درخت حوزه‌های تخصصی

علوم اسلامی

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی ادبیات عرب تاریخ اسلام و سیره تصوف و عرفان اسلامی تفسیر و علوم قرآن حدیث و علوم حدیث علوم غریبه فقه و اصول گروه های ویژه منطق، فلسفه و کلام اسلامی
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین
فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱۶٬۲۰۱ تا ۱۶٬۲۲۰ مورد از کل ۷۳٬۴۵۳ مورد.
۱۶۲۰۱.

رهیافت علامه طباطبایی از حقیقت و چیستی«عصمت»(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اندیشه نوین دینی سال سیزدهم بهار ۱۳۹۶ شماره ۴۸ 27-44

کلید واژه ها: انبیا امام گناه عصمت معصوم علامه طباطبایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۱۶ تعداد دانلود : ۵۶۴
از نظر علمای امامیه عصمت از ویژگی های ضروری انبیاء و ائمه اطهار(ع) است، ؛ اما در تعریف و چیستی و حقیقت این مقوله بین اندیشمندان دینی اختلاف نظرهایی وجود دارد. بی تردید موضع گیری و رویکردی که در این مورد خاص گرفته می شود؛ می تواند در تحلیل مباحث آتی عصمت و در پاسخ به شبهات پیرامونی آن، راهگشا باشد. در این نوشتار سعی شده به صورت تطبیقی بین سخنان برخی دانشمندان اسلامی و علامه طباطبایی، در تبیین و تحلیل حقیقت و ماهیت عصمت معصومین نگاهی بیندازیم. علامه طباطبایی ، عصمت را ره آورد قوه عاقله و به سنخی خاص از علم ارجاع می دهد که از سوی خداوند به معصوم موهبت می شود و این ملکه نفسانی سبب می شود تا با اختیار خویش از ارتکاب معصیت و خطا مصون بماند.
۱۶۲۰۲.

«قاعده» یا «صلاحدید» در بانکداری مرکزی اسلامی (مورد مطالعه ایران)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اقتصاد اسلامی سال هفدهم تابستان ۱۳۹۶ شماره ۶۶

کلید واژه ها: قاعده در برابر صلاحدید بانکداری مرکزی اسلامی بانکداری مرکزی ایران قاعده مصلحت

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی اقتصاد اقتصاد اسلامی اقتصاد کلان و اقتصاد پولی،مالی ،اقتصاد توسعه نهاد ها و خدمات مالی،بانکداری
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی فقه و اصول فقه فقه اقتصادی مسائل پولی و بانکی(ربا، تورم)
تعداد بازدید : ۱۵۱۹ تعداد دانلود : ۱۰۵۲
«قاعده» در برابر «صلاحدید» موضوعی کلیدی در پژوهش های سیاست های پولی است. مطالعات بسیاری انجام شده که هر کدام مقام پولی را به استفاده از یکی یا ترکیبی از هر دو توصیه می کنند. بانکداری مرکزی اسلامی نیز از این قاعده مستثنا نبوده و اینکه آیا یک بانک مرکزی اسلامی برای سیاستگذاری پولی تحت فروض ایدئال و شرایط واقعی باید از قاعده استفاده کند یا صلاحدید، نیازمند پژوهش است. بر پایه یک تعریف، صلاحدید دارای سه نوع کاملاً دلبخواهی، نزدیک بینانه و بهینه یابی مجدد بین زمانی است که اولی و دومی مطلوب نیستند؛ ولی سومی مزیت هایی دارد که آن را در برابر قاعده قابل بررسی می نماید. مقاله پیش رو به روش توصیفی تحلیلی نشان می دهد در چارچوب یک دولت اسلامی با فروض ایدئال، گرچه بهینه یابی مجدد دارای نقاط مثبت قاعده است و نقاط ضعف آن را ندارد، در نتیجه صلاحدید بر قاعده ترجیح دارد؛ ولی با توجه به ویژگی های نهادی بانک مرکزی که مقام پولی نه مستقیماً توسط ولیّ فقیه انتخاب می شود و نه توسط وی نظارت می گردد و با توجه به شواهد تجربی موجود وجود ناسازگاری زمانی، ادوار تجاری سیاسی و سلطه مالی در اقتصاد ایران از باب مصلحت نظام، الزام مقام پولی به استفاده از یک قاعده پولی مناسب و عدول از صلاحدید به اقتضای حکم ثانوی بهتر است.
۱۶۲۰۳.

بررسی فقهی ماهیت عقد اجاره به شرط تملیک در بانکداری بدون ربا ج.ا.ایران

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه میان رشته ای فقهی سال ششم پاییز و زمستان ۱۳۹۶ شماره ۱ (پیاپی ۱۱) 31 - 69

کلید واژه ها: ماهیت قرارداد اجاره به شرط تملیک اجاره به شرط تملیک اجاره شرط تملیک بانکداری بدون ربا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۰۵ تعداد دانلود : ۶۱۹
یکی از عقود بانکداری بدون ربا در بخش تخصیص منابع عقد اجاره به شرط تملیک است که از این طریق جایگزین اعطای تسهیلات به شیوه مرسوم در بانک های ربوی می شود. این عقد با کاربرد وسیعی که دارد می تواند قسمت عمده ای از نیازهای موجود در واحدهای مختلف اقتصادی را مرتفع نماید؛ و از طرف دیگر برای مشتری نیز مفید می باشد زیرا وی با اطمینان بیشتری اقساط مال الاجاره را پرداخت نموده و در پایان مدت مالک عین مورد اجاره می شود. مسئله این مقاله، چالش های فقهی ماهیت قرارداد اجاره به شرط تملیک در بانکداری بدون ربا است؛ بر اساس این نوشتار، ماهیت قرارداد اجاره به شرط تملیک، با چالش هایی همچون نقض قاعده العقود تابعه للقصود و صوری شدن، ابهام نوع شرط مندرج در قرارداد اجاره به شرط تملیک و مبهم بودن نوع شرط فعل تملیک، روبه رو است. در این تحقیق، این موارد مورد کنکاش و بررسی قرار گرفته و در نهایت راهکار فقهی مناسب پیشنهاد و ارائه می شود.
۱۶۲۰۴.

شناسایی و تبیین فرهنگ برنامه درسی بر اساس تفسیر تسنیم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی سال بیست و پنجم زمستان ۱۳۹۶ شماره ۳۷ 29 - 55

کلید واژه ها: فرهنگ برنامه درسی نکات تربیتی تفسیر تسنیم عناصر فرهنگ برنامه درسی تعلیم و تربیت اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۴ تعداد دانلود : ۵۰۵
این پژوهش با هدف "تبیین و شناسایی فرهنگ برنامه درسی در تفسیر تسنیم" انجام شد؛ بدین منظور، پیشینه نظری و پژوهشی فرهنگ برنامه درسی مورد مطالعه قرار گرفت و با توجه به هدف اصلی پژوهش، تفسیر تسنیم به عنوان جامعه تحقیق مورد مطالعه قرار گرفت و با استفاده از پژوهش کیفی و از طریق تحلیل محتوای کیفی داده ها به استخراج ویژگیهای عناصر فرهنگ برنامه درسی از تفسیر تسنیم پرداخته، و ویژگیهای عناصر فرهنگ برنامه درسی شامل مفروضات بنیادی، برنامه ریزی، محیط، محتوا، ارزشیابی، معلم و یادگیرنده تعیین شد. نتایج پژوهش حاکی است که از دغدغه های اصلی این فرهنگ، رسیدن به غایت الهی است که همان شهود و معرفت است. نوع نگاه به یادگیرندگان در این فرهنگ، نگاه منحصربه فرد به هر یادگیرنده است. موضوعات درسی این فرهنگ در راستای رسیدن به اهداف و پاسخگویی به ابعاد وجودی انسان و برآمده از نیازهای جامعه است. و محتواهای تک بعدی که به قلمروهای مختلف وجودی انسان توجهی ندارد در دستور کار قرار نمی گیرد. مدافعان و پیروان این فرهنگ بهره گیری از منابع کل محیط با هدف ایجاد تعاملات و کنشها در جهت یادگیری را در برنامه کار خود قرار می دهند. قدرت در برنامه ریزی انحصاری نیست. طراحی برنامه درسی، فرایند است نه غایت و به نظر می رسد معلم، یادگیرنده، والدین، حتی اعضای اجتماع و مدیر همگی در خلق برنامه درسی نقش دارند. البته سهم همه یکسان نیست و تدوین برنامه درسی، گفتمانی وسیع و گسترده است.
۱۶۲۰۵.

اماکن منسوب به امام علی(ع) در حجاز(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: میقات حج دوره ۲۵ تابستان ۱۳۹۶ شماره ۴ (پیاپی ۱۰۰) 81 - 99

کلید واژه ها: امام علی (ع) زیارتگاه های اسلامی حجاز حرمین شریفین مکه مدینه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۳ تعداد دانلود : ۲۲۳
در سرزمین حجاز، مساجد و زیارتگاه های متعددی وجود داشته که به یادبود محل حضور و نماز خواندن پیامبرخدا9  و دیگر شخصیت های مقدس مسلمانان یا در ارتباط با حوادث سرنوشت ساز صدر اسلام بنا گردیده است. امیر مؤمنان علی7 از جمله شخصیت هایی است که زیارتگاه ها و مکان های متعددی به نام ایشان در حجاز وجود داشته است. این نوشتار به واکاوی اماکن و زیارتگاه های منسوب به آن حضرت و تبیین نوع ارتباط آنها با ایشان می پردازد. نتیجه این پژوهش نشان می دهد که اماکن منسوب به آن حضرت، شامل شماری از مساجد، خانه ها و چاه های آب بوده است.  
۱۶۲۰۶.

واکاوی فقهی تسهیل حج بر بانوان از جهت تأمین امنیت(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: میقات حج دوره ۲۶ زمستان ۱۳۹۶ شماره ۲ (پیاپی ۱۰۲) 7 - 29

کلید واژه ها: مناسک حج همراهی محرم استطاعت امنیت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۶۴ تعداد دانلود : ۱۹۲
تحقیق حاضر به بررسی مشکل امنیت بانوان در سفر حج پرداخته و راهکار ارائه شده جهت حل این مشکل را از جهت فقهی مورد بررسی قرار داده است. نتیجه حاصل از این پژوهش که به صورت کتابخانه ای و اسنادی صورت پذیرفته این است که همراهی محرم یا فرد مورد اعتماد در سفر حج، تا حد زیادی می تواند برای بانوان امنیت خاطر ایجاد نماید. مشهور فقها همراهی محرم در سفر حج  را واجب نمی دانند، البته معتقدند در صورت نیاز، همراهی محرم ولو با پرداخت اجرت، واجب است، اما به نظر  می رسد موافقت با این عقیده به آسانی میسر نیست، زیرا مستفاد از آیات و روایات این است که ظنّ به سلامت سفر، از شرایط تحقق استطاعت است و همراهی داوطلبانه محرم  می تواند محقق این شرط باشد. بنابراین باید معتقد شد مطالبه همراهی محرم و پرداخت اجرت واجب نیست و در فرض همراهی داوطلبانه، شرط تحقق استطاعت برای مکلف، مالک بودن هزینه سفر خود و همراه است. البته سازمان حج به عنوان متولی امرحج می تواند با همراه نمودن افراد امین و توانا با بانوان در کاروان های زیارتی حج  هنگام رفتن به حرم ودر زمان انجام مناسک، اطمینان خاطر از امنیت و سلامت را برای آنان فراهم کند.
۱۶۲۰۷.

پژوهشی در جایگاه ارزشی تجوید و سهم آن در خوشخوانی و تغنّی قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های قرآن و حدیث سال ۵۰ پاییز و زمستان ۱۳۹۶ شماره ۲ 275 - 291

کلید واژه ها: ت‍ج‍وی‍د تغنی سبعه احرف قرائت لهجه ها

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰۴ تعداد دانلود : ۳۶۴
امروزه یکی از ارکان اصلی تغنّی و زیباخوانی قرآن که مورد توجه جدی قاریان و مخاطبان ایشان است، به کارگیری قوانین تجویدی در کنار دیگر مؤلفه های مؤثر مانند «صوت و لحن» و رعایت «وقف و وصل» در تلاوت قرآن است. قرائنی تاریخی روایی، کاربرد هنرهای صوتی را در قرائت قرآن مورد تایید قرار داد ه اند اما در رابطه با جایگاه احکام تجویدی در خوشخوانی قرآن، اختلاف نظر است. عده ای، به ویژه اهل سنت، با تکیه بر حدیث «سبعه احرف»، با قداست بخشی به قرائت های گوناگون، چه اختلاف الفاظ (فرش الحروف) و چه اصول قرائت ( احکام تجویدی) که در دوره های گوناگون بر زبان قاریان مشهور جاری بوده است آن ها را برگرفته از تعالیم پیامبر(ص) دانسته اند. این پژوهش با بررسی های تاریخی و مصداقی نشان می دهد که عمده قواعد تجویدی، زائیده عواملی همچون لهجه های عربی بوده و به تدریج قداست یافته است و نمی توان برای اغلب قوانین آن همچون ادغام، فتح، اماله و مد جایگاه شرعی قائل شد.  
۱۶۲۰۸.

معناشناسی تاریخی و توصیفی «شُعُوب» در قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های زبان شناختی قرآن سال ششم پاییز و زمستان ۱۳۹۶ شماره ۲ (پیاپی ۱۲) 67 - 78

کلید واژه ها: قرآن کریم معناشناسی قرآن کریم مفهوم «شعوب» شعوبیه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۹۱ تعداد دانلود : ۳۰۶
زبان و به دنبال آن واژگان، ریشه در فرهنگ ها، سنت ها و نظام خاص زندگی در هر جامعه ای دارد و متأثّر از جهان بینی دربرگیرنده آن است. بسیاری از واژگان قرآنی نیز پس از گذر از جهان بینی جاهلی و ورود به جهان بینی قرآنی، عناصر معناشناختی تازه ای پیدا کردند و در دوره پس از قرآن نیز با عنایت به گذر زمان، دچار تحوّل معنایی متناسب با حاکمیت فکری دوره خویش شدند. شناخت روند تحوّلات معنایی آن دسته از واژگان قرآنی که بعد ها در پیدایش نهضت ها و جریان های فکری، فرهنگی و اجتماعی همانند «شعوبیه» استناد شده، بسیار مهم و ضروری است. ازجمله این واژگان، واژه قرآنی «شعوب» است؛ واژه ای که نهضت شعوبیه بعد ها با استناد به آن در سوره حجرات، آیه 13، تأثیر فراوانی بر اوضاع فرهنگی، اجتماعی دوره عباسی و پس از آن به جای گذاشت. پژوهش حاضر با استناد به اشعار جاهلی، قرآن کریم، واژه نامه ها، تفاسیر و برخی دیگر از منابع متکلمان به منظور آسیب شناسی جریان «شعوبیه»، واژه «شعوب» را براساس معناشناسی تاریخی و توصیفی، تحلیل و تحول معنایی آن را از دوره جاهلی تا قرن پنجم هجری قمری در دوره اسلامی بررسی کردند و به این نتیجه رسیدند که شکل مفرد این واژه، یعنی «شعب» مفاهیم «شکاف، جدایی، پراکندگی ...» و شکل جمع آن «شعوب»، مفاهیم «گروه های پراکنده، بسیار دورکننده = مرگ» را در دوره جاهلی و در قرآن کریم نیز مفهوم متضاد «گروه های پراکنده» را دارد و در قرن های بعدی نیز با عنایت به جریان های سیاسیِ متکی بر نژادپرستی و متأثرشدن از اندیشه های کلامی در مفهوم ملل غیرعرب به ویژه موالی و ایرانیان به کار می رود.
۱۶۲۰۹.

واکاوی صحت و بطلان تعهد به پرداخت خسارت در بیمه های عمر و زندگی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های فقهی دوره سیزدهم پاییز ۱۳۹۶ شماره ۳ 463 - 484

کلید واژه ها: بیع امنیت بیمه عمر تعهد به پرداخت خسارت جهل به عوض غرر مالیت تعهد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۶۸ تعداد دانلود : ۲۶۶
یکی از چالش های مهم جواز بیمه عمر، ایراد شبهه غرر (خطر و جهالت) و بیع امنیت است. در مقاله پیش رو، با بهره گیری از روش تحلیلی – توصیفی در صدد پاسخگویی به دو اشکال اساسی مذکوریم. نتایج پژوهش حاکی از این است که اگر مقصود از غرر، خطر باشد، اصولاً بیمه عمر نه برای ایجاد خطر، بلکه برای دفع خطر و جبران خسارت پدید آمده است. اگر غرر به معنای جهالت باشد، مبنای اشکال این است که معاوضه در بیمه عمر، معاوضه مال به مال تصور شده، در حالی که مبادله در بیمه عمر، مبادله مال در مقابل دریافت تعهد به پرداخت خسارت و در نتیجه تأمین امنیت است. جهالت برای بیمه گذار نیز وجود ندارد، زیرا وی اقساط بیمه را می پردازد و در مقابل، تعهد و تأمین به دست می آورد و این برای بیمه گذار مالیت دارد و دارای ارزش اقتصادی است که می تواند در مقابل اقساط بیمه ای، عوض مورد مصالحه قرار بگیرد. از این رو بیمه عمر، بیع امنیت نیست، بلکه صلح تأمینی محسوب می شود. مبنای حقوقی آن ماده 768 ق.م (صلح تأمینی) است. در این ماده، تعهد به پرداخت نفقه به عنوان عوض مورد معامله قرار گرفته است. بیمه عمر نیز، بر عقد صلح تأمینی انطباق پذیر خواهد بود.
۱۶۲۱۰.

دست نوشتی تازه یاب از موصِل الطالبینِ نصیرالدینِ کاشانی

نویسنده:
منبع: آینه پژوهش سال ۲۸ خرداد و تیر ۱۳۹۶ شماره ۲ (پیاپی ۱۶۴) 129 - 136

کلید واژه ها: نهج المسترشدین فی اصول الدین موصل الطالبین إلی شرح نهج المسترشدین نصیرالدّین کاشانی کلام امامیه حله

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۴ تعداد دانلود : ۱۶۵
نهج المسترشدین فی اصول الدّین یکی از رساله های کلامی پر ارج علّمه حلّی است که بر آن شروح متعدّدی نگاشته شده است. از میان آن شروح، شرح متکلّم و منطقدان برجسته حلّی، نصیرالدّین کاشانی )قاشی( حلّی )د: 755 ه . ق.( زیر عنوان موصل الطالبین إلی شرح نهج المسترشدین اثری ارزشمند و بسیار حائز اهمّیّت است. تا کنون تنها سه نسخه از این کتاب شناخته شده بود؛ امّا به تازگی راقم این سطور به نسخه ای دیگر از اثر دست یافت. در نوشتار حاضر، دس تنوشتِ تاز هیاب یادشده که ا کنون در یکی از کتابخان ههای ترکیه نگهداری می شود معرّفی م یگردد.
۱۶۲۱۱.

نقد و بررسی آراء خاورشناسان پیرامون اسناد حدیث(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه علوم حدیث تطبیقی سال چهارم بهار و تابستان ۱۳۹۶شماره ۶ 51 - 71

کلید واژه ها: حدیث اسناد خاورشناسان فقه الحدیث

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۶ تعداد دانلود : ۱۲۶
به جرئت می توان گفت اسناد حدیث از مهم ترین ارکان حدیث است؛ چنان که در عصر حاضر خاورشناسان درباره آن شبهات و تشکیکات فراوانی مطرح کرده اند و مسلماً نقادی هایی به دنبال داشته است. هدف از نگارش این نوشتار، بررسی و نقد آرای خاورشناسان در باره اسناد حدیث است. پژوهش حاضر، در ابتدا مرحله پیدایش تاریخی سند را ذکر کرده، سپس نظریات خاورشناسان مهم را درباره اسناد حدیث مورد بررسی و نقد قرار می دهد. رهاورد این پژوهش نشان می دهد که اهداف مطالعات خاورشناسان و مبانی نظری آنها کاملاً متفاوت از مطالعات مسلمانان است؛ از این رو، روش شناسی آنها در زمینه مطالعات حدیثی مسلمانان کارساز نیست و ادله آنان برای اثبات مدعایشان کافی نیست؛ زیرا که اشکالات فراوانی در استدلال های آنها وجود دارد. در این نوشتار، این استدلال ها مورد بررسی و نقد قرار می گیرد.
۱۶۲۱۲.

رابطه ی قضا وقدرباافعال اختیاری انسان

نویسنده:
منبع: تأمل سال دوم پاییز و زمستان ۱۳۹۶ شماره ۴ 103 - 113

کلید واژه ها: قضا قدر جبر اختیار آزادی انسان عقیده تفویض

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۰ تعداد دانلود : ۱۷۴
چکیده : بیشتر انسان ها، از قسمت و قضا و قدر و شانس، فهم اشتباهی دارند.برای مثال وقتی ماشین شان تصادف می کند، بدون اینکه عدم رعایت قوانین ترافیکی را در نظر بگیرند و به اشتباهاتش پی ببرد و در پی اصلاح آن باشند،آن را به گردن «قسمت» و «سرنوشت» می اندازند. بنابراین تلقی درست از قضا و قدر و فهم آن می تواند در حل چنین اشتباهاتی راه گشا باشد. قضا به معنای حتمی بودن واقعه ای که از ناحیه علل و اسباب است و قدر به معنای حدود و مشخصات و ویژگی های آن واقعه می باشد. قضا و قدر الهی در واقع عبارتست از برانگیخته شدن همه علل و اسباب که از اراده و علم حق تعالی نشأت می گیرد.در بین وقایعی که در عالم رخ می دهد اعمال و افعال انسان از آن سلسله وقایعی است که، سرنوشت آن علاوه بر علت های گوناگون به اراده و اختیار انسان نیز بستگی دارد.یعنی آنچه انسان با اختیار و اراده خود انتخاب می کند و انجام می دهد نیز، مشمول قضا و قدر الهی می شود. این مقاله به بررسی رابطه این دو، یعنی قضا و قدر و افعال اختیاری انسان می پردازد.
۱۶۲۱۳.

اخلاق مداری در شخصیت های مطرح در منظومه خسرو و شیرین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های اخلاقی سال هشتم زمستان ۱۳۹۶ شماره ۲ (پیاپی ۳۰)

کلید واژه ها: اخلاق مداری منظومه خسرو و شیرین شخصیت شناسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۴ تعداد دانلود : ۴۰۵
بی تردید منظومه خسرو و شیرین یکی از غنی ترین منظومه های برجسته زبان و ادبیات فارسی است. نظامی این داستان را به سفارش شاه سلجوقی، سلطان ارسلان سروده است. نظامی داستان خسرو و شیرین را که در همان ناحیه محل زندگی او رخ داده بود، و تا حدودی بر طبق رویدادهای تاریخی واقعی بود برگزید. نظامی گنجوی در داستان خسرو و شیرین، و ارزش والای زن و ازدواج در ایران باستان را بیان می کند. در این داستان، اصلالت های اخلاقی و انسانی ایران باستان و نقش والای فکر و کرامت های انسانی در آن زمان نشان داده شده است، مثلاً شیرین ضمن داشتن عشقی شدید و سوزناک به خسرو، در برابر تمایلات و خواسته های هوس انگیز خسرو از خود استقامت نشان می دهد و گوهر خویش را حفظ می کند. هدف از این مقاله، بررسی بُعد اخلاق مداری شخصیت های منظومه به ویژه خسرو و شیرین است. روش تحقیق در این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر ماهیت تحلیلی و توصیفی است و روش گردآوری اطلاعات به صورت مطالعات کتابخانه ای و بررسی اسناد تاریخی است.
۱۶۲۱۴.

بررسی ایقاع فضولی با مطالعه موردی طلاق فضولی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: جستارهای فقهی و اصولی سال سوم زمستان ۱۳۹۶ شماره ۹ 41 - 63

کلید واژه ها: ایقاع فضولی طلاق اجماع تعلیق روایت حلبی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۱۸ تعداد دانلود : ۵۹۰
در وقوعِ ایقاعِ فضولی، از جمله طلاق فضولی بین فقها اختلاف نظر است. گروهی از ایشان با توجه به ادلّه ای همچون اجماع بر منع ایقاع فضولی و عدم صلاحیت داشتنِ ایقاعات برای تعلیق، وقوع ایقاعات از جمله طلاق را به صورتِ فضولی جایز ندانسته اند. گروهی دیگر، تنها جریان فضولی در طلاق و عتق را جایز ندانسته اند، درحالی که وقوع فضولی در سایر ایقاعات را صحیح شمرده اند. تعدادی نیز در این مسئله مردّد شده اند و برخی دیگر نیز جریان فضولی در تمامی ایقاعات از جمله طلاق را جایز دانسته اند. نگارندگان پس از نقد و بررسی ادله فقها در نهایت به این نتیجه می رسند که با توجه به وجود مقتضی برای وقوع ایقاعات فضولی و فقدان موانع، منعی در وقوع ایقاعات فضولی از جمله طلاق که به نوعی بارزترین مصداق آنست، وجود ندارد. این مقاله به صورت تحلیلی استنادی بر مبنای یافته ای که بیان شد و مستدل و مبرهن نمودن آن و نیز جرح و نقد اقوال رقیب و مستندات ایشان، سامان یافته است.
۱۶۲۱۵.

اقتضای ماهیت وقف بر جایز نبودنِ تغییر و تبدیل آن(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: فقه سال بیست و چهارم پاییز ۱۳۹۶ شماره ۳ (پیاپی ۹۱) 57 - 80

کلید واژه ها: تغییر وقف اقسام وقف عین موقوفه بیع وقف واقف موقوف علیهم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۹۶ تعداد دانلود : ۳۹۷
فقیهان شیعه درباره جایز نبودن تغییر وقف، جز در مواردی ویژه، اجماع دارند. باوجود این، اتفاقِ نظری میان آنان درباره علت جایز نبودن آن نیست. برخی معتقدند علت جایز نبودنِ آن حکم شرعی منع است؛ دسته ای دیگر می گویند ماهیت وقف به گونه ای است که با هرگونه تغییری منافات دارد و روایاتی که دلالت بر منع دارند، جملگی جنبه تأیید دارند، نه تشریع و تأسیس؛ دسته سوم معتقدند علت جواز تغییر وقف آن است که بعد از وقف واقف، موقوفه از ملک او خارج می شود و دیگر در ملک کسی قرار نمی گیرد و فک ملک می گردد. از میان سه مبنای مزبور، قول دوم از این جهت پذیرفتنی و قابلِ دفاع است که وقف حقیقت شرعیه ندارد؛ پیمانی بشری است که فرا تر از دین و مذهب، در تمام دوران ها و در میان همه ملت های عالَم ساری و جاری است. افزون بر آن، شواهد و قرائن تاریخی و روایی نیز دارد.
۱۶۲۱۶.

گوینده و تناسب آیات« أَنِّی لَمْ أَخُنْهُ بِالْغَیْبِ ... وَ ما أ ُبَرِّئُ نَفْسِی...» در تفاسیر امامیه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات تفسیری سال هشتم تابستان ۱۳۹۶ شماره ۳۰

کلید واژه ها: تفسیر امامیه تناسب آیات آیات 52 و 53 یوسف گوینده آیات

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن تفسیر قرآن معارف قرآن وحی ونبوت در قرآن
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن تفسیر قرآن معارف قرآن اخلاق و تربیت در قرآن
تعداد بازدید : ۱۳۰۳ تعداد دانلود : ۱۰۷۰
آیات 53 52 یوسف به دفاعیه یکی از طرفین درگیر در قضیه کام جویی زنانه از یوسف × اشاره دارد. گوینده دفاعیه به «نفی تحقق خیانت در غیب» و «تمایل نفس اماره به سوء» برای توجیه برائت خود از قضیه کام جویی تاکید دارد. گوینده این دفاعیه و تناسب میان این دو بخش از دفاعیه گوینده به روشنی مشخص نیست. این مقاله به بازپژوهی و ارزیابی رویکرد تفاسیر امامیه در تعیین گوینده و تناسب این دو بخش دفاعیه است. نتایج پژوهش نشان می دهد که برخی از مفسران کهن و معاصر امامیه، زلیخا را گوینده آیات مذکور دانسته و آیه دوم را توجیه عدم وقوع کام طلبی وی از یوسف × گفته اند. رویکرد دوم یوسف × را گوینده آیات می داند و آیه دوم را دلیل رهایی وی از دام کام جویی زلیخا بیان کرده اند. نگارنده با تحلیل انتقادی رویکرد نخست، به تکمیل ادله رویکرد دوم پرداخته و آن را شایسته تبدیل به نظریه معیار امامیه در تفسیر این آیات پیشنهاد کرده است.
۱۶۲۱۷.

اخلاق در بانکداری اسلامی با تأکید بر نظریه اطلاعات نامتقارن: کاربست بازی های بیزین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات اقتصاد اسلامی سال دهم پاییز و زمستان ۱۳۹۶ شماره ۱ (پیاپی ۱۹)

کلید واژه ها: اطلاعات نامتقارن بانکداری اخلاق اقتصاد اسلامی نظریه بازی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی اقتصاد اقتصاد اسلامی اقتصاد کلان و اقتصاد پولی،مالی ،اقتصاد توسعه نهاد ها و خدمات مالی،بانکداری
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی فقه و اصول فقه فقه اقتصادی مسائل پولی و بانکی(ربا، تورم)
تعداد بازدید : ۱۳۲۱ تعداد دانلود : ۹۱۰
اصول اخلاقی در اسلام مبتنی بر آموزه های دینی و ارزش های اسلامی می باشد. تبعیت از این اصول در بانکداری اسلامی می تواند الگوهای رفتاری را ارتقا داده و تعامل بانک ها با یکدیگر و یا با سازمان های دیگر، مشتریان و کارکنان را بهبود ببخشد. بانکداری اسلامی با معرفی محصولات و منابع جدید و هم چنین ایدئولوژی متفاوت چالش هایی را در محیط رقابتی بانکداری به وجود آورده است. بانکداری اسلامی در بازار بین المللی بانکداری نیز گسترش چشم گیری داشته است. این مقاله مسئله اطلاعات نامتقارن در بانکداری را از منظر اقتصاد اسلامی مورد بررسی قرار می دهد و رابطه بین متقاضیان تسهیلات و بانک را در قالب یک بازی پویای مبتنی بر اطلاعات ناقص مدل سازی می کند. مقاله حاضر با مطرح ساختن مخاطرات عمده در محصولات بانکداری اسلامی به اهمیت  مقررات و کدهای اخلاقی اشاره می کند. به لحاظ شکل و ساختار متفاوت بانک ها و مؤسسات مالی و اعتباری در بانکداری اسلامی، لزوم توجه به مشکلات ناشی از کژگزینی و کژمنشی ضروری می نماید. پایبندی افراد به اصول اخلاق اسلامی می تواند از آثار سوء کژگزینی و کژمنشی جلوگیری نماید.
۱۶۲۱۸.

محاسبه هزینه حج از اصل یا ثلث ماترک میت در وصیت به حج(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: میقات حج دوره ۲۶ پاییز ۱۳۹۶ شماره ۱ (پیاپی ۱۰۱) 147 - 158

کلید واژه ها: وصیت به حج ماترک میت حج واجب حج نذری حج مستحب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۷ تعداد دانلود : ۱۶۸
اگر شخصی به حج وصیت کند  و یک سوم اموالش برای ادای حج کافی نباشد، بقیه هزینه های حج را از کجا تأمین کند؛ از اصل ترکه میت یا از ثُلث اموال او؟ در صورت برداشت از ثلث مال، نیازمند اجازه از وارثان میت نیز هست. در این مقاله سعی بر این است که با واکاوی ادله این باب، نظر درخور توجهی ارائه گردد و به این پرسش پاسخ داده شود که: وصیت به انواع حج؛ از حیث استحباب، وجوب و نذری بودن، چه تفاوت هایی در نحوه این محاسبه در پی خواهد داشت؟ ازاین رو، در این بحث، با نگاهی تحلیلی به بررسی و نقد تفصیلی ادله پرداخته شده و حاصلش این است که در وصیت به انجام حجه الاسلام به طور مطلق، بدون اینکه پرداخت از ثلث مال قید شود، پرداخت هزینه از اصل ترکه خواهد بود. اما پرداخت هزینه ادای حج نذری و مستحبی، بر خلاف حج واجب، از اصل ترکه نیست؛ بلکه از ثلث اموال پرداخت می شود.
۱۶۲۱۹.

بررسی نظریه معرفت و شهود فوق هستی نزد فلوطین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: عرفان اسلامی سال ۱۴ پاییز ۱۳۹۶ شماره ۵۳ 265 - 283

کلید واژه ها: کشف و شهود نور زهد مطلق شناخت هستی فوق هستی بسیط علم عقل محسوسات معقولات

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۸ تعداد دانلود : ۵۱
آنچه ورای وجود و برتر از آن و مقدّم بر همه چیز است و در فراسوی همه هستی- اعم از حقیقی، واسطه و ظاهری- است قابل شناخت حصولی و شناسایی برهانی توسط ذهن آدمی نیست، به این معنا که ذهن و عقل آدمی هرگز نخواهد توانست به حقیقت و کنه ذات مطلق و بسیط و فوق مالایتناهی ذات واحد نخستین که فوق هستی است پی ببرد، به عبارت دیگر ذات فوق هستی با علم حصولی و براهین عقلی و قیاسات منطقی معلوم ذهن و عقل آدمی نخواهد شد، زیرا چیزی که برتر از وجود و در فراسوی هستی و مقدم بر همه چیز و فوق مالایتناهی است بالضّروره برتر از شناخت و در فراسوی شناسایی قرار دارد، یعنی از ذهن و شناخت حصولی و معرفت برهانی می گریزد. فقط هستی و وجود است که می تواند موضوع و متعلَّق شناسایی و معرفت آدمی قرار گیرد و ذات واحد نخستین به دلیل آن که فراسوی هستی و برتر از وجود است مبرّا از معرفت اکتسابی و منزّه از شناسایی حصولی است. پس شناخت و شناسایی در قلمرو ذات شیء مرکّب یعنی هستی اعم از واحد کثر یعنی عقل کلّی، واحد و کثیر یعنی روح کلّی و کثیر محض یعنی محسوسات است نه در ذاتی که بسیط محض بل بسیط الحقیقه و فوق مالایتناهی است.
۱۶۲۲۰.

رؤیاواره یا (واقعه) در آثار عین القضات همدانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: عرفان اسلامی سال ۱۳ بهار ۱۳۹۶ شماره ۵۱

کلید واژه ها: واقعه خواب رویاواره مکاشفه عین القضات همدانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۲ تعداد دانلود : ۵۲
عرفان شناخت و معرفت حق تعالی است. معرفت و شناخت عرفانی، دریافتی شهودی، حضوری و فردی است؛ عارف پس از طی مراحل و مقدماتی ، توانایی های روحی و معنوی خاصّی به دست می آورد که او را از تنگنای حس و عقل فراتر برده و سراپرده اسرار و حقایق را بر او مکشوف می سازد. رویارویی عارف با حقیقت ، حادث ه ای باطنی و درونی ست که بدون حضور و اشراف حس و عقل صورت می گیرد، عارف قادر نیست دیده ها و دریافته های خود را به صورت معقول و قابل ادراک در آورد و مشهودات و مکشوفات قلبی خود را برای دیگران بیان نماید. یکی از دلایل اصلی تغبیرنا پذیری حقایق عرفانی، غیر قابل تمیز بودن و بی تعیّنی آن است زیرا تجارب وحقایق عرفانی مربوط به عالمی متفاوت با عالم ماست. عین القضات همدانی در آثار خود به شرح و تبیین تجارب عرفانی خود پرداخته و برای اثبات آن ها به آیات و احادیث استناد نموده است. مکاشفه، واقعه، خواب، تمثّل از جمله تجارب عرفانی اوست. در این میان رؤیا واره (واقعه) یکی از راه های مهم ورود به عالم غیب و از عناصر فراحسی است که نفس ناطقه آدمی به کمک آن از گذشته و آینده آگاه می گردد. در این پژوهش ضمن تعریف واقعه و ویژگی های آن، تفاوت آن با خواب و مکاشفه، واقعه ها و تجربیات ناب شخصی عرفانی عین القضات تحلیل و بررسی می شود.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان