محمدصادق شجاعی

محمدصادق شجاعی

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۴۸ مورد.
۱.

مفهوم شناسی مرگ آگاهی و استخراج مؤلفه های آن براساس منابع اسلامی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: اسلام و پژوهش های روانشناختی سال ۹ بهار و تابستان ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۱۹) 7 - 36

کلید واژه ها: مرگ آگاهی مرگ آگاهی منابع اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۰ تعداد دانلود : ۹۳
این پژوهش، با هدف تدوین مدل مفهومی مرگ آگاهی براساس متون دینی و بررسی میزان روایی آن انجام شده است. در ابتدا با رویکردی کیفی با راهبرد «جستجوی واژگانی» به وسیله 39 واژه مرتبط، گزاره های دینی با استفاده از نمونه گیری هدفمند و براساس اصل اشباع در منابع اسلامی، جمع آوری و با استفاده از روش تحلیل کیفی محتوای متون دینی مورد بررسی قرار گرفت. سپس برای حصول اطمینان از تطابق آنها با محتوای متون دینی از یک سو و کاربرد آن در حوزه روان شناسی از سوی دیگر، اعتبار یافته ها با استفاده از ارزیابی نظرات متخصصان به وسیله 10 کارشناس با محاسبه شاخص روایی محتوا (CVI) و نسبت روایی محتوا (CVR) مورد بررسی قرار گرفت. یافته ها نشان دادند که مرگ آگاهی، سازه ای است روان شناختی، مبتنی بر توجه پیوسته به حقیقت مرگ در چارچوب اندیشه اسلامی که به عنوان یک پدیده فراگیر، قطعی، پر رمز و راز، به زندگی انسان، معنای الهی داده و موجبات آرامش و تلاش مؤثر را برای تأمین سعادت غایی فراهم می آورد. همچنین، با استنباط از آیات و روایات اسلامی، مؤلفه های مرگ آگاهی، به ده مؤلفه: فراگیر بودن، حتمی بودن، مبهم بودن، آرام بخش بودن، معنابخش بودن، برتر بودن آخرت، معادباوری، مرگ باوری، مرگ اندیشی و توجه مستمر، رسید و بستر مناسبی را برای تدوین پرسشنامه و بسته آموزشی این سازه فراهم نمود.
۲.

مدل مفهومی معنای زندگی براساس آیات قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اخلاق وحیانی سال ۱۳ بهار ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۲۶) 5 - 35

کلید واژه ها: معنای زندگی هدف از زندگی خدا مرگ آخرت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۳۲ تعداد دانلود : ۴۱۵
هدف پژوهش حاضر، تبیین مدل مفهومی معنای زندگی براساس آیات قرآن کریم و بررسی میزان روایی آن بود. برای این منظور، مفاهیم و گزاره های مرتبط با معنای زندگی با استفاده از دو راهبرد "جست و جوی واژگانی" و "متن خوانی باز" از قرآن کریم گردآوری و با استفاده از روش تحلیل کیفی محتوای متون دینی (شجاعی، 1399الف) مورد بررسی قرار گرفت. سپس برای حصول اطمینان از تطابق آن ها با محتوای متون دینی از یک سو و کاربرد آن در حوزه روان شناسی از سوی دیگر، اعتبار یافته ها با استفاده از ارزیابی نظرات متخصصان به وسیله 8 کارشناس با محاسبه شاخص روایی محتوا (CVI) و نسبت روایی محتوا (CVR) مورد بررسی قرار گرفت. پس از بررسی گزاره های قرآنی، هفت مولفه به دست آمد که شامل: خدا به عنوان مبدأ و مقصد هستی، هدفمندی خلقت، مسیر زندگی یگانه، ناپایداری زندگی دنیا، آسیب پذیری زندگی دنیا، گریز ناپذیری مرگ و زندگی جاودانه آخرت بود. سپس مدل مفهومی معنای زندگی براساس آیات قرآن استخراج گردید. براساس مدل مفهومی، این جهان دارای مبدأ و مقصدی است و همه موجودات تکوینا به سمت مقصد در حرکتند. هدف نهایی زندگی، رسیدن به زندگی سعادتمند اخروی است و راه رسیدن به این هدف، مسیر یگانه و صراط مستقیم است.
۳.

پیش بینی مسئولیت پذیری فرزندان بر اساس ترتیب تولد و سبک های فرزندپروری والدین

نویسنده:
منبع: مطالعات تربیتی و روانشناختی خانواده سال ۴ بهار و تابستان ۱۴۰۲ شماره ۸ 9 - 28

کلید واژه ها: مسئولیت پذیری ترتیب تولد سبک های فرزندپروری والدین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۵ تعداد دانلود : ۷۴
پژوهش حاضر با هدف پیش بینی مسئولیت پذیری فرزندان بر اساس ترتیب تولد و سبک های فرزندپروری والدین، به روش توصیفی از نوع همبستگی انجام شد. جامعه آماری این پژوهش را افراد 12 تا 35 سال قمی در سال 1400و والدین آن ها تشکیل می دادند که ۱۶6 نفر (49 نفر مرد و 117 نفر زن) به صورت در دسترس به عنوان نمونه انتخاب شدند. برای اندازه گیری متغیر های پژوهش، از پرسشنامه مسئولیت پذیری هاریسون گاف(1984) و پرسشنامه فرزندپروری بامریند(1991) استفاده شد. داده ها به وسیله نرم افزار SPSS و با استفاده از آمار توصیفی و استنباطی از نوع میانگین، انحراف معیار، فراوانی، ضریب همبستگی و رگرسیون چندگانه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که سبک مستبدانه ۱۱ درصد و سبک سهل گیرانه ۱۶ درصد از واریانس مسئولیت پذیری را پیش بینی می کند. با وجود رابطه معنادار ترتیب تولد و مسئولیت پذیری، نتایج تحلیل رگرسیون نقش پیش بینی کننده آن را تأیید نکرد. بنابراین می توان چنین نتیجه گیری کرد که آموزش سبک های فرزندپروری مطلوب به والدین، می تواند در بهبود مسئولیت پذیری فرزندان نقش مؤثری داشته باشد. 
۴.

Le rôle de l’enfant dans la consolidation des relations affectives des conjoints et la stabilité familiale selon les sources islamiques

نویسنده:
منبع: Al-Mustafa, Volume ۲, l’édition ۲, Avril ۲۰۲۲ (Ce numéro: Le Famille en islam) 161 - 184

کلید واژه ها: famille avoir des enfants enrichissement relations entre conjoints stabilité familiale

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۹ تعداد دانلود : ۸۰
Cette recherche a été menée dans le but d'étudier le rôle de l’enfant dans l’affermissement des relations entre conjoints et la stabilité familiale. Pour la réaliser, nous avons utilisé la méthode descriptive-analytique. Selon les résultats obtenus à la suite de cette recherche, il ressort que dans le passé, l'un des indicateurs importants de la famille était la tendance à avoir des enfants. L'importance d'avoir des enfants était telle que beaucoup de gens considéraient le fait d'avoir des enfants comme la raison principale de fonder une famille. Cependant, dans la situation actuelle, le changement d'approche de la fécondité naturelle à la fécondité contrôlée et même à la vie sans enfants a progressivement éloigné la structure traditionnelle de la population de l'état de jeunesse au vieillissement et psychologiquement, cela a eu des effets et des conséquences négatifs sur la famille. Dans les sources islamiques, tout en recommandant aux conjoints d'avoir des enfants, certains effets positifs qui découlent du fait d’avoir des enfants ont été mentionnés, notamment le sentiment d’être fructueux, le sentiment d'efficacité personnelle, l’espérance de vie, la réponse aux attentes des parents, le renforcement de l'estime de soi, l’épanouissement économique, l'augmentation des bénédictions dans la famille, le soutien aux parents pendant leur vieillesse ainsi que leur soutien spirituel après la mort. En effet, tous ces éléments ont un impact favorable sur la stabilité et la consolidation de la famille ainsi que sur l'amélioration des relations affectives des conjoints.
۵.

ساخت و اعتبارسنجی پرسشنامه سبک های اسناد بیماران مبتلا به کووید-19(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: روانشناسی کاربردی سال ۱۶ تابستان ۱۴۰۱شماره ۲ (پیاپی ۶۲) 249 - 225

کلید واژه ها: اعتبارسنجی پرسشنامه اسناد سبک های اسناد کووید-19 اسناد دینی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۷ تعداد دانلود : ۱۹۵
هدف: هدف این پژوهش ساخت و اعتبارسنجی پرسشنامه سبک های اسناد بیماران مبتلا به کووید-19 بود. روش: روش پژوهش توصیفی و از نوع همبستگی بود. جامعه آماری شامل بیماران مبتلا به کووید-19 دو استان قم و تهران بود که به شیوه نمونه گیری در دسترس تعداد 292 نفر آزمون گرفته شد. یافته ها: جهت ارزیابی روایی محتوا، حداقل مقدار قابل قبول برای ضریب شاخص روایی محتوا ((CVI برابر با 79/. و حداقل مقدار قابل قبول برای شاخص نسبت روایی محتوا (CVR) برابر با 62/. مورد استفاده قرار گرفت. نتایج روایی ملاک به شیوه همگرا، بین پرسشنامه پژوهش حاضر و مقیاس هم ارز (734/0) و در سطح 01/0 معنادار بدست آمد. برای بررسی روایی سازه، نتایج همسانی درونی، به شیوه همبستگی هر یک از سؤال های آزمون و هر کدام از عامل ها با نمره کل در سطح (01/0)، معنادار بود. روایی سازه به شیوه تحلیل عاملی، به ترتیب هفت عامل «اسناد خداباورانه مثبت»، «اسناد بهبودی خداباورانه»، «اسناد شخصی شده»، «اسناد خداباورانه منفی»، «اسناد به دیگران»، «اسناد طبیعت گرایانه» و «اسناد بهبودی غیر خداباورانه» بدست آمد، که در مجموع (696/48) درصد واریانس کل پرسشنامه را برآورد می کند. اعتبار پرسشنامه در آزمون باز آزمون (678/0)، در روش دو نیمه سازی (808/0) و مقدار ضریب آلفای کرونباخ کل پرسشنامه (888/0)، بدست آمد که بیانگر همسانی درونی خوب این پرسشنامه است. نتیجه گیری: بنابراین نتایج بدست آمده حاکی از قابلیت پرسشنامه سبک های اسناد بیماران مبتلا به کووید-19 جهت استفاده در تحقیقات پژوهشی و خدمات به بیماران کرونایی است.
۶.

کاربرد نظریه حوزههای معنایی در بررسی مفهوم خودمراقبتی بر پایه منابع اسلامی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: اسلام و پژوهش های روانشناختی سال هشتم بهار و تابستان ۱۴۰۱ شماره ۱ (پیاپی ۱۷) 51 - 71
تعداد بازدید : ۱۷۵ تعداد دانلود : ۱۵۲
پژوهش حاضر با هدف بررسی مفهوم خودمراقبتی و مراقبه بر اساس منابع اسلامی انجام شد. روش این پژوهش کیفی، به شیوه توصیفی- تحلیلی بود. در بخش توصیفی مفاهیم مرتبط با خودمراقبتی بر اساس منابع اسلامی توصیف و در بخش تحلیلی مفاهیم به دست آمده تحلیل گردید. بر اساس یافته های پژوهش حاضر مراقبه از مفاهیم دینی است، که تأکید فراوانی نسبت به آن وجود دارد. در منابع دینی مراقبه همراه مفاهیم نفس و الله به کار رفته است که البته همراه واژه الله استعمال بیشتری دارد. در منابع دینی با دو مفهوم مراقبت از نفس که بیشتر از مفاهیم رصد، حراست و نظارت استفاده می شود، و مراقبت نسبت به حضور خدواند مواجه هستیم. مراقبه با مفاهیم متعددی به صورت ترادف و تضاد معنایی در ارتباط است. تنظیم رفتار نیازمند مراقبت بیرونی و دورنی است. مراقبت به وسیله عوامل بیرونی به تنهایی کافی نیست و خود مراقبتی ضروری است. خودمراقبتی در منابع دینی شامل مراقبت از نفس، بدن و مراقبت معنوی است. مراقبت معنوی از اهمیت بیشتری برخوردار است. هدف از خود مراقبتی در منابع دینی در کنار آرامش روانی و جسمی، رسیدن به کمالات وجودی است. 
۷.

فرص وتحدّیات التَّعلیم الافتراضیّ للحوزات العلمیّه فی حقبه کورونا

نویسنده:
منبع: المصطفی المجلد ۲ خریف و شتاء ۲۰۲۲ العدد ۳ (ملفّ العدد: الدین و الدیانة فی المجال الافتراضی) 143 - 159

کلید واژه ها: التعلیم الافتراضی الحوزات العلمیه الفرص التحدیات

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۱ تعداد دانلود : ۱۰۹
ترمی هذه الدراسه إلى التّعرّف على فرص التعلیم الافتراضی وتحدّیاته فی عصر کورونا للحوزات العلمیّه، والمنهج المتّبع فی الدراسه هو المنهج الوصفیّ التحلیلیّ. لقد أظهرت النتائج أنّ التعلیم الافتراضی فی عصر کورونا، على الرغم من وجود عدد من الفرص والقدرات الإیجابیّه کالتدریب الشَّبکی، والمرونه فی اختیار زَمَکان التدریب، وتوفیر التکالیف ومدّه التعلیم، وعدم الحاجه إلى الحضور الفیزیائی للطلاب، وإزاله قیود تسجیل الطلاب، قد واجه أیضًا عددًا من المشکلات والموانع، من جملتها: عدم وجود تفاعل وجهًا لوجه (بشکل مباشر) بین الأستاذ والطالب، والاعتماد المفرط على التکنولوجیا، ونقص الموظفین الإداریین المتخصصین، وانعزال الطلاب وعدم وجود المنافسه بینهم، وحذف البرامج التربویه وعدم الرقابه علی برامج الطلاب وتعامل بعضهم مع بعض، وأخیرًا ثمّه اقتراحات لتفادی هذه المشکلات قدر الإمکان لتجنّب المخاطر وتقلیل العواقب المحتمله فی فتره ما بعد کورونا.
۸.

مدل مفهومی انگیزش پیشرفت در منابع اسلامی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: اسلام و پژوهش های روانشناختی سال ۸ پاییز و زمستان ۱۴۰۱ شماره ۲ (پیاپی ۱۸) 7 - 25

کلید واژه ها: انگیزش انگیزش پیشرفت روایی محتوایی منابع اسلامی روان شناسی اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۰ تعداد دانلود : ۱۶۹
پژوهش حاضر با هدف دستیابی به مدل مفهومی انگیزش پیشرفت در منابع اسلامی، صورت گرفته است. روش به کار رفته در این پژوهش، "تحلیل کیفی محتوای متون دینی" بود که برای فهم و استنباط آموزه های روان شناختی از منابع اسلامی کاربرد دارد. بدین منظور ابتدا مفاهیم و گزاره های مرتبط با انگیزش پیشرفت در منابع اسلامی بررسی و گردآوری شد. در مرحله بعد، مفاهیم و گزاره های گردآوری شده با استفاده از اصول پیش پردازش متن،مانند هم معنایی، چندمعنایی و حوزه معنایی مورد بررسی قرار گرفت و سرانجام، 5 مؤلفه برای انگیزش پیشرفت شناسایی شد که شامل "میل به پیشتازی"، "فایده نگری"، "احتمال موفقیت"، "نیرومندی انگیزه" و "حمایت معنوی ادراک شده" است. در مرحله بعد به منظور بررسی روایی محتوایی، مؤلفه ها و مستندات آن ها در قالب یک فرم نظرسنجی در اختیار 13 نفر از کارشناسان حوزه علوم دینی و روان شناسی قرار گرفت و از آن ها خواسته شد تا نظر خود را در مورد برداشت های انجام شده از مستندات و مؤلفه های مفهومی بدست آمده برای انگیزش پیشرفت، در یک مقیاس چهار درجه ای از کاملاً موافقم تا کاملاً مخالفم مشخص کنند. نظر کارشناسان بررسی و یافته ها با دقت بالای 0.85 درصد تأیید شد. بر اساس این پژوهش می توان انگیزش پیشرفت را زیرمجموعه انگیزش درونی دانست که معطوف به اهداف پیش رو در زندگی بوده و جهت گیری رفتار فرد را تعیین می کند.
۹.

مدل مفهومی اضطراب مرگ براساس متون دینی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: مطالعات اسلام و روانشناسی سال شانزدهم پاییز و زمستان ۱۴۰۱ شماره ۳۱ 37 - 59
تعداد بازدید : ۳۳۹ تعداد دانلود : ۲۲۶
این پژوهش با هدف ارائه مدل مفهومی اضطراب مرگ براساس متون دینی و بررسی میزان روایی آن انجام شده است؛ بدین منظور نخست با دو راهبرد «جستجوی واژگانی» و«متن خوانی باز» و دستیابی به هفده واژه مرتبط، 343 گزاره دینی با استفاده از نمونه گیری هدفمند براساس اصل اشباع در منابع اسلامی جمع آوری شد و با به کارگیری روش تحلیل کیفی محتوای متون دینی (شجاعی، 1399الف) مورد بررسی قرار گرفت. یافته های حاصل از پژوهش ده نشانه شامل ناراحتی و غم، گریه و فریاد، فرار از مرگ، نفرت از مرگ، بی قراری دائمی، زیاد فکر مرگ بودن، خواب های آشفته با محتوای مرگ، عدم پذیرش مرگ، احساس شرم، حسرت از دست دادن دنیا را برای اضطراب مرگ نشان داد؛ افزون بر آن، چهارده شرط علّی و پنج پیامد نیز برای آن شناسایی شد. برای حصول اطمینان از مطابقت یافته ها با محتوای متون دینی و همچنین کاربرد آن در حوزه روان شناسی، اعتبار آن براساس نظر متخصصان (دوازده کارشناس) با محاسبه شاخص روایی محتوا ( CVI ) و نسبت روایی محتوا ( CVR ) مورد بررسی قرار گرفت و سرانجام مدل مفهومی اضطراب مرگ در قالب یک طرحواره کلی ترسیم شد. یافته های این پژوهش، بستر مناسبی را برای تدوین پرسشنامه سازه اضطراب مرگ و طراحی مداخله درمانی و بسته آموزشی آن فراهم کرده است.
۱۰.

تحلیل مؤلفه ای رفق از دیدگاه لغت شناسان، اندیشمندان و منابع اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: علوم حدیث سال ۲۷ پاییز ۱۴۰۱ شماره ۳ (پیاپی ۱۰۵) 167 - 193

کلید واژه ها: رفق مفهوم شناسی دین پژوهی انعطاف پذیری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷ تعداد دانلود : ۴
پژوهش کنونی با هدف بررسی مفهوم رفق از دیدگاه لغت شناسان، اندیشمندان و منابع اسلامی انجام شده است. روش پژوهش ترکیبی از فقه اللغوی، همراه فقه القرآنی و فقه الحدیثی است؛ درباره یافته ها می توان گفت که لغت دانان رفق را نرمی و لطافت در امور می دانند که سبب تسهیل و آسا ن گیری می گردد و حسن انجام عمل را در پی دارد. تعریف کارشناسان محورهای حالت روانی(مانند لین)، موضوع رفق (همه اقوال و افعال) و نتیجه رفق ( مانند تأنی) شامل می شود. در تعریف اسلامی رفق به محورهای «لین و نرم خویی» به عنوان ویژگی روانی، «تسهیل و آسان گیری» و «رسیدن به مطلوب» به عنوان کارکرد و «امور اجتماعی و فردی» به عنوان موضوع و نیز «کرامت نفس» و «صلاح و مصلحت» پرداخته شد.نتیجه آن که رفق ترکیبی از کرامت، انعطاف پذیری و آسان گیری در امور است. سایر تعبیرها در لغت، اصطلاح و متون دینی زیر مجموعه این سه هستند. لذا به علاقمندان این حوزه توصیه می گردد تا از این تعریف برای فعالیت-های پژوهشی، آموزشی و درمانی بهره گیرند.
۱۱.

تحلیل روانشناختی کارکرد ایمان در ساختار شخصیت بر مبنای آموزه های قرآنی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اخلاق وحیانی سال یازدهم تابستان ۱۴۰۱ شماره ۴ (پیاپی ۲۳) 31 - 63

کلید واژه ها: کارکرد ایمان شخصیت قرآن تحلیل روانشناختی شناختی عاطفی رفتاری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۹ تعداد دانلود : ۱۷۳
بسیاری از پژوهش ها نقش ایمان و معنویت را در سلامت روانی نشان داده اند، اما پژوهشی به تحلیل مکانیسم تأثیر ایمان بر شخصیت نپرداخته است. هدف اصلی پژوهش حاضر، تحلیل کارکرد ایمان در ساختار شخصیت بر مبنای آموزه های قرآنی است. با توجه به این هدف، از روش متن محور و تحلیل محتوای کیفی استفاده شد. جامعه متنی این پژوهش آیات قرآن کریم بود. با استفاده از نمونه گیری هدفمند، مفاهیم و گزاره های مرتبط با ابعاد روانشناختی ایمان از قرآن کریم جمع آوری و ساز و کار تأثیرگذاری آنها در شخصیت تبیین شد. سپس استنباط ها و تحلیل ساز و کارها، توسط 5 کارشناس ارزیابی و تأیید شد. کارشناسان در علوم اسلامی و روانشناسی تخصص داشتند. یافته های حاصل از پژوهش نشان داد که کارکردهای ایمان در بعد شناختی (احساس معنا، انسجام شخصیتی، خوش بینی و عقلانیّت در تصمیم گیری) و در بعد عاطفی (محبت به خدا، آرامش، امید و توکل، نشاط، تواضع و خشوع، نوع دوستی و تاب آوری، احساس ارزشمندی) و در بعد رفتاری (خودمهارگری، تلاش و پشتکار، بهبود روابط بین فردی، عفت و پاکدامنی، تأمل و احتیاط در انجام کارها، زهد و قناعت، وظیفه شناسی، احساس مسئولیت اجتماعی) می باشند. یافته های این پژوهش در مقایسه با پژوهش های قبلی، مکانیسم روانشناختی کارکردها ایمان را بهتر تبیین کرد و بستر مناسبی برای ساخت مقیاس ایمان و کارکردهای آن فراهم کرد.
۱۲.

الگوی مفهومی شخصیت ضد اجتماعی در منابع اسلامی(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: پژوهش های روانشناسی اسلامی سال ۴ پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۷) 7 - 29

کلید واژه ها: الگوی مفهومی شخصیت ضداجتماعی منابع اسلامی روان شناسی شخصیت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۵ تعداد دانلود : ۷۴
پژوهش حاضر با هدف تدوین و ارائه الگوی مفهومی شخصیت ضداجتماعی در منابع اسلامی انجام شد. روش پژوهش، تحلیل کیفی محتوای متون دینی بود که این روش برای فهم و استنباط آموزه های روان شناختی از منابع اسلامی کاربرد دارد؛ بدین منظور نخست واژه ها و گزاره هایی که با شخصیت ضداجتماعی ارتباط داشتند، از منابع اسلامی گردآوری شد که نتایج این مرحله حدود 450 مفهوم و گزاره بود که به نظر می رسید با شخصیت ضد اجتماعی ارتباط دارند. در مرحله بعد، مفاهیم و گزاره هایی که کمتر با شخصیت ضداجتماعی ارتباط داشتند، کنار گذاشته شدند و واژه ها و گزاره های باقیمانده با استفاده از اصول پیش پردازش متن مانند هم معنایی، چندمعنایی، تقابل معنایی و حوزه واژگانی به منظور دستیابی به مؤلفه های شخصیت ضد اجتماعی مورد تحلیل و بررسی قرار گرفت. یافته ها در این مرحله، نُه مؤلفه خودبزرگ بینی، بی احترامی به دیگران، بدبینی نسبت به دیگران، هوسرانی و شهوت گرایی، زیرپاگذاشتن حقوق دیگران، توطئه گری اجتماعی، سرکشی و طغیانگری، آسیب رسانی اجتماعی، بی پروایی و وقاحت را برای شخصیت ضداجتماعی به دست داد. هر یک از این مؤلفه ها، خود دارای چند زیرمؤلفه بودند که به طور کلی 58 زیرمؤلفه استخراج و به تأیید کارشناسان رسید. سپس علت ها و پیامدهای مربوط به هر مؤلفه شخصیت ضداجتماعی در منابع اسلامی به دست آمد و الگوی مفهومی آن با توجه به روبط بین مولفه ها ترسیم شد. 
۱۳.

Opportunités et défis de l’enseignement virtuel pour les séminaires scientifiques (Haouzah) à l’ère du Corona

نویسنده:
منبع: Al-Mustafa, Volume ۱, l’édition ۱, Octobre ۲۰۲۱ (Ce numéro: Religion et religiosité dans le cyberespace) 153-170
تعداد بازدید : ۴۷۰ تعداد دانلود : ۱۲۵
Cette étude vise à étudier les opportunités et les défis de l'enseignement virtuel à l'ère du Corona pour les séminaires scientifiques. La méthode utilisée dans cette étude était descriptive-analytique. Les résultats de recherche ont révélé que, en dépit d’un certain nombre de capacités positives entre autres, la formation en réseau, la flexibilité dans le choix de l'heure et du lieu de formation, la réduction des dépenses et l’économie dans le temps d'apprentissage, la non nécessité de la présence physique des séminaristes et la suppression des restrictions sur leur recrutement; l’enseignement virtuel durant le coronavirus reste cependant confronté à certaines difficultés et limites. Parmi ces difficultés on peut citer le manque d'interactions présentielles et directes entre les professeurs et les étudiants séminaristes, dépendance excessive à la technologie, manque de personnel de direction spécialisé, isolement des individus, manque de sens de la compétition, suppression des programmes éducatifs, manque de contrôle et de supervision des interactions et des programmes des séminaristes. Nous souhaitons que des mesures soient prises pour prévenir autant que possible ces problèmes afin d’éviter les préjudices et réduire les conséquences possibles dans la période post-corona.
۱۴.

کارکردهای تربیتی الگوی مهر و اقتدار در روابط زوجین

نویسنده:
منبع: مطالعات تربیتی و روانشناختی خانواده سال ۳ پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۵ 9 - 30

کلید واژه ها: الگو مهر و اقتدار خانواده آثار تربیتی زوجین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۱ تعداد دانلود : ۶۲
این پژوهش با هدف بررسی کارکردهای تربیتی مهر و اقتدار در روابط زوجین انجام شده است. روش به کار رفته در این پژوهش، توصیفی تحلیلی است. برای دستیابی به این هدف ابتدا با مراجعه به منابع دینی از جمله قرآن کریم، کتاب های روایی و تفسیری و نیز منابع روان شناسی، مطالب و موضوعات مرتبط با مهر و اقتدار، گردآوری و سپس با توجه سؤالات پژوهش و محورهایی که برای این تحقیق در نظر گرفته شده بود؛ مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است. نتایج پژوهش نشان داد که اگر نقش همسران به صورت درست و مناسب و بر اساس الگوی تعاملی مهر و اقتدار اجرا شود، کارکرد تربیتی خانواده سالم و بهنجار خواهد بود. این کارکردها عبارتند از: رضایتمندی از زندگی زناشویی، رشد و تعالی زوجین، غنی سازی روابط زوجین، تقویت خودپنداره مثبت زوجین، ارضای نیازهای عاطفی زوجین و نیز تثبیت نقش ها در تعامل زوجین. 
۱۵.

کارکردهای روان شناختی اخلاص بر اساس منابع اسلامی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: اسلام و پژوهش های روانشناختی سال هفتم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۱۶) 93 - 116

کلید واژه ها: اخلاص کارکرد روان شناختی منابع اسلامی خدا ایمان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۲ تعداد دانلود : ۱۹۶
پژوهش حاضر با هدف تبیین کارکردهای روان شناختی اخلاص بر اساس منابع اسلامی (قرآن و حدیث) صورت گرفته است. روش به کاررفته در این پژوهش، تحلیل محتوای کیفی متون دینی بود. ابتدا گزاره های مرتبط با اخلاص از منابع اسلامی استخراج و خانواده متون تشکیل گردید. سپس متون جمع آوری شده مورد تحلیل و طبقه بندی قرار گرفت. پس از طبقه بندی متون کارکردی و استخراج کارکردهای اصلی اخلاص، محتوای هر کدام با توجه به جنبه های کارکردی اخلاص مورد بررسی و در نهایت با استفاده از متون دینی و روان شناختی، کارکردهای روان شناختی اخلاص تبیین گردید. نتایج مربوط به تحلیل و بررسی کارکردهای روان شناختی اخلاص نشان داد که انگیزش درونی، انگیزش مثبت، انگیزش معنوی، دوستی، محبوبیت اجتماعی، امنیت روانی، امیدواری، حرمت خود، سخت رویی، دوری از اهمال کاری، رضامندی، خودمهارگری، و یقین زایی از  مهم ترین کارکردهای روان شناختی اخلاص هستند. سپس این کارکردها در سه حوزه انگیزشی، اجتماعی و بهداشت روانی طبقه بندی گردید. نتایج نهایی پژوهش، نشان داد که با استفاده از منابع اسلامی، می توان کارکردهای روان شناختی اخلاص را شناسایی و تبیین کرد.
۱۶.

تطبیق ملاک های نابهنجاری در قرآن کریم با کتاب راهنمای تشخیصی و آماری اختلال های روانی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه روانشناسی اسلامی سال هفتم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۱۵ 5 - 25

کلید واژه ها: قرآن کریم DSM بهنجاری نابهنجاری فطرت روان شناسی اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰ تعداد دانلود : ۹
تعیین ملاک های نابهنجاری از مهم ترین موضوعات در دانش روان شناسی است و کتاب راهنمای تشخیصی و آماری اختلال های روانی به عنوان مهم ترین مبنای تشخیص اختلال های روانی، ملاک هایی را پیشنهاد داده است. این پژوهش با هدف بررسی تطبیقی ملاک های نابهنجاری در قرآن کریم و کتاب راهنمای تشخیصی و آماری اختلال های روانی انجام شده است. روش پژوهش، توصیفی با بهره گیری از روش تطبیقی بِرِدی بود. یافته های پژوهش نشان داد پنج ملاک برای اختلال های روانی در کتاب راهنمای تشخیصی و آماری اختلال های روانی شامل انحراف از انتظارات فرهنگی، اختلال رفتاری - روان شناختی - زیستی، انعطاف ناپذیری، عدم کنترل و اختلال قابل توجه بالینی وجود دارد. همچنین یافته های پژوهش پنج ملاک را برای نابهنجاری در قرآن کریم شامل؛ افراط و تفریط، انسجام نیافتگی ، غیرمتعارف بودن، غیرعقلانی بودن و دوری از فطرت شناسایی کرد. تطبیق این ملاک ها نشان داد که ملاک انحراف از انتظارات فرهنگی با غیرمتعارف بودن و ملاک اختلال های رفتاری-روان شناختی-زیستی با انسجام نیافتگی هم پوشی دارد. علاوه بر این یافته ها نشان داد ملاک های عدم کنترل، انعطاف ناپذیری و اختلال قابل توجه بالینی می توانند در اثر عدم تعقل بروز کنند و ملاک دوری از فطرت، می تواند با تمام ملاک های نابهنجاری کتاب راهنمای تشخیصی و آماری اختلال های روانی در ارتباط باشد. همچنین یافته ها نشان داد به جز اختلال های مادرزاد و با منشأ زیستی، سایر اختلال ها می تواند در اثر فاصله گرفتن انسان از فطرت پدید آید.
۱۷.

مفهوم سازی خود اندیشی انتقادی در منابع اسلامی(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: پژوهش های روانشناسی اسلامی سال ۴ بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۶) 7 - 28

کلید واژه ها: خوداندیشی مفهوم سازی تفکر انتقادی روان شناسی اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۸ تعداد دانلود : ۹۵
این پژوهش با هدف مفهوم سازی خوداندیشی انتقادی در منابع اسلامی انجام شده است. روش پژوهش تحلیل کیفی محتوای متون دینی (شجاعی، 1399) بود که برای فهم و استنباط روان شناختی از منابع اسلامی کاربرد دارد. جامعه اسنادی پژوهش را قرآن کریم و کتاب های اصول کافی، میزان الحکمه و بحارالانوار تشکیل می داد. نمونه عبارت بود از هر واژه، عبارت یا گزاره ای که در مفهوم شناسی خوداندیشی انتقادی کاربرد داشته باشد. اعتبارسنجی براساس دو شاخص متقن و مفید بودن و با استفاده  از دو روش کیفی و کمّی انجام شد. در روش کیفی استنباط های انجام شده از آیات و روایات در اختیار سه نفر از کارشناسان قرار گرفت و از آنها خواسته شد که در مورد مؤلفه ها و ابعاد خوداندیشی انتقادی نظر خود را بیان کنند. در روش کمّی متقن بودن براساس نظر چهارده نفر از متخصصان و محاسبه نسبت روایی محتوا (CVR) و شاخص روایی محتوا (CVI) بررسی شد.  مفید بودن یافته ها براساس نظر سه کارشناس و محاسبه ضریب کاپا مورد سنجش قرار گرفت. نتایج نهایی 31 نشانه برای خوداندیشی انتقادی را نشان داد که براساس تشابه کارکردی در قالب پنج مؤلفه تأمل و بازنگری در خود (شامل7 نشانه)، خودنظارتی فعال (6 نشانه)، نگرش واقع بینانه به زندگی (5 نشانه)، تعالی جویی ( 5 نشانه) و خودگاهی پدیداری ( 4 نشانه) تدوین شد. نتایج CVR  و CVI به ترتیب بالاتر از 59/0 و 79/0 و ضریب کاپا برای هر پنج مؤلفه در دامنه نسبتاً خوب تا عالی (20/0-1) به دست آمد. درنتیجه خوداندیشی انتقادی یک فرایند شناختی فعال، هدفمند و سازمان یافته است که با استفاده از آن فرد به بررسی و بازنگری شناخت ها، باورها، تفکرات، ارزش ها، احساس ها و رفتارهای خود می پردازد. اندازه گیری خوداندیشی انتقادی با توجه به نواحی جدول زندگی (تفریح و سرگرمی، روابط اجتماعی، حالات خلقی، انگیزش، معنویت و دینداری، برنامه ریزی، سلامت، معیشت و کار) بررسی شد که نتیجه آن به صورت «نیمرخ وضعیت زندگی» و تعیین نمره فرد از 1 تا 10 در هر محور مشخص می شود.  
۱۸.

روش تحلیل کیفی محتوای متون دینی: مبانی نظری و مراحل اجرا(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: مطالعات اسلام و روانشناسی سال چهاردهم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۲۷ 41 - 73

کلید واژه ها: روش تحلیل کیفی متون دینی مفهوم سازی روان شناسی اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۴۲ تعداد دانلود : ۵۸۰
این پژوهش با هدف معرفی روش تحلیل کیفی محتوای متون دینی و کاربرد آن در پژوهش های روان شناختی با رویکرد اسلامی انجام شده است. روش پژوهش توصیفی−تحلیلی و به منظور توسعه ابزار می باشد. روش تحلیل کیفی محتوای متون دینی از مطالعات زبان شناسی، نظریه حوزه های معنایی و تلاش های به عمل آمده در فهم متون دینی (ادبی، اصولی و تفسیری) مشتق می شود و دارای یک اصل بنیادی و نُه اصل فرعی است که در چهار مرحله (مشاهده نظام مند، غرقه شدن در محتوا، صورت بندی داده ها، بازبینی نهایی و ارائه گزارش) به اجرا گذاشته می شود. هر مرحله نیز از چندین گام تشکیل شده است. پایه و اساس تحلیل کیفی محتوای متون دینی، پردازش فعال متن است که در آن پژوهشگر داده های متنی (مفاهیم، گزاره های متون دینی) را آن قدر کندوکاو و تحلیل می کند تا به ساخت های کلی معنا دست یابد. منظور از پردازش فعال متن عبارت از عملیاتی است که طی آن داده ها گردآوری، تجزیه و تحلیل، طبقه بندی و به شکل تازه ای کنار یکدیگر قرار داده می شوند. هدف اصلی پژوهش این است که پژوهشگر از یکسری مفاهیم و گزاره های متون دینی به فهم و استنباط های روان شناختی دست یابد؛ بنابراین، پردازش متن با توصیف و تحلیل های عمومی شروع و به تحلیل های عمیق تر، پیچیده تر، انتزاعی و معنایی می انجامد.
۱۹.

شخصیت مقاوم در برابر استرس بر اساس منابع اسلامی(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: پژوهش های روانشناسی اسلامی سال سوم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۵) 7 - 22
تعداد بازدید : ۱۴۵ تعداد دانلود : ۱۱۴
پژوهش حاضر با هدف بررسی شخصیت مقاوم در برابر استرس بر اساس منابع اسلامی انجام شده است. روش پژوهش، تحلیل کیفی محتوای متون دینی بود که برای فهم و استنباط آموزه های روان شناختی از متون دینی کاربرد دارد. کلیدواژه اصلی این پژوهش واژه «عزیز» و مشتقات آن در منابع اسلامی بود. یافته های پژوهش نشان داد عزیز با دو واژه «الهُونُ و الهَوانُ» و «الذُّلُ، و الذّلیل» در تقابل معنایی، و با واژهای «ثبات قدم»، «صبر» و «استقامت» شمول معنایی دارد. با بررسی وتحلیل آیا ت و روایات با ریشه عزز ومشتقات آن مشخص شد؛ سازه عزیز یک رگه شخصیتی مرکب از ابعاد شناختی، هیجانی و رفتاری است که از مؤلفه های ۱. تعهد و پایبندی مذهبی 2. جرأت ورزی عاقلانه 3. مهار هیجانی 4. روابط مثبت 5. انگیزش مثبت 6. هوشمندی و زیرکی و 7. صلابت و نیرومندی تشکیل شده است. اعتبار یافته های پژوهش، از سه روش خود بازبینی محقق، چک کردن به وسیله همکاران و تایید پذیری نظری سنجیده شده است. بر اساس یافته های این پژوهش شخصیت عزیز با اتکا به قدرت لایزال الهی در مقابل انواع فشار ها و سختی ها و استرس ها با صلابت و قدرتمند ظاهر شده و با توانمندی های خود بر آنها فائق می شود
۲۰.

چیستی رابطه صمیمانه در قرآن و روایات(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: روانشناسی و دین سال سیزدهم بهار ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۴۹) 83-94

کلید واژه ها: رابطه روابط صمیمیت رابطه صمیمانه دوستی منابع اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۳۶ تعداد دانلود : ۵۴۲
هدف این پژوهش، شناسایی ماهیت و چیستی رابطه صمیمانه در قرآن کریم و روایات اسلامی است؛ برای گردآوری و تحلیل داده ها، از روش تحلیل کیفی محتوای متون اسلامی استفاده شده و نتایج ذیل حاصل شد: 1. علاقه ها و پیوندهای خالص، نزدیک، شدید و بلندمدت دو یا چندجانبه همراه با خودفاش سازی، بی طرفی و عدالت، اجزای تشکیل دهنده رابطه صمیمانه است؛ 2. عبور از یک رابطه سطحی به رابطه صمیمانه ویژگی هایی را می طلبد که می توانند ماهیت و چیستی این رابطه را تشکیل دهد؛ این ویژگی ها در روان شناسی عبارتند از: 1. تأثیرگذاری عاطفی؛ 2. رازدل گویی؛ 3. پایداری؛ 4. صداقت؛ 5. همدلی. اما ویژگی های رابطه صمیمانه در منابع اسلامی بنیادی تر و اساسی تر بوده و از نظر کمی رابطه های کمتری را شامل شده و به لحاظ کیفی از عمق و شدت بیشتری برخوردار است. این ویژگی ها عبارتند از: 1. خدامحوری؛ 2. اخلاص؛ 3. پایداری؛ 4. تأثیرگذاری عاطفی. هر یک از این چهار ویژگی نشانه های خاص خود را دارند و حتی پایداری در منابع اسلامی با پایداری در رابطه صمیمانه از نظر روان شناختی تفاوت روشنی دارد؛ در این منابع علاوه بر تأکید به پایداری دوستی در دنیا، دوستان صمیمی نگرش و گرایش به آخرت را نیز در طرف مقابل مورد نظر قرار می دهند. به این ترتیب، علاوه بر آنکه در ویژگی ایمان به خدا و اخلاص، رابطه صمیمانه بر اساس منابع اسلامی از رابطه صمیمانه روان شناختی متمایز می شود، در نحوه دوام دوستی نیز رابطه صمیمانه مبتنی بر منابع اسلامی تفاوت فاحشی با وجود همین ویژگی در رابطه صمیمانه روان شناختی دارد.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان