربرد تحریم و تأثیر آن بر حقوق بشر مردم کشورهدف، این مقاله به دنبال یافتن پاسخ به این سؤال است که آیا دولت بی طرف به لحاظ حقوق بین الملل مجاز به اعمال تحریم علیه یکی از کشورهای متخاصم می باشد؟ و اساساً ارتباط میان رویکرد بی طرفی و تحریم چگونه تفسیر می شود؟ نوشتار حاضر با مطالعه موردیِ سوئیس به عنوان کشوری برخوردار از بی طرفی دائمی، با استفاده از روش توصیفی_تحلیلی این فرضیه را به آزمون می گذارد که در عصر حاضر، پارادایم بی طرفی مشابه بسیاری از مفاهیم و رویکردهای بین المللی عمدتاً متأثر از اقتضائات و منافع سیاسی، امنیتی و اقتصادی کشورها، تفسیر می شود و منافع مزبور ابعاد حقوقی بی طرفی را به موضوعی ثانویه تقلیل می دهد. مضافاً این که فشارهای بین المللی و منطقه ای، حتی کشورهای بی طرف دائم را نیز ناگزیر از مشارکت در تحریم ها می نماید. نتیجه اینکه، با ادامه چنین روندی انتظار می رود رویکرد بی طرفی در آینده از مفهوم سنتی فاصله گرفته و دامنه اش از قابلیت تفسیر بیشتری برخوردار گردد.
۷۹۰.

مدل سازی فضای سیاسی ایران بر مبنای علاقه مندی به سیاست مداران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: رهیافت های سیاسی و بین المللی سال ۱۴ بهار ۱۴۰۲ شماره ۳ (پیاپی ۷۳) 63 - 82

کلید واژه ها: ایران ایدئولوژی سیاسی مدل های فضایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۰ تعداد دانلود : ۱۱۰
مدل های فضایی سیاست، نمایش های هندسی متغیرهای سیاسی را تولید می کنند. مجموعه ای از این مدل ها در دسترس هستند که از انواع مختلف داده ها، از داده های رأی دهی سیاسیون گرفته تا داده های مبالغ اهدایی به ستادهای انتخاباتی، برای بازنمایی فضای ایدئولوژی استفاده می کنند. هرچند در چهل سال گذشته این چنین بازنمایی هایی در درک فضای رقابت سیاسی و کنشهای مختلف بازیگران سیاسی بسیار مفید بوده اند، در بسیاری از نقاط جهان، ما به انواع داده های مورد نیاز این مدل ها دسترسی نداریم. در این مقاله روشی نو، با استفاده از داده های جمع آوری شده از ایران پیش از انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰، برای برآورد همزمان ایدئولوژی های شهروندان و ایدئولوژی های سیاستمداران با استفاده از داده های محبوبیت سیاستمداران پیشنهاد می شود. مشاهده می کنیم که در فضای سیاسی ایران، ایدئولوژی به معنای راست و چپ سیاسی، در درجه دوم اهمیت قرار دارد و آنچه مهمتر است، میزان علاقه مندی کلی شهروندان به کلیت نظام سیاسی است. نشان داده می شود که چگونه مواضع ایدئولوژیک شهروندان با مجموعه ای از نگرش های سیاسی مرتبط است. همچنین، از آنجایی که تخمین به طور همزمان و در مقیاس مشترک بین سیاستمداران و شهروندان انجام می شود، می توانیم میانگین فاصله همه شهروندان تا هر سیاستمدار را نیز اندازه گیری کنیم.
۷۹۱.

مبنای قرآنی مقاومت علیه سلطه ( با نگاهی به تحول مفهوم سلطه در تفاسیر شیعه و اهل سنت)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات بیداری اسلامی سال ۱۲ بهار ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۲۷) 111 - 128

کلید واژه ها: قرآن سیاست مقاومت سبیل سلطه روابط خارجی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۶ تعداد دانلود : ۱۰۵
مقاومت علیه سلطه غیرمسلمانان بر مسلمانان از مبانی وحیانی متقنی برخوردار است.یکی از مهمترین این مبانی، آیه ۱۴۱ سوره نساء است که اساس قاعده فقهی نفی سلطه کفار بر مسلمین است.انجام هر اقدامی که منجر به برتری کافران بر مسلمانان شود،حرمت تشریعی دارد.بررسی صورت گرفته در پژوهش حاضر نشان می دهد بیشتر مفسرین معاصر شیعه و سنی،برخلاف اسلاف خود،با توسعه معنایی نفی سلطه کافرین بر مسلمانان به دلالت های سیاسی و اجتماعی این آموزه قرآنی به صورت جدی توجه کرده اند. هدف از پژوهش حاضر تبیین تحول در فهم دلالت های سیاسی و اجتماعی آیه نفی سلطه وبررسی عوامل آن(مساله) با روشی توصیفی تحلیلی(روش) است. می توان دو عامل مهم را برای این تغییر رویکرد بیان کرد.عامل اول سلطه دولت های غربی بر بخش های وسیعی از جهان اسلام است.این مشکل موجب شده است مصلحان و متفکران دینی با تامل در متون اصیل اسلامی تلاش کنند راهی برای برون رفت از آن بیابند.عامل دوم تلاش فقهاء مسلمان به بویژه فقهاء شیعه در شکل دهی به جنبش های اعتراضی علیه سلطه خارجی بر مبنای این اصل قرآنی(یافته ها) به عنوان یکی از مهمترین مبانی دینی نفی سلطه غیرمسلمانان بر مسلمانان است.
۷۹۲.

تحلیلی بر سند جامع دولت الکترونیک جمهوری اسلامی ایران از منظر شاخص های دولت دیجیتالی و حکمرانی داده(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دولت پژوهی سال ۹ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۳۴ 1 - 34

کلید واژه ها: حکمرانی داده تحول دیجیتالی دولت الکترونیک سند جامع دولت الکترونیک شاخص های دولت دیجیتالی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۲ تعداد دانلود : ۹۵
مقاله حاضر با رویکرد تحلیلی و کاربردی به بررسی سند جامع دولت الکترونیک جمهوری اسلامی ایران از منظر شاخص ها و مؤلفه های دولت دیجیتالی و نیز حکمرانی داده می پردازد. در بخش نخست، مقاله ضرورت توجه به تحول دیجیتالی و مقوله حکمرانی داده و تأثیر آن ها بر فرایندهای دولتی تبیین می شود. در ادامه، اجزای اصلی حکمرانی داده به منظور کاربرد تحول دیجیتالی در دولت الکترونیک مدنظر قرار می گیرند. در این راستا، ابعاد گوناگون حکمرانی داده همانند حفاظت از داده ها، فرایندهای داده ای، قوانین، استانداردها و شاخص های مرتبط تحلیل می گردند. سپس، سند جامع دولت الکترونیک جمهوری اسلامی ایران از منظر مؤلفه های دولت دیجیتالی و با تأکید بر حکمرانی داده ها ارزیابی می شود. در این خصوص، مؤلفه هایی همانند دگرگونی خدمات دولتی، توجه به رویکردهای کاربر محور و داده محور، ایجاد ابر دولتی، وضوح بیشتر و شفاف سازی فرایندها و اتخاذ رویکردهای مرتبط با داده (مدیریت کیفیت داده، مدیریت امنیت و حفاظت داده، مدیریت محتوا و انباره های داده ای، مدیریت فرایندهای پایگاه داده) تأکید می گردند. در پایان، پیشنهاد هایی برای بهبود فرایندهای حکمرانی داده در کشور با تأکید بر مؤلفه های دولت دیجیتالی ارائه می شوند.
۷۹۳.

تعقیب و مجازات صلح بانان سازمان ملل متحد در قبال ارتکاب جرم خشونت جنسی علیه زنان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات بین المللی سال ۱۹ بهار ۱۴۰۲ شماره ۴ (پیاپی ۷۶) 135 - 152

کلید واژه ها: تعقیب و مجازات خشونت جنسی دادگاه کیفری بین المللی صلح بانان سازمان ملل متحد عملیات حفظ صلح

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۰ تعداد دانلود : ۸۶
در فرآیند عملیات حفظ صلح سازمان ملل و در حین گذراندن مأموریت صلح بانان در سرزمین های جنگی و اشغالی؛ ممکن است جرائمی علیه زنان ارتکاب یابد که مستلزم پیگیری و تعقیب باشد. از طرفی باید توجه داشت که زنان و کودکان با توجه به شرایط ضعیف جسمانی، زودتر در معرض بزه دیدگی ازجمله بزه دیدگی جنسی قرار می گیرند. با توجه به گزارش ها زیادی که از طریق قربانیان و بزه دیدگان جنسی زن به سازمان ملل متحد گزارش شده است، به نظر می رسد نیروهای صلح بان عملیات حفظ صلح سازمان ملل در شرایط بحرانی و جنگ زده، خطری جدید و جدی برای زنان و حتی کودکان دولت میزبان محسوب می شوند. لذا در این مقاله و از رهگذر روش توصیفی-تحلیلی در پی پاسخگویی به این پرسش کلیدی هستیم که تعقیب و مجازات صلح-بانان سازمان ملل در خصوص ارتکاب جرائم خشونت جنسی علیه زنان در اثنای عملیات حفظ صلح با چه چالش ها و موانعی مواجه است؟ یافته های مقاله حاضر نشان می دهد که با توجه به ماده 7 اساسنامه رم امکان اِعمال صلاحیت دادگاه کیفری بین المللی نسبت به جرم خشونت جنسی علیه زنان توسط صلح بانان سازمان ملل با چالش ها و موانع اساسی روبرو است. در واقع وجه تمایز پژوهش حاضر نسبت به سایر پژوهش های مرتبط، کنکاش، یافتن و تحلیل دقیق ظرفیت های فعلی نظام حقوقی بین المللی برای تعقیب و محاکمه مجرمین مذکور می باشد.
۷۹۴.

بررسی مقایسه ای سیاست خارجی ترامپ و بایدن در قبال جمهوری اسلامی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات انقلاب اسلامی سال ۲۰ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۷۳ ۱۷۲-۱۵۳

کلید واژه ها: ایالات متحده آمریکا جمهوری اسلامی ایران سیاست خارجی دونالد ترامپ جو بایدن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۹ تعداد دانلود : ۹۳
روابط جمهوری اسلامی ایران با آمریکا در بیش از چهار دهه گذشته رابطه پرتنشی بوده و در این مدت آمریکا از هیچ تلاشی برای مقابله و تهدید ایران مضایقه نکرده و در دوره های مختلف الگوی رفتاری تعارضی آمریکا فراز و نشیب هایی داشته است. بنابراین پرسش اصلی پژوهش این است که سیاست خارجی ترامپ و بایدن در قبال جمهوری اسلامی ایران چه تفاوت و شباهت هایی داشته است؟ یافته های پژوهش با استفاده از روش مطالعه اسنادی و تحلیل گفتارها، مکتوبات و مواضع اعلامی هر دو رئیس جمهور و اطرافیان آنها در دولت و نهادهای فکری، بیانگر این است که تهدید و چالش بودن ایران برای منافع آمریکا و ضرورت مقابله با آن وجه تشابه در انگاره هر دو رئیس جمهور بوده ولی در رویکرد مقابله ای آنها تفاوت هایی وجود دارد که ترامپ رویکرد فشار حداکثری با هدف تغییر نظام و بایدن رویکرد متعادل تری را با هدف تغییر رفتار جمهوری اسلامی ایران دنبال کرده اند.
۷۹۵.

مدل راهبردی سیاست های ایالات متحده در قبال جمهوری اسلامی ایران با تاکید بر سه گفتمان کلان امنیتی(دوران ریاست جمهوری جو بایدن)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آفاق امنیت سال ۱۶ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۵۹ 37 - 63

کلید واژه ها: مدل راهبردی ایالات متحده تحریم جمهوری اسلامی ایران گفتمان امنیتی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۲ تعداد دانلود : ۴۷
سیاست های تقابلی ایالات متحده درقبال جمهوری اسلامی ایران دارای دارای قبض و بسط های متعددی بوده است. ازسیاست های تخریب وجه بین المللی تا رویکردهای مبتنی بر تهدید و ترور. در این میان، به موازات روی کارآمدن دموکرات ها یا جمهوری خواهان، سیاست های تقابل با ایران نیز دچار نوساناتی بعضا عمیقی گردیده است. به عبارتی اگر سیاست های جمهوری خواهان تندرویی همچون ترامپ مبتنی بربیشینه سازی چالش ها با جمهوری اسلامی بوده است، بررسی چنین سیاست ها و استراتژی هایی از سوی دموکرات هایی همچون جو بایدن با تمسک به راهبردهای دیگری صورت پذیرفته است.مقاله کنونی جستاری است در ارائه پاسخی مستدل و متقن به این سوال که مهمترین راهبردهای تقابل ایالات متحده علیه جمهوری اسلامی ایران(با تاکید بر دوران جو بایدن) مبتنی بر چه گفتمان هایی است؟ فرضیه نویسندگان تاکید بر این مسئله دارد که گفتمان کلان ایالات متحده در این دوره شامل سیاست های توقف و مهار با ایجاد تأخیر در توسعه بومی دانش هسته ای صلح آمیز ایران، بی ثبات سازی امنیت داخلی و نظم عمومی و اخلال در سیاست های منطقه گرایانه جمهوری اسلامی ایران دارد. یافته های مقاله نیز با بهره گیری از چارچوب هژمونی رئالیستی، روش توصیفی تحلیلی و بهره گیری از منابع مکتوب و مجازی نشان دهنده وادارسازی ایران به همسوسازی رفتار خود با سیاست های آمریکا و افزودن هزینه جمهوری اسلامی ایران برای دفاع از اولویت های منافع ملی خود در ساختار امنیتی-دفاعی خاورمیانه می باشدکه در قالب یک مدل راهبردی تدوین می گردد.درنهایت نویسندگان به ارائه راهکارهای مناسب از سوی جمهوری اسلامی ایران مبادرت خواهند نمود.
۷۹۶.

واکاوی نقش منافقین در جنگ ایران و عراق با تاکید بر آموزه های قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات دفاع مقدس و نبردهای معاصر سال ۵ بهار و تابستان ۱۴۰۲شماره ۸ 143 - 164

کلید واژه ها: آموزه های قرآن جنگ ایران و عراق شایعه سازی مواضع فریبکارانه منافقین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۸ تعداد دانلود : ۷۰
جنگ جمهوری اسلامی ایران و رژیم بعث عراق یکی از بزرگ ترین و طولانی ترین جنگ های قرن بیستم به شمار می آید.با آغاز تجاوز عراق در سال 1359 فضای سیاسی کشور همچون فضای جامعه دستخوش تغییر و تحول شد. مهم ترین گروهی که عملکرد مرموزی در دوران دفاع مقدس داشت سازمان مجاهدین خلق (منافقین) بود. این سازمان نه تنها تا پایان جنگ در موضع خود باقی نماند؛ بلکه نیروهای خود را به جبهه دشمن بعث عراق منتقل کرده و علنا در مقابل هموطنان ایرانی خود صف آرایی کرد. در پژوهش حاضر تلاش شده به این سئوال پاسخ داده شود که نقش منافقین در جنگ ایران و عراق با تاکید بر آموزه های قرآن چیست ؟ پژوهش حاضر توسعه ای-کاربردی بوده و بر حسب ضرورت از روش های اسنادی وتحلیل محتوای کیفی استفاده شده است. یافته های این پژوهش حاکی از آن است که نقش منافقین در جنگ ایران و عراق با تاکید بر آموزه های قرآن عبارتند از مواضع فریبکارانه و متناقض ،انجام تبلیغات مسموم و شایعه سازی ، خرابکاری و ترورهای کور، جاسوسی و شنود مکالمات تلفنی نیروهای ایرانی به نفع رژیم بعث عراق و اقدام به عملیات مسلحانه را می توان بیان نمود.
۷۹۷.

ملاحظات دفاعی امنیتی جمهوری اسلامی ایران در تقابل با عادی سازی روابط رژیم صهیونیستی با کشور جمهوری آذربایجان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات دفاع مقدس و نبردهای معاصر سال ۵ بهار و تابستان ۱۴۰۲شماره ۸ 165 - 188

کلید واژه ها: ملاحظات دفاعی- امنیتی عادی سازی روابط عوامل پیش برنده عوامل چالش زا قفقاز جنوبی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۸ تعداد دانلود : ۷۰
جمهوری آذربایجان با دارا بودن ویژگی های خاص ژئوپلیتیکی و ژئواکونومیکی دارای نقش و جایگاه خاصی در صحنه سیاسی جمهوری اسلامی ایران می باشد. در سال های اخیر حضور رژیم صهیونیستی در منطقه قفقاز جنوبی به عنوان منطقه پیرامونی جمهوری اسلامی ایران و همکاری راهبردی با کشورهای منطقه و بالاخص با جمهوری آذربایجان و همچنین ادامه و ارتقاء این همکاری ها و با اتخاذ برنامه های راهبردی، چالش های جدی برای منافع ملی جمهوری اسلامی ایران ایجاد نموده است. در صورت عدم مراقبت و پیش بینی ننمودن ملاحظات دفاعی امنیتی برای مقابله با تداوم حضور، و ادامه بیشتر عادی سازی روابط رژیم صهیونیستی با کشور جمهوری آذربایجان، این امر می تواند مشکلات جدی را در حوزه های مختلف سیاسی، نظامی، امنیتی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی برای  امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران ایجاد نماید. بنابراین در تحقیق حاضر با هدف«تبیین ملاحظات دفاعی-امنیتی جمهوری اسلامی ایران در تقابل با اقدامات ناشی از عادی سازی روابط رژیم صهیونیستی با جمهوری آذربایجان » تلاش گردیده، این مسئله در ابعاد اقتصادی، اجتماعی- فرهنگی، سیاسی و نظامی– امنیتی مورد بررسی و واکاوی قرار گیرد. این تحقیق به لحاظ ماهیت از نوع توسعه ای کاربردی است و پس از گردآوری داده ها به صورت کتابخانه ای و میدانی، با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی و با بهره گیری از روش تحلیل آمیخته (کمی و کیفی) اقدام و در نهایت با احصاء نه مؤلفه پیش برنده و دوازده مؤلفه چالش زا در قالب ملاحظات دفاعی-امنیتی پیش روی جمهوری اسلامی ایران برای مقابله با عادی سازی روابط رژیم صهیونیستی با کشور جمهوری آذربایجان نتیجه گیری شده است.
۷۹۸.

فرمانده معنوی؛ صَنع و صانع قلمروِ تمدن ایرانی – شیعی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات دفاع مقدس و نبردهای معاصر سال ۵ بهار و تابستان ۱۴۰۲شماره ۸ 227 - 246

کلید واژه ها: فرمانده معنوی قلمروسازی تمدنی شهید سلیمانی تمدن ایرانی- شیعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۶ تعداد دانلود : ۴۶
شهید سلیمانی، در مرکز فرماندهی قلمروسازی تمدنی قرار داشت که صرفاً با نیروی نظامی یا حتی نیروی فرهنگی و سیاسی جمهوری اسلامی ایران، ممکن نبود؛ بلکه ایجاد قلمرو تمدنی، پس از قرن ها، نیازمند نیروهایی است که همگی در یک جهش و همسانی تاریخی بدیع، در شخصیت فرمانده معنوی حاج قاسم پدیدار شدند. در همین راستا، نگارندگان در پی پاسخ به این سؤال بودند که «شخصیت فرمانده معنوی شهید قاسم سلیمانی، دارای چه ابعاد و ویژگی هایی است که وی را در جایگاه صَنع و صانع تمدنی قرار می دهد؟» درون دادهای پژوهش به روش کتابخانه ای گردآوری شده و روش شناسی حاکم بر متن از ماهیتی توصیفی- تحلیلی برخوردار است. یافته های پژوهش، گویای این است که زیست معنوی و قلمروسازی تمدنی سلیمانی در غرب آسیا، که نمود و نمونه واقعی از شخصیت تراز تمدن ایرانی- شیعی بودند، هم زمان نیز، بازسازنده و افزاینده مؤلفه های جدید به این تمدن در قرن بیست و یکم هستند. در نتیجه می توان گفت که یکی از شاخص های قلمروسازی حاج قاسم، در تمایز اساسی با نیروهای استعماری تاریخ قرار داشت؛ این قلمروسازی، ماهیتی سلبی و دفاعی داشته و در جهت جلوگیری از تسلط بیگانگان، به عنوان اصلی اساسی در اسلام و فرهنگ ایرانی، امری واجب و ضروری است.
۷۹۹.

عربستان سعودی؛ صورت بندی آنتاگونیستی «امر سیاسی» و گسترش خشونت سیاسی در بستر خیزش های مردمی خاورمیانه (2011 تا 2017)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: بحران پژوهی جهان اسلام دوره ۱۰ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۲۹ 17 - 47

کلید واژه ها: عربستان سعودی امر سیاسی آنتاگونیسم خشونت سیاسی خاورمیانه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۱ تعداد دانلود : ۷۸
عربستان سعودی یکی از مهم ترین دولت های ایدئولوژیک منطقه خاورمیانه است که فرقه وهابیت نقش زیادی در فرایند تشکیل و تداوم حیات سیاسی آن ایفا کرده است؛ به نحوی که به منزله پایگاه و پناهگاه عمده سلفی ها، همواره در تولید و بازتولید گونه ای از گفتمان جهادی منطقه ای و فرامنطقه ای نقش اصلی را داشته است. پژوهش حاضر، درصدد پاسخ به این پرسش کلیدی است که «امر سیاسی» در گفتمان حکومتی عربستان سعودی چگونه صورت بندی شده است و این صورت بندی چه تأثیری بر رویکرد سیاست خارجی این کشور در منطقه (بین سال های2011 تا 2017) داشته است؟ فرضیه مورد آزمون پژوهش این است که «بر پایه گفتمان سیاسی حاکم بر رژیم عربستان سعودی (با دال مرکزی اسلام سنی وهابی)، خوانش عربستان سعودی از مفهوم امر سیاسی، آنتاگونیستی/ تخاصمی (بر پایه دوست/ دشمن) است و از این رو بازتولید این رویکرد در عرصه سیاست خارجی موجب گردید که این کشور، سیاست حذف «غیر» (از جمله جمهوری اسلامی ایران و جنبش های اسلامی مورد حمایت این کشور) را در صدر اولویت های خود قرار دهد، این امر به نوبه خود به شکل گیری و تقویت گروه های تندروی سلفی جهادی و گسترش خشونت سیاسی در منطقه دامن زده است». برای آزمون و تبیین متغیرهای اصلی پژوهش، از مفهوم پردازی کارل اشمیت در خصوص امر سیاسی و روش تحلیل گفتمان لاکلائو و موف بهره گرفته شده است.
۸۰۰.

سناریوهای آینده بحران کشمیر مبتنی بر منافع بازیگران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: بحران پژوهی جهان اسلام دوره ۱۰ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۲۹ 48 - 81

کلید واژه ها: سناریو بحران کشمیر هندوستان پاکستان تحلیل منافع بازیگر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۰ تعداد دانلود : ۷۱
در قاره آسیا مناطق جغرافیایی بحران ساز و مناقشه انگیز بسیاری وجود دارند که برخی از آن ها میراث باقی مانده از استعمار بریتانیا است. هرکدام از این مناطق ظرفیت آن را دارند که به یک منازعه تمام عیار تبدیل شوند. کشمیر ازجمله مناطقی است که بیش از هفتاد سال محل مناقشه و منازعه دولت های منطقه جنوب آسیا (هند، پاکستان و چین) است و اختلاف دو کشور هند و پاکستان بر سر منطقه کشمیر تاکنون موجب وقوع سه جنگ در سال های 1948، 1965 و 1971 شده است. هدف پژوهش حاضر، پاسخگویی به این پرسش است که چه سناریوهایی برای آینده بحران کشمیر می توان ترسیم کرد؟ این مقاله با بهره گیری از روش تحلیل منافع بازیگر (ذینفع) - که یکی از روش های نسبتاً جدید در علم آینده پژوهی است- به این پرسش پاسخ داده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که بر اساس منافع بازیگران اصلی و سهیم در بحران می توان سناریوهای رفراندوم استقلال کشمیر، حفظ وضع موجود، الحاق به هندوستان، الحاق به پاکستان، وقوع جنگ فراگیر بین هند و پاکستان و وقوع جنگ داخلی در کشمیر ترسیم کرد. محتمل ترین حالت واقع بینانه ای که برای آینده منطقه کشمیر می توان متصور بود، تداوم وضع وجود (بلاتکلیف ماندن منطقه کشمیر) و یا افزایش تنش ها بین دو کشور هند و پاکستان و به تبع آن شکل گیری حرکت های رادیکالی توسط جنبش ها و نهضت های مردمی و مسلمان در داخل کشمیر خواهد بود

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان