فیلتر های جستجو:
فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱۲٬۲۶۱ تا ۱۲٬۲۸۰ مورد از کل ۷۳٬۴۵۳ مورد.
حوزه های تخصصی:
ازدواج خلیفه دوم با ام کلثوم از موضوعات اختلافی در تاریخ اسلام است. اهل سنّت، پذیرش یا ردّ این قضیّه را در تقویت یا تضعیف برخی از حوادث مهمّ تاریخی مانند غصب خلافت و فدک مؤثر دانسته اند. بر همین اساس، ارائه تحقیقی جامع، جهت مشخص شدن همه جوانب قضیه، ضروری به نظر می رسد. هدف این پژوهش، جمع آوری روایات و آرای موافقان و مخالفان و تبیین آن ها بدون هرگونه موضع گیری برای دست یابی به واقعیت است. مأموریت آن، بررسی و تحلیل امکان وقوع این ازدواج در شرایط عادی و اکراه است. پیش تر مقاله ای از همین نویسنده با عنوان «بازپژوهی تاریخی گزارش ازدواج خلیفه دوم با دختر امیر مؤمنان (ع)» چاپ شده بود. نوآوری این مقاله، دو سویه نگری اصل امکان وقوع چنین جریانی با توجه به متون حدیثی و تاریخی موافق و مخالف است. فایده آن، پاسخگویی به بسیاری از شبهات در مورد چگونگی ارتباط اهل بیت (س) با خلیفه دوم است. این پژوهش در ساختاری تازه، مطالب خود را در دو بخشِ ام کلثوم و دیدگاه های مختلف در ازدواج ایشان با عمر و امکان سنجی ازدواج، ارائه می دهد.
بررسی و نقد قیاس غایب بر شاهد در اثبات نظریه زیادت صفات بر ذات الهی(مقاله پژوهشی حوزه)
حوزه های تخصصی:
یکی از مسائل چالشی در مباحث خداشناسی، مبحث وجودشناسیِ صفات الهی است. در بحث وجودشناسی صفات الهی از کیفیت رابطه ذات الهی با صفات سخن گفته می شود. اشاعره در این بحث، به زیادت صفات بر ذات الهی قائل اند. یکی از ادله مهم اشاعره در این زمینه، قیاس غایب بر شاهد است. در این قیاس، حکم صفات در شاهد، یعنی انسان، به غایب، یعنی خدای متعال نسبت داده می شود. این قیاس با وجود اینکه نوعی قیاس فقهی یا تمثیل است، ولی چون جهت مشابهت یا جامع در آن، علت تامه برای ثبوت حکم در اصل می باشد، دارای اعتبار است. در مقابل، مخالفان اشاعره نقدهایی بر این قیاس وارد کرده اند که البته بیشتر آنها وارد نیستند. ما در این نوشتار با روشی تحلیلی به تقریر این قیاس پرداخته و نقدهای وارد بر آن را بررسی کرده ایم. نتیجه اینکه کارکرد این قیاس، تنها در اثبات وجود مبدأ اوصاف الهی است و توانایی تبیین کیفیت رابطه این مبادی با ذات الهی را ندارد، و ازهمین رو اگر برای اثبات نظریه زیادت به کار رود، اعم از مدعا خواهد بود.
قلمرو شفاعت در اقسام مجازات(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
شفاعت در اصطلاح به معنای وساطت شخص سوم به نفع شخص خطاکار برای عفو و بخشش و نوعی تلاش برای گذشتن از خطای شخص و ترک مجازات او است. شفاعت در امور کیفری یکی از مباحث مطرح در فقه اسلام است که درباره جواز یا عدم جواز و قلمرو آن در اقسام مجازات اختلاف است. با توجه به سیاست کیفر زدایی و وجود این نهاد در حقوق اسلام، بررسی قلمرو این مسئله با توجه به منابع فقهی اسلام یعنی کتاب و سنت و اجماع و عقل، اهمیت فراوان دارد. در این پژوهش با استفاده از روش کتابخانه ای پس از بررسی آیات و روایات مربوط به شفاعت به تعیین قلمرو شفاعت در اقسام مجازات بر مبنای تقسیم جرائم به حق الله و حق الناس پرداخته شده و این نتیجه حاصل شده است که در جرائم حق الناسی شفاعت نزد صاحب حق هیچ منعی ندارد. در جرائم حق اللهی شفاعت جایز نیست اما در جرائم تعزیری که اختیار تعیین آن با حاکم اسلامی است، پذیرش یا عدم پذیرش شفاعت در اختیار حاکم قرار دارد که با توجه به مصلحت و مفسده موجود در آن و مقتضیات زمان و مکان تصمیم گیری کند.
تبیین نظریه «لزوم مضاربه مدت دار» با تأکید بر فتواهای برخی از فقیهان معاصر(مقاله پژوهشی حوزه)
منبع:
فقه سال بیست و ششم تابستان ۱۳۹۸ شماره ۲ (پیاپی ۹۸)
49 - 72
حوزه های تخصصی:
بنا به نظر مشهور فقیهان و قانون مدنی، مضاربه حتی با ذکر مدت، عقدی جایز است و هر زمانی که هریک از طرفین بخواهند، می توانند به طور یک جانبه عقد را فسخ نمایند. این نظر در مقام عمل مشکلاتی ایجاد می کند؛ ازاین رو، محققان برای رفع این مشکل راه حل هایی در نظر گرفته اند، ازقبیل شرط لزوم در ضمن عقد لازم دیگر یا شرط مدت در ضمن عقد لازم دیگر. در این بین، برخی از فقیهان معاصر راه حل بهتری در قالب نظریه ای جدید مطرح کرده اند. این مقاله در صدد تبیین این نظریه است. بر اساس این نظریه، مضاربه دو نوع است: مضاربه ای که مدت در آن ذکر می شود که عقدی لازم است و مضاربه ای که مطلق و بدون ذکر مدت است که عقدی جایز و قابل فسخ است. تحقیق پیش رو با گردآوری اطلاعات و داده ها ازطریق منابع نوشتاری و مکتوب، سامانه های رایانه ای و نرم افزارهای علمی با روش داده پردازیِ توصیفی تحلیلی صورت گرفته است. در این نوشته، پس از بیان تفصیلی اقوال و بررسی مفصل ادله، درستی و کارآمدی این نظریه نتیجه گرفته شده است.
بررسی اخلاق حرفه ای در دانشگاه های کشور و مقایسه آن با دانشگاه های برتر جهان با تأکید بر تدریس اثربخش(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
پژوهشنامه اخلاق سال دوازدهم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۴۶
71-86
حوزه های تخصصی:
هدف پژوهش بررسی اخلاق حرفه ای در دانشگاه های کشور و مقایسه آن با دانشگاه های برتر جهان با تأکید بر تدریس اثربخش است. جامعه پژوهش 100 دانشگاه برتر جهان و 539 دانشگاه ایران است (تمام شماری) این پژوهش کیفی بوده و از روش بهینه کاوی تجارب موفق ملی و بین المللی با استفاده از مطالعه تطبیقی بهره برده است. در حال حاضر در دانشگاه های ایران و حتی دانشگاه های برتر جهان بیشتر به منشور اخلاق حرفه ای توجه می شود. دانشگاه هایی هم که دارای مستندات اخلاق حرفه ای با تأکید بر تدریس اثربخش هستند، وحدت رویه خاصی در بیان محتوای آن ندارند. از دیگر سو، اخلاق حرفه ای و مستندات مربوط به آن در دانشگاه ها باعث وحدت رویه در پیاده سازی اخلاقیات در دانشگاه ها می شود. روسا و مدیران دانشگاه ها باید توجه بیشتری نسبت به تدوین سند اخلاق حرفه ای برای دانشگاه ها داشته باشند تا بتوانند هدف اصلی دانشگاه ها که تدریس اثربخش است را به بهترین نحو محقق کنند.
تبیین دوگانه انگاری مرتبه ای در نفس شناسی صدرایی و جایگاه آن در میان نظریات فلسفه ذهن(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
حکمت صدرایی سال هشتم پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۱ (پیاپی ۱۵)
121 - 129
حوزه های تخصصی:
ملاصدرا نفس را به عنوان امری مجرد اثبات می کند. اما این گونه نیست که امری متمایز از بدن باشد و دوگانه انگاری جوهری لازم بیاید. یعنی اثبات نفس و یا قوای نفس مانند خیال، هویت انسان را دوگانه نمی کند. بلکه حتی فرض تجرد نفس با وحدت نفس و بدن هم سازگار خواهد بود. ملاصدرا حقیقت انسان را این گونه نیز نمی بیند که جوهری مادی است که از دو ویژگی حالات ذهنی و حالات بدن برخوردار است. حال این پرسش مطرح می گردد که با توجه به نظریات فلسفه ذهن، نظریه ی ملاصدرا در باب نفس، دوگانه انگاری جوهری است یا این همانی نفس و بدن یا دوگانه انگاری ویژگی ها؟ اساساً آیا می توان آن را در این نظریات موجود گنجاند و چه نسبتی با این نظریات دارد؟ ملاصدرا نفس را جوهری واحد می داند که در مرتبه نازل تر ظاهر شده است و در این مرتبه نازل همان قوا است. واکاوی نفس شناسی صدرایی جایگاه نظریه وی در میان نظریات فلسفه ذهن و تمایز آن را با نظریات مشابه مانند نظریه دوگانه انگاری جوهری، دوگانه انگاری ویژگی و تئوری این همانی ذهن و بدن، روشن می سازد. از نظریه ملاصدرا می توان با عنوان دوگانه انگاری مرتبه ای تعبیر کرد. در این مقاله این نوع دوگانه انگاری تبیین و تمایزش از تقریرهای گوناگون دوگانه انگاری جوهری و دوگانه انگاری ویژگی و این همانی ذهن و بدن مشخص شده است تا جایگاهش در میان نظریات موجود در خصوص نفس روشن گردد.
تحلیل قصص قرآنی بر اساس الگو و ساختار فیلمنامه نویسی کلاسیک (مطالعه موردی: داستان حضرت یوسف)
حوزه های تخصصی:
پژوهش حاضر، قصص قرآنی را براساس الگو و اصول فیلمنامه نویسی کلاسیک مورد تحلیل قرار می دهد. قرآن کریم که کلام خداوند است و بر قلب پیامبراکرم(ص) نازل شده است، برای بیان مفاهیم معنوی، الهی و دینی از داستانگویی بهره گرفته است. هدف اصلی در قصص قرآنی، در وهله اول انتقال پیام الهی به بشریت است، اما از آنجا که درک چنین مفاهیمی نه تنها در اعصار گذشته بلکه برای انسان معاصر نیز، ثقیل می باشد، خداوند برای بیان هر مفهوم داستان و قصه ای را انتخاب کرده است تا آدمی بهتر بتواند خود و خدای خود را بشناسد. شیوه های مختلف داستانگویی در این قصص به کار رفته است، اما در این تحقیق تلاش شده است که داستان های قرآنی براساس عناصر و مؤلفه های فیلمنامه نویسی کلاسیک مورد تفحص قرار بگیرد. پژوهش حاضر به روش توصیفی تحلیلی صورت گرفته و گردآوری اطلاعات به روش کتابخانه ای بوده است. نتایج بدست آمده که نشان می دهد ساختار روایی کلاسیک در داستان یوسف وجود دارد، در پایان مقاله ارائه گردیده است.
بررسی مبانی حق بهره مندی از محاکمه عادلانه در نظم جهانی حقوق بشر
منبع:
مطالعات فقه اقتصادی سال اول زمستان ۱۳۹۸ شماره ۳
26 - 46
حوزه های تخصصی:
وجود جامعه ای بدون هنجارشکن، بیشتر شبیه به تصور مدینه فاضله می ماند و برخورد با افراد چنین جامعه ای در مقام اتهام می تواند بسیار چالش برانگیز باشد. یکی از مواردی که جامعه بین الملل آن را به رسمیت شمرده، حق بهره مندی از محاکمه عادلانه است. حقی که در پرتو آن، تمامی انسان ها در مقابل دادگاه، با رعایت اصل بی طرفی برابر باشند، که در این مجال به تبیین جایگاه آن در عرصه قوانین داخلی و بین المللی پرداخته شده است، زیرا چنین به نظر می رسد که برخی دولت مردان با نادیده انگاشتن آن در فرایند رسیدگی و خروج از جاده عدالت و انصاف، آن را در ورطه خطر قرار داده اند و با فشار گروههای سیاسی، روند محاکمه بیشتر تشریفاتی تلقی خواهد شد. بنابراین، با احتجاج به میثاق های بین المللی و ضرورت ایجاد ساز و کار حق بهره مندی متهم از یک محاکمه عادلانه در قوانین داخلی، ضرورت اصرار بر این مهم، در بیان حق متهم، که همانا هدف حقوق اعتلای اخلاق است، مد نظر بوده است.
الگوی تنبیه بر اساس آیات قرآنی و سیره علوی در سازمان های آموزشی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
یکی از روش های ادیان آسمانی برای تربیت انسان و اصلاح مسیر حرکت او «تنبیه» است. در محیط های آموزشی و حرفه ای نیز تنبیه راهکاری برای اصلاح مسیر متربیان و کارکنان و دستیابی به اهداف سازمانی است. با توجه به وجود سازوکار تنبیه در محیط های آموزشی و حرفه ای و بروز آسیب های احتمالی و نیز نبودِ الگویی جامع برای آن، تحقیق حاضر، در پی تبیین اهداف، اصول و روش های تنبیه اسلامی و ارائه الگویی بر اساس آیات قرآن کریم و کلام امام علی(ع) است. پژوهش حاضر با رویکرد کیفی و به روش تحلیل مضمون انجام شد. آیات قرآن و کلام امیر مؤمنان به عنوان جامعه تحقیق و روایاتِ ناظر به اهداف، ضرورت ها و روش های تنبیه، به عنوان نمونه تحقیق مورد استفاده قرار گرفتند. برای مطالعه ادبیات تحقیق از نرم افزارهای قرآنی و حدیثی استفاده کردیم. سازماندهی مطالب با نرم افزار «سیتاوی» و کدگذاری با نرم افزار «مکس کیودا» انجام شد. در فرایند تحلیل مضامین، سه نوع کُد گذاری باز، محوری و انتخابی انجام دادیم. در فرایند تحلیل مضامین قرآنی، به تفسیرهای معتبری همچون تفسیر نمونه، المیزان، نور و الجامع لأحکام القرآن مراجعه و استناد کردیم. بررسی آیات قرآن و کلام امام علی(ع)، نشان داد که سازوکار تنبیه دارای «اهداف»، «آداب و اصول» و «روش های متعدد» است؛ افزون بر این تنبیه غیرعالمانه و غیرعادلانه آفات و آسیب های فراوانی در پی دارد. برخی از «آداب و اصول تنبیه به شیوه اسلامی» عبارت اند از: تعادل در تنبیه و تناسب آن با مقدار خطا؛ پرهیز از تنبیه بیش از ظرفیت؛ توجه به احوال و شرایط تنبیه شونده؛ تنبیه همراه با رفق و نرمی؛ پرهیز از تنبیه در حالت خشم؛ اجرای تنبیه به صورت مرحله ای و آغاز آن از مراتب خفیف؛ پرهیز از تنبیه پس از «تنبّه و اظهار پشیمانی»؛ عجله نکردن در تنبیه و به تعویق انداختن آن؛ پرهیز از تکرار زودهنگام تنبیه؛ تفهیم و تبیین دلیل تنبیه و مصداق تنبیه. به منظور پیشگیری از آفات و آسیب های تنبیه، آموزش مبانی نظری در حوزه «آداب و اصول تنبیه» و «انواع روش های مؤثر و متناسب» و نیز آموزش کارگاهی و عملیاتی چگونگی اجرای تنبیه، به تمامی مدیران و مسئولان ضرورت دارد.
آثار ترک حج در دنیا و آخرت(مقاله ترویجی حوزه)
منبع:
میقات حج دوره ۲۸ پاییز ۱۳۹۸ شماره ۱ (پیاپی ۱۰۹)
29 - 43
حوزه های تخصصی:
از دغدغه های انسان مؤمن و متعهد، انجام وظایف و تکالیف دینی، برای در امان ماندن از عواقب سوء دنیوی و اخروی ترک وظیفه است. از تکالیف مهمّ دینیِ مسلمانِ مستطیع، به جا آوردن حج و زیارت خانه خدا است که آثار و برکات متعدد روحی، اخلاقی، اجتماعی، سیاسی و... به دنبال دارد. در عین حال، باید بدانیم که بی اعتنایی و سهل انگاری در انجام این واجب، آثار و تبعات سوء دنیوی و اخروی متعددی را در پی دارد. در این مقاله، ضمن تبیین و تحلیل روایات معصومان: ، روشن می شود که ترک این فریضه الهی، آثار سوء دنیوی متعددی دارد؛ مانند محروم شدن از خیر، بی نتیجه بودن کارهای دنیوی، هلاکت و گرفتار شدن به عذاب و خروج از عدالت و فاسق شدن. همچنین آثار و عواقب سوء اخروی؛ مانند قرار گرفتن در صف کفار، محشور شدن با یهودیان یا مسیحیان، محروم شدن از شفاعت پیامبر9 ، نابینا و کور محشور شدن و زیان کار بودن در قیامت است.
تحول حوزه، کاستی ها و بایسته ها در گفت و گو با حجت الاسلام والمسلمین محمدتقی اکبرنژاد
منبع:
حوزه دوره جدید پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۸ و ۹
214-230
حوزه های تخصصی:
تبیین شیوه های تبلیغی حضرت زینب(س) مبلغ بزرگ قیام عاشورا
حوزه های تخصصی:
حضرت زینب در واقعه بزرگ کربلا، با کمال صبر و استقامت به تبلیغ و نشر معارف اسلامی وآرمان های الهی پرداختند. اگر استقامت این بانوی بزرگ نبود، حادثه کربلا اثر کافی را نداشت و دشمنان نمی گذاشتند پیام کربلا به نسل های آینده منتقل شود ، نوشتار پیش روبا روش توصیفی – تحلیلی و شیوه کتابخانه ای به تبیین شیوه های تبلیغی حضرت زینب بزرگ مبلغ قیام عاشورا می پردازد. یافته های پژوهش حاکی از آن است که یکی از فضایل و خصایص حضرت زینب مقام علمی اوست ایشان زنی دانشمند، سخنور، فصیح و بلیغ بود و با سخنانش ، نهضت عاشورا را به بهترین و نیکوترین وجه ممکن به پایان رساند همچنین خطبه های آگاهانه و حکیمانه او که با استناد به آیات قرآن کریم بوده است، زمینه سقوط حکومت اموی را فراهم و آخرین ضربه را بر پیکر حکومت آنان وارد کرد. بعد از واقعه عاشورا، حضرت زینب به وظیفه خودکه تبلیغ اهداف قیام حسینی و ماهیت قیام ابا عبدا... الحسین بود، عمل نموده بود و با بیان خطبه های شیوا با مضامین و محتوای ارزشمند، رسالت امام حسین را به اتمام رسانید بی شک توفیق آن بزرگوار در حرکت سیاسی، فرهنگی ابلاغ پیام مظلومیت حسین را می باید با ساختار فکری، علمی و نظری عمیق ایشان که در غالب خطبه های آتشین متجلی گردید و همچنین بهره گیری مناسب وی از شیوه های تبلیغی در رساندن پیام واقعه عاشورا مرتبط دانست .
روش شناسی «کلام فلسفی» در اندیشه ابن میثم بحرانی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
الهیات تطبیقی سال دهم پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۲۲
93 - 106
حوزه های تخصصی:
علم کلام از آغاز پیدایش، به لحاظ روش شناختی، مراحل و اطوار مختلفی را پشت سر گذاشته است؛ رویکرد نقلی و اخبارگرایی، روش جدلی، عقلی، تأویل گروی و رویکرد کلام فلسفی از مهم ترین رویکردها در سیر تطور کلام شیعی به شمار می آیند. در این نوشتار با روش توصیفی تحلیلی، ضمن معرفی اجمالی جریان کلام فلسفی و مؤلفه های آن، روش کلامی ابن میثم بحرانی، بیان و با ارائه شواهد متعددی از آثار و آرای او ثابت شده روش کلامی او عقلی - فلسفی است. او به سبک و سیاق مرسوم آثار فلسفی به امور عامه و طبیعیات را در اثر کلامی خود قواعدالمرام فی علم الکلام، طرح و همان شیوه حکما را در نگارش علم کلام در پیش گرفته است. بازکاوی و بیان شاخصه های کلام فلسفی در اندیشه ابن میثم، از این نظر نیز بااهمیت است که با تأکید بر عقلانیت، استدلال گروی، آزاداندیشی و تفکر انتقادی می تواند یک الگوی روش شناختی در حوزه کلام امامیه را پیش روی پژوهشگران و دین پژوهان قرار دهد.
بررسی هم آیی های واژگانی در سوره طه و انبیاء با توجه به نظر جرجانی و لیچ(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
پژوهشنامه معارف قرآنی (آفاق دین) سال دهم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۳۸
137 - 168
حوزه های تخصصی:
یکی از وجوه تمایز سبک قرآن از سبک ادبی و شعر، هم آیی های واژگانی بر پایه روابط نحوی – معنایی، هماهنگ با بافت آیات است. اگرچه هم آیی های قرآن از همان واژه ها و روابط معمول نحوی زبان عرب ساخته شده، اما به تمامی موافق زبان عرب نیست . به طوری که هیچ واژه ای صلاحیت جایگزینی یا ترکیب با واژگانش را ندارد. هدف و ضرورت پژوهش، بررسی معناشناسی و علت هم آیی واژگان در بافت است. پیش فرض پژوهش؛ محسوس و غیر متعارف بودن هم آیی واژگانی قرآن با هدف تمرکز بر اصول اعتقادی و درک مفاهیم عقلانی و انتزاعی است. با بررسی برخی باهم آیی های واژگانی در دو گروه فعلی و اسمی مشخص گردید که این ترکیبات بر تداعی مفاهیم ذهنی – معنوی به صورت مجسّم و محسوس متناسب با بافت درونی و سیاق موقعیتی برای اثبات معنا و نمایش حالات درونی و ظاهری انسان شکل گرفته اند.
وضعیت حقوقی معاملات تجاری ولیّ خاص با اموال مولّی علیه(مقاله پژوهشی حوزه)
حوزه های تخصصی:
قانونگذار در قانون مدنی و قانون امور حسبی برای حمایت از محجورین، نهاد ولایت و وصایت را پیشبینی کرده است. بدون تردید ولیّ و وصیّ منصوب از جانب ولیّ، وظیفه نگهداری و محافظت از اموال و جان محجور را بر عهده دارند. لکن در خصوص قلمرو وظایف و حقوق ولیّ و وصیّ این ابهام وجود دارد که آیا ولیّ و وصیّ صرفاً مسئول اداره و نگهداری اموال محجور بوده و یا میتوانند با اموال محجور، برای وی تجارت نمایند. گروهی از حقوقدانان به استناد ظاهر مواد قانون مدنی و اینکه قانونگذار وظیفه ولیّ را اداره اموال محجور قرارداده، قلمرو اختیارات ولیّ و وصیّ را محدود به نگهداری از اموال محجور دانسته و گروهی از حقوقدانان، ضمن ردّ ادله دیدگاه نخست، با استناد به اصل کلی حقوقی و نیز ظاهر موادّ قانون مدنی بر این باورند که ولیّ و وصیّ علاوه بر وظیفه نگهداری، میتوانند اموال محجور را در معاملات تجارتی و شرکتهای تجاری، سرمایهگذاری کنند. در مقاله حاضر که مبتنی بر روش تحلیلی استدلالی است، این نتیجه به دست آمده است که نه تنها ولیّ و وصیّ میتوانند با اموال محجور به تجارت بپردازند، بلکه در صورت وجود مصلحت، معطل گذاشتن سرمایه محجور، مجاز نبوده و ولیّ و وصیّ باید به انجام فعالیتهای درآمدزا بپردازند.
بازخوانی روابط معنایی واژه «العالَمین» براساس روش تحلیل مؤلفه ای(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
در مورد واژه «العالَمین» سؤالاتی وجود دارد که پاسخ های درخوری نیافته است؛ مثلاً اینکه چرا ماده ای از ریشه «عِلم» برای معنای «جهانیان» یا «جهان ها» به کار رفته است. لغویان مسلمان واژه «العالَمین» را عربی، و قرآن پژوهان غربی آن را عبری یا سریانی دانسته اند، اما هیچ کدام تفسیر روشنی برای معنای آن ارائه نکرده اند. روش این مطالعه ، تحلیل واژه براساس مؤلفه های معنایی است؛ نخست، «العالَمین» براساس مؤلفه های آن در فرهنگ های عربی و غیرعربی به مثابه معنا شناسی تاریخی (درزمانی) تحلیل شده و سپس این کار به عنوان معنا شناسی همزمانی در بافت قرآنی پیش رفته است. در پایان میان این دو روش مقایسه شده تا روشن شود آیا نتیجه تحلیل درزمانی درباره «العالَمین» با تحلیل همزمانی همخوانی دارد. براساس نتیجه تحقیق، واژه «العالَمین» در اصل با زبان های سبایی و فینیقی، و نیز עלם در آرامی و ܥܠܡ در سریانی ارتباط دارد و در زبان عربی به واژه «غُلام» نزدیک است. بهترین معنا برای واژه در بسیاری از آیات قرآن «انسان ها»، گاهی «جوان ها» (پسران)، و در برخی آیات «آفریدگان» است؛ اما افزودن مؤلفه مکانی و پدیدآمدن معنای «جهان» برداشتی متأخر از آیات قرآن است. همچنین، برخلاف دیدگاه برخی مستشرقان، این واژه ارتباطی با منابع یهودی یا مسیحی ندارد
بررسی مسئله چیستی نبوّت(مقاله پژوهشی حوزه)
منبع:
آیین حکمت سال یازدهم بهار ۱۳۹۸ شماره ۳۹
79 - 92
حوزه های تخصصی:
در این نوشتار واژه های «نبی» و «نبوت» و تعریف آن از دید متکلمان، حکما و لغویان بیان و بررسی، و با دیدگاه مسیحیت، هندو و بودا مقایسه و از بهترین آن دفاع شده است. بهترین معنا برای واژه نبی، همان معادل فارسی آن، یعنی «پیام بَر» یا «پیغام بَر» است. براین اساس، بهترین تعریف از نبی عبارت است از: «بشری که از سوی خدا برانگیخته شده است تا واسطه بین میان او و خلق باشد تا خبر یا پیام های الهی بر او وحی شود که به مردم برای هدایتشان ابلاغ کند». براین اساس، نبوت یعنی «واسطه بین خدا و خلق بودن برای رساندن پیام الهی به مردم».
بررسی فقهی حبس داده ها در فضای مجازی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
آموزه های فقه مدنی پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۲۰
49 - 76
حوزه های تخصصی:
وقوع حبس در فضای مجازی، یکی از مهم ترین رخدادهای عصر حاضر است. در بسیاری از موارد در فضای مجازی، اطلاعات و داده های علمی، آموزشی و مالی افراد مورد حبس قرار می گیرد؛ به گونه ای که حابس، مانع استفاده صاحبان اثر از اطلاعات خود می گردد. سٶالی که مطرح است اینکه آیا حبس در فضای مجازی جایز است؟ در صورت عدم جواز، حکم آن به لحاظ تکلیفی و وضعی چیست؟ آیا حبس در همه موارد، موجب حرمت و ضمان قرار می گیرد؟ وقوع حبس در فضای مجازی در مواردی موجب حرمت و ضمان است، اما در مواردی فقط حکم ضمان یا فقط حکم حرمت و وجوب رفع حبس می آید، هرچند که ممکن است در مصادیقی، نه حکم حرمت بیاید و نه حکم ضمان. در این پژوهش دلایلی چون حکم عقل به قبح تصرف در اموال دیگران بدون اذن ولی، حرمت اکل مال به باطل، قاعده علی الید و قاعده احترام در ارتباط با حرمت و ضمان و جهل و شبهه و انتفای ادله ضمان در فرض اباحه و عدم ضمان، از جمله موضوعاتی است که مورد بحث و بررسی قرار می گیرد
بررسی و تحلیل روان شناختیِ رمان «الاعترافات» نوشته ربیع جابر (با تأکید بر سازوکار های دفاعی)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
رمان «الإعترافات» نوشته ربیع جابر، جنگ های داخلی لبنان و فشار های روحی روانی ناشی از آن را روایت می کند و نقشی که عمده اشخاص این داستان عهده دار آن هستند پرورش اندیشه های جنگ ستیزانه ونشان دادن تباهی و ویرانی های مادی و روحی متأثر از جنگ است. این رمان را می توان از جنبه های مختلف از جمله نقد روان کاوانه بررسی کرد. ربیع جابر در نشان دادن بحران روحی-روانی شخصیّت ها و نمود بارز این بحران در قالب ترس و اضطراب، شیوه ها و سازوکارهای تدافعی آنها در مقابل این درگیری ها بسیار موفق عمل کرده است. در این پژوهش با روش توصیفی و تحلیل عقلانی رمان، به بررسی و تحلیل جلوه های ترس، اضطراب و سازوکار های دفاعی در رمان «الإعترافات» پرداخته شده است. هرکدام از شخصیت های داستانی در رمان «الإعترافات» برای کاهش و یا غلبه بر آسیب های روانی متأثر از جنگ های داخلی لبنان، از راه های مقابله و سازوکار های دفاعی استفاده می کنند؛ مهم ترین شیوه های مقابله با ترس و اضطراب ناشی از جنگ در رمان الإعترافات، مقابله هیجان مدار، اجتنابی و سازوکار های دفاعی است که می توانند فرد را هرچند سطحی به آرامش برسانند. هم چنین بالاترین بسامد در رفتار های مقابله ای شخصیت های رمان الإعترافات، مقابله اجتنابی است که به شکل فرار از موقعیّت، ترک شهر و وطن است. شیوه مقابله دیگری که در رمان الإعترافات به کار گرفته می شود روش هیجان مدارانه است که در این رمان در شیوه ناسازگارانه با گرایش به مواد مخدر و مصرف سیگار و در شیوه سازگارانه، به صورت رفتن به کلیسا، دعا، گریه و نوشیدن چای یا قهوه نشان داده شده است.
نهضت حسینی، الگویی کامل برای فرهنگ سازی اسلامی
منبع:
پژوهشنامه معارف حسینی سال چهارم بهار ۱۳۹۸ شماره ۱۳
33 - 56
حوزه های تخصصی:
حماسه ی عظیم عاشورا با ویژگی های خاص خود و خالق آن که سراسر تجلی آموزه های قرآنی و اجرای وحی الهی است، برترین الگو برای هر انسان در ابعاد فردی و اجتماعی زندگی اوست.<br /> گذری بر این حرکت شور و شعورآفرین از مدینه و آغاز حرکت کاروان، تا بازگشت به مدینه و پایان حرکت کاروان، نمایشگاهی از درس ها، عبرت ها و زیبایی هایی را به منصه ی ظهور خواهد رساند که مجموعه ی آن ها، تشکیل دهنده ی الگویی کامل از سبک زندگی اسلامی برای هر عضوی از اجتماع خواهد بود.<br /> الگویی که عمل به آن، سیمای فرد و جامعه را دگرگون کرده و با شکوفایی و تسری فرهنگ اسلامی، زمینه سازی ظهور حضرت حجت عج الله تعالی فرجه الشریف را موجب خواهد شد.<br /> این پژوهش با شیوه ی کتابخانه ای و به صورت توصیفی تحلیلی در قالب دو بُعد فردی و اجتماعی، به بیان و تحلیل برخی از شاخصه های فرهنگ ساز و الگو در سیره ی امام حسین علیه السلام در طول نهضت عاشورا می پردازد.