درخت حوزه‌های تخصصی

علوم اسلامی

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی ادبیات عرب تاریخ اسلام و سیره تصوف و عرفان اسلامی تفسیر و علوم قرآن حدیث و علوم حدیث علوم غریبه فقه و اصول گروه های ویژه منطق، فلسفه و کلام اسلامی
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین
فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۹٬۶۲۱ تا ۹٬۶۴۰ مورد از کل ۷۳٬۴۵۳ مورد.
۹۶۲۱.

حقیقت انسان از نظر شیخ مفید و سید مرتضی

نویسنده:
منبع: کلام حکمت سال سوم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۵ 9 - 22

کلید واژه ها: حقیقت انسان روح بدن شیخ مفید سید مرتضی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۲۷ تعداد دانلود : ۳۵۰
حقیقت و ماهیت نفس، روح و بدن و رابطه آنها با یکدیگر از مسائلی است که تأثیر اساسی در آموزه انسان شناسی، معاد و سرنوشت اخروی انسان دارد. در این زمینه دو دیدگاه مطرح است: برخی متکلمان حقیقت انسان را جوهر مجرد متعلق به بدن می دانند؛ برخی متکلمان برآنند که نفس همین هیکل محسوس و مشهود است که روح در منافذ آن حلول کرده است. شیخ مفید از دیدگاه اول طرفداری کرده است و حقیقت انسان را جوهر بسیط و غیر مادی قائم به خود می داند و بدن را فقط وسیله کارکرد در ظاهر می داند، اما شاگرد وی سید مرتضی رویکرد دوم را پذیرفته است و اعتقاد به یگانگی نفس و بدن انسان زنده و مکلف را مجموع این شخص ظاهر و هیکل مشهودی می داند و روح یا به تعبیر وی هوایی لطیف در منافذ آن جاری است.
۹۶۲۲.

امکان سنجی فقهی تصدی گری بانوان در مناصب مشوبِ به ولایت

نویسنده:
منبع: فقه دولت اسلامی سال اول پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۲

کلید واژه ها: فقه کارگزار کارگزار زن مناصب ولایی جواز تصدی گری زنان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۹ تعداد دانلود : ۲۷۸
از جمله مسائل مهم مربوط به فقه کارگزار مسئله مربوط به تصدی گری زنان در دولت اسلامی است. پرسش فقهی مشخص در این زمینه این است که: حکم تصدی زنان برای پست های مشوبِ به ولایت چیست؟ به بیان دیگر بحث بر سر این است که در تصدی مناصب ولایی، شرط ذکورت اعتبار شده است یا خیر؟ در این باره دو اندیشه وجود دارد: اندیشه اعتبار ذکورت و اندیشه عدم اعتبار ذکورت. هر کدام از دو دیدگاه فوق الذکر ادله ای را مورد استناد خود قرار داده اند. «اطلاقات و عمومات از کتاب و سنت، اطلاق مقبوله ابن حنظله، برداشت اطلاق و شمول از عهدنامه مالک اشتر و برخی اعتبارات عقلی و عقلایی مستظهر به نصوص شرعی» از جمله ادله ای است که دیدگاه اعتبار ذکورت مورد استناد قرار داده است. مقاله حاضر پس از مرور ادله مزبور، دیدگاه عدم اعتبار ذکورت را مورد امکان سنجی فقهی قرار داده و بدین منظور ادله شرعی در این خصوص را –اعم از ادله نقلی عام یا خاص مباشر و تمام آنچه از عناصر به حق دخیل در مسأله است- را مورد بررسی قرار داده و به جواز این مهم تمایل پیدا کرده است. در صورت عروض عناوین ثانوی و طرح این پرسش که: آیا به دلیل برخی عوارض ثانوی می توان فتوا به منع تصدی زنان داد؟ نیز می توان با تفاوت نهادن بین جهات اولی و ثانوی و بار نکردن حکم یکی بر دیگر، گفت: تصدی زنان در این صورت اشکال ندارد، لکن فلان رفتار و فلان کردار حرام است.
۹۶۲۳.

The Notion of “Light” Interpreted in "The Niche of the Lights" of Al-Ghazali(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: pure life, Volume ۷, Issue ۲۴, Autumn ۲۰۲۰ 101 - 109

کلید واژه ها: Quranic Studies Light Surah Light Verse The Niche of the lights al-Ghazali

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۸ تعداد دانلود : ۱۵۸
Since the revelation of the Holy Qur'an to the Prophet Mohammad, Muslim thinkers have been interested in the interpretation of the 35th verse of the Surah "Light". From Fārābi, Avicenna and Sohrawardi to contemporary Islamic scholars, the structure, content and symbolism of this verse, reputed by the title of the verse of the Light, have been studied and commented on several methods. Imam Abu Hamed Mohammad Al-Ghazali (1058-1111), the Great Iranian Master of jurisprudence, theology, ethics, philosophy, logic and gnostic has written a very concise essay on this subject, in order to answer the question of a disciple who asks him to interpret this qur'anic verse. This book, written in Arabic, is called "Mishkat-al-Anwar", which means "The Niche of the lights". In this article, we will faithfully follow the approach taken by Al-Ghazali, this famous Muslim thinker, who was born in Iranian region of Khorasan at the time of the Seljukide dynasty, to explain the qur'anic notion of the Light.
۹۶۲۴.

طمأنینه در نگاه عرفانی امام خمینی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: متین سال بیست و دوم زمستان ۱۳۹۹ شماره ۸۹ 131 - 154

کلید واژه ها: امام خمینی ره طمأنینه طمأنینه محض طمأنینه اجتماعی کمال

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۹ تعداد دانلود : ۱۹۳
طمأنینه در عرفان امام خمینی به عنوان مقامی پیش از مرتبه مشاهده مطرح شده است. امام ضمن بیان بسترهای شکل گیری طمأنینه، آثار طمأنینه را نیز بیان کرده اند و سخن از فواید طمأنینه نیز گفته اند؛ امّا در این مقاله ضمن توضیح مفهوم طمأنینه از نگاه امام و آثار و فواید آن، به بررسی دو نکته بدیع «مفهوم طمأنینه محض» و «طمأنینه اجتماعی» در عرفان ایشان می پردازیم. بی شک تبیین عرفانی مقام طمأنینه، بر اساس مبانی نظری فردی که در اوج تکانه های حکومت داری و سیاست ورزی، مدعی داشتن «قلبی آرام و روحی مطمئن» است، روشنگر یک راهبرد در سیر و سلوک عملی نیز خواهد بود. این پژوهش از منابع کتابخانه ای و به روش تحلیلی انجام شده است و در پی اثبات فرضیه اعتقاد امام به حالات نفسانی محض و وجود عنصری با عنوان طمأنینه اجتماعی در عرفان امام به عنوان موضوعی نوآورانه در عرفان اسلامی است.
۹۶۲۵.

نقد و بررسی دیدگاه فرهنگستان علوم اسلامی در علم دینی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: حکمت اسراء بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۳۵ 93 - 128

کلید واژه ها: علم علم دینی فرهنگستان علوم اسلامی سید محمدمهدی میرباقری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۷۷ تعداد دانلود : ۴۸۵
سید محمدمهدی میرباقری با بسط نظریه مرحوم سید منیرالدین حسینی، علم دینی را به گونه ای خاص تعریف و تبیین کرده است که به نظریه فرهنگستان علوم اسلامی مشهور است. این مقاله درصدد تحلیل و بررسی مبانی و اصول این نظریه و نشان دادن نقاط قوت و ضعف آن است. در تحقیق حاضر ابتدا سعی شده تا تصویر روشنی از این نظریه و استدلال های آن به دست داده شود، و سپس با دقت در اصطلاحات به کاربرده شده، مبادی تصوری آن مورد بررسی قرار گرفته است. همچنین با موشکافی استدلال های این نظریه نشان داده می شود که برخی از مبادی تصدیقی آن مشتمل بر مغالطاتی است که به نتایجی غیرمنطقی می انجامد. در پایان نیز به برخی لوازم غیرقابل قبول این نظریه اشاره شده است
۹۶۲۶.

خوانش داستان های قرآن کریم از منظر ترمینولوژی ادبیات داستانی

نویسنده:
منبع: مطالعات سبک شناختی قرآن کریم سال سوم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۶) 161 - 187

کلید واژه ها: قرآن داستان قصه ترمینولوژی داستان تطبیق

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۳ تعداد دانلود : ۲۰۵
قصه به عنوان پایدارترین و شناخته شده ترین روش برای انتقال داشته های بشری، از قدیم الایام همواره رموزی در خود داشته که بشر را برای ساعات متمادی با خود همراه کرده و به داشته هایش افزوده که البته نشان از اهمیت جایگاه قصه در بین انسان هاست. قرآن کریم به واسطه ی اعجازش، سخنان بسیاری جهت ارائه به انسان ها دارد و به واسطه ی اینکه از سوی خداوند متعال برای آدمیان فروفرستاده شده، پند و اندرزهایش را جز بصورت مستقیم گویی، در قالب قصص نیز طرح کرده که بنی بشر چنین تلقی از آن نداشته باشد که این کتاب صرفا به جهت امر و نهی به دستش رسیده است. البته قرآن یک فرستاده ی آسمانیست و امکان مقایسه با ادبیات صرف که آفریننده اش انسان زمینی است وجود ندارد. جهت ایجاد ارتباط بین قصص قرآن و ادبیات داستانی در این مقاله چند قصه ی مهم قرآنی را انتخاب کرده و نگاهی روشن به ترمینولوژی داستان نویسی کرده ایم. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد که قرآن از منظر حجم نگارش داستان ها، دارای انواع قصص رایج در جهان داستان نویسی و دارای شخصیت پردازی حساب شده است و برای هر قصه، شروع و نتیجه ای خاص در نظر گرفته است که نشان از به روز بودن همیشگی این معجزه الهی برای انسان هاست و این مسئله نمود عینی بومی نگاه کردن و جهانی اندیشیدن است. این مقاله به روش کتابخانه ای و بصورت توصیفی- تحلیلی نگارش یافته است.
۹۶۲۷.

تحلیل دیدگاه سید مرتضی(ره) پیرامون آگاهان به تاویل بر اساس آیه 7 سوره آل عمران با رویکرد ادبی و کلامی

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تأویلات قرآنی دوره سوم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۴ 17 - 31

کلید واژه ها: تاویل محکم و متشابه سید مرتضی (ره) تفسیر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۹ تعداد دانلود : ۲۶۰
آیه 7 سوره آل عمران که از آیات کلیدی به شمار می آید؛ قرآن را به محکم و متشابه تقسیم می کند و فهم متشابهات بر همگان آشکار نیست مگر کسانی که «تاویل» آن را می دانند. مفسرین بسیاری از قرون نخستین نزول قرآن تا کنون معنای «تاویل» را مورد بررسی قرار داده اند. ضروری است که در تحلیل و بررسی هر تفسیری ابتدا مباحث ادبی آن، مورد توجه قرار گیرد و هدف از پژوهش حاضر، آن است که با گردآوری اطلاعات به شیوه کتابخانه ای و پردازش آن ها با روش توصیفی _تحلیلی، ابتدا مفهوم «تاویل» از دیدگاه سید مرتضی را تبیین کند و سپس به تحلیل و بررسی آیه فوق با رویکرد ادبی و کلامی از منظر وی بپردازد. نتایج حاصل از این نوشتار حاکی از آن است که: «تاویل» از دیدگاه سید مرتضی(ره) معنایی خلاف ظاهر آیه می باشد و تبیین مفهوم «تاویل» ارتباط مستقیمی با نقش «واو»، «الا» و ضمیر«ه» در جمله«وَ ما یَعْلَمُ تَأْوِیلَهُ إِلاَّ اللَّهُ» دارد. سید مرتضی(ره) دیدگاه سومی که ارائه می کند، با توجه به اعتقادات کلامی که دارد با نظر نهایی ایشان سازگار تر است و در نتیجه از نظر او «واو» در آیه استیناف است نه عاطفه و تاویل متشابهات که قیامت و اوصاف آن را شامل می شود مفصل و معین آن را جز خداوند متعال کسی نمی داند.
۹۶۲۸.

بوطیقای قرآن (درآمدی بر سبک شناسی قرآن)(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: پژوهش های قرآنی سال بیست و پنجم زمستان ۱۳۹۹ شماره ۴ (پیاپی ۹۷) 5 - 24

کلید واژه ها: قرآن بوطیقا شعر متن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۷ تعداد دانلود : ۶۸۱
بررسی ادبی متن مقدس بهویژه متن قرآن، یعنی بررسی آن بهمثابه یک اثر ادبی فاخر و گرانسگ و تأثیرگذار؛ چون متون مقدس، برخلاف آثار ادبی در سنّتهای یونانی، عبری و ...، تافتهای جدابافته از تاروپود حماسه (epic)، غنا (Lyric) و نمایش (dram) است. متن قرآن را میتوان با دو رویکرد بررسی نمود: 1- رویکرد دینی- معرفتی، 2 رویکرد ادبی. در رویکرد ادبی، هدف یافتن پیوستگی (Continuitis) است و در رویکرد دینی معرفتی، در پی یافتن ناپیوستگی. در رویکرد ادبی بهصراحت میتوان از وحیانی بودن متن قرآن دفاع کرد، چون قرآن بهصراحت از تقلیدناپذیری متن خود سخن میگوید (بقره: 23، هود: 13، اسراء: 88، طور: 3433). بدیهی است که ویژگی تقلیدناپذیری در حوزه ادبیت متن است، چون مخاطب این آیات، منکران قرآن هستند، نه مؤمنان به آن. مقاله حاضر از بخشهای زیر شکل گرفته است: 1 مبانی نظری بوطیقای قرآن، 2 تبیین برتری رویکرد ادبی در بررسی متن قرآن، 3 شعریّت متن قرآن و رخدادهایی در دریافت نومسلمانان؛ به این معنا که متن دینی و معرفتی قرآن از ویژگیهای شعری بهره فراوان برده است.
۹۶۲۹.

تأثیر بهره گیری از راهبرد «بسط» در میزان کفایت و مقبولیت ترجمه های صفارزاده، مجتبوی و فولادوند از قرآن کریم(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: پژوهش های قرآنی سال بیست و پنجم زمستان ۱۳۹۹ شماره ۴ (پیاپی ۹۷) 25 - 44

کلید واژه ها: قرآن کریم بسط ترجمه کفایت و مقبولیت الگوی گارسس

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۴ تعداد دانلود : ۲۰۲
راهبرد «بسط» یکی از تکنیکهای ارزیابی کیفیت در دیدگاه گارسس مشتمل بر «توضیح، تعریف، بسط نحوی، بسط معنایی، بسط خلاقانه، بسط ساده» بوده که در سه سطح معنایی-واژگانی، نحوی و سبکی آن میگنجند و در نهایت میزان ویژگیهای مثبت و منفی بیانگر کفایت و مقبولیت را نقد و بررسی میکند. پژوهش حاضر با رویکردی تحلیلی از نوع مقابلهای، بسامد انواع تکنیکهای بسط را در سه ترجمه فولادوند با محوریت ترجمه وفادار، مجتبوی با محوریت ترجمه ارتباطی و معنایی، و صفارزاده با محوریت ترجمه آزاد از سورههای نبأ، تکویر و مطففین بررسی کرده است. سپس با تکیه بر آمار و نمودار، مقادیر بهدست آمده مقایسه شده و میزان افزودههای منفی و مثبت از لحاظ کفایت و مقبولیت مشخص گردیده است. برآیند پژوهش نشان داد افزودهها در سطوح معنایی و نحوی باعث تغییرات فراوانی در سطح سبکی متن ترجمه شده، بهطوری که درصد چشمگیری در کفایت منفی مشاهده میشود. بر اساس الگوی گارسس، ترجمه معنایی مجتبوی در کابرد راهبرد بسط، به نسبت کفایتِ مثبت بالایی که دارد، از مقبولیت منفی کمتری برخوردار بوده و کفایت و مقبولیت ترجمه وی بیشتر از دو ترجمه آزاد صفارزاده و وفادار فولادوند میباشد.  
۹۶۳۰.

گریزناپذیری تأویل(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: پژوهش های قرآنی سال بیست و پنجم زمستان ۱۳۹۹ شماره ۴ (پیاپی ۹۷) 45 - 64

کلید واژه ها: تأویل تأویل دلالی ضرورت تأویل تأویل مصداقی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۰ تعداد دانلود : ۲۴۸
این نوشته کوشیده تا با گزارش رویکرد تحریمی و عارضههای منفی تأویل، جنبههای ایجابی آن را با استناد به منابع دینی و به روش استقرائی از سویی و به روش تحلیلی از سوی دیگر، در معرض دید و داوری قرار دهد. گذشته تاریخی تأویل، بهویژه در قرون اولیه اسلامی، نگاه منفی به تأویل، در حد ویرانگری آن، بسیار شدید است، اما بسیاری از کسانی که با آن مخالف هستند، ناگزیر از پذیرش آن شدهاند. تأویل با توجه به گونههای مختلف آن، یعنی گونه کلامی/ اصولی و دلالیاش بیش از هر گونه دیگر، هم مورد استفاده است، و هم مورد تاختوتاز. بیشترِ نوشتههای تفسیری و شرحالحدیثی اکنون، از تأویلهای دلالی بهمعنای توجیه ظاهر کلام و عدول از آن و ارائه معنایی غیر از معنای ظاهری است، و بیشتر کاربرد تأویل در متون اسلامی، ناظر به این مفهوم نیست و ناظر به عینیت و مصداق خارجی است. آنچه این نوشته دنبال کرده، توجه به تأویل دلالی و اصولی، با رعایت ضابطه های زبانی و متنی است.
۹۶۳۱.

نگاهی مفهومی و آماری به روابط همسران از منظر قرآن کریم(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: پژوهش های قرآنی سال بیست و پنجم زمستان ۱۳۹۹ شماره ۴ (پیاپی ۹۷) 65 - 86

کلید واژه ها: روابط زوجیتی خانواده زوجین قرآن کریم تحلیل مضمون

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۶ تعداد دانلود : ۳۱۰
«خانواده» نهادی مهم و بیبدیل و متشکل از اعضا و روابطی است و کارکردهای متعددی را در سطوح فردی و اجتماعی ارائه میدهد. یکی از زیرمنظومههای ارتباطی در خانواده، زیرمنظومه روابط زوجیتی یا روابط همسران بهعنوان رکن اصلی تشکیل و نگهداشت آن میباشد و در آیات متعددی از قرآن توصیف شده است. این پژوهش با نگاهی مفهومی و آماری، با هدف بررسی نظام روابط زوجیتی در قرآن، با رویکرد کیفی و مبتنی بر تکنیک «تحلیل مضمون»، به بررسی تمامی آیات مربوط و استخراج مفاهیم و مقولات نهفته در آنها اقدام نموده است. نتیجه آنکه روابط زوجیتی در قرآن با دو مقوله کلان «اصول اخلاقی حاکم بر روابط» و «گستره حقوق و تکالیف» قابل توصیف است. مقوله اول، 12 مفهوم و 68 شاهد و مقوله دوم، 6 مفهوم و 48 شاهد از آیات را دربر دارند. نظام روابط زوجیتی در قرآن نسبت به شاخص «جنسیت» حساس بوده، الگوهای متفاوتی را برای هر یک از زوجین ارائه نموده است.
۹۶۳۲.

بازشناسی مفهوم و ماهیت بدعت از دیدگاه مفسرین

نویسنده:
منبع: تفسیرپژوهی سال هفتم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۱۴ 142 - 111

کلید واژه ها: بدعت ماهیت تفسیر مفسران قرآن کریم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۸ تعداد دانلود : ۱۴۲
بدعت از عناوین پرچالش و پرکاربرد بین مسلمانان است که هرگروه و مذهبی سعی در استفاده ابزاری از آن به نفع خود است. در این میان مفسرین متقدم و متأخر، نگاه های متنوع و چالش انگیزی به این موضوع داشته اند تا جایی که هر کدام از آنان، گروه مقابل خود را متهم به بدعت گذاری کرده است. سوال اصلی این تحقیق آن است که مفسرین متقدم و متأخر چه دیدگاه هایی نسبت به ماهیت و مولفه های بدعت داشته و علل تنوع نگاههای آنان چیست؟ بر این اساس نویسندگان در این مقاله در سدد آنند که با توجه نظرات مفسرین شیعه و اهل تسنن در باب معنای لغوی و اصطلاحی بدعت، به مولفه های این موضوع دست یافته و علل تنوع این مفاهیم را از مسئله بدعت مورد تحلیل و بررسی قرار دهند. نتایج این پژوهش نشان دهنده آن است که مفسرین، بدعت را به مثابه مفاهیمی همچون: «امرنوظهور»، «گزاره ی غیردینی»، «تشریع»، «حدوث» و «مخالفت» انگاشته ، که این تنوع دیدگاه های آنان، ریشه در «تقسیم بندیهای متناقض»؛ «فرق ننهادن مفهوم بدعت با مفاهیمی چون: اختراع، نوآوری، سنت و تشریع» و «اختلافات اعتقادی و مذهبی مفسرین» داشته و باعث شکل گیری و رشد اندیشه های سلفی در جامعه و فضای اتهام به بدعت گذاری در بین فرق و مذاهب مختلف گردیده است.
۹۶۳۳.

بررسی فقهی قوانین و مقررات رسانه ملی و ارائه راهکار

نویسنده:
منبع: فقه دولت اسلامی سال اول بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱ 31-57

کلید واژه ها: فقه رسانه فقه رسانه رسانه ملی قوانین و مقررات رسانه ملی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۳ تعداد دانلود : ۴۲۸
قرن بیستم، قرن اختراع پدیده های شگفت انگیز بشر بود و بدون شك یكی از شگفت انگیزترین پدیده های این عصر، صنعت رادیو و تلویزیون بود. رادیو و تلویزیون جایگاه پر اهمیتی در نظام های سیاسی و حکومتی گوناگون دارند و هر كشوری سعی می كند در راستای سیاست ها و متناسب با الگوهای هنجاری و ارزش های مقبول خود، آن ها را به خدمت بگیرد. بنابراین هر کشوری باید بر اساس نظام هنجاری خود سیاست ها و قوانینی را جهت رسیدن به آرمان های فرهنگی خود ایجاد کند تا این رسانه مهم، سریع تر ما رو به اهداف برساند. رسانه ملی به عنوان مهم ترین رسانه جمهوری اسلامی باید تلاش کند بر اساس نظام فقهی اسلام سیاست ها و قوانین خود را پایه ریزی کند. به همین جهت در این مقاله تلاش خواهد شد با روش اسنادی از طرفی سیاست ها و برنامه های رسانه ملی بررسی شود تا مشخص شود، چه میزان نگاه فقه شیعی در آن لحاظ شده و از طرف دیگر با روش تحلیل مضمون به تحلیل سریال ها و برنامه های رسانه ملی پرداخته شود تا وضعیت فعلی رسانه ملی از منظر فقهی تحلیل شود. نتیجه ای که در پایان گرفته شد این است که رسانه ملی اگرچه در قوانین و سیاست ها ارتباط حداکثری با فقه داشته است ولی مهم ترین مشکل اجرای قوانین است که متأسفانه فاصله زیادی با نگاه فقهی و سیاست های و قوانین صداوسیما دارد. در پایان نیز تلاش شده است راهکارهای اجرایی شدن قوانین مطلوب در رسانه ملی تبیین شود.
۹۶۳۴.

تبیین مؤلفه های تمدن ساز در شخصیت حضرت موسی (ع) از دیدگاه قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: قرآن، فرهنگ و تمدن سال اول زمستان ۱۳۹۹ شماره ۲ 43 - 66

کلید واژه ها: تمدن قرآن حضرت موسی (ع) شخصیت تمدن سازی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۱ تعداد دانلود : ۱۱۶
انسان پس از گذراندن شکل ابتدایی اجتماع، به تدریج جامعه ی بشرى را تشکیل داد. تشکیل امت و ظهور زندگی اجتماعی بشر، وی را آماده ی بهره گیری از تعالیم انبیاء و شکوفایی استعدادها نمود. پیامبران در پی رشد حیات مادی و معنوی انسان ها بودند و مفاهیم وحیانی به عنوان باورهایی ریشه دار، مسیری را فراهم کرد که در آن تمدن هایی متعالی شکل گیرد و منشأ پیشرفت بشر گردد. گرچه در میان تمدن های شناخته شده و نامدار بشری، کمتر به تمدن های دین پایه توجه شده، اما برخی پژوهش گران با در نظر گرفتن این واقعیت تاریخی، اندیشه ی دینی را عاملی اساسی در تشکیل و برپایی تمدن می دانند و معتقدند ادیان آسمانی، به شکل مستقیم یا غیر مستقیم نقش اساسی در ترکیب تمدن ها بر عهده دارند. حضرت موسی? با تبیین قانون های الهی در قالب کتاب آسمانی، زمینه را برای شکل گیری جامعه ای متمدن فراهم کرد. با توجه به نیاز همیشگی بشر به آموزه های پیامبران، بازشناخت مؤلفه هایی از شخصیت موسی? که در تمدن سازی تأثیر داشته، اهمیت ویژه ای می یابد. پرسش اصلی این تحقیق آن است که در شخصیت حضرت موسی? چه مؤلفه هایی برای تمدن سازی وجود دارد؟ برای پاسخ به این پرسش، آیات نورانی قرآن کریم مبنا قرار گرفته و این آیات، اصلی ترین منبع پژوهش حاضر است.
۹۶۳۵.

بررسی تطبیقی خودکارآمدی از دیدگاه قرآن و روان شناسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آموزه های قرآنی پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۳۲ 3 - 33

کلید واژه ها: قرآن روان شناسی خودکارآمدی باور توانایی مسئولیت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۷۹ تعداد دانلود : ۵۲۴
خودکارآمدی یعنی باورها یا قضاوت های فرد نسبت به توانایی های خود در انجام وظایف و مسئولیت ها. این مفهوم، از جمله مفاهیمی است که روان شناسان از راه مطالعه خصوصیات انسان و با مطالعات تجربی به آن دست یافته اند. در این جستار، این مفهوم از منظر قرآن بازخوانی گردیده و به بررسی تطبیقی آن در قرآن و روان شناسی پرداخته شده است. با بررسی تمامی آیات قرآن کریم مشخص گردید که قرآن به باور انسان به توانایی های خود به عنوان یک اصل در مسیر کمال توجه کرده و در آیاتی، این موضوع را مطرح کرده است. با مقایسه مفهوم خودکارآمدی در قرآن و روان شناسی مشخص گردید که در آیات قرآن علاوه بر آنچه در حوزه روان شناسی پیرامون خودکارآمدی آمده است، به منابع و عوامل دیگری پرداخته شده است. در پژوهش حاضر، منابع خودکارآمدی که از منظر قرآن تأیید شده اند، در دو بخش آمده اند: 1 آیاتی از قرآن که منابع خودکارآمدی از دیدگاه روان شناسی را تأیید می کنند، 2 منابع خودکارآمدی که در قرآن به صورت اختصاصی بیان شده اند. در بخش ایجاد و شکل گیریِ خودکارآمدی نیز از منظر قرآن و روان شناسی تفاوت هایی وجود دارد.
۹۶۳۶.

نقش جامعه مدرسین در فرایند تکاملی انقلاب اسلامی (با تأکید بر کارویژه فقه حکومتی)

نویسنده:
منبع: نظام ولایی سال دوم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۲ 111-145

کلید واژه ها: جامعه مدرسین فرآیند تکاملی انقلاب اسلامی فقه سنتی فقه پویا فقه حکومتی.

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۷ تعداد دانلود : ۲۷۷
جامعه مدرسین تشکلی برخاسته از حوزه و روحانیت با صبغه کاربری سیاسی- اجتماعی است که در فرآیند تکاملی انقلاب اسلامی نقشی تاثیرگذار و خدماتی چشم گیر نسبت به انقلاب داشته است. مقاله حاضر عهده دار تبیین کارکردها، کارویژه ها و نقش های جامعه مدرسین در فرآیند تکاملی انقلاب اسلامی است. در این بین به جهت اهمیت مرحله توسعه انقلاب اسلامی از کشور و دولت اسلامی به تمدن اسلامی، جامعه مدرسین کارویژه های مهمتری را برعهده دارد. یکی از مهمترین کارویژه های جامعه در این مرحله، مهیا کردن شرایط برای تولید و اشاعه فقه حکومتی به عنوان نرم افزار توسعه انقلاب اسلامی می باشد.
۹۶۳۷.

بهبود اخلاق حرفه ای معلمان در نظام آموزشی

نویسنده:
منبع: پژوهش و مطالعات علوم اسلامی سال دوم فروردین ۱۳۹۹ شماره ۹ 29-19

کلید واژه ها: بهبود اخلاق اخلاق حرفه ای معلمان آموزش راهکار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۷۰ تعداد دانلود : ۱۹۰۶
هر مجموعه ی سازمانی دارای کدهای اخلاقی متناسب با ساختار حرفه ای خود است، که اخلاق حرفه ای نام دارد. رعایت اخلاق آموزشی تضمین کننده ی سلامت فرایند یاددهی- یادگیری در آموزش است و موجب افزایش تعهد پاسخگویی معلمان نسبت به نیازهای دانش آموزان می شود. پژوهش حاضر به روش مروری تدوین شده است. هدف از پژوهش حاضر، آشنایی با اخلاق حرفه ای معلمان در نظام تعلیم و تربیت، در جهت بهبود و تقویت آن است. همچنین یافته ها نشان دادند که برای تحقق این امر شایسته، معلمان هرچه بیشتر با عوامل موثر در ایجاد اخلاق حرفه ای، ویژگی ها، الزامات، موانع موجود بر سر راه اخلاق حرفه ای معلمان و از همه مهم تر راهکار های بهبود اخلاق حرفه ای خود آگاهی یابند، بهتر می توانند در توسعه و تقویت اخلاق حرفه ای خود نقش موثری داشته باشند.
۹۶۳۸.

مفهوم مرگ و ماهیت دنیای پس از مرگ در تمدن های باستانی ایران، یونان و میان رودان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت ادیان سال دوازدهم زمستان ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۴۵) 97-116

کلید واژه ها: دنیای اُخروی مرگ ایران یونان میان رودان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۸۹ تعداد دانلود : ۴۲۹
اینکه در ورای این زندگی و پس از مرگ چه عقوبت و سرانجامی برای انسان تدارک دیده شده، مسئله ای است که از دیرباز و دوران کهن تا امروز ذهن کنجکاو بشر را به خود مشغول داشته است. در این میان، در تمدن های کهن ایرانی، میان رودانی و یونانی که به نوعی در باراندازِ اساطیری، بر تمدن های هم عصر و پس از خود نیز اثر گذاشتند، اندیشیدن به چیستی و ماهیت مرگ و اینکه چه سرانجامی برای آدمی و غایت او در نظر داشتند، از مسائل مهمی است که در این پژوهش بر اساس بررسی اسناد و شواهد تاریخی و دینی و با رویکردی توصیفی تحلیلی درصدد پاسخگویی بدان هستیم. بدین سان با واکاوی منابع حماسی و اساطیری و متون دینی چنین برمی آید که در برخی تمدن ها، همچون میانرودان و یونان، اندیشیدن درباره مسئله مرگ و غایت آدمی با گذر زمان و برخورد با تمدن ها و دستاوردهای فرهنگیِ سایر ملل موجب پیدایش افکار منسجم و گاه متناقضی شد که در برخی موارد مشابه با یکدیگر بودند. بدین سان، اهالی دو تمدن یادشده با نگرش منفی به مرگ، جهان پس از مرگ را غالباً در زیرِ زمین و در جایی تاریک قلمداد کردند؛ اما در ایران با وجود برخی تشابهات جزئی با تمدن های یادشده، از ابتدا به دلیل ظهور دین زرتشت، کماکان مسئله مرگ و حیات پس از مرگ، ماهیت و کیفیتی یکسان و منطقی و امیدوارنه را دارا بود. همچنین افزون بر برخورد تمدن ها که موجب تشابهات در نگرش به غایت زندگی می شود برخورد با زیستگاه، اقلیم و ساختار سیاسی مدنی متفاوت، عامل مهمی است که در کل، جهان بینی انسان به فلسفه آفرینش، زندگی و دنیای پس از مرگ را شکل می دهد.
۹۶۳۹.

سیری بر فرآیند تسری اعتقادات در معماری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های علم و دین سال یازدهم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۲۲) 45-82

کلید واژه ها: اعتقادات معماری اصول دین فرآیند

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۲ تعداد دانلود : ۶۱۸
بیان مسأله: اسلام کاملترین دین الهی است که توسط حضرت خاتم الانبیاء (ص) برای هدایت و رستگاری انسانها نازل شده است. دین از سرچشمه وحی نشأت گرفته است و انسانها برای رسیدن به معرفت دینی از طریق فعل و قول و تقریر پیامبر اعظم(ص)و امامان معصوم (ع) دست پیدا می کنند. دین در سه عرصه اعتقادات، اخلاقیات و احکام شکل می گیرد. اعتقادات یا اصول دین، شامل: توحید، نبوت، معاد، عدل و امامت بوده که عقیده هر مسلمان به هر کدام از اصول دین بجهت عدم تقلیدی بودن آنها بوده و باید از روى دلیل و برهان باشد. این اصول در همه موضوعات عالم جریان پیدا می کند. چگونگی تسری این اصول در معماری اسلامی مورد بحث این مقاله می باشد. سوال تحقیق: فرآیند تسری اعتقادات به موضوعات هنر و معماری چگونه صورت می گیرد؟ اهداف تحقیق: معارف دینی از جمله اصول دین، ساری و جاری در تمام موضوعات عالم از جمله هنر و معماری است. روش تحقیق: سرآغاز این پژوهش با توصیف کلمات کلیدی شروع شده و تبیین می شود که از طریق استنادی و نظری صورت می گیرد و بعد، از طریق مطالعات تطبیقی جهت تسری اعتقادات به معماری اسلامی تحلیل می گردد. مهم ترین یافته ها و نتیجه گیری تحقیق: هر یک از این اصول یک معنی خاص دارد و مشتقات بر آمده از این اصول معانی عام و شامل دارد. معنی خاص هر کدام مختص به همان اصل و دارای معنی واحد است که حاکی از بینش دینی است. ولی معنی عام آن ها که از طریق مشتقات آنها صورت می گیرد دارای بعد نظری و فلسفی است که معانی متکثر و گسترده و شمولیتی در عرصه های مختلف دارد و مصادیق آنها دارای تعیّناتی است که در علم معماری هم ، ظهور و بروز پیدا می کند.
۹۶۴۰.

بازکاوی آرایه «جدّ هزل وار» و نقش شناخت آن در تفسیر قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تفسیر و زبان قرآن سال هشتم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۱۶) 45 - 64

کلید واژه ها: بدیع هزل تضاد بلاغی طنز جد هزل وار قواعد تفسیر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۴ تعداد دانلود : ۲۸۷
فن «الهزل الذی یراد به الجدّ» یا «جدّ هزل وار»، یکی از آرایه های دانش بدیع است که هرچند بلاغت پژوهان سنتی زبان عربی گواه های گوناگونی برای این شیوه ادبی برشمرده اند، ولی به نمونه های قرآنی این آرایه نپرداخته اند. از آنجا که برخی تفسیرپژوهان، شناخت آرایه های بدیع را در فرآیند تفسیر کارساز ندانسته و تنها در زیبایی شناسی متن کارا دیده اند، این نوشتار برای نخستین بار در کاوش های تفسیری- زبانی، افزون بر یافتن نمونه های نغز و برجسته از این شیوه ادبی در قرآن، در پی پاسخ بدین پرسش است که شناخت این آرایه، چه کارکردهایی در تفسیر قرآن دارد؟ برای پاسخ بدین مسئله، این پژوهش به روش توصیفی و تحلیلی، با بازبینی تلاش ادب پژوهان و با یاری از دستاوردهای برخی زبان شناسان معاصر، در پی بازکاوی سازوکار این صنعت ادبی رفته است تا با فرآیندشناسی این آرایه، کارایی شناخت این شیوه را در تفسیر روشن سازد. با برآیند کاوش در سازوکار این آرایه، به دست می آید که مفسر آشنا با فرآیند شگرد ادبی جدّ هزل وار، به مدلول ظاهری آیات بسنده نکرده و در پی دریافت پیام جدی سخن می رود؛ و افزون بر این، پرده برداری از انگیزه گزینش واژگان جایگزین، هویداسازی نقش عاطفی «مشبه به» و پیش آوری تفسیری پیوسته نیز پیامد شناخت عملکرد این فن ادبی است.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان