درخت حوزه‌های تخصصی

"سطح درونی سازی ارزش ها و باورهای دینی، تعیین کننده ی انگیزه یا قصد فرد در گزاردن کنش های مذهبی است. چنین عوامل و انگیزه هایی، امروزه با نام خود گردانی مذهبی به بوته ی کند و کاو گذاشته شده است. پژوهش کنونی، برای بررسی تاثیر شرایط تحصیلی (تیز هوش و عادی) بر سبک های خود گردانی مذهبی، با استفاده از پرسش نامه ی خود گردانی مذهبی ریان و هم کاران (1993) انجام گرفت. این پرسش نامه، دارای زیر سنجه های خود گردانی درون فکنی شده ی مذهبی و خود گردانی همانند سازی شده ی مذهبی می باشد. پایایی و روایی این ابزار در پژوهشی دیگری تایید شده است. گروه نمونه ی پژوهش، 119 دانش آموز از مدارس تیزهوشان، و 149 دانش آموز از مدارس عادی بود که از مدارس راهنمایی شهر شیراز انتخاب شدند. بنا بر یافته های آماری، در زیر سنجه ی همانند سازی مذهبی بین دو گروه تفاوت معنادار دیده نشد؛ ولی در زیر سنجه ی درون فکنی مذهبی، تفاوت دو گروه معنادار بود، بدین گونه که گروه تیزهوشان نسبت به گروه عادی نمرات بالاتری داشتند. این یافته ها بیان گر تاثیر شرایط تحصیلی متفاوت بر شیوه ی درون سازی باورها و ارزش های مذهبی بود "

هدف اصلی این پژوهش، تبیین مفهوم تقوا از منظر انسان شناختی بر اساس آیات قرآن می باشد. برای دستیابی به این هدف از روش تحلیل مفهومی استفاده شد و آیاتی از قرآن کریم که ریشه «وقی» در آنها وجود داشت مورد توجه قرار گرفت. بنابر بازتعریف تقوا از منظر انسان شناختی و تأملات قرآنی، تقوا عبارت است از: ارزش گذاری غایت مدار و مبتنی بر ملاک ترجیح فطری، عقلی و یا شرعی گزینه های پیش رو در لحظه انتخاب که هر سه مرحله تشخیص، ترجیح و التزام عملی به گزینه مرجح را با خود دارد. دلالت های تربیتی این بحث در قالب استلزام های تقوا یا همان توانمندی هایی که فراگیران در اعمال تقوا باید بدان مجهز شوند عبارتند از: توان دیدن شقوق و گزینه های مختلف پیش رو در لحظه انتخاب، توان هزینه /فایده کردن (ارزش گذاری) هر یک از گزینه ها و تشخیص بهترین گزینه، شناخت موانع تشخیص و ترجیح گزینه برتر (شناخت تهدیدها و خطرات مسیر حرکت) و راهکارهای مقابله با آنها، ترجیح گزینه برتر و التزام عملی به گزینه مرجح و پایداری در آن.

هدف مقاله حاضر، میزان و نحوه توجه به سیره انبیاء و معصومین (ع) در کتب جدیدالتالیف فارسی (بخوانیم- بنویسیم) سال تحصیلی 88- 87 در مقایسه با کتب فارسی چاپ 80- 79 دوره آموزش ابتدایی در ایران مورد بررسی قرار گرفت تا مشخص شود که تا چه حد در کتاب های جدید تلاش برای آشنا کردن دانش آموزان با ابعاد شخصیت انبیاء و معصومین (ع) صورت گرفته است. روش پژوهش توصیفی از نوع تحلیل محتوا است. جامعه آماری، کتاب های فارسی دوره ابتدایی سال تحصیلی1380- 1379، و کتاب های جدیدالتالیف فارسی دوره ابتدایی در سال تحصیلی 1388- 1387 است. یافته ها نشان داد در کتاب های فارسی دوره ابتدایی سال تحصیلی88- 87 برحسب صفحه، تنها 4/5% از کل صفحات کتاب های فارسی این دوره تحصیلی به انبیاء و معصومین (ع) اختصاص داده شده است، یعنی در آن ها مجموعاً به 33 مورد شرح زندگی، 35 مورد رفتار و به 4 مورد احادیث این بزرگواران اشاره شده است. همچنین تحلیل محتوای کتاب های فارسی دوره ابتدایی سال تحصیلی80- 79 نیز بر حسب صفحه، نشان می دهد که 7/9% از کل صفحات این کتاب ها به انبیاء و معصومین (ع) اختصاص داده شده است و مجموعاً در این کتاب ها به 25 مورد شرح زندگی، 70 مورد رفتار و به 9 مورد احادیث انبیاء (ع) اشاره شده است. نتایج تحلیل محتوای پرسش ها و تصاویر، نشان داد که در هر دو سال تحصیلی فوق، پرسش ها بسیار سطحی بوده، و تصاویر کتاب های سال 88- 87 نیز، به نسبت کتاب های سال80- 79، بسیار بهتر و جذابتر شده است. بنابراین نسبت فراوانی صفحات و موارد اشاره شده مربوط به سیره انبیاء و معصومین (ع) در کتاب های فارسی سال 80- 79، جدای از تصاویر، به مراتب بیشتر و حیطه های بیشتری را دربرداشته است.

حزن و افسردگی در روح و نفس انسان، می تواند مانعی در مسیر حرکت و پیشرفت دنیوی و سلوک اخروی فرد باشد. از این رو، باید برای از بین بردن آن تدبیری اندیشید. اعتقاد به قضا و قدر، راه کاری است در همین جهت که با ایجاد رضامندی، این مانع را از مسیر بر خواهد داشت. این نگاشته، شرحی بر روایت امام صادق است که با استفاده از روایات هم مضمون و هم خانواده دو عنوان حزن، و قضا و قدر، به دنبال آن هستیم تا به تبیین این دو رکن اصلی حدیث شریف و رابطه آنها بپردازیم.

هدف این پژوهش بررسی واژه تربیت در متون اسلامی است به این منظور فرآن کریم، نهج البلاغه، صحیفه سجادیه وکتب ادعیه و مجموعه بحارالانوار به عنوان جامعه در نظر گرفته شد و نمونه در اینجا همان جامعه بوده است. پس از بررسی کامل این متون، این نتیجه حاصل شد که واژه تربیت از ریشه ربو و به معنای بزرگ کردن است و نه به معنایی که امروز از تربیت برداشت می شود و منظور رشد و شکوفایی استعدادها و توانمندی های فرد است.

یکی از موضوعات اساسی دنیای مدرن «ازخودبیگانگی» است که در طول تاریخ، همواره مورد توجه اندیشمندان بوده است. هدف این پژوهش، مقایسه و ارزیابی دیدگاه اریک فروم، به عنوان یک روان شناس پیرو مکتب اومانیسم، و دیدگاه دین اسلام در زمینه ازخودبیگانگی بود. روش پژوهش توصیفی – تحلیلی است. در این مقاله، پس از بیان مقدمه و تعاریف ازخودبیگانگی و بررسی مبانی نظری و پژوهشی، اندیشه های فروم در زمینه ازخودبیگانگی مطرح و سپس دیدگاه اسلام در این زمینه مورد بررسی قرار گرفت. هر دو دیدگاه، ازخودبیگانگی را «جدا شدن انسان از خود حقیقی خویش» معرفی کرده و آن را برای انسان به شدت زیانبار و خطرناک می دانند، اما از دیدگاه فروم اعتقاد به دین و خدا، موجب ازخودبیگانگی انسان می گردد. در حالی که از دیدگاه اسلام در بررسی ریشه ها و عوامل پیدایش مسئله «از خودبیگانگی»، باید از تعالیم ادیان آسمانی بهره گرفت و اعتقاد به دین و خداست که مانع ازخودبیگانگی انسان می شود.

این پژوهش با هدف بررسی مفهوم شخصیت در منابع اسلامی انجام شده است. روش به کار رفته در این پژوهش از نوع روشهای هرمنوتیکی (تفسیری) بود. یافته های پژوهش نشان داد که خودِ کلمه ی شخصیت در متون و منابع اسلامی به کار نرفته است. در زبان عربی نیز کلمه ""الشخصیه"" همزمان با ترجمه متون روان شناسی از انگلیسی به عربی رواج یافته و قبل از آن به کار نمی رفته است. در عین حال، مفهوم شخصیت مانند خدا، زندگی، مرگ و عدالت مفهوم جهانی است. همه افراد در همه فرهنگ ها، برداشتی از شخصیت دارند که مبتنی بر نوعی نگاه آنها به انسان است. در فرهنگ اسلامی نیز مفهوم شخصیت به طور ضمنی بیان شده است. بر اساس یافته های این پژوهش، یکی از واژه هاییکه بیشترین ارتباط را با مفهوم شخصیت در روان شناسی دارد، شاکله است.

روابط فرا زناشویی تأثرات ویرانگری بر خانواده می گذارد، پژوهشگران بهره گیری نابجا از شبکه های مجازی، هوش معنوی و اخلاقی پایین و نبود رضایت زناشویی را در گسترش آن برجسته می دانند. این پژوهش با هدف بررسی نقش میانجی گر جنسیت در رابطه هوش معنوی، هوش اخلاقی، رضایت زناشویی و استفاده از شبکه های مجازی با روابط فرا زناشویی به انجام رسیده است. روش پژوهش توصیفی- همبستگی است و جامعه آماری دربرگیرنده افراد متأهل 15 تا 55 ساله شهر بوشهر است. نمونه دربرگیرنده 250 نفر است که  برای اقدام به خیانت به دادگاه یا مراکز روان شناختی و مشاوره مراجعه نموده اند؛ و به شیوه نمونه گیری در دسترس گزینش شده اند. داده ها با ابزارهای هوش معنوی، هوش اخلاقی و رضایت زناشویی گردآوری و با به کار بستن تحلیل رگرسیون چند گانه و میانجی گر  تحلیل شده اند. برآمدهای رگرسیون چندگانه نشان داد که از میان متغیرهای پیش بین هوش معنوی و تراز استفاده از فضای مجازی می توانند رابطه فرا زناشویی را به گونه معنی داری (56/0=r) پیش بینی کنند. بررسی رگرسیون میانجی گر  نشان داد جنسیت، رابطه میان هوش معنوی و اخلاقی با رابطه فرا زناشویی و هم چنین میان تراز استفاده از فضای مجازی و رابطه فرا زناشویی را میانجی گری  می کند (10/28= (245//4) F,001/0>P). به نظر می رسد آموزش هوش معنوی و اخلاقی در مشاوره پیش از پیوند زناشویی و نیز در آموزش و درمان خانواده می تواند به سلامت خانواده کمک نماید.

هدف این پژوهش، بررسی مدل پیشنهادی رابطة بین دلبستگی به خدا و رضایت زناشویی، با میانجی گری معنویت زناشویی و بهزیستی معنوی در میان زنان متأهل شاغل در اداره های دولتی شهرستان اهواز بود. اعتباریابی ابزار پژوهش، بر روی نمونة 103 نفری انجام شد. نمونه اصلی شامل 193 نفر بود که به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. ابزار پژوهش، شامل پرسش نامة دلبستگی به خدا پرسش نامة رضایت زناشویی، پرسش نامة معنویت زناشویی پرسش نامة بهزیستی معنوی بود. ارزیابی مدل فرضی با استفاده از روش تحلیل مسیر انجام گرفت. آزمون مدل در نمونه، برازندگی مناسبی داشت. نتایج نشان داد که بین متغیرهای دلبستگی به خدا و معنویت زناشویی، دلبستگی به خدا و بهزیستی معنوی، معنویت زناشویی و رضایت زناشویی و بهزیستی معنوی و رضایت زناشویی، رابطة مستقیم مثبت معنادار وجود دارد. همچنین متغیر دلبستگی به خدا از طریق معنویت زناشویی و بهزیستی معنوی با رضایت زناشویی رابطه دارد.

پژوهش حاضر با هدف پیش بینی بهزیستی روانشناختی بر اساس هوش های معنوی، هیجانی و اجتماعی در دانشجویان انجام شده است. روش تحقیق همبستگی از نوع پیش بین بوده است. نمونه مورد مطالعه در این پژوهش 340 نفر دانشجوی دختر و پسر بودند که از بین دانشجویان دوره کارشناسی دانشگاه خلیج فارس بوشهر به روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند. برای سنجش متغیرهای پژوهش از مقیاس هوش اجتماعی ترومسو(سیلورا، مارتینو سن و دال ،2001 ) ، مقیاس هوش هیجانی (شات وهمکاران ،1998)، پرسشنامه هوش معنوی (کینگ و دی سیکو ، 2009 ) و مقیاس بهزیستی روان شناختی ( ریف ، 1980 ) استفاده شد. تحلیل داده ها نشان داد بین انواع هوشهای اجتماعی، هیجانی و معنوی با بهزیستی روان شناختی رابطه ی معناداری وجود دارد. همچنین نتایج تحلیل رگرسیون چند متغیره نشان داد در دانشجویان پسر به ترتیب هوش معنوی و هوش هیجانی سهم معناداری در پیش بینی بهزیستی روان شناختی دارد در این گروه هوش اجتماعی قابلیت پیش بینی بهزیستی روان شناختی را نداشت. در دانشجویان دختر به ترتیب هوش هیجانی، هوش اجتماعی و هوش معنوی سهم معناداری در پیش بینی بهزیستی روان شناختی دارند. نتایج این تحقیق نشان داد که در دانشجویان پسر هوش معنوی و در دانشجویان دختر هوش هیجانی توانایی بیشتری در پیش بینی بهزیستی روان شناختی دارند.

تحقیق حاضر به منظور شناسایی میزان تاثیر دیانت (دانش، نگرش و رفتار دینی) بر شادی دانش آموزان مدارس دخترانه مقاطع راهنمایی و دبیرستان ناحیه 2 شهر کرمان صورت گرفته است. روش تحقیق، توصیفی از نوع علّی ‐ مقایسه ای و ابزار جمع آوری اطلاعات، «پرسشنامه دانش، نگرش و رفتار دینی» و «پرسشنامه سنجش شادی» آکسفورد بود. با روش نمونه گیری تصادفی تعداد 159 نفر از دانش آموزان دبیرستان و 104 نفر از دانش آموزان راهنمایی جهت پاسخگویی به سؤالات پرسشنامه انتخاب گردیدند و تجزیه و تحلیل داده ها، به وسیله نرم افزار Spss انجام گرفت و نتایج زیر حاصل گردید: 1. «دانش دینی» دانش آموزان پایین، «نگرش دینی» دانش آموزان مثبت و «رفتار دینی» آنها تاحدی مناسب به دست آمد؛ 2. میزان شادی دانش آموزان نسبتاً زیاد است؛ 3. دانش دینی بر شادی دانش آموزان موثر نیست؛ 4. نگرش و رفتار دینی دانش آموزان بر شادی آنها تاثیر دارد؛ 5. «مقطع تحصیلی» بر «دانش دینی»، «معدل» بر «دانش دینی، رفتار دینی و شادی» «پایه تحصیلی و سن» بر «رفتار دینی» تأثیر دارد.