سیاست عرب های مسلمان در استقبال از راهبرد مصالحه با اشراف ایرانی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
بررسی اخبار فتوح، حاکی از آن است که فرماندهان سپاه عرب های مسلمان در بیش تر مواقع ترجیح می دادند تسلط بر سرزمین ایران را به جای جنگ از طریقِ عقد قراردادهای صلح آمیز به دست آورند. بدین جهت، به شکل های مختلف به اشراف ایرانی و رعایای آنان با وجود داشتن سابقه جنگی و حتی نقض پیمان و شورش، امان می دادند و پای میز مذاکره با آنان می نشستند. با توجه به تکرار این سیاست، این پرسش مطرح می شود که چه انگیزه هایی در ترغیب نخبگان سیاسی نظامی عرب به در پیش گرفتن راهبرد مصالحه و سازش با اشراف ایرانی وجود داشت؟ هرچند رویداد بزرگ فتح ایران توسط عرب های مسلمان از زوایای گوناگون مورد بحث و تحلیل تاریخ پژوهان قرار گرفته است؛ اما تاکنون پژوهشی جامع و مستقلی در پاسخ به پرسش موردنظر، صورت نگرفته است. لذا در جستار حاضر، تلاش بر آن است تا با تکیه بر منابع دست اول و با استفاده از رویکردی تاریخی و روشِ تحلیلی توصیفی به پرسش مذکور، پاسخ داده شود. یافته ها نشان می دهد که عواملی همچون تسهیل پیشروی سپاهیان عرب در سرزمین ایران با مساعدت های حکام محلی، کاهش مقاومت ها و اعتراضات در نواحی مختلف ایران با استفاده از نفوذ قومی و اعتبار خاندان های بزرگ محلی، استفاده از نیروی نظامی اشراف ایرانی در درگیری های داخلی قبایل عرب، استفاده از دانش و تجارب دیوان سالاران و دهقانان ایرانی در اداره نواحی متصرفی، در انعقاد عقد قراردادهای صلح آمیز و استقبال نخبگان سیاسی نظامی عرب ها از راهبرد مصالحه و سازش اشراف ایرانی در فتح سرزمین ایران مؤثر بوده است.