درخت حوزه‌های تخصصی

علوم اجتماعی

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
آینده پژوهی ارتباطات انسان شناسی جامعه شناسی جمعیت شناسی سیاست اجتماعی مفاهیم علوم اجتماعی (هویت، سرمایه اجتماعی و ...) نقد و بررسی کتاب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین
فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۴٬۸۴۱ تا ۴٬۸۶۰ مورد از کل ۳۳٬۷۳۰ مورد.
۴۸۴۱.

نقش مجلات رشد در ارتقای مهارت های برنامه ریزی و مطالعه درسی در بین دانش آموزان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی آموزش و پرورش بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱۳ 86-97

کلید واژه ها: برنامه ریزی و زمانبندی مطالعه مهارت های عمومی مطالعه مهارت های مطالعه درسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۲۹ تعداد دانلود : ۴۲۶
هدف: هدف این مطالعه بررسی نقش مجله های رشد دانش آموزی بر ارتقای مهارت های برنامه ریزی و مطالعه درسی در بین دانش آموزان بود. روش: این مطالعه از نوع پس رویدادی بود. جامعه آماری دانش آموزان دوره دوم ابتدایی و دوره اول و دوم متوسطه استان های تهران و البرز در سال تحصیل 97-96 به تعداد 683989 نفر بودند. با استفاده از فرمول کوکران 1890 نفر حجم نمونه تعیین و با روش نمونه گیری تصادفی چند مرحله ای انتخاب شدند. پرسشنامه ای تلفیقی از دو پرسشنامه مهارت برنامه ریزی و مطالعه دکتر سیف و و مجله های رشد سؤال استفاده شد .روایی صوری پرسشنامه با نظر 10 نفر از افراد متخصص بررسی و تعیین شد. پایایی پرسشنامه با آلفای کرانباخ 7/0 به دست آمد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از درصد فراوانی ، میانگین و انحراف معیار ، آزمون t تک متغیره، خی دو و تحلیل واریانس و با استفاده از نرم افزار SPSS انجام شد. یافته ها: نتایج حاصل از اجرای آزمون تحلیل واریانس دوراهه (تعامل جنسیت و دوره تحصیلی) نشان داد که بین میزان تاثیر مطالعه مجله های رشد بر مهارت های عمومی مطالعه، در بین دانش آموزان دختر و پسر و در دوره های تحصیلی تفاوت معنی داری وجود داشت .به عبارت دیگر میزان تاثیر این مجله ها بر مهارت های عمومی مطالعه در دختران بیشتر از پسران است (907/3= f ، 048/0P< ، 02/0=θ ). نتیجه گیری: نتایج نشان داد مطالعه مجله های رشد مهارت های برنامه ریزی و مطالعه درسی شامل : برنامه ریزی و زمانبندی مطالعه درسی و ایجاد آمادگی برای امتحان در دانش آموزان را ارتقاء داده است. میزان این تاثیر در بین دانش آموزان دختربیشتر از دانش آموزان پسر بوده است.
۴۸۴۲.

علل و پیامدهای اجتماعی شکل گیری محله خراباتیان شیراز در عصر زندیه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی تاریخی سال دوازدهم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۲ 59-82

کلید واژه ها: شیراز زندیه اوضاع اجتماعی محله خراباتیان علل و پیامدهای شکل گیری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۳۱ تعداد دانلود : ۶۹۳
با تأسیس حکومت زندیان اوضاع اجتماعی حاکم بر جامعه شهری شیراز متأثر از سیاست گذاری های هیئت حاکم به دوره جدیدی وارد شد. این تنوع اجتماعی سبب برخی تحولات در جامعه پایتخت شد. یکی از مهم ترینِ این نوع تحولات در این دوره، شکل گیری محله خراباتیان و فعالیت زنان روسپی در آنجا بود. به نظر می رسد این محله که به دنبال برنامه های اجتماعی حکومت، فعالیت خود را آغاز کرد تأثیرات مختلفی در ابعاد گوناگون جامعه شهری پایتخت برجای گذاشت. از این رو، مسئله پژوهش حاضر، بررسی علل ایجاد محله خراباتیان و پیامدهای اجتماعی آن در جامعه شهری شیرازِ عهد زندیه است. مقاله حاضر با تکیه بر روش توصیفی تحلیلی و با تکیه بر داده های کتابخانه ای به بررسی مسئله مزبور پرداخته است. نتایج این پژوهش نشان می دهد که کنترل و مدیریت کنشگران سیاسی در شیراز، مدیریت جامعه بحران زده بعد از سقوط صفویه، انگیزه بخشی به کنشگران برای به سازی و بازسازی شهر شیراز به علاوه گرایش کریم خان زند به این گروه از زنان، در ایجاد این محله مؤثر بوده است. از طرفی، مجموعه محله خراباتیان منبع درآمدی برای حکومت زند نیز محسوب می شد. از جمله پیامدهای اجتماعیِ ایجاد این محله می توان به اختلال در بنیان خانواده ها اشاره کرد. علاوه بر آن، این نوع فعالیت اجتماعی از آنجا که با رویکرد مذهبی و اجتماعی مردم مغایرت داشت، سبب بروز برخی رفتارهای ناهنجار عرفی و شرعی از سوی بخشی از جامعه پایتخت نیز شده بود.
۴۸۴۳.

فراتحلیل کیفی آراء صاحبنظران طبقه اجتماعی در ایران (با تأکید بر طبقه متوسط)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی تاریخی سال دوازدهم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۲ 139-170

کلید واژه ها: طبقه اجتماعی قشربندی اجتماعی طبقه متوسط

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۵ تعداد دانلود : ۳۷۸
طبقه اجتماعی ازجمله مفاهیمی است که در بین اندیشمندان علوم اجتماعی بسیار مناقشه برانگیز بوده است. اندیشمندان این حوزه درمورد تعریف طبقه، حوزه و کاربرد آن، ساختار و نظریه های مرتبط با آن توافق چندانی ندارند و از منظرهای مختلف آن را تحلیل و بررسی کرده اند. گاهی این مفهوم از بُعد اقتصادی، گاهی سیاسی و گاهی علاوه بر بُعد اقتصادی و سیاسی از ابعاد اجتماعی و فرهنگی مورد مطالعه قرار گرفته است. عده ای هم اعتقادی به وجود طبقه ندارند. نوع نگاه اندیشمندان به این مفهوم می تواند رویه های متفاوتی را در زمینه مسائل و مفاهیم قشربندی، طبقه اجتماعی و طبقه متوسط به وجود آورد. این مقاله با روش فراتحلیل به بررسی و مقایسه نظرات اندیشمندان طبقه اجتماعی و طبقه متوسط در ایران می پردازد و نظریه های آنان را در زمینه های مفهوم و ساختار طبقه اجتماعی، ساختار، ویژگی ها، تیپولوژی و کارکردهای طبقه متوسط مورد مقایسه قرار می دهد. دوره های مطالعاتی صاحبنظران درمورد طبقه اجتماعی، قبل از قاجار، قاجار، پهلوی و انقلاب اسلامی ایران است. نتایج نشان می دهد که به ترتیب بیشترین توافق درمورد مفهوم طبقه به ملاک های: 1. شغلی، 2. اقتصادی و شانس های مشترک زندگی به یک میزان، 3. قدرت و مالکیت، و 4. درک شرایط تاریخی مربوط است. همچنین، این نظریه پردازان در زمینه های ساختار طبقه، ویژگی ها، تیپولوژی و کارکرد های طبقه اجتماعی و طبقه متوسط دارای نقاط اشتراک و افتراق هستند.
۴۸۴۴.

مطالعه ی عوامل اجتماعی- فرهنگی موثر بر کیفیت زندگی زنان در خانواده های نابارور شهر شیراز(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی نهادهای اجتماعی دوره هفتم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۱۶ 41 - 59

کلید واژه ها: کیفیت زندگی عوامل اجتماعی- فرهنگی و روانی خانواده های نابارور زنان شهر شیراز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۸ تعداد دانلود : ۴۴۳
یکی از مسائلی که می تواند کیفیت زندگی زنان را تحت تأثیر قرار دهد، ناباروری است. ناباروری، چیزی بیش تر از یک تشخیص پزشکی است ؛ و نوعی داغ اجتماعی محسوب می شود. پژوهش حاضر به کیفیت زندگی زنان در خانواده های نابارور توجه می کند و به عوامل اجتماعی- فرهنگی موثر بر  آن می پردازد. در این پژوهش، با استفاده از روش پیمایشی و پرسش نامه ی استاندارد کیفیت زندگی سازمان بهداشت جهانی، تعداد 400 نفر از زنان در خانواده های نابارور مراجعه کننده به مراکز ناباروری، با علت های  (زنانه، مردانه، هردو و ناشناخته) با روش تصادفی ساده انتخاب شدند. نتایج این مطالعه نشان داد که سن پاسخگو، درآمد خانوار،  دینداری، سلامت عمومی و انتظار نقش با کیفیت زندگی زنان در خانواده های نابارور، رابطه دارند. تبیین متغیر وابسته بر حسب مجموع متغیرهای مستقل، بیانگر آن است که سه متغیر سلامت عمومی، دینداری و انتظار؛ نقش قوی ترین پیش بینی کننده ی کیفیت زندگی زنان نابارور هستند و قادرند 48/0 درصد از تغییرات واریانس متغیر وابسته را تبیین کنند.
۴۸۴۵.

سنخ شناسی دین داری در میان جوانان شهر رشت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی نهادهای اجتماعی دوره هفتم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۱۶ 349 - 379

کلید واژه ها: سنخ شناسی دین داری تغییرات جوانان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۷ تعداد دانلود : ۳۵۳
پژوهش حاضر، به سنخ شناسی دین داری در میان گروهی از جوانان 21 تا 36 ساله ی شهر رشت می پردازد. رویکرد پژوهش ،کیفی و با روشِ تحلیلِ روایت و با ابزار مصاحبه نامه از نوع روایی انجام شده است. چارچوب نظری پژوهش، تلفیقی از آرای جامعه شناسان دین در خصوص وضعیت دین داری در جهان مدرن و حجم به دست آمده از نمونه های پژوهش، 16 تن بوده است. مهم ترین نتایج پژوهش عبارتند از: 1) تمام مصاحبه شونده ها از فرهنگ دینی خانوادگی فاصله گرفته بودند و از دین داری خانواده ی خاستگاهی به نحو قابل توجهی دور شده اند؛ 2) آنان از الگوی دین داری رسمی که شریعت مدارانه و همچنین الگوی دین داری حوزوی که فقه مدارانه است، نه تنها به نحو اساسی فاصله دارند؛ بلکه منتقد آن نیز هستند؛ 3) الگوی مسلط دین داری، دین داری عاطفی است؛ 4) تأثیرگذاری تجربه هایِ زیسته و نظام های شناختیِ در دسترس آنان، در شکل گیری مسیر حرکت دین داری شان مشهود و مشخص است، که با دیدگاه نظریه پردازان در چارچوب نظری نیز سازگار است.
۴۸۴۶.

بررسی رابطه عوامل اجتماعی و فرهنگی مؤثر بر سرمایه اجتماعی پلیس در شهر اصفهان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: انتظام اجتماعی سال دوزادهم زمستان ۱۳۹۹ شماره ۴ 1 - 28

کلید واژه ها: سرمایه اجتماعی پلیس امنیت اجتماعی مشارکت با پلیس اعتماد به پلیس آگاهی نسبت به پلیس

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۰ تعداد دانلود : ۳۰۹
زمینه و هدف: سرمایه اجتماعی پلیس به عنوان ظرفیت و قابلیت مشارکت مردم در توسعه نظم و امنیت عمومی جامعه، از مفاهیم جدیدی است که با چرخش از گفتمان امنیت اجتماعی دولت محور به گفتمان امنیت اجتماعی جامعه محور، سهم و نقش مهمی پیدا کرده است. هدف از پژوهش حاضر بررسی رابطه عوامل اجتماعی و فرهنگی مؤثر بر سرمایه اجتماعی پلیس است. روش شناسی: این پژوهش ازنظر هدف، کاربردی و از لحاظ نوع تحقیق، کمی است که از روش پیمایشی استفاده شده است. جامعه آماری، شهروندان 18 تا 65سال شهراصفهان و حجم نمونه براساس فرمول کوکران تعداد 384 نفر تعیین گردید. روش نمونه گیری، خوشه ای چند مرحله ای توأم با تصادفی ساده است. ابزار اندازه گیری پرسشنامه محقق ساخته است. برای روایی(اعتبار) سوال های مربوط به متغیرها از روش تعیین اعتبارمحتوایی و با گردآوری نظرات اساتید مجرب، کارشناسان و متخصصان مربوطه (تکنیک اعتبارصوری) و برای بررسی پایایی، از آلفای کرونباخ استفاده شده که آلفای پرسشنامه 0/842 محاسبه و مورد تأیید قرار گرفت. داده ها توسط آمار توصیفی و آزمون های آماری (ضریب همبستگی پیرسون و آزمون t) با استفاده از نرم افزار spss مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: یافته ها نشان می دهد که بین عوامل اجتماعی و سرمایه اجتماعی پلیس با مقدار0/580 و بین عوامل فرهنگی و سرمایه اجتماعی پلیس با مقدار 0/563 رابطه به صورت مستقیم (مثبت) وجود دارد. و همچنین بین جنسیت، وضعیت تأهل، سن و نوع سکونت با سرمایه اجتماعی پلیس رابطه وجود دارد. نتیجه گیری: سرمایه اجتماعی پلیس را می توان نتیجه ارتباط مؤثر میان اجتماع و پلیس و وجود هنجارهای مناسب همکاری و همیاری با پلیس دانست که به نوعی ریشه در اعتماد به پلیس، مشارکت با پلیس و آگاهی نسبت به پلیس دارد. خدشه در هر یک از ابعاد می تواند تأثیری بسیارمخرب بر سرمایه اجتماعی پلیس وارد نماید.
۴۸۴۷.

تبیین نقش خوداجتماعی شهروندان تهرانی بر توسعه پایدار شهری (مورد مطالعه: منطقه 2 شهر تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات جامعه شناختی شهری سال دهم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۳۶ 162 - 191

کلید واژه ها: خوداجتماعی توسعه پایدار شهری شایستگی اجتماعی مسئولیت اجتماعی منطقه 2 تهران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۹ تعداد دانلود : ۲۳۶
یکی از ملزومات اجتناب ناپذیر در جهت توسعه پایدار شهری، بها دادن به خود اجتماعی شهروندان است. خود اجتماعی، میزان اعتماد به برنامه ها و ساختارهای دولتی و نهادهای تصمیم گیر حوزه شهری را مشخص کرده و احساس تعلق شهروندان را افزایش می دهد که این امر در نهایت به ایجاد توسعه پایدار شهری در ابعاد مختلف اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی، کمک شایانی خواهد نمود. از همین رو هدف اصلی مقاله، بررسی و تبیین نقش خود اجتماعی شهروندان تهرانی بر توسعه پایدار شهری است. پژوهش حاضر از لحاظ ماهیت در زمره تحقیقات توصیفی- تحلیلی و به لحاظ نحوه گردآوری داده ها از نوع روش پیمایشی با استفاده از ابزار پرسشنامه می باشد. جامعه آماری این تحقیق، ساکنین منطقه 2 شهر تهران، و تعداد نمونه مورد مطالعه 600 نفر از شهروندان 18 سال و بالاتر این منطقه بوده است. یافته های بدست آمده نشان داد خوداجتماعی با توسعه پایدار شهری رابطه معناداری داشته است. همچنین دو بعد خوداجتماعی یعنی شایستگی اجتماعی و مسئولیت اجتماعی نیز تاثیر معناداری بر توسعه پایدار شهری داشته اند.
۴۸۴۸.

تحلیل جامعه شناسی تفسیری از مفهوم عشق در اندیشه های فخرالدین عراقی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نظریه های اجتماعی متفکران مسلمان دوره دهم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۲ 145 - 175

کلید واژه ها: عشق الهی عاشق معشوق کنش اجتماعی دیالکتیک هم فراخوان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۸ تعداد دانلود : ۱۰۶
یکی از نکات مهم برای کشورهای در حال توسعه، این است که چگونه می توانند در دنیای جدید در برابر غرب ایستادگی کنند. ایران سرزمینی که دارای سابقه تمدنی گسترده ای است به لحاظ فرهنگ معنوی رشد چشمگیری را داشته به طوری که همواره مورد توجه جهانیان بوده است. یکی از دستاوردهای مهم ایران برای جهان گسترش فرهنگ عشق و عشق ورزی است. با نگاهی به آثار مولانا، سعدی، حافظ و عطار می توان این موضوع را به خوبی اثبات کرد. اما یکی از کسانی که در زمینه عشق معنای گسترده، عمیق و خلاقانه ارائه داده است، فخرالدین عراقی است که کمتر مورد توجه قرار گرفته است. عراقی عارف و شاعر قرن هفتم هجری است که مؤلف اثری ماندگار به نام لمعات است. لمعات در ادبیات عرفانی ایران جایگاه ویژه ای دارد. اما با توجه به ظرفیت ها و پتانسیل های این اثر کمتر مورد توجه قرار گرفته است. هدف از این مقاله این است که نشان دهد که با استفاده از نگاه جامعه شناسی تفسیری می توان فهمی متفاوت و امروزی مورد استفاده از او ارائه داد. از این حیث این تحقیق با بهره گیری از روش طبیعت گرایانه و فرود به زمین هربرت بلومر در پی آن است که معنای عشق عراقی در لمعات را از منظر کنشی مورد تجزیه و تحلیل قرار داده و نشان دهد که چگونه می شود از این معنا در پارادایم معرفتی جامعه آرمانی ایرانی- اسلامی استفاده کرد. از نتایج این تحقیق چنان برمی آید که تیپ شناسی مستخرج از لمعات بر مبنای انواع کنش عاشقانه قابلیتی اثرگذار و قابل استفاده در جهان مدرن امروزی را دارد.
۴۸۴۹.

کشمکشها و سازواریهای مالی در زوجهای شاغل؛ یک مطالعه پدیدارشناسی(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

نویسنده:
منبع: رفاه اجتماعی سال ۲۰ بهار ۱۳۹۹ شماره ۷۶ ۸۶-۳۷

کلید واژه ها: پدیدارشناسی تجربه زیسته زوج شاغل سازواری مالی کشمکش مالی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۶ تعداد دانلود : ۴۱
مقدمه: پژوهش حاضر با هدف شناسایی تجارب زیسته زوجهای شاغل از مسائل مالی انجام شد. روش: این پژوهش با رویکرد کیفی و با روش پدیدارشناسی تفسیری انجام شد. طی این مطالعه، پژوهشگران 12 زوج شاغل دارای رضایت زناشویی را با بهره گیری از نمونه گیری گلوله برفی و 12 زوج شاغل دارای تعارضات زناشویی را نیز با روش نمونه گیری هدفمند انتخاب کرده و مورد مصاحبه قرار دادند. مصاحبه ها با استفاده از روش دیکلمن، آلن و تانر که دارای ماهیت تیمی بوده و در پدیدارشناسی تفسیری مرسوم است، مورد تحلیل قرار گرفتند. یافته ها: تحلیل تجارب مشارکت کنندگان، منجر به شناسایی 2 مضمونِ اصلی تحت عناوینِ کشمکش مالی (با مضامین فرعی: ترجیح مالی، روابط نامناسب مالی، عدم تعهد مالی، ضعف در مهارتهای مالی، مدیریت منفردِ مالی و خشونت مالی) و سازواری مالی (با مضامین فرعی: عدم ترجیح مالی، روابط بهینه مالی، تعهدِ مالی، زندگی مالی مشترک و مهارتهای مالی زوج) شد. بحث: نتایج این پژوهش نشان داد مسائل مالی در سبک زندگی زوج شاغل چیزی بیش از صحبت کردن و مشاجره پیرامون پول و بودجه است. این مطالعه ضمن مقایسه کیفی دو گروه زوجهای شاغل راضی و متعارض از نقطه نظر مسائل مالی، این نکته را نیز بر مطالعات قبلی افزود که آنچه از چالشهای مالی و منازعات مرتبط با پول مهم تر است، نحوه ادراک و مقابله زوج شاغل برای حل وفصل این معضلات و تعارضات مالی است. زوج شاغل می توانند با کمک شاخصه های اولویت بندی مناسب، روابط مالی مناسب، مسئولیت پذیری مالی، زندگی مالی تیمی و کسب مهارتهای مالی به سمت سازواری مالی در حرکت باشند.
۴۸۵۰.

عاملیت زنانه در مواجهه با خشونت نمادین در طبقه متوسط(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

نویسنده:
منبع: رفاه اجتماعی سال ۲۰ بهار ۱۳۹۹ شماره ۷۶ ۱۲۹-۸۷

کلید واژه ها: خانواده خشونت خشونت نمادین زنان طبقه متوسط

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۸ تعداد دانلود : ۶۵
مقدمه: خشونت نمادین نوعی از خشونت علیه زنان است که در آن خشونت از جنبه های آشکار و بدنی خارج شده و به صورت پنهان و نمادین درآمده است. از آنجا که پژوهشهای صورت گرفته در خصوص خشونت خانگی در داخل کشور عمدتاً به روش کمی انجام شده و به خشونتهای مستقیم و آشکار می پردازد، نیاز به انجام پژوهش حاضر، وجود داشته است. مبانی حساسیت برانگیز نظری پژوهش حاضر بر اساس نظریه منابع، نظریه انتخاب عقلانی کلمن و خشونت نمادین بوردیو بوده است. روش: پژوهش حاضر یک مطالعه کیفی به شیوه نظریه مبنایی است که حاصل 15 مصاحبه عمیق در میان زنان تحصیل کرده در شهر مشهد است. یافته ها: 20 مقوله اصلی و یک مقوله هسته از خلال کدگذاری داده ها در این پژوهش استخراج شد. مفهوم هسته «عاملیت زنانه در مواجهه با خشونت نمادین» نامیده شد و مقولاتی مانند دخالت اطرافیان شوهر، جهت گیری سوگیرانه کنش زناشویی همسر، ناپایداری در هنجارهای زندگی زناشویی، دسترسی پذیری پشتیبان های مکمل، آگاهی یابی فزاینده زنان، همسان همسرگزینی اقتصادی- اجتماعی به عنوان شرایط علی؛ همچنین پایداری/ تزلزل زندگی خانوادگی، فراز/ فرود منزلتی زنان در خانواده، تحدید/ تزاید در سطح خشونت خانگی و آرامش/ آشفتگی جو خانوادگی به عنوان شرایط پیامدی از داده های این پژوهش استخراج شدند. بحث: برخورداری زنان طبقه متوسط از منابعی چون تحصیلات عمومی و دانشگاهی و دسترسی بهتر به منابع مالی، حمایت اجتماعی و مراجع قانونی موجب شده است تا پتانسیل و امکان اعمال خشونت به گونه ای آشکار و مستقیم توسط همسرانشان توان بروز نیابد، اما در معرض نوعی خشونت غیرملموس تر و پنهانی تر، قرار گیرند. در این میان نوعی مدیریت و بروز عاملیت زنانه در راستای زدودن و یا حداقل تعدیل خشونت نمادین در عرصه زندگی زناشویی به گونه ای هوشمندانه و به گونه ای که انعکاس رفتارهای مذکور کمترین هزینه را متوجه طرف مقابل کند، توسط زنان بروز می یابد.
۴۸۵۱.

« تجربه اندوزی ناهمگون در بستر موافق »: فرایند جامعه پذیری حرفه ای در بین بازیگرانِ غیرآکادمیکِ تئاتر در شهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی هنر و ادبیات دوره ۱۲ بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۲۳) 180 - 196

کلید واژه ها: جامعه پذیری جامعه پذیری حرفه ای بازیگری تجربی بازیگری حرفه ای بازیگران غیرآکادمیک

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۸ تعداد دانلود : ۸۲
جامعه پذیری در گروه های حرفه ای یکی از انواع جامعه پذیری است که به فرایند یادگیری نقش ها، ارزش ها، هنجارها و مهارت های مربوط به حرفه یا گروه اجتماعی اشاره دارد. هدف این مطالعه، کشف فرایند جامعه پذیری حرفه ای در بین بازیگران غیرآکادمیکِ تئاتر در شهر تهران، به مثابه یک گروه حرفه ای است؛ کشف و شناسایی فرایندهایی که طی آن، فرد مبتدی، به عضوِ حرفه ایِ گروهِ بازیگرانِ تئاتر تبدیل می شود. تحقق این هدف از طریق فهم و شناسایی «داستان بازیگر شدن» مصاحبه شوندگان تحت هدایتِ روشِ گرانددتئوری دنبال شده است. از مجموعهمقولات بستری/شرایطی، «بستر موافق» به عنوان مقولههسته انتزاع، و از میان مقولات فرایندی/تعاملی، مقوله«تجربه اندوزی ناهمگون» به عنوان مقوله هسته انتخاب شد. از ترکیب این دو مقوله، مقولهمرکزی نهایی به دست آمد: «تجربه اندوزی ناهمگون در بستر موافق». این مقوله نمایان گر یک جامعه پذیری غیرمنسجم و غیرنیت مند است که یک حرکت اُفتان وخیزان تا حرفه ای شدن را نشان می دهد. عملکرد این فرایند عمدتاً از طریق یادگیری های پراکنده از دانش و مهارتِ افراد باتجربه تر، و مواجهه با پدیده های حاوی ظرفیت آموزشی است که بر سر راه بازیگران غیرآکادمیک قرار گرفته است.
۴۸۵۲.

مطالعه کیفی تجارب اعضای هیئت علمی از مفهوم «گرانباری نقش»(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آموزش عالی ایران سال دوازدهم بهار ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۴۵) ۶۱-۳۳

کلید واژه ها: اعضای هیئت علمی گرانباری نقش نظریه داده بنیاد توازن بین کار و زندگی فشار کاری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۳ تعداد دانلود : ۸۸
باهدف بازنمایی تجارب اعضای هیئت علمی دانشگاه ها از ایفای هم زمان نقش های چندگانه شغلی و خانوادگی پژوهشی با رویکرد تفسیری و با روش نظریه داده بنیاد انجام شد. میدان تحقیق، دانشگاه کردستان و مشارکت کنندگان بالقوه همه اعضای هیئت علمی تمام وقت بودند که جهت انتخاب نمونه از شیوه نمونه گیری هدفمند با روش بیشینه تنوع استفاده گردید که نهایتاٌ پس از دست یابی به اشباع نظری به 18 نفر رسید. ابزار گرد آوری داده ها یک پروتکل مصاحبه نیمه ساختارمند با 10 سؤال بود. برای افزایش پایایی از روش بازبینی توسط مشارکت کنندگان و مرور توسط اعضای هیئت علمی غیر شرکت کننده در پژوهش استفاده شد. تجزیه وتحلیل داده ها به شیوه کدگذاری نظری سه مرحله ای و با استفاده از نرم افزار MAXqda انجام گرفت. مؤلفه های مرتبط با گرانباری نقش در پنج دسته عوامل زمینه ای، فرایندی، علی، راهبردی و پیامدی احصا شدند. یافته ها حاکی از آن بود که اعضای هیئت علمی زن و مرد به گونه های متفاوتی پدیده گرانباری نقش را تجربه کرده بودند. شیوه نگرش و تفکر اعضای هیئت علمی که مسئولیت مراقبت از بچه ها و یا والدین سالمندشان را بر عهده داشتند بر میزان سازگاری آنان با گرانباری نقش تأثیر داشت. تجربه آن دسته از اعضای هیئت علمی که در مدیریت های اجرایی دانشگاهی نیز ایفای نقش می کردند با تجربه اعضای هیئت علمی که در کارهای اجرایی درگیر نبودند از گرانباری نقش متفاوت بود. به نظر مدیران دانشگاهی، مقابله و سازگاری با گرانباری نقش، امری ممکن و لازم است. با تغییر دیدگاه اعضای هیئت علمی نسبت به دانشگاه، داشتن برنامه کاری منظم و اولویت دهی به کارها می توان میزان فشار کاری و ذهنی بر اعضای هیئت علمی را کاهش داد. مصاحبه شوندگان بر این باور بودند تغییر قوانین دانشگاهی و داشتن انتظارات متناسب با میزان دریافتی آن ها از راه حل های مفید دیگر برای کاهش گرانباری نقش اعضای هیئت علمی است.
۴۸۵۳.

ارائه الگوی چندسطحی موانع توسعه دانشجویی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آموزش عالی ایران سال دوازدهم تابستان ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۴۶) ۸۱-۴۷

کلید واژه ها: آموزش عالی توسعه دانشجویی فراترکیب الگوی چندسطحی موانع علی موانع زمینه ای موانع مداخله ای

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۵ تعداد دانلود : ۶۲
پژوهش حاضر باهدف ارائه الگوی چندسطحی موانع توسعه دانشجویی، با رویکرد کیفی، استفاده از مرور نظام مند مطالعات پیشین و روش فراترکیب[1] هفت مرحله ای سندلوسکی و بارسو (2007) انجام شده است. بدین منظور ابتدا با هدف تعیین جهت گیری مطالعه، سؤال پژوهش تعیین و سپس به منظور گردآوری اطلاعات برای پاسخ به سؤال پژوهش، با بررسی مطالعات علمی عرصه دانشجویی، تعداد 65 مقاله ی مرتبط شناسایی شد و از این تعداد، 39 مقاله علمی[2] منطبق با معیارهای ارزیابی کیفیت[3]، به عنوان نمونه ی پژوهش انتخاب و مورد واکاوی قرار گرفت. دستاورد مرور نظام مند و فراترکیب یافته های کیفی منابع کلیدی منتخب، احصاء تعداد 77 کد مفهومی طبقه بندی شده در چارچوب 14 مؤلفه ی کیفیت پایین سبک زندگی دانشجویی؛ ناکارآمدی سبک تفکر و یادگیری؛ ضعف مهارت های پژوهشی و ارزش آفرینی؛ ضعف جامعه پذیری دانشگاهی؛ ضهعف مهارت های اقتصادی ویژگی های شخصیتی بازدارنده؛ کارآمدی پایین عملکرد گروه های آموزشی؛ کارآمدی پایین عملکرد اعضای هیئت علمی؛ فقدان کیفیت رویکردهای ارزیابی و پایش عملکرد؛ ضعف و محدودیت حکمرانی و راهبری امور؛ چالش جامعه پذیری حرفه ای؛ کمیابی و فقدان کفایت منابع علمی–رفاهی؛ نفوذ و گسترش جهت گیری های غیرعلمی؛ فقدان و یا حضور محدود گروه های حامی، به ترتیب ذیل 3 مقوله اصلی موانع علی توسعه دانشجویی؛ موانع زمینه ای توسعه دانشجویی؛ و موانع مداخله ای توسعه دانشجویی، تأیید شده توسط خبرگان عرصه توسعه دانشجویی با استفاده از شاخص ضریب توافق کاپا در سه سطح فردی، سازمانی و فراسازمانی است. در نهایت، ضمن بحث و نتیجه گیری و تبیین دستاوردهای پژوهش با استناد به مبانی نظری مرتبط، پیشنهاداتی در راستای بهبود اقدامات توسعه دانشجویی ارائه گردید. [1]. Meta- Synthesis [2]. در پژوهش حاضر با هدف پوشش مناسب و مطلوبی از دستاوردهای پژوهش های معتبر؛ و با هدف جبران کمیابی منابع و مطالعات علمی معتبر در خصوص مسائل و چالش های توسعه دانشجویی، افزون بر دستاوردهای تحقیقات کیفی به عنوان محور اصلی رویکرد کیفی در روش فراترکیب، از نتیجه تفسیر و تحلیل های کیفی دستاوردهای مطالعات و پژوهش های کمی نیز استفاده شده است. [3]. شاخص معیار ارزیابی کیفیت و اعتبار منابع منتخب کلیدی، در بخش روش شناسی پژوهش توضیح داده شده است.
۴۸۵۴.

اندازه گیری تغییرات بهره وری واحدهای دانشگاهی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آموزش عالی ایران سال دوازدهم تابستان ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۴۶) ۱۴۴-۱۱۳

کلید واژه ها: تغییرات بهره وری شاخص مالم کوئیست دانشگاه های صنعتی دانشگاه های جامع

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۴ تعداد دانلود : ۶۴
در این پژوهش تغییرات بهره وری دانشگاه های صنعتی و جامع با استفاده از شاخص مالم کوئیست مبتنی بر تحلیل پوششی داده ها در دوره زمانی 93-1392 و 94-1393 اندازه گیری شده است. متغیرهای ورودی شامل تعداد اعضای هیئت علمی، تعداد دانشجویان ثبت نامی جدیدالورود، تعداد کارکنان و مخارج کل؛ متغیرهای خروجی نیز شامل تعداد دانشجویان جاری، تعداد دانش آموختگان، درآمد اختصاصی و تعداد مقالات همایشی می شود. همچنین سه الگوی آموزش، پژوهش و کل (آموزش و پژوهش) در این پژوهش تخمین زده شده اند. داده ها با استفاده از نرم افزار Excel سازماندهی و به وسیله نرم افزار DEAP2 مورد تحلیل قرارگرفته اند. میانگین (هندسی) تغییرات بهره وری کل در دانشگاه های صنعتی و جامع در الگوی آموزش، نشان داد، در دوره موردبررسی، بهره وری آموزشی دانشگاه های صنعتی و جامع رشد محسوسی را تجربه نکرده است. عدم رشد بهره وری آموزشی در دانشگاه های صنعتی بیشتر ناشی از تغییرات کارایی فنی و در دانشگاه های جامع نیز بیشتر ناشی از تغییرات فناوری بوده است. میانگین (هندسی) تغییرات بهره وری کل در دانشگاه های صنعتی و جامع در الگوی پژوهش، نشان داد، در دوره موردبررسی، بهره وری پژوهشی دانشگاه های صنعتی و جامع رشد محسوسی را تجربه کرده است. رشد بهره وری پژوهشی دانشگاه های صنعتی و جامع همانند اکثر مطالعات تجربی ناشی از پیشرفت های فناوری بوده است. میانگین تغییرات بهره وری کل در دانشگاه های صنعتی و جامع در الگوی آموزش و پژوهش (الگوی کل)، نشان می دهد در دوره موردبررسی، بهره وری (آموزشی و پژوهشی) دانشگاه های صنعتی و جامع رشد محسوسی را تجربه نکرده است و این عدم رشد در دانشگاه های صنعتی ناشی از کارایی فنی و در دانشگاه های جامع نیز ناشی از تغییرات فناوری بوده است. در هر سه الگو (آموزش، پژوهش و کل) میزان تغییرات فناوری در دانشگاه های صنعتی نسبت به دانشگاه های جامع از وضعیت بهتری برخوردار است؛ که این امر نشان می دهد دانشگاه های صنعتی نسبت به دانشگاه های جامع از فناوری و قابلیت های آن در امر پژوهش بهتر استفاده می کنند. در بین دانشگاه های صنعتی به ترتیب در الگوی آموزش، پژوهش و کل، دانشگاه های صنعتی بیرجند، صنعتی کرمانشاه و صنعتی شیراز، بهترین عملکرد را داشته اند و دانشگاه مهندسی فناوری های نوین قوچان نیز در هر سه الگو، بدترین عملکرد را ثبت کرده است. در بین دانشگاه های جامع نیز به ترتیب در الگوی آموزش، پژوهش و کل، دانشگاه های اهواز، محقق اردبیلی و شهید بهشتی، بهترین عملکرد و دانشگاه گلستان در الگوی آموزش و دانشگاه رازی در دو الگوی دیگر (پژوهش و کل) بدترین عملکرد را داشته اند.
۴۸۵۵.

واکاوی لایه های معنایی نماد «شمسه هشت» در بافت اجتماعی و فرهنگی ایران و نمود آن در گرافیک معاصر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی هنر و ادبیات دوره ۱۲ بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۲۳) 15 - 43

کلید واژه ها: شمسه هشت آیکونولوژی جامعه شناسی هنر نماد گرافیک

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۲ تعداد دانلود : ۱۰۹
بررسی هنر در بافت اجتماعیِ آن، پیشینه ای طولانی در مطالعات هنر دارد. یکی از مهم ترین شاخه های پژوهشِ تاریخیِ هنر که رویکردی جامعه شناختی به هنر و هنرمندان دارد، بر تحلیل هنر در متنِ زمینه فرهنگی تأکید می ورزد و اروین پانوفسکی، که از سردمداران این رویکرد است، با تعریف آیکونولوژی، روشی برای تحلیل هنرهای تجسمی در بستر اجتماعی آن ارائه داد. در این شیوه، معنای هر عنصرِ بصری در رابطه مستقیم با ریشه های فرهنگی، اجتماعی، مذهبی و غیره، در سه لایه یا سه سطح معنایی (شامل توصیف پیش آیکونوگرافی، تحلیل آیکونوگرافی و تفسیر آیکونولوژی) مورد خوانش قرارگرفته و از شرح به تحلیل و در نهایت، به تفسیر اثر می رسد. در این مقاله که به روش توصیفی- تحلیلی و با رویکرد آیکونولوژی انجام گرفته، نماد «شمسه هشت»، در بستر اجتماعی و فرهنگی مورد بررسی قرار گرفته است. شمسه هشت از جمله نمادهایی است که از دوران باستان و پیش از اسلام در هنرهای ایرانی قابل مشاهده است، اما پس از اسلام و به ویژه در دوران تشیع، استفاده از این نماد از گستردگی بیشتری برخوردارگشته است که قابل مقایسه با سایر شمسه ها نیست که در تاریخ هنر ایران مورد استفاده قرارگرفته اند. این فراوانی، در آثار هنریِ معاصر به ویژه گرافیک کاملاً مشهود است. در این پژوهش، دلایلِ ماندگاری این نماد در بستر اجتماع در طول تاریخ تا دوران معاصر و گستردگی استفاده از آن در گرافیک معاصر در سیر تحول و تطور معناشناختیِ آن بررسی شده و لایه های معنایی شمسه هشت براساس روش آیکونولوژی اروین پانوفسکی مورد واکاوی قرارگرفته است.
۴۸۵۶.

مقایسه توسعه اجتماعی در برنامه های پنجگانه عمرانی و توسعه در قبل و بعد از انقلاب اسلامی ایران(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

نویسنده:
منبع: رفاه اجتماعی سال ۲۰ زمستان ۱۳۹۹ شماره ۷۹ ۱۱۷-۵۵

کلید واژه ها: برنامه ریزی توسعه اجتماعی شاخص انسان گرایانه شاخصهای رفاهی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۹ تعداد دانلود : ۶۳
مقدمه: توسعه فرایندی چندبعدی است که شامل جنبه های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، سیاسی می شود. برنامه ریزیهایی که تا کنون پیاده شده اند، عمدتاً کانون توجه خود را رشد اقتصادی و توسعه صنعتی قرارداده و عوامل اجتماعی و فرهنگی رشد را تا حد زیادی مورد بی توجهی و غفلت قرار داده اند. در این پژوهش توسعه اجتماعی مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است. روش: در پژوهش حاضر از تحلیل محتوای کمی استفاده شده است. توسعه اجتماعی با شاخصهای رفاه گرایانه و شاخصهای انسان گرایانه مورد بررسی قرار گرفته است. جامعه آماری پژوهش، قوانین پنج برنامه عمرانی قبل از انقلاب 1356-1327 و قوانین پنج برنامه توسعه جمهوری اسلامی ایران بعد از انقلاب اسلامی 1394-1368 بودند. به دلیل آن که جامعه آماری تحقیق، تمامی قوانین برنامه های عمرانی و توسعه، بود لذا نمونه گیری در تحقیق وجود ندارد. یافته ها: در قوانین توسعه قبل و بعد انقلاب اسلامی، در بعد توسعه اجتماعی، تأکید بر شاخصهای رفاه گرایانه توسعه اجتماعی بوده است و شاخص انسان گرایانه توسعه اجتماعی در هر دوره قبل و بعد از انقلاب اسلامی مورد کم توجهی زیادی قرار گرفته است به شکلی که به برخی از شاخصهای انسان گرایانه توسعه (تکثر سیاسی و اجتماعی، برابری حقوق) هیچ توجهی نشده است. بحث: چه در برنامه های قبل و چه در برنامه های بعد از انقلاب اسلامی، هر برنامه نسبت به برنامه قبل از رشد و توجه بیشتری به شاخصهای توسعه برخورداری بوده است. ولی آنچه مشخص است اینکه از منظر برنامه ریزان توسعه در ایران، توسعه اجتماعی به معنای پرداختن به یک بعد آن، و آن هم شاخصهای قابل رویت و مادی است در صورتی که توجه نکردن به شاخص های انسانی خود یکی از عوامل بازدارنده توسعه است.
۴۸۵۷.

شناسایی عوامل اقدام به خودکشی در شهرستان ایذه و مسجدسلیمان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران دوره نهم بهار ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۳۳) 215 - 233

کلید واژه ها: اشتغال تنهایی خودکشی درد روانی مشکلات مالی ناامیدی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۴۰ تعداد دانلود : ۳۸۷
برای بررسی رفتار پیچیده خودکشی پژوهش های زیادی انجام گرفته است. در این پژوهش ها ابعاد اجتماعی، روان شناختی و زیستی متفاوتی به عنوان پیش بین های رفتار اقدام به خودکشی شناسایی شده اند. هدف این پژوهش، شناسایی عوامل اقدام به خودکشی در شهرستان ایذه و مسجدسلیمان است. جامعه آماری این پژوهش همه افرادی هستند که طی سال های 1395 و 1396 در شهرستان ایذه و مسجدسلیمان اقدام به خودکشی کرده اند. نمونه این پژوهش 103 نفر (72 زن و 31 مرد) از افرادی هستند که اقدام به خودکشی کرده اند و به صورت نمونه گیری هدفمند در دسترس انتخاب شدند. طرح پژوهش حاضر، همبستگی از نوع تحلیل ماتریس همبستگی است. برای تحلیل پرسش پژوهش از روش تحلیل عامل اکتشافی (EFA) استفاده شد. همچنین در این پژوهش بررسی علل اقدام به خودکشی با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته و پرسشنامه انگیزه اقدام به خودکشی (IMSA) صورت گرفت. با استفاده از روش آماری تحلیل عوامل اکتشافی، 9 عامل (54 ماده) با عناوین درد روانی و ناامیدی، فشار به اطرافیان/تنهایی، کمک طلبی، رهایی از درد، حل مسئله، تکانشگری، خیرخواهی برای خانواده، ابراز خشم/تنفر و مشکلات مالی/اشتغال به عنوان عوامل زیربنایی اقدام به خودکشی در شهرستان ایذه و مسجدسلیمان شناسایی شدند. به نظر می رسد از بین عوامل مختلف، متغیرهای روانی و میان فردی بیشترین تأثیر را در اقدام به خودکشی دارند و از این بین، درد روانی و ناامیدی مهم ترین عوامل اثرگذار در اقدام به خودکشی است.
۴۸۵۸.

تبیین جایگاه حکمروایی یکپارچه کلان شهری از منظر امنیت انسانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دانش انتظامی سال بیست و دوم بهار ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۸۶) 1 - 34

کلید واژه ها: امنیت انسانی حکمروایی شهری شهری شدن کلان شهر و مدیریت یکپارچه شهری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۸ تعداد دانلود : ۲۷۶
زمینه و هدف: نقش محوری شهرها و به ویژه کلان شهرها به مثابه موتور توسعه، آن ها را آماج تمرکز و تراکم جمعیت، فعالیت و نیز کانون چالش ها و مسائل فزاینده ای کرده است. بخش عمده ای از این چالش ها معطوف به امنیت انسانی بوده است. هدف تحقیق حاضر، تبیین ضرورت استقرار مدیریت یکپارچه شهری به منظور ارتقا امنیت انسانی در این کلان شهرها بوده است. روش: تحقیق حاضر به لحاظ هدف کاربردی و به لحاظ روش، توصیفی تحلیلی بوده و داده های موردنیاز از طریق روش های اسنادی و کتابخانه ای جمع آوری شدند. در تحلیل داده ها، علاوه بر روش های توصیفی تفسیری، از تحلیل های آماری و فضایی (مبتنی بر GIS) استفاده شد. یافته ها: 18 کلان شهر و مادر شهر منطقه ای در حدود 34 درصد جمعیت کل و 5/45 درصد جمعیت شهری ایران را در خود جای داده اند. به علاوه 52 درصد جمعیت کل و 2/76 درصد جمعیت شهری کشور در فاصله 51 کیلومتری این شهرها ساکن شده اند. آن ها بیشترین نقش را در تولید ناخالص داخلی و تولید ارزش افزوده در کشور داشته اند. نظام حکمروایی در این شهرها نیز دچار تفرق گرایی بخشی و فضایی کارکردی بوده است. نتیجه گیری: انباشت سرمایه و تراکم جمعیت در کلان شهرها، امنیت انسانی ساکنان آن ها را در معرض مخاطرات طبیعی و انسانی گوناگونی قرار داده است. به علاوه نظام اداره ناپایدار تفرق گرای این شهرها، کارایی لازم برای را در بهبود امنیت انسانی نداشته و به دلیل تضاد منافع و ناهماهنگی در مدیریت مخاطرات فرا قلمروی ناتوان بوده است. ازاین رو استقرار حکمروایی مطلوب و یکپارچه برای رفع چالش های محتوایی و رویه ای در اداره کلان شهرها و ارتقا امنیت اجتماعی و انسانی آن ها، ضروری است.
۴۸۵۹.

مطالعه علل، ابعاد و پیامدهای طرداجتماعی برحسب جنسیت (موردمطالعه: زنان کولی روستای چشمه کبودشهرستان ایلام)

نویسنده:
منبع: مطالعات اجتماعی اقوام دوره ۱ بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱ 101 - 125

کلید واژه ها: طرد اجتماعی زنان کولی جنسیت قومیت ایلام

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۲ تعداد دانلود : ۱۵۷
هدف پژوهش حاضر، مطالعه علل، ابعاد و پیامدهای طرد اجتماعی زنان کولی در روستای چشمه کبود از توابع شهرستان ایلام می باشد. انجام این پژوهش با روش کیفی مردم نگاری صورت گرفته است. محقق به منظور گردآوری داده ها از تکنیک هایی مانند مشاهده مشارکتی و مصاحبه و جهت تجزیه و تحلیل داده ها از روش تحلیل موضوعی سود جسته است. در این پژوهش، نمونه گیری از بین زنان بومی (منابع طرد) و زنان کولی (اهداف طرد) صورت گرفته است؛ بدین منظور 12 زن بومی و 18 زن کولی مورد مطالعه قرار گرفتند. یافته های تحقیق نشان داد که زنان بومی به این علل زنان کولی را طرد می کنند: عقاید قالبی، عدم رعایت موارد بهداشتی، رفتار کودکان کولی در مدرسه، اهمیت نگاه غالب در اجتماع، شرور بودن زنان کولی، وجود خشونت های خانوادگی در بین کولی ها و بی توجهی کولی ها به ارزش های دینی و فرهنگی بومیان. درحالی که کولی ها مهم ترین دلایل طرد خود را حوادث خاص، تأثیر فناوری بر زندگی خود، بدنام سازی کولی ها، برساختن مفهوم کولی و کلیشه های جنسیتی دانسته اند. مهمترین ابعاد طرد این زنان عبارت اند از: طرد از خدمات و امکانات، بی اعتمادی نهادی، طرد از ارتباطات اجتماعی، طرد از حمایت درون گروهی و برون گروهی. برخی پیامدهای این پدیده عبارتند از: محرومیت مادی، محرومیت اطلاعاتی، تجرد دختران کولی، پنهان کردن هویت خویش. با این همه، زنان کولی در برابر طرد استراتژی هایی نیز بکار می برند: عکس العمل متقابل، انتخاب نام، انزوا و جداسازی، مقاومت در برابر بومیان، سبک خاص زندگی، پنهان کردن هویت خویش و انتقال شیوه های ساخت ابزار.
۴۸۶۰.

نمود شخصیت اصلی در داستان های کوتاه غلامحسین ساعدی (با تکیه بر ساخت گرایی تکوینی گلدمن)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی هنر و ادبیات دوره ۱۲ بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۲۳) 282 - 306

کلید واژه ها: غلامحسین ساعدی داستان کوتاه شخصیت اصلی ساختگرایی تکوینی لوسین گلدمن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۸ تعداد دانلود : ۱۱۰
این پژوهش باتکیه بر شیوه ساختگرایی تکوینی به بررسی شخصیت های اصلی سه مجموعه داستان «شب نشینی با شکوه»، «عزادارن بیل» و «دندیل» نوشته غلامحسین ساعدی می پردازد و ویژگی های شخصیت های اصلی داستان های او شناسایی و باتوجه به شرایط اجتماعی و فرهنگی زمان نگارش آثار تحلیل می شود. این بررسی نشان می دهد رابطه هم ارزی میان وقایع اجتماعی روزگار نویسنده و شخصیت پردازی او وجود دارد. آگاهی جمعی نویسنده و جهان بینی او به عنوان نویسنده، روانپزشک و روشنفکر موجب گردیده دنیای خیالی داستان هایش مملو از شخصیت هایی باشد که هریک نمودی از معضلات و کاستی های اجتماعی هستند. ویژگی های شخصیت های اصلی این سه مجموعه داستان، که مدت کوتاهی پس از انجام اصلاحات ارضی و انقلاب سفید در دوران پهلوی منتشر شده اند، بازتابنده مسائل و مشکلات فرهنگی و اجتماعی است. شخصیت های تنها، روانپریش، منفعل و مسئله دار داستان های ساعدی از مشکلات ناشی از عدم رشد و پویایی اجتماع حکایت دارد. تقابل سنت و مدرنیته، فقر، بی سوادی، فرهنگ استبدادی و ساختار اداری ناکارآمد از مهم ترین مؤلفه هایی هستند که بر شخصیت پردازی ساعدی تأثیر گذاشته اند.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان