درخت حوزه‌های تخصصی

هدف پژوهش حاضر، پیشنهاد مدلی از پیشایندها و پیامدهای مهم گذشت در ازدواج، به منظور شناخت بهتر و کامل تر مفهوم گذشت بود. این مدل نقش اسنادهای علی و مسئولیت پذیری، کیفیت رابطه زناشویی، همدلی و اعتقادات مذهبی در افزایش گذشت زوجین و تاثیر گذشت بر افزایش سلامت روانی و کاهش خشم آنها را بررسی کرد. نمونه مورد مطالعه در این پژوهش 245 نفر مرد و 247 نفر زن را شامل می شد که از میان والدین دانش آموزان دبیرستانی شهر اهواز با روش تصادفی چند مرحله ای انتخاب شدند. ابزارهای استفاده شده در این پژوهش مقیاس گذشت صفت (TFS)، مقیاس اسناد ارتباطی (RAM)، شاخص کیفیت ازدواج (QMI)، مقیاس صفات همدلی باتسون (BEA)، خرده مقیاس نگرش مذهبی، پرسشنامه رضایت زناشویی انریچ (ENRICH) ، پرسشنامه سلامت عمومی (GHQ) و خرده مقیاس خشم فهرست تجدید نظر شده علائم روانی R-90SCL را شامل می شود. برای ارزیابی مدل پیشنهادی از روش تحلیل مسیر و بر اساس نرم افزار AMOS ویرایش 7 استفاده شد. مدل ارزیابی شده شاخص های برازندگی خوبی داشت. بر اساس نتایج مدل تحلیل مسیر کیفیت مثبت زناشویی هم به صورت مستقیم و هم غیرمستقیم از طریق اسنادهای علی و مسئولیت پذیری، گذشت را افزایش می دهد. اسنادهای علی نیز به صورت غیرمستقیم و از طریق اسنادهای مسئولیت و همدلی گذشت را ارتقاء می دهد. اسنادهای مسئولیت نیز به صورت مستقیم و غیرمستقیم به واسطه همدلی گذشت را افزایش می دهد. همدلی نیز به صورت مستقیم گذشت را افزایش می دهد. نگرش های مذهبی نیز به صورت مستقیم و غیر مستقیم از طریق اسنادهای مسئولیت گذشت را ارتقاء می دهد. گذشت نیز افزایش سلامت روانی و کاهش پرخاشگری در میان همسران را باعث می شود. درباره مضامین درمانی و آموزشی نتایج و مدل ارائه شده در پژوهش حاضر به تفصیل بحث شده است.

این پژوهش، با هدف بررسی معنای زندگی در زوجین رضایتمند و ارائه الگوی معنای زندگی رضایت بخش، انجام گرفت. جامعه آماری زوجین رضایتمند تهرانی بودند که از بین آنان، 8 زوج از طریق نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. طول مدت زندگی مشترک زوجین منتخب، کمتر از 15 سال و حداقل دارای یک فرزند بودند. پژوهش با بهره گیری از روش های کیفی انجام و برای دستیابی به داده ها، از مصاحبه نیمه ساختاریافته استفاده شد. در مرحله اول، هریک از زوجین به تنهایی و در مرحله بعد، در کنار هم، مورد مصاحبه قرار گرفتند. میانگین مدت زمان مصاحبه های فردی، 60 و مصاحبه های مشترک، 30 دقیقه بود. برای تحلیل اطلاعات حاصل از مصاحبه، از کدگذاری باز، محوری و انتخابی استفاده شد. یافته ها، ضمن معرفی مؤلفه های معنای زندگی فردی، معنای ازدواج و معنای زندگی مشترک زوجین، نشان داد همخوانی معنایی، همکاری در ساخت معنای مشترک و توانایی مذاکره در زوجین وجود دارد.

به منظور بررسی رابطه سبکهای رویاروگری با سازگاری زناشویی در فرزندان شاهد متاهل و همسران ایشان 211 نفر از فرزندان شاهد متاهل و 211 نفر همسرانشان (در مجموع 422 نفر) که در تهران ساکن بودند، به طور تصادفی انتخاب گردیده، با استفاده از پرسشنامه سبکهای رویاروگری کارور و همکاران (1989) و مقیاس سازگاری دو نفره (زناشویی) اسپانیر (1976) در طرح مطالعه مقطعی مورد ارزیابی قرار گرفتند. برای بررسی داده ها از روش ضریب همبستگی پیرسن، تحلیل رگرسیون خطی دو متغیره و چند متغیره استفاده شد. نتایج حاصل از تحلیل یافته ها نشان داد که بین سبکهای رویاروگری با سازگاری زناشویی رابطه وجود دارد و بر اساس نتایج رگرسیون چند متغیره به شیوه گام به گام می توان سبکهای رویاروگری را به عنوان متغیر پیش بین برای سازگاری زناشویی در سطح زن و مرد تلقی نمود.

زمینه و هدف: ارتقای روابط یکی از شیوه های آموزش مهارتهای زندگی زناشویی است و می تواند بر نحوه مقابله زوجها با تنش های زندگی تاثیرگذار باشد. هدف این پژوهش، تعیین تاثیر ارتقای روابط بر بهبود راهبردهای مقابله زناشویی زوجین بود. مواد و روش ها:روش پژوهش نیمه تجربی از نوع پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه پژوهش شامل کلیه مراجعان مرکز جامع پزشکی ومشاوره اصفهان در سال 1387 بودند. نمونه مورد مطالعه 24 زوج است که از بین داوطلبین شرکت در پژوهش، به صورت تصادفی انتخاب و در دو گروه آزمایش (13زوج) و گواه (11زوج) به طور تصادفی جایگزین شدند. برنامه ارتقای روابط در 8 جلسه بر روی گروه آزمایش انجام شد. داده های حاصل از پرسشنامهی راهبردهای مقابله ای زناشویی با آزمون تحلیل کواریانس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد که ارتقای روابط باعث کاهش نمرات آزمودنی ها در راهبردهای مقابله­ای تعارض، خودسرزنشگری، خودمحوری و اجتناب (01/0> P) و افزایش نمرات راهبرد مقابله سازنده شده است(01/0> P). نتایج پیگیری پس از یک ماه نشان داد که بین گروه آزمایش و گواه در نمرات راهبردهای مقابله­ای تفاوت وجود دارد(001/0>P ) و اثر بخشی ارتقای روابط بعد از یک ماه باقی مانده است. نتیجه گیری: یافته های این پژوهش اطلاعات مفیدی را در زمینه آشنایی با شیوه های ارتقای روابط و راهبردهای مقابله­ای زناشویی و نحوه تغییر و ارتقای آن برای مشاوران فراهم می نماید. در الگو های مشاوره زناشویی می توان از شیوه ارتقای روابط برای بهبود راهبردهای مقابله­ای زوجین و کاهش تعارض زناشویی استفاده نمود.

هدف این پژوهش تعیین اثربخشی روش تحلیل ارتباط محاوره ای در افزایش سازگاری زناشویی زوج های ناسازگار است. روش پژوهش شبه آزمایشی، با طرح پیش آزمون و پس آزمون و نمونه گیری به شیوه در دسترس با جایگزینی تصادفی می باشد. بدین منظور از میان 54 زوجی که از طریق اطلاعیه ای داوطلب شرکت در این پژوهش بودند، 16 زوج (32 زن و شوهر) به روش تصادفی انتخاب و پس از ردیف کردن نمراتشان، همتا شدند و به طور تصادفی به دو گروه- آزمایش و گواه- تقسیم شدند. زوج های گروه آزمایش در 10 جلسه 2 ساعته هفتگی شرکت کردند. ابزار پژوهش مقیاس 32 سؤالی سازگاری دو عضوی اسپانیر (DAS) بـود که در مرحله قبل و بعد از درمانگری و دو ماه بعد از درمان در مرحله پیگیری به طور انفرادی در شرایط کنترل شده در مورد هر دو گروه اجرا شد. داده ها با استفاده از تحلیل واریانس اندازه گیری های مکرر، آزمون t مستقل و رسم نمودار تحلیل شد. یافته ها نشان دادند روش تحلیل ارتباط محاوره ای، سازگاری زناشویی، رضایت دونفری، همبستگی دو نفری، توافق دو نفری و ابراز محبت زن و شوهرهای گروه آزمایش را نسبت به قبل از درمانگری و نسبت به گروه گواه افزایش داده است. نتیجه گیری تحلیل ارتباط محاوره ای با تاکید بر خودشناسی و با فعال کردن رفتارهای منبعث از «حالت من بالغ» روش مداخله ای مؤثری برای حل اختلاف های زناشویی و افزایش سازگاری در زوجین ناسازگار است.

هدف این پژوهش، بررسی نتایج آموزش های حدیثی بر رضایت زناشویی بیست همسر (ده زوج) مراجعه کننده به مرکز مشاوره مؤسسه مطالعاتی مشاوره اسلامی در قم است که حاضر به فراگیری این آموزش ها شده اند. روش تحقیق، آزمایشی با گروه گواه و از نوع پیش آزمون ـ پس آزمون بوده است. گروه آزمایش، متشکل از بیست زوج دارای مشکلات زناشویی بود که آموزش های روان شناختی مبتنی بر آیات و روایات اسلامی را دریافت کردند و گروه گواه نیز متشکل از بیست زوج دارای مشکلات زناشویی بودند که هیچ آموزشی دریافت نکردند. پس از مصاحبه تشخیصی و پیش آزمون، هریک از زوجین گروه آزمایش، در شش جلسه به صورت گروهی و یا انفرادی آموزش دیدند و به فاصله دو هفته پس از پایان آموزش، پس آزمون از آنها به عمل آمد. مقایسه یافته های دو گروه نشان داد که آموزش های روان شناختی یاد شده در بهبود روابط همسران و در نتیجه، رضایتمندی زناشویی آنها مؤثر است؛ و نیز به دست آمد که آموزش ها تاثیرات ماندگاری (در طول زمان) بر بهبود رضایتمندی زناشویی زوجین داشته است. همچنین، نتایج، گویای عدم تاثیر جنسیت بر اثربخشی آموزش های روان شناختی یاد شده است.

مقدمه: سازگاری زناشویی به صورت خودکار ایجاد نشده و به وجود آمدن آن نیاز به تلاش زوجین دارد. معمولا سال اول ازدواج از نظر سازگاری بسیار ناپایدار بوده و بیشترین خطر را برای ناسازگاری و طلاق دارد. پژوهش حاضر با هدف بررسی تاثیر رویکرد راه حل­محور بر افزایش سازگاری زناشویی در زنان و مردان مستعد طلاق شهر اصفهان صورت گرفته است. روش­کار: در این پژوهش نیمه­تجربی در سال 89-1388 از روش پیش­آزمون و پس­آزمون با گروه شاهد استفاده شده است. جامعه­ی پژوهش شامل آن دسته از زوجین مراجعه­کننده به مرکز مداخله در بحران شهر اصفهان می­باشد که به صورت خود­معرف مراجعه کرده بودند. نمونه­ی پژوهش شامل 32 زوج از بین زوج­های داوطلب شرکت در مطالعه است که به صورت در دسترس و تصادفی در دو گروه آزمون و شاهد قرار گرفتند. ابزار پژوهش، پرسش­نامه­ی جمعیت­شناختی و پرسش­نامه­ی سازگاری­ زناشویی اسپاینر بود. برای تحلیل داده­ها از نرم­افزار SPSS و روش­های آمار توصیفی و تحلیلی (کوواریانس) استفاده شد. یافته­ها: رویکرد راه حل­محور بر سازگاری زناشویی موثر است (001/0P<) تجزیه و تحلیل داده­ها در مورد ابعاد سازگاری زناشویی نشان داد که این رویکرد بر بعد انسجام موثر بوده (002/0P<) اما بر بعد توافق و رضایت تاثیر معنی­داری نداشته است. نتیجه­گیری: با توجه به افزایش نرخ طلاق در دو دهه­ی گذشته در کشور، درمان راه حل­محور با کمک به زوجین برای توسعه­ی راه حل های موثر و یافتن موارد استثنا در زندگی می­تواند سازگاری زناشویی را افزایش و از طلاق جلوگیری نماید.

هدف از این پژوهش مقایسه روان رنجوری و ویژگیهای جمعیت شناختی شوهران همسر آزار و غیر همسر آزار از دید همسران آنان در-شهر اصفهان بوده است. جامعه آماری تحقیق را زنان شوهران همسر-آزار و غیر همسر آزار شهر اصفهان تشکیل دادند. بدین منظور50 نفر از-زنانی که دارای مشکل خانوادگی ( همسر آزاری) بودند و ازاوایل -اردیبهشت ماه تا اواخر تیرماه 1386 ، برای شکایت همسرآزاری به مراجع انتظامی و قضائی موجود در شهر اصفهان مراجعه کرده بودند به روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند، سپس نمونه گیری 50 نفر از زنانی که از اوایل اردیبهشت ماه تا اواخر تیرماه1386 ، برای شکایت همسر آزاری به مراجع انتظامی و قضائی موجود در شهر اصفهان مراجعه کرده بودند به روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. نمونه گیری 50 نفر از زنانی که مشکل خانوادگی خانوادگی ( همسر آزاری) نداشتند، در دو مرحله انجام گرفت. در مرحله اول پنج منطقه از مناطق یازده گانه شهر اصفهان به صورت خوشه ای تصادفی انتخاب شدند و در مرحله دوم، از هر منطقه، 10 نفر از خانم های خانه دار به صورت تصادفی ساده انتخاب شدند. ابزار تحقیق پرسشنامه پنج عامل بزرگ شخصیت فرم کوتاه R با ضریب پایایی86/0 و یک پرسشنامه ویژگیهای جمعیت شناختی بود . این تحقیق توصیفی از نوع علمی- مقایسه ای بوده است. نتایج تحلیل کواریانس پس از کنترل متغیرهای سن ، سن ازدواج و تعداد خواهران و برادران آزمودنی ها ، نشان داد که به طور معنا داری (05/0>P) روان رنجوری شوهران همسرآزار بیشتر از شوهران غیر همسر آزار (از دید همسران آنان) بوده است. همچنین در مقایسه جمعیت شناختی دو گروه مشخص شد که؛ بیکاری بیشتر شوهران همسر آزار از غیر همسر آزار (05/0>P)، پایین بودن مدرک تحصیلی شوهران همسر آزار از غیر همسر آزار (01/0>P) ، سن پایین ازدواج شوهران همسر آزار از غیر همسر آزار (05/0>P) ،کمتر بودن ازدواج فامیلی شوهران همسر آزار از غیر همسرآزار (05/0>P) ، تعداد زیاد خواهران و برادران شوهران همسر آزار از غیر همسرآزار (01/0>P) جزء نتایج دیگر این تحقیق بوده اند.

هدف این پژوهش بررسی تأثیر آموزش به شیوه تحلیل رفتار متقابل بر سبک های عشق ورزی زوجین شهر خرم آباد بود. این پژوهش نیمه تجربی از نوع پیش آزمون ـ پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری این پژوهش زوجین مراجعه کننده به مراکز مشاوره شهر خرم آباد در سال 89 - 1388 بودند. نمونه پژوهش30 زوج (60 نفر) بودند که از بین افراد در دسترس انتخاب شده، به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل جایگزین شدند. زوجین گروه آزمایش، به مدت 8 جلسه تحت آموزش به شیوه تحلیل رفتار متقابل قرار گرفتند. در پایان از هر دو گروه، پس آزمون به عمل آمد. ابزار اندازه گیری، پرسشنامه سبک های عشق ورزی «لی» بود. نتایج تحلیل کواریانس نشان داد آموزش به شیوه تحلیل رفتار متقابل بر سبک های عشق ورزی رمانتیک، دوستانه، واقع گرایانه، شهوانی و فداکارانه تأثیر دارد (05/0>p) ولی بر سبک عشق ورزی بازیگرانه تأثیر ندارد(05/0<p). بنابراین می توان نتیجه گرفت که آموزش به شیوه تحلیل رفتار متقابل توانسته است که سبک های عشق ورزی رمانتیک، دوستانه، واقع گرایانه، شهوانی، و فداکارانه زوجین را بهبود بخشد.

به منظور بررسی اثربخشی بازآموزی سبک اسنادی در افزایش رضایت زناشویی زوجها، 20 زوج ایرانی از مرکز مشاوره و مداخله خانواده شهر اصفهان به گونه غیرتصادفی انتخاب و در دو گـروه آزمایشی و گـواه جایگزین شدند. در گروه آزمایشی به مدت هفت جلسه هفتگی بازآموزی سبک اسنادی به کار گـرفته شد. گروه گواه جلسه ای نداشتند. پرسشنامه رضایت زناشویی انریچ (اولسون، فورنیر، دراکمن، کوبین و بارنز، 1989) سه بار اجرا شد: قبل از آغـاز آمـوزش، بلافاصله و دو ماه پس از پایان آموزش. نتایج تحلیل کوواریانس چند متغیری نشان دادند که بازآموزی سبک اسنادی، رضایت زناشویی را بـه طور معناداری (001/0= p) افزایش می دهد. یافته ها براساس نقش بازآموزی اسنادی در افزایش تعاملهای مثبت و کاهش تعاملهای منفی در زوجها مورد بحث قرار گرفتند.

هدف این پژوهش بررسی اثر بخشی آموزش مبتنی بر مثبت اندیشی بر بهزیستی روانشناختی و کیفیت رابطه زناشویی زنان نابارور بود. روش این پژوهش نیمه آزمایشی از نوع پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل بود. از میان جامعه آماری زنان نابارور، 20 زن نابارور(10 نفر گروه آزمایش، 10 نفر کنترل) به شیوه نمونه گیری در دسترس انتخاب گردیده و به صورت تصادفی در گروه آزمایش و کنترل گمارش شدند. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه بهزیستی روانشناختی ریف(ryff) و مقیاس کیفیت رابطه زناشویی ادراک شده فلیچر(PRQC) استفاده شد. برای تحلیل داده های این پژوهش از آزمون تحلیل کواریانس چند متغیری (ANCOVA) استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد که آموزش مثبت اندیشی بر مولفه های بهزیستی روان شناختی و مولفه های کیفیت رابطه زناشویی زنان نابارور تاثیر دارد(05/0>P). با توجه به تاثیر آموزش مثبت اندیشی بر بهزیستی روان شناختی و کیفیت رابطه زناشویی زنان نابارور می توان گفت که ظرفیت این افراد در تفکر مثبت بر سلامت روان شناختی، جسمانی و بین فردی آنان تاثیر می گذارد. بنابراین باید آموزش های ویژه به این زوجین و اقدامات پیشگیرانه ی آن توجه شود.