فرهاد امام جمعه

مقدمه و هدف پژوهش : مصرف گرایی و بحران هویت در واقع یکی از مولفه های مشترک و مهم دوران مدرن و پست مدرن شده است. این مقاله با هدف تحلیل و کالبد شکافی موضوع و ارتقاء دانش علمی کنشگران حوزه فرهنگی جامعه به ارتباط مصرف گرایی با بحران هویت در مدارس دخترانه متوسطه می پردازد. روش پژوهش: کار مطالعاتی با مباحث مفهومی و بنیادی مختصر و روش پیمایشی، ابزار پرسش نامه و نمونه گیری خوشه ای در میان 356 نفر از دانش آموزان دختر مقطع متوسطه ناحیه 1 اراک در سال 1397 انجام شد. یافته ها: میان کالاهای مصرفی حامل نمادهای موثر، نگرش مثبت به استفاده از کالاه ای مصرفی و استفاده از رسانه های جمعی)، و گرایش به فرهنگ مصرف (غیرایرانی) با وقوع بحران هویت در بین دانش آموزان دختر مقطع متوسطه جامعه شهری اراک رابطه معناداری وجود دارد. مصرف کالاها و سبک زندگی جدید برای فرد در حال هویت یابی؛ و عملکرد رسانه ها به مخاطب خود این گونه القاء می کند که ارزشمند بودن در گرو استفاده از این و آن کالا یا محصول مصرفی جدید است. بی ثباتی و کثرت در تنوع کالاها و نمادهای مصرفی در چالش با موج هژمونی جامعه مدرن، زمینه ی مهم بحران هویت نسل جوان دانش آموزی گردیده است.

در دنیای متراکم و فشرده امروزی که هویت های دیجیتالی به یکدیگر واکنش آنی نشان می دهند؛ تفکر جهانی شدن و توسعه، می تواند ملاک های مهمی را برای بررسی میزان جهان بودگی و درک شهروندان از زیست بوم جهانیِ در حالِ تغییری باشد که به تبلور بازاندیشی و شکل گیری بازیگران جدید در ساختار فرهنگی و اجتماعی انجامیده است. از این رو، وفاق و همدلی و مِیلِ به تعامل و مشارکت در دنیای متکثر فرهنگی و نگاه چند جانبه گرایی به خوبی این امکان را فراهم می سازند تا فرد و جامعه از استبداد و حس رقابت جویی خصمانه و جَزم گرایی افراطی بپرهیزند. این پژوهش با هدف دستیابی به نقش جهانی شدن در توسعه فرهنگی شهر اراک با بهره گیری از تئوری های رونالد رابرتسون و مانوئل کاستلز و استفاده از روش های کیفی و تکنیک دلفی و نیز روش کمّیِ پیمایشی و تکنیک پرسشنامه حاوی 26 گویه با شیوه نمونه گیری خوشه ای استفاده و پردازش داده ها با نرم افزار تخصصی آماری انجام شده است. نتایج آزمون پیرسون با اطمینان 99 درصد و سطح خطای کمتر از 1 درصد نشان داد که پاسخگویان در مجموع 9 فرضیه آزمون شده، نقش جهانی شدن در توسعه فرهنگی جامعه خود را تأیید نمودند. این مقاله نشان می دهد در شهر صنعتی اراک شاخص هایی چون: تکثُر فرهنگی، بازاندیشی جهانی و جهان بودگی وضعیت مناسب تری به نسبت وفاق، برخورداری و ابداع فرهنگی و همچنین فضا و مکان در فرایند های پویای جامعه شهری دارند.

یکی از ملزومات اجتناب ناپذیر در جهت توسعه پایدار شهری، بها دادن به خود اجتماعی شهروندان است. خود اجتماعی، میزان اعتماد به برنامه ها و ساختارهای دولتی و نهادهای تصمیم گیر حوزه شهری را مشخص کرده و احساس تعلق شهروندان را افزایش می دهد که این امر در نهایت به ایجاد توسعه پایدار شهری در ابعاد مختلف اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی، کمک شایانی خواهد نمود. از همین رو هدف اصلی مقاله، بررسی و تبیین نقش خود اجتماعی شهروندان تهرانی بر توسعه پایدار شهری است. پژوهش حاضر از لحاظ ماهیت در زمره تحقیقات توصیفی- تحلیلی و به لحاظ نحوه گردآوری داده ها از نوع روش پیمایشی با استفاده از ابزار پرسشنامه می باشد. جامعه آماری این تحقیق، ساکنین منطقه 2 شهر تهران، و تعداد نمونه مورد مطالعه 600 نفر از شهروندان 18 سال و بالاتر این منطقه بوده است. یافته های بدست آمده نشان داد خوداجتماعی با توسعه پایدار شهری رابطه معناداری داشته است. همچنین دو بعد خوداجتماعی یعنی شایستگی اجتماعی و مسئولیت اجتماعی نیز تاثیر معناداری بر توسعه پایدار شهری داشته اند.

سرمایه انسانی، شامل شایستگی ها، دانش، ویژگی های اجتماعی و شخصیتی، شامل خلاقیت، تجسم در توانایی برای انجام کاری جهت تولید ارزش اقتصادی است. سرمایه اجتماعی می تواند مزایایی در راستای انتظام و انسجام درون ی و ک ارکردی س یستم در جهت تحقق اهداف و مطلوبیت های مورد نظر برای سازمان ها به ارمغان آورد. پس شایسته توجه و ت وسعه اس ت. توسعه سرمایه اجتماعی مستلزم توجه به ملزومات و بسترسازی مناسب در این زمینه است. این تحقیق به بررسی اعتبار مدل رشد و توسعه سرمایه های اجتماعی در سازمان های دولتی می پردازد. تحقیق حاضر یک تحقیق کاربردی از نوع توصیفی پیمایشی است. جامعه آماری شامل تمام کارشناسان و کارکنان بنیاد شهید و امور ایثارگران شهر تهران است که به موضوع تحقیق آگاهی داشته و حجم آنها 175 نفر و بر اساس فرمول کوکران، حجم نمونه 120 نفر تعیین شد که به روش تصادفی ساده انتخاب شدند. تجزیه و تحلیل اطلاعات با استفاده از آمار توصیفی و استنباطی و به کمک نرم افزار spss 23 و PLS صورت گرفت. به منظور بررسی اعتبار مدل، از آزمون های تحلیل عاملی تأییدی، معادلات ساختاری، تحلیل مسیر و سایر آزمون های آماری مربوط استفاده شد. در بحث اعتبارسنجی نتایج، پژوهش حاکی از برازش مناسب مدل مفهومی، بر مبنای شاخص های مقادیر قابل قبول و معنادار ضرایب مسیر، بارهای عاملی، واریانس تبیین شده و روایی متقاطع شاخص افزونگی بود. بر مبنای تحلیل ها، مشخص شد که عوامل مختلفی رشد و توسعه سرمایه اجتماعی در سازمان های دولتی را فراهم می آورند که می توان آنها را در پنج مقوله (فرعی) شامل ویژگی های کارمندان، نقش مدیریت در سازمان، استراتژی سازمان، نیروی انسانی و بستر های فرهنگی تقسیم بندی کرد که این عوامل باعث ایجاد و توسعه پدیده سرمایه اجتماعی (به عنوان مقوله محوری) در سازمان ها می شوند.

زندگی ما در عصر حاضر به گونه ای است که همزمان دو دنیای «محلی و جهانی» را تجربه و وقوع آن را با فرایند اجتماعی و رو به گسترش جهانی شدن درک می کنیم. با توجه به مفهوم جهانی شدن و بهره گیری از تئوری های رونالد رابرتسون به جهت تأکید وی بر پویایی های اصلی، سیستمی و ساختاری جهانی شدن و مانوئل کاستلز به جهت تکیه بر جامعه شناسی تاریخی توسعه جهانی، به بررسی رابطه آن با توسعه اجتماعی شهر اراک پرداخته شده است. این پژوهش با استفاده از روش کمّی پیمایشی و بهره گیری از تکنیک پرسشنامه حاوی 24 گویه، به شیوه نمونه گیری با حجم نمونه 384 نفر انجام گرفت. یافته های حاصل از تحلیل داده ها نشان داد بین جهانی شدن و توسعه اجتماعی شهر اراک رابطه معناداری وجود دارد. بین جهانی شدن و اخلاق توسعه، عدالت اجتماعی و همبستگی اجتماعی رابطه معنادار و از سویی دیگر رابطه بین جهانی شدن و امنیت اجتماعی و کیفیت زندگی مثبت ارزیابی نگردید.

 این مقاله که برگرفته از پژوهش (کمی و کیفی) است به شرایط تقویت و ممانعت مصرف موسیقی مورد نیاز مردم کلان شهر تهران می پردازد. نتایج نشان می دهند که مسأله ی عادت واره  و سبک زندگی، مهمترین زمینه های تحلیلی در مسائل شهری کلان شهر تهران به شمار می روند. دو نوع موسیقی سنتی و پاپ و انواع مختلف آن در جامعه ی ایران رواج دارد به طوری که 44.4 درصد به موسیقی سنتی و بقیه به موسیقی پاپ و انواع مختلف آن گرایش دارند. صدا و سیما به عنوان مهم ترین ج ریان تأثیرگذار در اط لاع رسانی، در زم ینه ی موسیقی اطلاع رسانی نمی کند. عمده ترین جریان های بحران زا در نشر موسیقی مربوط به مسائل فرهنگی و سبک زندگی مردم است که ناشی از فرهنگ مصرفی نسل امروز است. اکثریت افراد با موسیقی تلفیقی موافق هستند که این رقم برابر با 60 درصد است. باری، حاص ل شیوه ی زندگی جدید که به نوعی تلفیق زندگی سنتی و مدرن است؛ موسیقی نیز از این پدیده مستثنا نیست. دلیل  کم شدن مخاطبان موسیقی سنتی، بی تفاوتی مردم به فرهنگ بومی است و این گرایشی است که در فکر و   گرایش های نس ل ج اری شهر ایجاد شده است. در تح لیل مس أله باید به دلایلی چون س طحی نگری، عدم تفکر در نوع موسیقی، نقش تفاوت نسلی و تفاوت در طبقه ی اجتماعی توجه کرد.

مقدمه و هدف پژوهش: خانواده کوچک ترین و مهمترین نهاد تشکیل دهنده جامعه است که استحکام آن بر استحکام جامعه اثرگذاری مستقیم دارد. از آنجایی که طرح بصیرت افزایی و تعالی معنوی خانواده در شهرک شهید چمران با رویکرد مشاورهای، اردویی و جلسات سخنرانی و ارائه محصولات فرهنگی و آموزشی ویژه خانواده ها فعالیت دارد، پژوهش حاضر بر اساس این فرضیه که طرح مذکور بر تحکیم بنیان خانواده های شهرک شهید چمران تأثیر مثبت داشته، انجام شده است. روش پژوهش: این پژوهش از لحاظ هدف، کاربردی، از لحاظ میزان و درجه کنترل، میدانی و از لحاظ نحوه جمع آوری اطلاعات نیز از نوع تحقیقات توصیفی پیمایشی می باشد. جامعه آماری آن 100 نفر از مخاطبان طرح می باشند که با روش نمونه گیری تصادفی و فرمول کوکران، 80 نفر معین شد. ابزار گردآوری اطلاعات در این پژوهش مصاحبه و پرسشنامه (طیف لیکرت) است و با استفاده از آمار توصیفی و استنباطی و آزمون t بوسیله نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: نتایج حاصل از این تحقیق نشان می دهد بر اساس مقایسه شاخص میانگین آزمون t که عدد3 است (مفهوم خنثی را دارد) با آمارهt آزمون شده در هر فرضیه، تأثیر طرح بصیرت افزایی و تعالی معنوی بر تحکیم بنیان خانواده های شهرک شهید چمران بالاتر از این شاخص میانگین بوده و نشان دهنده اثرگذاری بالای طرح بر تحکیم بنیان خانواده های این شهرک در سه بُعد اعتقادات مذهبی، مهارت های زندگی، اخلاق است. نتیجه گیری: سه بُعد اعتقادات مذهبی، مهارت های زندگی، اخلاق بعنوان اساسی ترین عوامل تحکیم بنیان خانواده، دارای مولفه های معینی می باشند که امکان طراحی الگو و شاخص تحلیل و بررسی تحکیم بنیان خانواده را ایجاد و در مسیر برنامه ریزی در این حوزه به مدیران فرهنگی کمک شایانی می نمایند. لذا با بهره برداری از همین مدل تأثیر طرح بصیرت افزایی و تعالی معنوی خانواده بر هر سه بُعد ذکر شده، تأثیر مستقیم و مثبت بوده و هر سه بُعد دارای اولویت های یکسان بوده است.

مقدمه و هدف پژوهش: هدف پژوهش شناخت آسیب های گرایش خانواده های تهرانی به شبکه های تازه تاسیس فارسی زبان (ساکنین منطقه1 ناحیه3 تهران) است. روش پژوهش: باتوجه به موضوع و اهداف تحقیق روش اجرای پژوهش ازنوع مطالعات فرا تحلیلی و تحقیقات کاربردی، شیوه اجرا توصیفی ونحوه گردآوری داده ها به صورت کمی خواهد بود وداده ها به صورت میدانی وبا استفاده ازپرسش نامه محقق ساخته جمع آوری گردیده است. به منظور انتخاب نمونه از روش غیر احتمالی نمونه گیری گلوله برفی استفاده شد. حجم نمونه مورد استفاده برای انجام مصاحبه 26 نفر و برای انجام پیمایش پرسشنامه ای 195 نفر می باشد. یافته ها: نتایج بخش کیفی این پژوهش حاکی از آن است که مصاحبه شوندگان بیشتر تمایل دارند که وضعیت زندگی افراد سریال ها و برنامه های شبکه های فارسی زبان ماهواره ای را با وضعیت زندگی خود مقایسه کنند. به طور کلی می توان گفت که افراد خانواده، خواهان تغییرات در روابط با جنس مخالف خود و سهیم شدن در قدرت می باشند. نتیجه گیری: بر اساس نتایج بخش کمی این پژوهش آسیب های هم چون افزایش مصرف گرایی، افت عملکردهای تحصیلی و شغلی، بلوغ زودرس، ترویج خشونت، مدگرایی، ترویج خانواده های بدون ازدواج و تهاجم فرهنگی خانواده های تهرانی را بیشتر از گذشته تهدید می کند.

اعتماد مهم ترین مولفه نظم اجتماعی و یکی از ارکان سرمایه اجتماعی محسوب می شود. اعتماد همچنین یکی از جنبه های مهم روابط انسانی و زمینه ساز همکاری میان اعضای جامعه است. مفهوم اعتماد اجتماعی از مفاهیم کلیدی جامعه شناسی بوده و از شاخص های مهم در جامعه تلقی می شود که کاهش آن می تواند زمینه را برای رشد نا بسامانی ها و بی نظمی ها و رشد جرائم و انحرافات در جامعه فراهم سازد. اعتماد یکی از عناصر جامعه مدنی است و می تواند به عنوان عاملی در جهت تعامل بین افراد جامعه و ارکان دولت تلقی گردد. این پژوهش با ارائه یک مطالعه موردی از دبیران متوسطه شهر خرم آباد به تبیین جامعه شناختی میزان اعتماد اجتماعی آنان می پردازد. داده های مورد استفاده در تحقیق بر گرفته از پیمایشی است که در نمونه ایی به تعداد 310 نفر از دبیران متوسطه شهر خرم آباد به اجرا در آمده است. در این پژوهش برای طرح الگوی نظری از نظریات گیدنز، دورکیم، پاتنام، زتومکا، کلمن، وبر، ایوانز، و چلبی استفاده شده است. یافته های پژوهش نشان داد که میزان اعتماد اجتماعی 2/4 درصد از پاسخگویان کم، 89/0درصد متوسط و 8/6 درصد زیاد می باشد. همچنین بیشترین میزان اعتماد مربوط به اعتماد بین شخصی و کمترین میزان به اعتماد نهادی مربوط می شود. متغیر های میزان دینداری، انسجام هنجاری و مشارکت اجتماعی تاثیر معنی داری بر میزان اعتماد اجتماعی داشتند. با استفاده از وارایانس رگرسیون خطی چند متغیره، متغیر های مستقل مزبور، می توان 9/27 درصد از واریانس میزان اعتماد اجتماعی را توضیح داد. 

صنعت گردشگری یکی از مهمترین و پر جاذبه ترین فعالیت ها در جهان امروز است که در تقسیم بندی جهانی پس از نفت و خودرو سازی در رده سوم قرار می گیرد. این صنعت که به عنوان موتور توسعه از آن نام برده می شود به علت اهمیتی که از نظر اقتصادی، اجتماعی دارد روز به روز بیشتر مورد توجه قرار گرفته و دولت ها به آن اهمیت می دهند. این تحقیق که به بررسی جامعه شناختی صنعت گردشگری در استان کرمانشاه می پردازد، بر اساس چارچوب نظریه کارکردگرایی ساختاری رابرت مرتن و نظریه تبادل کاسپارد هومنز و پیتر بلاو استوار است. در این تحقیق 5 فرضیه در رابطه با صنعت گردشگری مطرح و مورد آزمایش قرار گرفته اند، روش جمع آوری آمار و اطلاعات روش میدانی و از ابزار پرسشنامه به صورت بسته وهدایت شده استفاده گردیده است. داده های بدست آمده با استفاده از نرم افزار spss تجزیه و تحلیل آماری شده و نتایج حاصله نشان می دهد بین صنعت گردشگری در استان و جاذبه های طبیعی، آثار باستانی و آشنایی با فرهنگ مردم رابطه معناداری وجود دارد. در حالی که دو متغیر وضعیت اقتصادی و اجتماعی تأثیر چندانی در جذب توریست در استان نداشته اند.

مقاله حاضر به تبیین تحولات کارکردی نقش اجتماعی زنان در جامعه شهری یزد در طی سال های 1387-1345 پرداخته است و درصدد آن است تا اثرات تغییرات اجتماعی روی تنوع کارکردهای نقش اجتماعی زنان را بشناساند. این تبیین با چهارچوبی نظری مبنی بر استفاده از نظرات «بلومر»، «هومنز»، «پارسونز»، «مرتن» در بستر نظریه تغییر اجتماعی صورت گرفته است. نویسنده در طول کار از دو روش اسنادی و میدانی استفاده کرده اند تا بتوانند حداقل یک نسل را نیز از سال 45 تا 87 به نمایش گذاشته باشند. هر چند نتایج هر دو قسمت پژوهش حاکی از پویایی زن امروز یزدی و آگاهی او از مسیر خردگرایی است و میزان تحصیلات زنان در حال بالا رفتن است اما تغییرات اجتماعی در حالی که شیوه زندگی و روابط اجتماعی آنان را تغییر داده است، مشکلات و نگرانی های بسیاری را نیز به زنان تزریق کرده است. به اعتقاد نویسندگان زن امروز یزدی به طور اجتناب ناپذیری در حال انتقال از روش زندگی سنتی به مدرن است و تصمیمات و انتخاب های او نیز متناسب با پیشرفت و تغییرات اجتماعی رشد کرده است. تغییرات نقش زن وضعیت تسلسلی خواهد داشت و از این نسل زن، نسل های پر مساله تری در آینده به وجود خواهد آمد که اگربه تغییر نقش های او توجه نشود پدیده های جدیدی را در جامعه به وجود خواهد آورد و بر ساختار بزرگ تر نهادهای اجتماعی ما تاثیرگذار خواهد بود.

آنچه در این مقاله آمده گفتاری است تحلیلی که بیشتر دیدگاهی در خصوص فرایند اسلامی شدن دانشگاهها را مطرح کرده است. نظر به اینکه به عنایت الهی کوشش در جهت فعالیتهای علمی وکارشناسی در حوزه فرهنگ به ویژه در نزد نخبگان و دانشگاهیان جزء اولویتهای نظام اجرایی و قانونگذاری قرار گرفته است، جا دارد نظریه ها و دیدگاههای راهبردی جدید و متنوعی مطرح بشود تا کارگزاران و مدیران اجرایی و فرهنگی نظام به ویژه در دانشگاهها معیارهای اندیشه ای و کاربردی تازه ای را به دست آورده و قدری از برخی الگوهای روزمره و تکراری و گاه کلیشه ای به در آیند. مباحثی که در این مقاله به آنها پرداخته شده عبارتند از: مفهوم پایه در اسلامی شدن، رویکردی به سوی اسلامی شدن دانشگاهها و عرصه های عملیاتی آن، الگوی فرهنگی بینش جامعه شناسی امر به معروف و نهی از منکر در بستر اسلامی شدن دانشگاه، ابعاد اجرایی امر به معروف و نهی از منکر، مسائل جامعه شناختی امر به معروف و نهی از منکر از دیدگاه وَلایی، نیازشناسی (نیازهای کاذب- نیازهای حقیقی)، فرهنگ سازی از دیدگاه قرآن، اسلامی شدن دانشگاه و مسئله پوشش زنان و نتیجه گیری.