فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱۱٬۷۰۱ تا ۱۱٬۷۲۰ مورد از کل ۷۳٬۸۶۰ مورد.
۱۱۷۰۱.

راهکارهای اجتماعی پیشگیری از طلاق از منظر قرآن

کلید واژه ها: قرآن طلاق جوامع اسلامی پیش گیری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۴۴ تعداد دانلود : ۳۴۹
از منظر قرآن نهاده خانواده که هسته اصلی جامعه محسوب می گردد به دلیل نقشی که در سعادت و شقاوت جامعه و کمال انسان دارد، مورد توجه خاصی قرارگرفته است. آموزه های وحیانی تصریح دارند که ازدواج آرامش و آسایش جسم و جان، کامل شدن زن و مرد، صفا و صمیمت، تعاون و تعاضد و یکی شدن را به همراه دارد؛ درحالی که طلاق چیزی جز آثار و پیامدهای منفی برای فرد و جامعه ندارد. با این وجود در جوامع در حال توسعه طلاق به شدت در حال توسعه و گسترش بوده و زن و شوهر به راحتی از یکدیگر جدا می شوند.  با توجه اهمیت و ضرورت موضوع و عدم تحقیقات منسجم و نظام مند درباره آن، نگارندگان را بر آن داشت که با استفاده از روش مفهومی و مروری اطلاعات مورد نیاز را از اسناد و منابع موجود درباره طلاق و راهکاری های قرآنی پیش گیری از آن، با تکیه بر جوامع اسلامی جمع آوری نموده مورد تجزیه و تحلیل قرار دهند. نتایج و یافته های پژوهش نشان می دهد که ازدواج از منظر کلام وحی یک پیوند مقدس بوده و فوایدی بسیاری را به همراه دارد؛ امّا طلاق منفورترین حلال الهی بوده که راهکارهای را جهت پیش گیری از وقوع آن ارائه نموده اند. برجسته ترین راهکارهای قرآنی عبارت اند از: مودّت، رحمت بین زوجین، شناخت حقوق متقابل، ایثار و فداکاری زوجین، داوری صلح جویانه، عدم دخالت اطرافیان، صبر و خویشتن داری، تأمین نیازهای جنسی، آگاهی از اهمیت و شرایط ازدواج، تعدیل کردن توقعات و پرهیز از ازدواج اجباری.
۱۱۷۰۲.

بازشناسی پدیداری اندیشه های عرفانی در معماری مسجد گوهرشاد مشهد(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: عرفان مسجد گوهرشاد معماری اسلامی اصل کثرت به وحدت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۴ تعداد دانلود : ۷۹
در ساحت عرفان، معماری قدسی نوعی طی طریق است که در این سیر، هنرمند معمار با الهامی معنوی به قرب الهی رهنمون می شود. او برای جاودانه ساختن ارزش های الهی و فطری، همواره از هنر بهره برده و به وسیله آن معانی عرفانی و حکمت الهی را بیان داشته است. وی با کمک آموخته های دینی و درآمیختن آن با اندیشه متعالی اسلام، سعی داشت تا صفات ذات اقدس الهی و رابطه معنوی با بنده اش را در کالبد بنا تعین بخشد. نقش هدایت گری عرفان در مسجد، بزرگترین جایگاه بندگی، بیش از هر مکان دیگری قابل مشاهده است. در واقع معمار عارف به یاری تجسم بخشی مادی به مضامین روحانی و عرفانی، آنها را در نظر فرد متجلی و روح او را برای پیوستن به پروردگار آماده می سازد. این مقاله سعی دارد با روش تحلیل محتوا و متکی بر مطالعات کتابخانه ای و مشاهده میدانی، حضور عرفان، در کالبد مسجد جامع گوهرشاد مشهد را مورد کنکاش قرار دهد و از این رهگذر دریابد که اندیشه های عرفانی در شکل گیری بنای مسجد، معماری، تزئینات و نقشمایه های آن به چه میزان تاثیر گذار بوده و به چه نحو بروز کالبدی یافته اند. بررسی معماری مسجد گوهرشاد و آرایه های آن نشان می دهد، همگرایی تصوف و اعتقادات شیعی که به طور خاص در این دوره ظهور یافته است، در جای جای مسجد حضور دارد و آن را از این لحاظ خاص نموده که فضایی برای کشف و شهود عرفانی فراهم می آورد و بنده را از این طریق به سر منزل مقصود سوق می دهد. سیر از کثرت به وحدت از اصلی ترین نمود های اندیشه عرفانی، نیز در این بنا به کمال نمایان گشته است
۱۱۷۰۳.

فقه و سیاست در مکتب حله

نویسنده:

کلید واژه ها: مکتب حله مغول مجتهد اعلم تقریب مذاهب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۶۵ تعداد دانلود : ۶۷۴
مکتب حله یکی از مکاتب مهم فقهی شیعه است که نزدیک به سه قرن در فاصله قرون ششم تا هشتم مهم ترین کانون فکر دینی شیعه و نقطه ثقل آن بوده است. در مکتب مذکور فقیهان بسیار برجسته ای از جمله ابن ادریس، ابن زهره، محقق حلی، علامه حلی، فخرالمحققین و... تربیت شده اند که آثار علمی آنان حتی تا به امروز مورد مراجعه فقیهان می باشد. اوج فعالیت های علمی مکتب حله مقارن با حمله مغول به ایران می باشد و از این روی، یکی از مهم ترین دغدغه های سیاسی آن، نحوه تعامل با مغولان می باشد. از طرف دیگر، تعامل علمی شیعه و اهل سنت در این دوره هم زیاد و هم در بسیاری از موارد هم دلانه صورت گرفته تا جایی که با مسامحه می توان گفت نخستین اقدامات در خصوص تقریب مذاهب در این دوره صورت گرفته است. از سوی سوم، برخی از تحولات درونی فقه شیعه از جمله گذار از فقه مأثور به فقه استدلالی و پرداخت سهم امام(ع) به فقیه جامع الشرائط به عنوان نائب امام(ع) و مسألة منصوب بودن او از طرف امام مطرح گردید و... که پیامدهای سیاسی ویژه ای را در پی داشته است.
۱۱۷۰۴.

اعتبارسنجی نظریه نسخ معکوس با تکیه بر آرای محمود محمد طه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: محمد طه نسخ معکوس نسخ تمهیدی رسالت دوگانه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۲۵ تعداد دانلود : ۴۲۲
در پیِ تعارضِ سنت و مدرنیته، نظریات نویی از سوی دگراندیشان دینی مطرح شد که یکی از این نظریات در حوزه علوم قرآن، نظریه «نسخ آیات الفروع و بعث آیات الاصول» محمود محمد طه - صوفی و اندیشمند سودانی- است که به خاطر پیوند وثیقش با کارآمدی یا ناکارآمدی احکام قرآن نیازمند بررسی است. سخنان طه نشان می دهد که وی علاوه بر نظریه خود، به نسخ مصطلح نیز باور داشته است. نظریه طه را «نسخ معکوس» نام نهاده اند اما این نامگذاری دقت لازم را ندارد و بهتر آن است که این نظریه را جزء نسخ تمهیدی- با بسطِ دامنه مصداقی آن- بدانیم زیرا طه از نسخ مدنی بوسیله مکی سخنی نگفته است و عنوان نظریه او نیز ناظر به این نسخِ وارونه نیست. بنابراین مراد او این است که آیات مکی اصل و آیات مدنی فرعند و با توجه به مانایی اصل و ناپایداری فرع، باید آیات الفروع را با قوانین نو روزآمد کرد. نویسندگان مقاله، با بررسی نظریه مزبور به روش توصیفی- تحلیلی، اشکالات ذیل را در این نظریه قابل توجه می دانند: عدم اعلام تغییر پیام ابدیِ آیات مکّی بر اساس مقتضیات سیاسی مدینه از سوی پیامبر(ص)، عدم اعتراضِ مسلمانان به تغییر بنیادین پیام ابدی آیات مکّی، تقدّم زمانی ناسخ بر منسوخ در نظریه طه درحالی که شرط تحقق نسخ، تأخّر ناسخ نسبت به منسوخ است، عدم ارائه دلیل برای اصل دانستن همه آیات مکّی و فرع دانستن همه آیات مدنی و وجود تناقض در مبنا و فروع این نظریه.
۱۱۷۰۵.

راه حلی مؤمنانه برای زیست در دنیای مدرن: تحلیلی بر گفت وگوی ادیان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: گفت وگوی ادیان دین در دنیای مدرن روابط اسلام و مسیحیت نوسترا اتاته کلمه سواء

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۳ تعداد دانلود : ۴۰۳
در تاریخ روابط ادیان ابراهیمی، نمونه های فراوانی از تعاملات صلح آمیز و همراه با مسالمت جویی را می توان مشاهده کرد؛ اما بسیاری معتقدند گفت وگوی ادیان مسئله ای مدرن است و با نمونه هایی که در دنیای پیشامدرن اتفاق افتاده است، تفاوت بنیادین دارد. اینجا این پرسش مطرح می شود که چه چیزی گفت وگوی ادیان را از تعاملات صلح آمیزِ ادیان در گذشته جدا می کند و به آن هویتی متمایز می بخشد. مقاله حاضر برای پاسخ به این پرسش، به تحلیلِ مؤلفه های گفت وگوی ادیان پرداخته است. تحلیل این مؤلفه ها سه ویژگی را برجسته می سازد: تسلط ارزش های مدرن؛ ارتقای جایگاه دیگری دینی؛ و داشتن رویکرد عمل گرایانه. عمل گرایی، گفت وگوی ادیان را به امری فراالهیاتی بدل کرده است که می تواند با مبانی الهیاتیِ متنوع و متفاوت سازگار شود. ارتقای جایگاه دیگری دینی نیز خصوصیتی است که گفت وگوی ادیان را از تاریخچه تعامل های مسالمت آمیزِ ادیان جدا می کند. این دو ویژگی و دیگر ارزش های مدرنی که گفت وگوی ادیان را جهت دهی می کنند، همان وجه تمایزی اند که به گفت وگوی ادیان تشخص می بخشند و آن را به راهی برای بازسازی تعاملات ادیان در دنیای مدرن تبدیل می کنند.
۱۱۷۰۶.

اوصاف شیعیان واقعی؛ اسوه صبر و مقاومت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: صبر مقاومت ارزش ها صفات اخلاقی فضایل اخلاقی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۷ تعداد دانلود : ۳۴۲
این مقاله شرحی است بر کلام امیرمؤمنان علی علیه السلام در خصوص اسوه صبر و مقاومت، به عنوان ویژگی شیعیان واقعی. از منظر امیرمؤمنان علیه السلام شیعیان در سختی ها آرام و وزین و در مشکلات و ناگواری ها مقاوم و بردبار، و در رفاه و خوشی ها سپاسگزار می باشند. هرچند امروزه این اوصاف در قبال خدمت دیگران، از زمره ارزش ها و هنجارهای اجتماعی محسوب می شود، اما در کلام امیرمؤمنان علیه السلام این خصلت ها نه ازآن روست که آنها، هنجارها و ارزش های اجتماعی و عقلایی به شمار می آیند، بلکه هدف و خاستگاه آن ارزش ها والاتر و عالی تر از هدف و خاستگاه مدنظر عقلاست و مهم روش دستیابی به آنها با روش عقلا متفاوت است؛ کسب رضایت خدا؛ هدف شیعیان واقعی در کسب فضایل اخلاقی است. آسان ترین راهکار کسب فضایل اخلاقی، توجه به رضایت الهی است.
۱۱۷۰۷.

بررسی قلمرو و حکم تجری در فقه امامیه و شمول آن بر جرائم ناتمام(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تجری جرم ناتمام حکم ثانوی قبح فعلی قبح فاعلی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۱۸ تعداد دانلود : ۷۶۶
یکی از کاستی های حقوق کیفری کشور ما، عدم توجه کافی به موضوع تجری است؛ هر چند حکم تجری در بین فقها اختلافی است؛ ولی بی تردید در صورتی که تجری علیه مصالح عمومی و حق الناس باشد و حالت خطرناک متجری محرز شود، به تشخیص حاکم شرع، می توان او را تعزیر یا تحت اقدامات تأمینی و تربیتی قرار داد تا از جرم پیشگیری شود؛ چنین چیزی را قانون گذار مطمح نظر قرار نداده است. نکته دومی که در این مورد مغفول مانده است، عدم تبیین دقیق تعریف و قلمرو تجری است؛ طبق تعریف مشهوری که از تجری شده، قلمرو آن منحصر به موردی است که کسی طبق پندار قطعی خود با حکم الزامی شارع مخالفت عملی نماید، بعد معلوم شود عمل انجام شده مباح بوده است؛ اما از تعابیر برخی از فقهاء استنباط می شود که هرگونه مخالفت عملی با حکم الزامی شارع که اقدام کننده به مقصود خود نرسد، تجری محسوب می شود؛ بر این اساس، می توان به تعریف جدیدی از تجری دست یافت که قلمرو آن را، به جرائم ناتمام نیز تعمیم می دهد؛ این نوشتار سعی دارد، ضمن تبیین دیدگاه های مختلف فقها نسبت به قلمرو تجری، بر معنای گسترده آن تاکید نموده و جایگاه تجری را در حقوق کیفری ترسیم نماید؛ همچنین سعی دارد، منشأ اختلاف اصولیان در تجری را اجمالاً بررسی نموده، نظریه حرمت تجری را بر پایه حکم ثانویه تقویت نماید.
۱۱۷۰۸.

موضوعیت و طریقیت اعدام با شمشیر در اجرای قصاص(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: اعدام قصاص شمشیر شیوه اعدام

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۲۴ تعداد دانلود : ۶۹۲
شیوه متعارف اعدام، نهتنها در اسلام که در بسیاری از جوامع، اعدام با شمشیر بوده است. این شیوه از دو ویژگی رعبآور بودن و رنجآور بودن برخوردار است و به همین دلیل امروزه با ظهور اندیشههای حقوق بشری موردانتقاد واقع شده است. در فقه اهلبیت نیز در جرائم خاصی از جمله قصاص، اجرای اعدام با شمشیر توصیه شده است. اما از قدیم این مسأله مطرح بوده است که آیا اجرای قصاص با شمشیر یک حکم تعبدی است که تخلف از آن جایز نیست، یا امکان استفاده از شیوههای نوینی چون اعدام با چوبهدار، تزریق مواد کشنده یا استفاده از صندلی برقی نیز وجود دارد. در این مقاله پنج دیدگاه در این زمینه مطرح و ادلّه هریک بیان گردیده و در نهایت نتیجه گرفته شده است که اعدام با شمشیر به لحاظ فقهی موضوعیت ندارد و امکان عبور از آن وجود دارد؛ علاوه بر این، به لحاظ موضوعی نیز مسأله رنجآور بودن در اعدام با شمشیر ثابت نیست.
۱۱۷۰۹.

مبانی و آثار تربیت انسان منظم از منظر فلسفه تعلیم و تربیت قرآن بنیان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: انسان منظم فلسفه تعلیم و تربیت قرآن بنیان مبانی آثار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷۷ تعداد دانلود : ۳۲۵
هدف از این نوشتار، تبیین مبانی و آثار تربیت انسان منظم از منظر فلسفه تعلیم و تربیت قرآن بنیان می باشد. از لحاظ رویکرد تحقیق در زمره تحقیقات کیفی و قیاسی و از لحاظ روش، تحلیلی- استنباطی و از لحاظ شیوه گردآوری اطلاعات کتابخانه ای و فیش برداری است. خلاصه یافته های تحقیق چنین است: مبانی فلسفی تربیت انسان منظم شاملِ مبانی عامِ خداشناختی( وجود ناظم و وحدت ناظم)، هستی شناختی(آفرینش منظم و مرحله مند جهان)، دین شناختی(تقدم نزول آیات مکی بر آیات مدنی، نظم درونی آیات، نظم در تشریع، تقدم ایمان بر عمل صالح) و مبنای خاصِ انسان شناختی( آفرینش منظم و مرحله مند انسان، نظم شناسی فطری)؛ آثار تربیت انسان منظم، شاملِ دو دسته آثار نظری( تقدم و تأخر در مراحل تفکر، دور اندیشی) و آثار عملی(برنامه ریزی، احترام به قانون و مقررات، وقت شناسی و غیره) می باشد. واژگان کلیدی: انسان منظم، فلسفه تعلیم و تربیت قرآن بنیان، مبانی، آثار.
۱۱۷۱۰.

موقعیت «حسم ماده فساد» در رهیافت فقه حکومتی(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: حسم ماده فساد نهی از منکر فقه سیاسی فقه حکومتی مقاصد شریعت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۰۵ تعداد دانلود : ۳۲۰
«وجوب حسم ماده فساد» یکی از گزاره های پرکاربرد فقهی است که در فقه کلاسیک و در مسائل کهن و نوپیدای فقهی جایگاه ویژه ای دارد. به رغم این کاربرد وسیع، موقعیت این گزاره فقهی در فرایند استنباط دارای ابهاماتی است. نوشتار پیش رو با هدف روشن ساختن این موقعیت، به ویژه در رهیافت حکومتی به فقه، ادله و کاربردهای آن را در منابع فقه بررسی کرده است. بر پایه نتایج این پژوهش، وجوب حسم ماده فساد به عنوان یکی از مقاصد حکم و دلیل برخی احکام شرعی، ریشه در حکم عقل دارد. نگاه مقصدگرا به حسم ماده فساد می تواند در رویکرد حکومتی به فقه جایگاه ویژه ای یابد و به عنوان یکی از اهداف شریعت در سیاست گذاری های حکومت مؤثر باشد و بر پایه آن، حکومت مانع از بروز مظاهر فساد در جامعه شود. با بررسی مستندات و شواهد فقهی، این نتیجه حاصل می شود که وجوب حسم ماده فساد، چه در عرصه احکام اولی و چه در کاربردهای آن، با رویکرد حکومتی به فقه در موضوعاتی جاری است که مورد اهتمام شارع بوده و به عبارتی دارای مقاصد ضروری است و هرگونه ابهام، به سبب بی توجهی به ضابطه فوق است.
۱۱۷۱۱.

ابعاد پنهان قیامت و محاسبه اعمال در قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: شیخ مفید کراجکی ماهیت اراده بلخی کعبی معتزلة بغداد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۰ تعداد دانلود : ۳۱۸
شیخ مفید در میان متکلمان امامیه، جایگاه ویژه و ممتازی دارد و بی تردید تحلیل و تبیین او از آموزه های اعتقادی، نقشی تأثیرگزار در تحلیل تاریخ فکر امامیه خواهد داشت. ارادة خدا و ماهیت آن، از جمله آموزه هایی است که شیخ مفید پیرامون آن رساله ای مستقل تحریر کرده است و برخی شاگردانش همچون کراجکی، تبیین و تحلیل او را پرورانده اند. خط فکری شیخ مفید، اگرچه همانند تمامی متکلمان عدلیه اراده را حادث می داند، ولی ازیک سو بر اساس روش شناسی ای که در کلام ورزی خویش بدان التزام دارد، و از سویی دیگر بر پایة برخی از روایات، بین اراده خدا و ارادة انسان تفاوت می گذارد و به لحاظ وجود شناسی، اراده را همان امر مکوّن عینی و خارجی می داند. شیخ مفید در معنا شناسی صفت اراده، معتقد است: امکان انتساب صفت اراده به خداوند وجود ندارد و تنها به دلیل سمع می توان خداوند را مرید دانست. از این رو، استمعال این صفت را برای خداوند مجازاً روا می دارد. اما این تبیین را پیش تر برخی از معتزلیان بغدادی، همچون بلخی کعبی، هم ارائه کرده و برای آن دلیل اقامه نموده بودند. بعید نیست اقبال شیخ مفید به رویکرد و تحلیل معتزلیان بغدادی، به دلیل همسو انگاری این دیدگاه با روایات امامیه بوده باشد.
۱۱۷۱۲.

سبک شناسی ساختارگرایانه خطبه 87 نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: نهج البلاغه خطبه 87 سبک شناسی ساختار گرایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۳۲ تعداد دانلود : ۳۱۶
نهج البلاغه بعد از قرآن کریم از ارزشمندترین متون دینی به شمار می آید و پژوهشگران سعی در بررسی آن از ابعاد مختلف علمی وادبی نموده اند، زیرا این کتاب در بردارنده سخنان گرانبهای امام علی (ع) است که در اوج فصاحت وبلاغت قرار دارد وموضوعات مختلفی را در قالب بهترین الفاظ وبه صورتی هنرمندانه بیان کرده است. خطبه 87 نهج البلاغه یکی از زیباترین خطبه هایی است که از محبوب ترین بندگان خداوند وتوصیف ویژگی های آنان سخن می گوید ووجه تمایز شان رابا فاسقان وجاهلان بیان می دارد. در این مقاله سعی بر این است به شیوه توصیفی– تحلیلی واز منظر سبک شناسی ساختارگرا به بررسی خطبه 87نهج البلاغه در سطحهای فکری، آوایی، نحوی، بلاغی(دلالی) بپردازد و زیبایی های سبک امام (ع) را در بیان اندیشه هایش نشان دهد. یافته های پژوهش بیانگر این است که سطوح سه گانه آوایی، نحوی وبلاغی به صورتی منسجم وبه هم پیوسته افکار واندیشه های امام (ع) را بیان می کند ودر راستای سطح فکری در حرکت هستند. سطح آوایی با موسیقی ای که به واسطه تکرار حروف وسجع وجناس ایجاد کرده است از یک سو سبب انتقال این مفاهیم شده است واز سوی دیگرسطح نحوی با جمله های خبریه و فزونی جمله فعلیه وتتابع اضافات وادات همپایه ساز سبب بیان معنا ومقصود مورد نظر امام علی (ع) به مخاطب گردیده است؛ همچنین سطح بلاغی نیز با صنایع لفظی وبدیعی به زیباتر شدن کلام ودرک معنای مورد نظر امام (ع) کمک کرده است ولفظ در خدمت معنای مورد ایشان قرار گرفته است.
۱۱۷۱۳.

بررسی تطبیقی قرآن و تورات در نقل قصه حضرت یوسف(ع) از چاه تا رهائی از زندان

کلید واژه ها: حضرت یوسف† قرآن تورات کریم بررسی تطبیقی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۶۵ تعداد دانلود : ۸۸۵
یکی از مهم ترین روش های قرآن در بیان عقاید و معارف الهی، روش قصه گویی است. این روش می تواند توجه همگان را به خود جلب کرده و آن ها را مجذوب مفاهیم خود کند. قصه های قرآن فقط داستان و سرگرمی نیستند، بلکه معارفی انسان ساز و عبرت آموز در قالب قصه هستند که ما را به سوی هدایت راهنمایی می کنند و صد البته زیبا و جذاب هستند؛ چرا که در آن ها همه نوع داستانی اعم از خانوادگی، مبارزه و پیروزی، عاطفی و . . . وجود دارند. داستان حضرت یوسف هم یکی از داستان های زیبا و جذاب قرآن است که بین قرآن و تورات مشترک است. البته بین نوع داستان گویی و شخصیت های این داستان در قرآن و تورات اختلاف فراوان است و نوع نگاه قرآن به این داستان نشان از حقانیت این کتاب آسمانی دارد؛ زیرا بدون هیچ گونه صحنه ی زشت یا تهمت به پیامبران و بد گفتن از آنان، داستان را بیان می کند. در این مقاله با بررسی تطبیقی میان قرآن وتورات در این قصه و با استفاده از کتب تفاسیر و... به مشابهت و تفاوت های دو کتاب در نقل ماجرا دست یافتیم که هر کدام در نوع خود پرده از حقایق بزرگی درباره قرآن برمی دارد که تأمل در آن بر حقیقت ایمان به قرآن تأثیر بسزا دارد.
۱۱۷۱۴.

استنباط مدل های گوناگون یقین با نظر به امکانات درونی حکمت متعالیه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: یقین یقین معرفت شناختی یقین فلسفی یقین عینی یقین پیشاتأملی ملاصدرا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۸ تعداد دانلود : ۶۸
در معرفت شناسی معاصر مدل های گوناگونی از یقین مطرح شد: همانند یقین روان شناختی، یقین معرفت شناختی، یقین اخلاقی، و یقین عینی و ذهنی. در این جستار سعی می شود بر پایه مدل های یقین در معرفت شناسی معاصر و امکانات درونی فلسفه ملاصدرا، مدل هایی از یقین در حکمت متعالیه استنباط و عرضه شود. بنابراین، پرسش پایه این جستار به این قرار است: چه مدل هایی از یقین در فلسفه ملاصدرا استنباط پذیر است؟ دستاوردهای این پژوهش عبارت اند از: یکم. برحسب تطورات فکری ملاصدرا، هفت مدل از یقین در فلسفه ملاصدرا  استنباط پذیر است که عبارت اند از: یقین معرفت شناختی، یقین فلسفی یک، یقین فلسفی دو، یقین شهودی تام، یقین اخلاقی و روان شناختی، یقین عینی و ذهنی، یقین پیشاتأملی؛ دوم. می توان ملاصدرا را در فقره یقین به اعتباری برون گرا و به لحاظی درون گرا دانست؛ سوم. یقین پیشاتأملی به مثابه بنیان همه مدل های یقین در فلسفه ملاصدراست. یعنی بدون یقین پیشاتأملی هیچ یقینی شکل نمی گیرد. این پژوهش مسبوق به سابقه نیست
۱۱۷۱۵.

بررسی تطبیقی اندیشه های کلامی ابن تیمیه با شیعیان اثنی عشری با تکیه بر روایات ام سلمه(س) از رسول خدا(ص)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ابن تیمیه وهابیت ام سلمه (س) رسول خدا (ص) شیعه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۲ تعداد دانلود : ۹۷
به سبب شهرتِ تضاد اندیشه های کلامی ابن تیمیه با دیگر فرقه های اسلامی و به ویژه شیعیان اثنی عشری، با نگاه تقریب و ایجاد زمینه وحدت و ترویج تفکر صواب و رفع اندیشه های باطل در فضایی خالی از تعصب نابجا، با روش تطبیقی به مقایسه چندین موضوع، با محوریت روایات رسیده از ام سلمه(س) -که مورد احترام فریقین است- پرداخته و بدین نتیجه دست یافتیم که؛ نظر ابن تیمیه، با شیعیان اثنی عشری؛ الف. در برخی موارد کاملاً موافق:(1. جواز گریه بر میت؛ 2. جواز زیارت قبور؛ 3. جواز سلام و دعا بر مردگان و تأثیرپذیری آنان از زندگان)؛ ب. و در برخی موارد موافقت نسبی:(1. ابن تیمیه، مسئله توسل و جواز آن را منوط به زمان حیات شخص مورد توسل می داند ولی شیعه اعم از زمان حیات و ممات آن را جایز می داند، 2. ابن تیمیه بنا بر قولی مسئله تبرک را فقط در مورد کعبه قبول دارد، ولی شیعه مسئله تبرک را در تمام آثار انبیای الهی و صالحان و اماکن مقدسه می پذیرد)؛ ج. و تنها در برخی مسائل اختلاف نظر وجود دارد: (1. تعیین مصداق اهل بیت رسول خدا(ص)؛ 2. وجود فضائل خاص بر اهل بیت(ع)، مانند مسئله عصمت و برتری آنان بر دیگران؛ 3. وجود علم غیب بر انبیاء و اولیاء الهی؛ 4. برپایی مجالس عزا بر اموات؛ 5. نوحه سرایی؛ 6. شدّ رحال) و این اختلاف را، بیشتر باید در مواردی چون اختلاف در منابع روائی این دو مکتب جستجو کرد.
۱۱۷۱۶.

بررسی رویکرد کلامی شیعی به جایگاه مصلحت در استنباط احکام شرعی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: کلام شیعی فقه شیعه مصلحت احکام شرعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۸ تعداد دانلود : ۷۳
اصل مصلحت یکی از اصول اساسی در استنباط احکام شرعی در فقه شیعه است. مرجعیت مصلحت به عنوان منبع استنباط احکام شرعی ریشه در مبانی کلامی این اصل و قاعده دارد. در این مقاله به بررسی جایگاه مصلحت در اجتهاد و استنباط احکام شرعی با رویکرد کلامی شیعه پرداخته شده است. پژوهش حاضر پژوهشی توصیفی– تطبیقی است که به شیوه کتابخانه ای بر اساس تحلیل اسناد منابع کلامی و فقهی شیعه در زمینه اصل مصلحت انجام شده است. مبانی کلامی مصلحت در نظام تشریع از دیدگاه شیعه شامل عناصری همچون، کمال و سعادت، علم الهی، عدل الهی، حکمت الهی، حسن و قبح عقلی است. عنصر مصلحت صرفاً در نظام تشریع خدای متعال و در فرایند تشریع قوانین آسمانی مطمح نظر نیست، فرایند حاکمیت حاکم اسلامی در عصر حضور و غیبت نیز، در دایره این بحث بوده، دقیقاً به همین جهت اهمیت آن، دوچندان می گردد. در بررسی رویکرد کلامی شیعی به مصلحت این گونه نتیجه گیری می شود که تبعیت احکام از مصالح و مفاسد نفس الامری، از نتایج گزاره کلامی معروف در کلام شیعه است که می گوید: افعال خداوند متعال هدفمند است و فعل گزافی (بدون غرض و هدف) برای او محال است.
۱۱۷۱۷.

تمایز سیره و آموزه های شریعت گرای ائمه اثنی عشر(ع) با گمانه های صوفیانِ اباحی گر(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ائمه (ع) اباحی گری شریعت گریز صوفیان گمانه سقوط تکلیف

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۳ تعداد دانلود : ۵۰۷
یکی از جریان هایی که اندیشه اصیل اسلامی را به مخاطره انداخته، جریان شریعت گریزِ اهل اباحه است. گمانه های این جریان که بعضا در میان برخی از مسلمانان خود را نشان داده و به ترک ظواهر شریعت توسط ایشان منجر شده، با اصول و مبانی اندیشه های شریعت گرای ائمه اثنی عشر(ع) همخوان نیست. پژوهش حاضر که با بهره گیری از شیوه توصیفی- تحلیلی سامان یافته، به این نتیجه رسیده که اباحی گری های مدعیان تصوف و عرفان، عمدتاً ناشی از گمانه های انحرافی ازجمله تصور برداشته شدن تکلیف در صورت رسیدن به یقین، تأویل واجبات و محرمات، گمانه حلول و اتحاد و گمانه های ملامتیه بوده است. با استناد به سیره پیشوایان و آموزه های دینی از جمله: تأکید دائمی بر انجام عبادات، احکام شرعی و ترک گناهان، تأکید بر نادرستی تأویلات اباحی گونه، برخورد با گمانه های ملامتیه و نفی اتحاد بدن عارفان با خداوند می توان نادرستی گمانه های شریعت گریزِ مدعیان تصوف را به اثبات رساند.
۱۱۷۱۸.

Concepts of Order, a Common Root: The Search for Justice

نویسنده:
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۵ تعداد دانلود : ۱۵۷
Since time religions have given people answers to the essential questions of life – including those that regard living together. Let us be reminded of to the so-called “Golden Rule”, which is found in many religions. We might also recall the Catholic Social Teaching, which in the course of recent history gave and still gives answers to questions and problems of human coexistence in view of numerous social and political challenges. It should not go unmentioned that Islam sees itself as a political religion - religion and politics are inseparably linked to each other in Islam. The always relevant answers of the different world religions to the questions of living together are based on different and differentiated philosophical-theological concepts. But despite all these differences, are there not similarities that need to be worked out and made fruitful for the present in the face of a growing global heterogeneity and global challenges?
۱۱۷۱۹.

نگرشی برارتباط زمین دنیوی و بهشت اخروی درآیه ۷۴ سوره زمراز منظرمفسران

نویسنده:

کلید واژه ها: ارتباط قیامت زمین دنیوی بهشت اخروی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶ تعداد دانلود : ۳۶
از مسائل مطرح درباره قیامت، تغییرات جهان مادی و از جمله زمین دنیا و رابطه آن با پهشت است. خداوند در آیه ۷۴ سوره زمر می فرماید: ،آن زمین را به میراث، به ما داد و اکنون در هر جای بهشت که بخواهیم مکان می گیریم». مفسران، ذیل این آیه، اقوال مختلفی را ذکر کرده و بیشتر ایشان معتقدند مقصود از «ارض)» در آیه. که به مومنین آرث داده می شود، زمین آخرتی است . برخی نیز استعمال لفظ «ارض) را از باب استعاره دانسته اند. بعضی از مفسران نیز با توجه به مبانی و اصل سیاق و آیات نظیر آیه مذکور، معتقدند که زمین دنیوی از بین نمی رود؛ بلکه تبدیل به زمینی دیگر می گردد که از آن، به بهشت تعبیر شده است . در این پژوهش سعی شده با شیوه کتابخانه ای و روش توصیفی- تحلیلی، نظر مفسران در این زمینه، بررسی و تبیین گردد. براساس نظر برخی از معاصرین همچون علامه طباطبایی و یت له جوادی آملی، بین زمین دنیایی و بهشت. اتحاد نوعی وجود دارد و بهشت. حالت اخروی زمین دنیایی و چهره ملکوتی همین زمین است. این دیدگاه، متکی برسیاق آیات و شواهد روایی است که به نظر می رسد از دقت بیشتری برخوردار است.
۱۱۷۲۰.

عینیت ذات و صفات الهی در اندیشه ابن سینا،شیخ اشراق و ملاصدرا

کلید واژه ها: ذات الهی صفات عینیت ابن سینا شیخ اشراق ملاصدرا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹ تعداد دانلود : ۳۰
مسائل اعتقادی، زیربنای تفکّر انسان است و تمام باورها، اندیشه ها، حرکات و سکنات او، بر اساس اعتقاد انسان شکل می گیرد. بر این اساس است که شرط پذیرش در مباحث اعتقادی، تکیه بر برهان، استدلال، یقین و علم است. نوشتار حاضر با محوریت عینیت ذات و صفات الهی در اندیشه حکما، به روش کتابخانه ای و با بهره گیری از منابع فلسفی، سعی در بررسی دقیق توحید صفاتی از منظر حکمایی همچون ابن سینا، ملاصدرا و شیخ اشراق دارد. این پژوهش نشان می دهد نظر صحیح در نحوه اتصاف واجب تعالی به صفات حقیقی مانند علم و قدرت و حیات و ... این است که اولاً واجب تعالی در مرتبه ذات، واجد همه صفات کمالی است؛ ثانیاً این صفات، موجب کثرت ذات و باعث ترکب آن نمی شود، بلکه هر یک از این صفات، عین ذات و تمام ذات اوست؛ و ثالثاً هر کدام از این صفات، عین یکدیگر می باشند.  

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان