علوم سیاسی

نمایش ۷٬۸۴۱ تا ۷٬۸۶۰ مورد از کل ۳۰٬۰۰۹ مورد.

۷۸۴۱.

منزلت هژمونیک و موضع گیری آمریکا نسبت به ""مسئولیت حمایت"" در نظام بین الملل(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: مهدی ذاکریان راضیه مهدوی پور

منبع: پژوهشنامه علوم سیاسی سال دوازدهم زمستان ۱۳۹۵ شماره ۱ (پیاپی ۴۵)

کلید واژه ها: حقوق بشر مداخله بشردوستانه منزلت هژمونیک ایده مسئولیت حمایت

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی

تعداد بازدید : ۵۳۰ تعداد دانلود : ۳۸۸

در عصر پس از جنگ سرد و به دنبال پایان یافتن منازعات ایدئولوژیک، توانمندی ها به گونه ای توزیع شده اند که جایگاه به شدت متمایزی را برای آمریکا به عنوان قدرت هژمون رقم زده اند؛ جایگاهی که بر اساس نظریه «هژمونی» گرامشی، تنها قدرت مادی و سخت برای شکل گیری آن کافی نمی باشد. هژمونی در نظام بین الملل به توانمندی و ابتکار دولتی قدرتمند در شیوه مدیریت جهانی و برتری بدون منازعه آن اطلاق می شود که از منابع اقتصادی، نظامی، ایدئولوژیک و سیاسی لازم بهره برداری می کند. این توانمندی در دو قالب منابع سخت افزاری و نرم افزاری قرار می گیرند. در این مقاله سعی بر آن است رابطه حقوق بشر به عنوان یکی از منابع نرم افزاری و دکترین مسئولیت حمایت که در حمایت از این حقوق مورد توجه کشورها و جامعه بین المللی قرار گرفته با ایجاد و تقویت هژمونی مورد بررسی قرار گیرد و این که دکترین مسئولیت حمایت پس از تضعیف هژمونی ایالات متحده حاصل یکجانبه گرایی جورج دبلیو بوش، چه نقشی در تقویت و بازسازی هژمونی این کشور در سطح بین المللی داشته است. برای دریافت این رابطه، می توان به رفتار امریکا در جریان تحولات عربی 2011 میلادی به ویژه در چارچوب بحران لیبی توجه نمود. بنابراین ابتدا موضوع هژمونی و عناصر آن بر پایه نظریه هژمونی گرامشین، ایده مسئولیت حمایت و سپس نمونه هایی از برخورد امریکا با موارد نقض فاحش حقوق بشر و بهره گیری از دکترین مسئولیت حمایت مورد بحث قرار گیرد.

۷۸۴۲.

پنجه ی ببرهای کوچک آسیا: «مدلی برای توسعه»

نویسنده: سعید اسلامی علیرضا پناهی اقبال امیری

منبع: فصلنامه سیاست سال سوم تابستان ۱۳۹۵ شماره ۱۰

کلید واژه ها: فرهنگ توسعه اقتصادی دموکراسی دولت توسعه خواه

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۶۰۳ تعداد دانلود : ۴۰۸۶

مقاله حاضر با بررسی روند توسعه یافتگی اقتصادی در سه کشور آسیایی هنگ کنگ، سنگاپور و تایوان، مشهور به ببرهای اقتصادی آسیا در پی ایجاد یک مدل برای توسعه اقتصادی در دیگر کشورهای در حال توسعه می باشد. به رغم تفاوت هایی که در روند توسعه یافتگی این کشورها وجود دارد اما به طور کلی می توان گفت مدل توسعه یافتگی این کشورها دارای مشابهت های ذاتی و به گونه ای در سطح جهان منحصر به فرد می-باشد. در خصوص این که چرا این کشورها توانستند برنامه های توسعه ی خود را صرف نظر از نوع برنامه ها با موفقیت به اجرا در آورند نمی توان یک عامل را به تنهایی ضامن اجرای موفقیت آمیز برنامه های توسعه در این کشورها دانست؛ بلکه نوع ماهیت دولت در این کشورها، به علاوه ی عواملی چون فرهنگ، نیروی انسانی، اقتصاد مبتنی بر بازار آزاد و ماهیت سیاست خارجی این کشورها که در یک رابطه تنگاتنک با هم، یک مدل پنج ضلعی را شکل داد ه اند و رشد مداوم اقتصادی بالای چهار درصد به عنوان تیغ برنده و عامل تسریع کننده نیز در مرکز این مدل فرآیند توسعه یافتگی را در این کشورها شکل بخشیده است که ما در این پژوهش این مدل را «ستاره ی اقبال» یا «پنجه ی توسعه» نام نهاده ایم.

۷۸۴۳.

چندجانبه گرایی؛ راهبرد چین در آسیای مرکزی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: امیر روشن محمدرضا فرجی وحید رنجبر حیدری

منبع: راهبرد سال بیست و پنجم تابستان ۱۳۹۵ شماره ۷۹

کلید واژه ها: آسیای مرکزی چندجانبه گرایی تیانگ شیا سی یی سیستم تجاری شاخه

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۰۸۰ تعداد دانلود : ۱۴۹۵

اصولاً استراتژی قدرت های بزرگ نوظهور، تعامل با کشورهای همسایه و قدرت های منطقه ای برای دستیابی به اهداف و مقاصد آینده است. این مفروض، در بررسی و تحلیل توانایی قدرت های نوظهور و پیش بینی رفتار آینده آنها مهم است. در حال حاضر، گمانه زنی های بسیاری در مورد نوع چینی که در آینده نزدیک شاهدیم، به ویژه اگر چین از همه کشورهای اقتصادی پیشی بگیرد، وجود دارد. هدف این پژوهش توصیف این مسئله با بررسی بهره برداری چین از استراتژی چندجانبه گرایی در روابط با همسایگان به ویژه چندجانبه گرایی چین در تعامل با کشورهای آسیای مرکزی است. نگارندگان بر این اعتقادند که چندجانبه گرایی چین در منطقه آسیای مرکزی رویکرد جدیدی نیست و چین درگذشته نیز تحت مفهوم تیانگ شیا و با توجه به دکترین سی یی و سیستم تجاری شاخه، از این استراتژی در روابط با همسایگانش بهره برده است. به منظور تأیید یا رد این فرضیه در این پژوهش پس از تعریف مفاهیم و اصول چندجانبه گرایی با روش توصیفی و تحلیلی استراتژی کلاسیک و نوین چین در آسیای مرکزی تجزیه وتحلیل می گردد.

۷۸۴۴.

بازگشت به خویشتن به مثابه سنت برساخته (بررسی موردی آرای جلال آل احمد)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمد عبدالله پور چناری

منبع: سیاست دوره ۴۶ بهار ۱۳۹۵ شماره ۱ 151 - 170

کلید واژه ها: بازگشت به خویشتن جلال آل احمد سنت برساخته غرب زدگی و بومی گرایی ماشینیسم

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی

تعداد بازدید : ۶۳۳ تعداد دانلود : ۴۵۷

یکی از مهم ترین دغدغه های روشنفکران دهه 40 و 50ش. در ایران مفهوم بازگشت به خویشتن بود که چنین دغدغه ای به وفور در آثار جلال آل احمد، شریعتی، فردید و نصر به چشم می خورد. در همین زمینه باید پرسید: بازگشت به کدامین خویشتن؟ در مقابل، این بازگشت از یک سو، به معنای نفی حال و از سوی دیگر، به معنای بازگشت به گذشته است. با وجود این، چنین بازگشتی متضمن دو پیش فرض است: اولاً دلالت بر آگاهی نسبت به میراث گذشته دارد؛ در ثانی این بازگشت به معنای رجعت به سنت اصیل است. در حالی که با مداقه، باژگونی این دو پیش فرض بیش از پیش نمایان خواهد شد. ازاین رو، جستار حاضر بر این فرض مبتنی است که سنت برساخته در آرای آل احمد بر یک آنتاگونیسم استوار است که تالی منطقی آن چیزی نیست جز بومی گرایی و ممزوج کردن امر دینی با امر سیاسی.

۷۸۴۵.

چالش تطبیق حق آزادی بیان با منع استفاده تروریسم از فضای مجازی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: سید مصطفی کازرونی

منبع: مطالعات بین المللی سال ۱۲ بهار ۱۳۹۵ شماره ۴ (پیاپی ۴۸) 167 - 198

کلید واژه ها: آزادی بیان تروریسم فضای مجازی نظم عمومی امنیت ملی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی

تعداد بازدید : ۲۹۹ تعداد دانلود : ۳۴۷

تطبیق حق آزادی بیان با ممنوعیت، پیشگیری و مقابله با استفاده از فضای مجازی برای مقاصد تروریستی، یک چالش نوظهور در عرصه حقوق بین الملل می باشد. با توجه بهم پیوستگی روابط دولت ها در عصر حاضر و مبنا قرار گرفتن فضای مجازی در روابط بین المللی، کشور ما نیز از این موضوع قطعا در امان نبوده و لذا اهمیت پرداختن به این چالش از منظر حقوق بین الملل دوچندان می گردد.در این تحقیق در پی آن هستیم تا با توجه به اسناد بین المللی حقوق بشری به ویژه میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی و نیز رویه قضایی ملی و بین المللی، ضروریات تطبیق حق آزادی بیان در فضای مجازی با منع استفاده از فضای مجازی برای مقاصد تروریستی مورد توجه قرار گیرد. نتیجه تحقیق حاضر بدین صورت است که ضمن ضرورت ارائه یک تعریف واحد بین المللی از تروریسم،دو عنصر محوری باید در هر گونه تطبیق در این راستا مورد توجه قرار بگیرد: اولا تطبیق به موجب قانون تامین شده باشد و ثانیا برای احترام به حقوق یا شهرت دیگران،حفاظت از امنیت ملی، نظم عمومی یا بهداشت و اخلاق عمومی، ضروری باشند.

۷۸۴۶.

نوع سوم مخاصمات مسلحانه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: علی پورقصاب امیری علیرضا زنقایی

منبع: مطالعات بین المللی سال ۱۳ زمستان ۱۳۹۵ شماره ۳ (پیاپی ۵۱) 1 - 20

کلید واژه ها: مخاصمات مسلحانه بین المللی مخاصمات مسلحانه داخلی(غیر بین المللی)

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی

تعداد بازدید : ۴۱۰ تعداد دانلود : ۱۹۸

از آنجا که جنگ بین کشورها بزرگتر، وسیعتر و دارای تلفات انسانی بیشتری بوده است توجه جهانی به حقوق بشردوستانه سبب تدوین قواعد و مقرراتی شده است که بیشتر معطوف به جنگ بین کشورها بوده است. طراحان و بنیانگذاران حقوق بین الملل بشردوستانه همت خود را صرف تدوین مقرراتی برای حفظ جان انسانها، ابنیه نظامی و غیر نظامی، اموال فرهنگی و محیط زیست منطقه درگیر در جنگ نموده اند. ولی در قرون اخیر شکل جنگها تغییر پیدا کرده است. جستجوی هویت گروههای قومی و مذهبی، استقلال طلبی مردمان سرزمین های تحت سلطه، نادیده گرفتن حقوق اولیه مردم تحت حاکمیت یک کشورتوسط دولت، بروز شورش و اغتشاشات داخلی، و ... هم زمان با پیشرفت فناوری تولید سلاحها سبب شده تلفات انسانی در جنگهایی که چهره ای داخلی به خود گرفته افزونی یابد. لذا حقوق بین الملل بشردوستانه در دهه های اخیر به سمت تدوین قواعدی برای این مخاصمات گرایش پیدا کرده است. با این حال قواعد و مقررات تدوین شده کلیه ًمخاصمات را پوشش نمی دهد. در این میان نوع سومی از مخاصمات مسلحانه بروز کرده که مغفول مانده است و آن مخاصمات داخلی هستند که به دلایل گوناگون به یک مخاصمه بین المللی تبدیل می شوند. هدف این نوشتار بررسی این گونه مخاصمات و پیشنهاد تقسیم بندی جدیدی است که توجه جامعه جهانی را به وضع مقررات خاص برای این نوع سوم از مخاصمات جلب نماید.

۷۸۴۷.

حقوق بین الملل و اختلاف اسرائیل و فلسطین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: سید محمدباقر امیریان

منبع: مطالعات بین المللی سال ۱۳ زمستان ۱۳۹۵ شماره ۳ (پیاپی ۵۱) 21 - 40

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی

تعداد بازدید : ۲۴۵ تعداد دانلود : ۲۸۰

حقوق بین الملل به گفته ی استاد هربرت هارت دارای دو دسته از قواعد است که دسته ی اول را قواعد اولیه (حقوق معاهدات) و دسته ی دوم را قواعد ثانویه (حقوق مسئولیت). در عرصه بین المللی معمولاً این قواعد ثانویه است که در اجرای حقوق بین الملل دشوار می گردد. این در حالیست که اگر در موضوعی حقوقی قواعد اولیه در اجرا از سوی دولت ها بی اهمیت تلقی گردد (یا بین دو یا چند دولت در خصوص اختلافی، قواعد اولیه ای باشد اما کافی برای حل اختلاف نباشد و طرفین هم میلی به انعقاد معاهده جدید برای آن اختلاف نداشته باشند) اجرای مسئولیت بین المللی (قواعد ثانویه) هم سخت می گردد. دقیقاً اختلاف بین فلسطین و اسرائیل در همین موقعیت است. چراکه نه معاهداتی برای حل بحران از سوی طرفین منعقد شده که پایبند به آن برای حل اختلاف گردند و نه مسئولیت اسرائیل به نحو کارآمدی مورد شناسایی مراجع بین المللی قرار گرفته است. هرچند دیوان بین المللی دادگستری، شورای امنیت و مجمع عمومی در این خصوص فعالیت هایی داشته اند. در این نوشتار بررسی خواهیم نمود که اختلاف اسرائیل و فلسطین دقیقاً در کدام حوزه حقوق بین الملل است و همچنین نقش اجرای حقوق بین الملل را توسط برخی از مجریان عرصه بین المللی مورد مطالعه قرار خواهیم داد.

۷۸۴۸.

بررسی تطبیقی «قیام» در اندیشه زیدیه و امام خمینی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده: مرتضی توکلی محمدی

منبع: علوم سیاسی (باقرالعلوم) سال نوزدهم پاییز ۱۳۹۵ شماره ۷۵

کلید واژه ها: امامت حکومت امام خمینی قیام زیدیه

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی

تعداد بازدید : ۷۲۴ تعداد دانلود : ۴۵۶

مذهب شیعه همواره مدعی پویایی و قیام برای نیل بیشتر به آرمان ها و بهبود حیات دنیوی و اخروی انسان بوده و در این راستا، همواره با موانع باطل در ستیز بوده است، این مقوله با توجه به آموزه های اسلام، به جریانی ثابت در تفکر شیعی تبدیل شده است. قیام در اندیشه شیعه متمایز از مفاهیمی چون شورش و اقدام به سیف است. در میان شیعیان و در ادوار تاریخی شان بعد از حادثه کربلا، قیام امام خمینی به لحاظ توفیق در ایجاد تغییرات اجتماعی، مؤثرترین قیام بوده است. در میان فرق و مذاهب اسلامی، اندیشه زیدیه با مکتب امامیه نزدیکی بسیاری دارد که پرداختن به مطالعه تطبیقی میان این دو جریان فکری در موضوع قیام مفید خواهد بود. بررسی مبانی کلامی، اعتقادی و فقهی درباره قیام (امامت، جهاد، امر به معروف و نهی از منکر، حکومت) و جان مایه های آن (مفهوم، انگیزش، ابزارهای تحقق، اهداف و چشم اندازها، قواعد فکری و نظری) به تنقیح نسبت میان گفتمان قیام در امام خمینی و زیدیه کمک خواهد کرد. در این نوشتار با رجوع به منابع کتابخانه ای تاریخی، فقهی و کلامی و با روش توصیفی تحلیلی به این مهم پرداخته شده است.

۷۸۴۹.

چالش های قانونی استفاده از قراردادهای مشارکت در تولید در صنعت نفت و گاز ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: سید نصرالله ابراهیمی روح الله کهن هوش نژاد

منبع: راهبرد سال بیست و پنجم تابستان ۱۳۹۵ شماره ۷۹

کلید واژه ها: بخش بالادستی صنعت نفت و گاز قانون وظایف و اختیارات وزارت نفت موافقت نامه های مشارکت در تولید قراردادهای مشارکت در سرمایه گذاری موافقت نامه های مشارکت در عملیات قانون نفت اصلاح قانون نفت مصوب 1390 قانون وظایف و اختیارات وزارت نفت مصوب

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۸۸۰ تعداد دانلود : ۱۳۰۰

به موجب قسمت سه از بند «ت» ماده 3 قانون وظایف و اختیارات وزارت نفت مصوب 1391، جذب و هدایت سرمایه های داخلی و خارجی به منظور توسعه میدان های هیدروکربوری با اولویت میدان های مشترک از راه طراحی الگوهای جدید قراردادی ازجمله مشارکت با سرمایه گذاران و پیمانکاران داخلی و خارجی بدون انتقال مالکیت نفت و گاز موجود در مخازن و با رعایت موازین تولید صیانت شده از وظایف و اختیارات وزارت نفت دانسته شده است. بررسی در تحولات قراردادهای صنعت بالادستی نفت و گاز نشان می دهد مفهوم مشارکت در این صنعت در چهار قالب اصلی موافقت نامه ها یا قراردادهای مشارکت در تولید، موافقت نامه های مشارکت در سود، قراردادهای مشارکت در سرمایه گذاری و موافقت نامه های مشارکت در عملیات تحقق یافته است. پس کلمه مشارکت به کاررفته در قانون وظایف و اختیارات وزارت نفت از این حیث که مشخص نیست به کدام یک از انواع مشارکت در صنعت نفت و گاز اشاره دارد، دارای ابهام است. به علاوه، اگر کلمه مشارکت در قانون وظایف و اختیارات وزارت نفت را به مشارکت در تولید تفسیر کنیم، با شرط عدم انتقال مالکیت نفت و گاز موجود در مخازن متناقض خواهد بود، زیرا برخلاف تصور رایج، در موافقت نامه های مشارکت در تولید، مالکیت مخازن حتی به صورت غیرمستقیم و از طریق مالکیت بر منابع تولیدی در سرچاه یا نقطه تحویل یا نقطه صادرات به شرکت خارجی منتقل می شود. ضمن آنکه پذیرش مشارکت در تولید با اقتضای قانونی در دیگر قوانین نفتی کشور مثل ماده 3 قانون نفت اصلاح قانون نفت مصوب 1390 و ماده 129 قانون برنامه پنج ساله پنجم قانون برنامه پنج ساله پنجم در تضاد است. طبقه بندی JEL: K12, K20, K40

۷۸۵۰.

ارتقای سواد رسانه ای و تأثیر آن بر تقویت توسعه سیاسی در جامعه ایرانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: علی دارابی

منبع: پژوهش های ارتباطی سال بیست و سوم تابستان ۱۳۹۵ شماره ۲ (پیاپی ۸۶)

کلید واژه ها: توسعه سیاسی شهروند جامعه ایرانی سواد رسانه ای بصیرت رسانه ای

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۴۶۷۴ تعداد دانلود : ۲۶۲۱

امروزه به منظور تحکیم و تقویت توسعه سیاسی جامعه ایرانی، آنچه در «سواد رسانه ای» مطرح می شود، آموزش مهارت های لازم برای برقراری ارتباطی متفکرانه و آگاهانه با رسانه ها و در عین حال، به وجود آمدن نگاهی دقیق، نقاد و تحلیلی به پیام های رسانه ای (نوشتاری، دیداری و شنیداری) است. از این رو، در پژوهش حاضر که با بهره گیری از رویکرد توصیفی تحلیلی و ابزار کتابخانه ای به رشته تحریر در آمده است این پرسش اصلی مطرح می شود که سواد رسانه ای چگونه می تواند در تحکیم و تقویت توسعه سیاسی در جامعه ایرانی مؤثر باشد؟ نتایج به دست آمده با توجه به بررسی ویژگی های توسعه سیاسی از یک سو و مؤلفه های سواد رسانه ای از سوی دیگر نشان می دهد که یکی از لوازم تقویت فرایند توسعه سیاسی در جامعه ایرانی، ارتقای سواد رسانه ای شهروندان است تا رسانه ها بتوانند کارکردهای مطلوب خود را در این زمینه ادامه دهند و به بالا رفتن آگاهی شهروندان کمک کنند. همچنین ارتقای فهم و سواد رسانه ای می تواند بر نقش رسانه ها تأثیرگذار باشد و تسریع و تقویت توسعه سیاسی را در جامعه ایرانی موجب شود.سواد رسانه ای، بصیرت رسانه ای، توسعه سیاسی، شهروند، جامعه ایرانی

۷۸۵۱.

شیعه هراسی و ایران هراسی: راهبرد آمریکا برای حفظ رژیم صهیونیستی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: جلیل دارا محمود بابایی

منبع: مطالعات انقلاب اسلامی سال سیزدهم بهار ۱۳۹۵ شماره ۴۴

کلید واژه ها: امنیت رژیم صهیونیستی شیعه هراسی ایران هراسی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی

تعداد بازدید : ۱۹۸۸ تعداد دانلود : ۶۶۹

به منظور بررسی راه های اعمال نفوذ کشورها برای رسیدن به اهداف مشخص خود در عرصه سیاست خارجی، لازم است به ابعاد متفاوتی توجه شود. علاوه برکنش های سخت افزاری، کنش های نرم افزاری نظیر تأثیرگذاری روانی بر یک جامعه و هدایت افکار عمومی آن از طریق توسل به رسانه ها و تبلیغات نیز می تواند حوزه نفوذ کشورها را در کشور دیگر، به شدت افزایش دهد. آمریکا در کنار اتخاذ راهبردهای مختلف سخت افزاری برای حفظ امنیت متحدانش بالأخص رژیم صهیونیستی در منطقه غرب آسیا، از روش های نرم تأثیرگذار، همچون تبلیغات روانی به عنوان یک ابزار دارای ضریب نفوذ بالا بهره می جوید. در این مقاله دو پدیده «شیعه هراسی» و «ایران هراسی» به عنوان دو شیوه نرم قدرت که آمریکا در شرایط حاضر برای حفظ کیان رژیم صهیونیستی از آن بهره می جوید، مورد واکاوی قرار می گیرد.

۷۸۵۲.

دگرگونی مفهوم قدرت در پرتو فناوری نوین اطلاعاتی- ارتباطی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: احمد سلطانی نژاد محمدحسین جمشیدی زهرا پوردست

منبع: دانش سیاسی سال دوازدهم بهار و تابستان ۱۳۹۵ شماره ۱ (پیاپی ۲۳)

کلید واژه ها: قدرت فناوری اطلاعات قدرت نرم علوم سیاسی قدرت سخت اجتماعی شدن قدرت

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی

تعداد بازدید : ۱۱۶۸ تعداد دانلود : ۴۳۹

قدرت به عنوان یکی از مفاهیم مهم دانش روابط بین الملل عمری به قدمت زندگی مدنی بشر دارد. این متغیر مهم تحت تأثیر عوامل مختلف به خصوص فناوری های نوین اطلاعاتی و شبکه های اجتماعی بعد از جنگ سرد با تحولاتی روبه رو شده است. یکی از اصلی ترین تحولات در این راستا، تغییر ابعاد مفهوم قدرت از حالت سخت افزاری به نرم افزاری است که دیگر اجزای مختلف قدرت را نیز تحت تأثیر قرار داده است. بر همین اساس سؤالی که محور اصلی این پژوهش را شکل می دهد این است که چگونه فناوری اطلاعات بر مفهوم قدرت تأثیر گذاشته است. لذا هدف اصلی این نوشتار ارتباط منطقی میان فناوری نوین اطلاعاتی و مفهوم قدرت در دنیای امروز است. یافته های این پژوهش حاکی از آن است که در پرتو فضای مجازی که در نتیجه فناوری های نوین اطلاعاتی به وجود آمده است، مفهوم قدرت ابعاد وسیع تری پیدا کرده است که در این میان بعد فرهنگی و نرم افزاری آن تبدیل به مسئله محوری روابط بین الملل گشته است. در همین راستا لازم به ذکر است که با هنجاری و اجتماعی شدن مفهوم قدرت، بازیگران و مرز های جغرافیایی قدرت، منابع قدرت و گروه های هدف آن تحت تأثیر قرارگرفته اند.

۷۸۵۳.

چین در میانه دو قاره(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: هادی سلیمان پور

منبع: روابط خارجی سال هشتم پاییز ۱۳۹۵ شماره ۳

کلید واژه ها: چین افول اروپا خیزش آسیا جابجایی قدرت تعاملات ژئواکونومیک رقابت های ژئوپولیتیک

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی

تعداد بازدید : ۶۴۱ تعداد دانلود : ۳۲۳

اروپا و آسیا از دیرباز دو حوزه شاخص تعاملات بین المللی تلقی می شوند. اروپا یکی از قطب های اصلی جهان غرب است که در دوران مدرن، نقش متمایزی در نظام بین الملل ایفا نمود و در دوران معاصر در قالب غرب تمدنی به رهبری امریکا به آن ادامه داد. آسیا در این دوره طولانی به حاشیه سیاست و اقتصاد بین الملل رانده شد. نخستین دهه از سده اخیر شاهد آغاز پیچش تاریخی در نظام بین الملل و تحول موازنه قدرت در اقتصاد و سیاست جهانی بوده است. اگرچه آثار، پیامدها و افق آینده این پیچش هنوز روشن نیست، اما تردیدی نیست که سده جاری دوران دگردیسی در موقعیت، جایگاه و نقش آسیا و اروپا در نظم جهانی است. سئوال اصلی در این مقاله معطوف به چگونگی نقش چین در تراز قدرت دو قاره در نظام بین الملل دوران پساجنگ سرد است. یافته ها نشان می دهد اروپا به عنوان قدرتی سنتی با چالش کاهش نقش، وزن و موقعیت مواجه است، در حالیکه در نظم آتی همچنان بر امنیت امریکامحور متکی و با اتکا به ناتو امنیت خود و حوزه پیرامونش را تعریف خواهد نمود ولی شریک راهبردی اقتصادی اش آسیا خواهد شد. آسیا در این دوران به مثابه قدرت نوظهور با افزایش نقش، وزن و موقعیت روبروست و علاوه بر حضور فعال در تعاملات اقتصادی با غرب و اروپا به بازتعریف خود خواهد پرداخت. در این بین چین به عنوان اصلی ترین بازیگر آسیای معاصر نقش بلافصلی در تعریف روابط آتی دو قاره و تعاملاتشان با نظام بین الملل خواهد داشت

۷۸۵۴.

تحول در سیاست منطقه ای عربستان؛ آورده های ملک سلمان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: حسن احمدیان

منبع: روابط خارجی سال هشتم زمستان ۱۳۹۵ شماره ۴

کلید واژه ها: عربستان سعودی سیاست خارجی عربستان اتحاد استراتژیک عربستان - آمریکا روابط ایران و عربستان

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی

تعداد بازدید : ۸۵۷ تعداد دانلود : ۳۸۷

هدف از این مقاله بررسی سطح و ویژگی های تغییر صورت گرفته در سیاست خارجی عربستان سعودی است. در مورد این گزاره که سیاست خارجی عربستان شاهد تحولاتی کم سابقه است، اجماعی در ادبیات موضوع دیده می شود، اما محوریت تغییر (چرایی وقوع)، سطح تغییر (اصول یا ابزارها) و جایگاه بازیگران اصلی (ایران و ایالات متحده) در آن، اختلافات جدی برانگیخته است. فهم سه مؤلف یادشده، به ویژه مؤلف بنیادین چرایی وقوع تغییر، چهارچوبی برای ارزیابی و دسته بندی بروندادهای سیاست خارجی عربستان به دست می دهد. به همین دلیل فرضیه های متنوعی در پاسخ به چرایی وقوع تغییر مطرح شده است. از آنجا که پاسخ به این پرسش برای تبیین دو مؤلفه دیگر (سطح تغییر و جایگاه بازیگران اصلی در آن) محوری است، نویسنده پس از پرداختن به فرضیه های موجود، این فرضیه را مطرح می کند که تلاش برای حفظ و تحکیم جایگاه منطقه ای (در کوتاه و میان مدت) و ارتقای آن (در بلندمدت) در نظم متحول منطقه ای و بین المللی در کانون تحولات سیاست خارجی عربستان جای دارد. با بررسی این فرضیه، به الگویی رسیدیم که در سه محور به سیاست خارجی نوین عربستان جهت می دهد: تضاد با ایران و تضعیف جایگاه منطقه ای آن؛ تنزل ضرورت تطابق اولویت های سعودی با رویکرد امریکا؛ و حرکت در چهارچوب نهادین با هدف مشروعیت بخشی به سیاست های عربستان و مشروعیت زدایی از کنش رقبا و دشمنان.

۷۸۵۵.

مولفه های قدرت نرم ایران در سند مولفه های هویت ملی ایرانیان (مطالعه ارزش های فرهنگی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: منصور حیدری سید محمدجواد قربی

منبع: مطالعات قدرت نرم پاییز و زمستان ۱۳۹۵ شماره ۱۵

کلید واژه ها: اخلاق ارزش های فرهنگی میراث فرهنگی ایدئولوژی اسلامی قدرت نرم سند مولفه های هویت ملی ایرانیان

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی

تعداد بازدید : ۸۵۷۹ تعداد دانلود : ۶۴۴

جمهوری اسلامی ایران دارای منابع متعدد قدرت نرم می باشد که از جمله آنها، فرهنگ و ارزش های فرهنگی می باشد. برای ارتقاء توانمندی ایران باید این منابع را شناسایی و برای تبدیل آنها به قدرت نرم همت گمارد و یکی از بسترهای شناسایی مولفه های قدرت نرم جامعه ایرانی، اسناد فرادستی و سیاست های کلی نظام می باشد که ارزش ها و منابع قدرت آفرین برای ایران در آنها نمود یافته اند. به همین منظور، مقاله حاضر «سند مولفه های هویت ملی ایرانیان» را برای بررسی برگزیده است و با بهره گیری از روش تحلیل محتوا و مطالعات کتابخانه ای به این پرسش پاسخ می دهد که؛ منابع فرهنگی قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران در سند هویت ملی ایرانیان کدامند و ارزش های ملی و دینی چگونه بر ارتقاء قدرت نرم افزاری ایران تاثیر می گذارند؟ یافته های مقاله نشان می دهند که ارزش های ملی (هویت ملی، زبان فارسی، پیشینه تمدنی، علم، مفاخر ملی و میراث فرهنگی) و ارزش های دینی (سنت های حسنه، مساجد، مراسم آئینی، اخلاق گرایی، ایدئولوژی اسلامی، توحید و ایمان،) منابع قدرت نرم ایران می باشند که با ایجاد جذابیت، همبستگی و پیوند اجتماعی، نزدیکی ملت ها به آرمان های جامعه ایرانی، اشاعه الگو و شاخص ها، تولید اعتبار، استحکام ساختار قدرت و... قدرت نرم ایران را ارتقاء می دهند.

۷۸۵۶.

ویژگی های رفتاری رهبران و مدیران هوشمند فرهنگی در عرصه جهانی شدن

نویسنده: سوسن علایی

منبع: چالش های جهان سال دوم زمستان ۱۳۹۵ شماره ۴ (پیاپی ۸) 15-36

کلید واژه ها: هوش فرهنگی مدیران هوشمند فرهنگی دانش هوش فرهنگی ویژگی های رفتاری مدیریت میان فرهنگی جهانی شدن

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی

تعداد بازدید : ۵۰۵ تعداد دانلود : ۲۶۰

امروزه برای مدیریت و رهبری موفق در کلاس جهانی علاوه بر بهرة هوشی و هوش هیجانی، برخورداری از قابلیتی به نام هوش فرهنگی ضروری شمرده شده است؛ درحالی که بهرة هوشی، توانایی های افراد را در زمینة پیشرفت تحصیلی و حل مسئله اندازه گیری می کند و هوش هیجانی، قابلیت افراد را از نظر تعاملات اثربخش اجتماعی و نظارت و کنترل احساسات و هیجانات نشان می دهد، سطح هوش فرهنگی شاخصی برای اندازه گیری توانمندی انجام کار در محیط های متفاوت و جدید فرهنگی و سازگاری با شرایط جدید است. همة افراد و به ویژه مدیران با تقویت هوش فرهنگی خود می توانند توانایی کار و تعامل در فرهنگ های مختلف را همانند سایر مهارت های خود توسعه دهند. افزایش این توانمندی موجب بهبود عملکرد رهبران و مدیران، به ویژه مدیران منابع انسانی در کار با افرادی از بسترهای متفاوت فرهنگی می شود. این مقاله با هدف بررسی ویژگی های رهبران و مدیران هوشمند فرهنگی پس از بیان تعاریف، اهمیت و ضرورت به کارگیری هوش فرهنگی در کسب وکار دنیای امروز، به مرور نظریات و معرفی یکی از کامل ترین مدل های هوش فرهنگی پرداخته است. در پایان، ویژگی های مدیران و رهبران هوشمند فرهنگی که نشانگر تأثیر هریک از ابعاد هوش فرهنگی بر شیوه رهبری میان فرهنگی است، بیان می شود.

۷۸۵۷.

انقلاب یمن؛ فرصت ها و چالش های ایران بر اساس مدل راهبردی SWOT(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: مژگان قربانی سرور سوری

منبع: مطالعات بیداری اسلامی سال پنجم پاییز و زمستان ۱۳۹۵ شماره ۱۰ 33 - 60

کلید واژه ها: انقلاب یمن انصارالله ایران قدرت منطقه ای مدل راهبردی SWOT

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی

تعداد بازدید : ۷۹۴ تعداد دانلود : ۳۴۶

مردم یمن با قیام در سال 2011، علی عبدالله صالح را از قدرت برکنار کردند و معاون وی منصور هادی ریاست جمهوری را به عهده گرفت که نتوانست مشکلات و چالش های این کشور را حل نماید؛ تصمیمات نسنجیده منصور هادی زمینه مناسبی را برای انقلاب دوم فراهم آورد.در این مرحله جنبش شیعی انصارالله رهبری اعتراضات را بر عهده گرفت. از آنجا که در این انقلاب از یک طرف جمعیت عظیمی از شیعیان درگیر شده اند واز طرف دیگر بعضی از کشورهای منطقه ای و فرامنطقه ای به ایفای نقش و مداخله پرداخته اند، تبعاتی برای کشورهای شیعی منطقه به ویژه ایران به دنبال داشته است. بنابراین حضور انصارالله در ساختار سیاسی یمن و شناسایی فرصت ها و چالش های پیش روی ایران امری مهم تلقی می شود.مقاله حاضر با طرح این پرسش که فرصت ها و چالش های ایران در یمن کدام اند سعی دارد ضمن تبیین انقلاب یمن به شناسایی نقاط قوت ، ضعف، فرصت ها و چالش های پیش روی ایران بپردازد. به این منظور این مقاله با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی و بهره گیری از مدلSWOT در صدد ارائه استراتژی مناسب به دستگاه دیپلماسی ایران می باشد. تجزیه و تحلیل اطلاعات نشان می دهد که ایران با حمایت از جنش انصارالله می تواند از این موقعیت در جهت افزایش قدرت و نفوذ منطقه ای خود بهره گیرد.

۷۸۵۸.

کودتای 2016 ترکیه و آینده سیاسی حزب اسلام گرای عدالت و توسعه؛ با تأکید بر روش سناریونویسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: علیرضا سمیعی اصفهانی صغری فرحمند

منبع: رهیافت های سیاسی و بین المللی سال هفتم بهار ۱۳۹۵ شماره ۳ (پیاپی ۴۵)

کلید واژه ها: ترکیه ارتش ترکیه کودتای جولای 2016 حزب عدالت و توسعه اصلاحات سیاسی مسئلة کردها

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی

تعداد بازدید : ۵۴۳ تعداد دانلود : ۹۰۵

در میان بحران هایی که حزب عدالت و توسعه در این سال ها تجربه کرده است، کودتای نافرجام 16 جولای 2016، پیامدهای داخلی و منطقه ای مهمی را می تواند برای این حزب درپی داشته باشد. از این رو، پژوهش پیش رو می کوشد تا بر پایة روش آینده پژوهی و تکنیک سناریوپردازی، به این پرسش اصلی پاسخ دهد که «آیندة حزب عدالت و توسعه» پس از وقوع کودتای 16 جولای 2016 میلادی، به چه سمت وسویی خواهد رفت؟ در روش آینده پژوهی، تفکرات فلسفی و روش های علمی و مدل های مختلف بررسی و با استفاده از آن ها،آینده های بدیل و احتمالی ترسیم می گردد. تکنیک سناریونویسی نیز یکی از روش های آینده پژوهی است که بر پایة آن رویدادهای آینده ای که تحت شرایط معین ممکن است روی دهند، تشریح می گردد. در خصوص موضوع این پژوهش، چهار سناریو در قالب دو دسته بندی را می توان مطرح ساخت: الف) سناریوی مطلوب شامل:1. پیروزی نهایی حزب عدالت و توسعه و به حاشیه راندن احزاب رقیب؛ 2. رهبری منطقه ای حزب عدالت و توسعه ب) سناریوی محتمل شامل :1. کاهش محبوبیت داخلی و خارجی حزب و فروپاشی دولت اردوغان 2. تجزیة ترکیه و استقلال کردها. یافته های پژوهش نشان می دهد که علی رغم شکست کودتای 2016 و موفقیت دولت در خنثی نمودن کودتا، پیامدهای حاصل از آن و به ویژه برگزاری همه پرسی 16 آوریل 2016، دولت را به سمت تداوم مناسبات سلطه آمیز سوق خواهد داد. بنابراین، چنان چه حزب عدالت و توسعه، از سازوکارهای مسالمت آمیز دموکراسی استفاده ننماید، طی سال های پیش رو مشروعیت داخلی خود را از دست خواهد داد. درواقع، صرف انجام اصلاحات سیاسی، اقتصادی و فرهنگی، حتی تزریق بستة دموکراتیک صورت گرفته، به تنهایی پاسخ گوی حل چالش های فعلی جامعة ترکیه نبوده است و سران حزب هم چنان با بحران مواجه هستند.

۷۸۵۹.

جایگاه هویت ملی در گفتمان مردم سالاری دینی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: عباس مرادی سید مصطفی ابطحی

منبع: مطالعات انقلاب اسلامی سال سیزدهم پاییز ۱۳۹۵ شماره ۴۶ 177-200

کلید واژه ها: هویت ملی مردم سالاری دینی روش گفتمانی حقوق شهروندی مشارکت سیاسی و قانون گرایی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی

تعداد بازدید : ۴۶۸ تعداد دانلود : ۳۲۱

گفتمان مردم سالاری دینی با حمایت و حراست از دستاوردهای گذشته هویت ملی، از قابلیت به فعلیت رساندن ظرفیت مؤلفه های جدید هویت ملی همچون: قانون گرایی، مشارکت سیاسی، توسعه آموزش عالی برپایه تکثر فرهنگی، همبستگی ملی، حقوق شهروندی، تدوین الگوی مناسب پیشرفت اسلامی ایرانی، برخوردار است. امروزه هویت ایرانی، یک موضوع سیاسی و حقوقی بر حقوق انسان هایی است که در این سرزمین زیست می کنند. بنابراین مسئله هویت ملی را علاوه بر مؤلفه های سنتی؛ سرزمین، تاریخ، دین و زبان؛ باید در چارچوب مجموعه ای از ارزش ها و باورهای مشترک و معیار های انسانی و حقوقی تعریف کرد. مقاله حاضر این پرسش را مطرح می کند که هویت ملی در گفتمان مردم سالاری دینی چه جایگاهی دارد؟ مدعای نگارنده این است که گفتمان مردم سالاری دینی چارچوبی مطمئن برای امکان تسهیل مؤلفه های جدید هویت ملی است. هدف این نوشتار توجه به مؤلفه های جدیدی از هویت ملی منطبق با نیاز های نوین جامعه ایرانی است که در گفتمان مردم سالاری دینی مطرح است.

۷۸۶۰.

خوانشِ فرهنگی میشل فوکو از انقلاب اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: علی یعقوبی

منبع: مطالعات انقلاب اسلامی سال سیزدهم زمستان ۱۳۹۵ شماره ۴۷ 87-106

کلید واژه ها: میشل فوکو خوانش فرهنگی تحلیل گفتمان انقلاب اسلامی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی

تعداد بازدید : ۱۵۰۵ تعداد دانلود : ۶۱۲

فرضیه کلی مقاله این است که خوانش فرهنگی فوکو در خصوص انقلاب اسلامی، ریشه در دستگاه نظری او دارد. جنبش انقلابی مردم ایران، در بعد نظری توجه متفکران، فیلسوفان، جامعه شناسان و... را به خود معطوف نموده و تئوری ها و پارادایم های زیادی بواسطه حرکت مردمی ایران، تعدیل شدند. در میان تئوری های مزبور، خوانشِ فرهنگی میشل فوکو به حاشیه رانی تبیین اقتصادی و برجسته سازی تبیین فرهنگی می پردازد. برساخت فرهنگی فوکو درخصوص انقلاب اسلامی، ریشه در نظریه گفتمان قدرت و مدرنیته وی دارد. از منظر فوکو، در انقلاب ایران صف آرایی و رویارویی چهره سخت افزاری قدرت در مقابل چهره نرم افزاری قدرت وجود دارد و اولین انقلاب پست مدرن در قرن بیستم و یکی از مخالف خوانی های عظیم در این قرن محسوب می شود. «نو بودن» و «منحصر بفرد بودن» حرکت انقلابی مردم ایران، فوکو را به شدت مجذوب و شیفته خود نموده است. این مقاله، از طریق روش اسنادی مبتنی بر تحلیل محتوای کیفی و پس از واکاوی نظری، ابعاد و زوایای گوناگون تحلیل فوکو از انقلاب اسلامی را مورد بررسی قرار می دهد.

درخت حوزه‌های تخصصی