میقات حج

تحقیق حاضر به بررسی مشکل امنیت بانوان در سفر حج پرداخته و راهکار ارائه شده جهت حل این مشکل را از جهت فقهی مورد بررسی قرار داده است. نتیجه حاصل از این پژوهش که به صورت کتابخانه ای و اسنادی صورت پذیرفته این است که همراهی محرم یا فرد مورد اعتماد در سفر حج، تا حد زیادی می تواند برای بانوان امنیت خاطر ایجاد نماید. مشهور فقها همراهی محرم در سفر حج  را واجب نمی دانند، البته معتقدند در صورت نیاز، همراهی محرم ولو با پرداخت اجرت، واجب است، اما به نظر  می رسد موافقت با این عقیده به آسانی میسر نیست، زیرا مستفاد از آیات و روایات این است که ظنّ به سلامت سفر، از شرایط تحقق استطاعت است و همراهی داوطلبانه محرم  می تواند محقق این شرط باشد. بنابراین باید معتقد شد مطالبه همراهی محرم و پرداخت اجرت واجب نیست و در فرض همراهی داوطلبانه، شرط تحقق استطاعت برای مکلف، مالک بودن هزینه سفر خود و همراه است. البته سازمان حج به عنوان متولی امرحج می تواند با همراه نمودن افراد امین و توانا با بانوان در کاروان های زیارتی حج  هنگام رفتن به حرم ودر زمان انجام مناسک، اطمینان خاطر از امنیت و سلامت را برای آنان فراهم کند.

این نوشتار در جست وجوی پاسخ به این پرسش است که ورود کفار به حرم امامان: چه حکمی دارد؟ آیا برای غیر مسلمانان ورود به این اماکن مقدس جایز است یا خیر؟ برای دستیابی به پاسخ، ابتدا مباحثی مقدماتی مطرح شده است؛ مانند اینکه منظور از کفار چه کسانی هستند و دارالاسلام به کدام سرزمین ها گفته می شود و اصلاً آیا مسلمانان می توانند با کفار ارتباط و معاشرت داشته باشند؟ حکم ورود کفار به حرم امامان:  بدون بررسی حکمِ ورود آنان به اماکن مقدس اسلامی (مانند حرم مکه، مسجد الحرام و دیگر مساجدِ مسلمانان) ممکن نیست و در کتاب های فقهی، حکم ورود کفار به حرم امامان:  مستقلاً بحث نشده است؛ بلکه فقها حکم همان مکان ها را به حرم امامان:  تسرّی داده اند؛ از این رو، با بازنگری در احکام و دلایل فقهی هریک از مکان های مقدس اسلامی، به صورت جداگانه، انطباق یا عدم انطباق احکام آنها با حرم امامان:  بررسی شده و این نتیجه به دست آمده است که دلیلی بر عدم جواز و منع ورود کفارِ غیر مشرک به حرم امامان: وجود ندارد. در پایان مقاله نیز نکاتی بیان شده است که زوایا و شرایط حضور غیر مسلمانان را در حرم امامان: روشن می کند.

مقاله حاضر، به بررسی و تحلیل مرحله دوم از مناظره امام صادق(علیه السلام) با زندیق مصری پرداخته است؛ چنان که در قسمت پیشین آمد، امام(علیه السلام) در مرحله اول مناظره، به شیوه جدال احسن با زندیق به گفت وگو پرداخته و در این مرحله، به شیوه موعظه حسنه (خطابه) وارد شده است. مضمون فرمایش امام(علیه السلام) این است که هر کس به وجوبِ وجودِ عالَم و بی نیازی آن از وجود صانع مدبر معتقد است، به حکم ضرورت، باید حقیقت آن و حقیقت اجزای آن را به خوبی شناخته باشد؛ زیرا هر چیز تا زمانی که واقعاً شناخته نشود، هیچ قضاوتی در باره آن، نفیاً یا اثباتاً صحیح نیست. امام(علیه السلام) در این مرحله از مناظره، از در مماشات و مُجارات با زندیق وارد شده و بر اساس نوع معرفت شناسی زندیق، که حس گرایی است، با او به گفت وگو پرداخته و از همان طریق، او را محکوم کرده و به اهدافش؛ یعنی بیرون آوردن  وی از جهل مرکب و انتقال او به مرحله گمان و از آنجا به مرحله شک و تردید، رسیده است. همچنین امام(علیه السلام)  برای همگان آشکار کرده است که زندیق مصری و امثال وی، جز ندیدن صانع، هیچ دلیلی بر ادعای خود ندارند. افزون بر این، آن حضرت، بی اعتباری گمان در مسائل اعتقادی را به زندیق یادآور می شود و به قاعده عدم الوجدان در ردّ ادعای زندیق نیز استدلال می کند.

روایت گفتار و عمل زبانی با هدف انتقال معناست. یکی از اهداف قرآن، معرفی الگوها و حقایق در حوزه های تربیتی و دینی است. از این رو، روایت ها و قصص قرآنی به نحو واقعی، و بدون تخیل و دروغ و مبالغه، در خدمت بیان اهداف تربیتی و هدایتی قرآن است. در قرآن خانه کعبه که نام دیگرش «بیت اللَّه» هست به عنوان خانه مردم معرفی شده، و این تعبیر بیان کننده این حقیقت است که آنچه بنام خدا و برای خدا است باید در خدمت مردم و بندگان او باشد، و آنچه در خدمت مردم و بندگان خدا است برای خدا محسوب می شود. در روایت قرآن کعبه مبارک و مرکز هدایت است. کعبه هم از نظر معنوی و هم از نظر مادی مبارک است ؛ برکات معنوی این سرزمین و جذبه های الهی و تحرک و جنبش و وحدتی که در پرتو آن مخصوصا در مراسم حج به وجود می آید، مبرهن و آشکار است.کعبه، هدایت به سوی سعادت دنیا و آخرت است و هدایت آن فراگیر می باشد ؛ کعبه به تمامی مراتب هدایت از خطور ذهنی گرفته تا انقطاع تام از دنیا و اتصال کامل به عالم معنا، و به تمام معنا هدایت است.همچنین کعبه عالم اسلام را به وحدت کلمه، و ائتلاف امت و شهادت منافع خود، و عالم غیر اسلام را هم هدایت می کند به اینکه از خواب غفلت بیدار شوند و به ثمرات این وحدت توجه کنند و ببینند که چگونه اسلام قوای مختلفه و سلیقه های متشتت و نژادهای گوناگون را با هم متفق و برادر کرده است. پژوهش حاضر با روش تحلیلی توصیفی و بر اساس آیه 96 و 97 سوره آل عمران اهداف روایت کعبه در قرآن را بررسی می نماید.

وجود مبارک پیامبرخدا9 که علت غایی وجودِ عالم هستی است، پس از حق تعالی برترین و مهم ترین موضوع برای شناخت در عالم وجود است؛ به گونه ای که شناخت این شخصیت عظیم الشأن، یکی از راههای خداشناسی قلمداد شده است.  اکنون آنچه پیش روی شماست، تلاش وکاوشی در راستای پرداختن به «مقام محمود» پیامبرخدا(ص)  است. در این نوشته، ابتدا به  مقام محمود در لغت و اصطلاح می پردازیم و آنگاه، مقام  محمود در آیات و روایات را  مورد بررسی قرار می دهیم و در انتها مقام محمود در تفاسیر شیعه و سنی را به بررسی و پژوهش می گذاریم.

طائف شهری است در شرق مکه مکرمه در عربستان که در سال هشتم هجری به دست پیامبرخدا9 فتح شد. در طائف مسجد و زیارتگاه عبدالله بن عبّاس، از صحابه برجسته پیامبر و زیارتگاه ها و اماکنی منسوب به آن حضرت وجود داشته که وجود این آثار باعث شده است که شماری از نویسندگان مسلمان در دوره های مختلف، به نگارش رساله ها و تألیفاتی درباره طائف و فضایل و اماکن متبرک آن اقدام کنند. در این مقاله، تلاش شده ضمن ارائه کتاب شناسی جامعی از آثار تألیف شده درباره این شهر، ویژگی های کلی و اهمیت آنها به طور اجمالی بیان گردد.

بزرگ ترین مجموعه پژوهشی مستشرقان درباره دین اسلام، دائره المعارف اسلام (EI)، چاپ لیدن هلند است که با تلاش خاورشناسانی چون گلدزیهر (Goldziher, Ignaz.)، دخویه (De Goeje, M. J) و هوتسما) Houtsma, Martin Theodore)  از سال 1908م شده و تاکنون به ویراست سوم (EI3) رسیده است. موضوع زیارت به دلیل پرسش ها و چالش های فراروی آن در عصر حاضر، توجه اندیشمندان مسلمان بسیاری را جلب کرده است. ترجمه و ارزیابی مطالبی که با رویکرد تاریخی و روش خاص مستشرقان غیر مسلمان نگاشته شده، می تواند در تبیین برخی ابعاد این موضوع مفید باشد. مدخل زیارت در دائره المعارف اسلام، مدخلی مفصل است که به دست تعدادی از مستشرقان تحریر شده و مناسک و کتاب های زیارتی را در ده نقطه مهم از جهان اسلام بررسی کرده است. بخش نخست این مدخل در شماره قبلی مجله میقات ارائه شد؛ بخش دوم آن در این مقاله تقدیم می شود و بخش های بعدی نیز در شماره های آتی ملحق می گردند.