مفاهیم علوم اجتماعی (هویت، سرمایه اجتماعی و ...)

نمایش ۲۱ تا ۴۰ مورد از کل ۳۹۷ مورد.

۲۱.

خوانش قرآنی از سرمایه اجتماعی با تأکید بر سوره حجرات(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: نرگس شکربیگی سهراب مروتی یارمحمد قاسمی

منبع: دین و ارتباطات سال بیست و چهارم بهار و تابستان ۱۳۹۶ شماره ۱ (پیاپی ۵۱)

کلید واژه ها: سوره حجرات سرمایه اجتماعی اعتماد اجتماعی مؤلفه های سرمایه اجتماعی قرآن کریم

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۰۸۵ تعداد دانلود : ۸۲۲

سرمایه اجتماعی از مهم ترین نظریات جامعه شناسی، مدیریت، علوم سیاسی و... در عصر کنونی است. این مفهوم با تسهیل روابط اجتماعی و کاهش هزینه های مبادلاتی کارآیی جامعه را بهبود می بخشد؛ از سوی دیگر وجوه گوناگونی مانند: اعتماد، هنجارها و شبکه را شامل می شود. پژوهش حاضر درصدد است تا با رویکرد تحلیلی توصیفی و با استفاده از روش، اسنادی و کتابخانه ای به تبیین و معرفی مهم ترین مؤلفه های ساختاری، شناختی و رابطه ای سوره حجرات بپردازد. این سوره، در برگیرنده آداب و اصول ارتباطی است که زمینه های ارتباط سالم را ترسیم می نماید. این مفاهیم، در برگیرنده مهارت های ارتباطی و موانع مخرب آن است. مؤلفه هایی که در این سوره بدان پرداخته شده، در سطح ساختاری، شناختی و رابطه ای؛ تقویت کننده سرمایه اجتماعی خواهد بود. مؤلفه هایی مانند؛ رعایت ادب و احترام، انجام تمام امور بر اساس معیارهای دینی، پیشی نگرفتن بر دستورات و تعالیم خدا و رسول اکرم(6) در حقیقت همان کنترل و نظارت دائمی افراد توسط خداوند متعال؛ انضباط اجتماعی، اخوت و برادری، وحدت و یکپارچه نگری، تحلیل و ریشه یابی صحت اخبار، موانع مختل کننده و سلبی مانند: سوظن، عیب جویی، غیبت، تمسخر، لقب گذاشتن بر دیگران ....

۲۲.

نقش واسطه ای بهزیستی روان شناختی در بین سرمایه اجتماعی و خودکارآمدی در زنان فرهنگی شهرستان سرباز(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: عنایت الله حسین زئی سوسن سهامی

منبع: زن و جامعه سال هشتم بهار ۱۳۹۶ شماره ۱ (پیاپی ۲۹)

کلید واژه ها: بهزیستی روان شناختی خودکارآمدی سرمایه اجتماعی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۰۹۹ تعداد دانلود : ۵۸۰

هدف از اجرای این پژوهش تبییننقش واسطه ای بهزیستی روان شناختی در بین سرمایه اجتماعی و خودکارآمدی در زنان فرهنگی شهر سرباز بود. در این پژوهش از روش پیمایشی- همبستگی استفاده شد. جامعه آماری شامل کلیه زنان فرهنگی شهر سرباز و نمونه با استفاده از فرمول کوکران و به روش نمونه گیری خوشه ای مرحله ای تعداد 191 نفر انتخاب گردید. داده ها از روش پرسش نامه های بهزیستی روان شناختی ریف(1989) ، خودکارامدی آدامز و شرر(1982) و سرمایه اجتماعی سهامی (1387) گردآوری شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون ضریب همبستگی پیرسون، رگرسیون چندگانه و تحلیل مسیر به روش بارون و کنی استفاده شد. نتایج همبستگی پیرسون نشان دادند که خودکارآمدی با سرمایه اجتماعی و مولفه های آن به اسثتنائی مولفه اعتماد به خانواده رابطه مثبت و معنادار دارد. هم چنین، خودکارآمدی با بهزیستی روان شناختی و مولفه های آن رابطه مثبت و معنادار دارد. افزون بر این، نتایج تحلیل مسیر نشان دادند که متغیرهای اعتماد سیاسی و شبکه اجتماعی به صورت مستقیم بر متغیر خودکارآمدی تأثیر می گذارد و متغیر بهزیستی روان شناختی نقش واسطه ای بین سرمایه اجتماعی و خودکارآمدی ایفا می کند، اما مولفه های اعتماد به خانواده و مشارکت اجتماعی تاثیری معنادار بر خودکارآمدی نداشتند و تنها مولفه تاثیرگذار سرمایه اجتماعی بر بهزیستی روان شناختی، اعتماد سیاسی بود.

۲۳.

عوامل فرهنگی و اجتماعی مرتبط با سبک زندگی اسلامی در بین دانش آموزان شهر شیراز(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: مریم مختاری اصغر میرفردی کوروش عیسایی خوش

منبع: دین و ارتباطات سال بیست و چهارم بهار و تابستان ۱۳۹۶ شماره ۱ (پیاپی ۵۱)

کلید واژه ها: سبک زندگی اسلامی الگوهای مرجع تقید دینی دانش آموزان رسانه شیراز

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۲۳۲ تعداد دانلود : ۴۶۵

سبک زندگی از مفاهیم مهم جامعه شناسی معاصر به شمار می آید. چرا که نه فقط زیستن، بلکه چگونه زیستن نیز دارای اهمیّت است. دین اسلام نیز هنجارها و ارزش های فراوانی در راستای چگونه زیستن مسلمانان به همراه دارد. بر این اساس هدف این مطالعه، بررسی سبک زندگی اسلامی دانش آموزان در رابطه با عوامل فرهنگی و اجتماعی در شهر شیراز می باشد. روش انجام پژوهش، پیمایشی است. جامعه آماری شامل تعداد 50980 نفر از کلیه دانش آموزان پسر و دختر پایه های اوّل تا چهارم دبیرستان های دولتی در شهر شیراز بوده، که از این میان بر اساس جدول لین تعداد 381 نفر به عنوان نمونه تعیین شد که به منظور افزایش دقت حجم نمونه به تعداد 400 نفر افزایش یافت. روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای بوده است. ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامه بوده که به شکل محقق ساخته و با بهره گیری از پرسشنامه هنجاریابی شده توسط کاویانی (1391) تدوین شده است. جهت تعیین اعتبار از اعتبار صوری و همچنین اعتبار سازه، به کمک تحلیل عاملی و جهت تعیین پایایی از همسانی درونی به روش آلفای کرونباخ استفاده شد. در این تحقیق شش فرضیه مورد مطالعه قرار گرفت. بر اساس یافته های حاصل از تجزیه و تحلیل آماری، بین متغیرهای پایگاه اجتماعی اقتصادی، میزان استفاده از رسانه های داخلی و خارجی، تقید دینی والدین و اولویّت اوّل در الگوی مرجع، با سبک زندگی اسلامی رابطه معنی داری وجود داشت. اما دسترسی به امکانات فراغتی و جنسیت پاسخ گویان، رابطه معنی داری با گرایش به سبک زندگی اسلامی نداشت.

۲۴.

مطالعه تطبیقی رابطه سرمایه اجتماعی و احساس امنیت اجتماعی در بین والدین و فرزندان ساکن شهر یزد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: علیرضا افشانی مهناز فرقانی

منبع: پژوهش های راهبردی امنیت و نظم اجتماعی سال ششم بهار ۱۳۹۶ شماره ۱ (پیاپی ۱۶)

کلید واژه ها: والدین سرمایه اجتماعی امنیت اجتماعی اعتماد اجتماعی فرزندان

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۶۹۷ تعداد دانلود : ۴۷۳

احساس امنیت اجتماعی و تغییرات بین نسلی آن به دلیل پیامدهای متعددی که دارد همواره از اهمیت بالایی بررخوردار بوده است. سرمایه اجتماعی نیز در سالیان اخیر به عنوان یکی از متغیرهای مهم و تببین کننده در بسیاری از مطالعات شناخته شده است. مقاله حاضر به بررسی رابطه سرمایه اجتماعی با میزان احساس امنیت اجتماعی در بین والدین و فرزندان ساکن شهر یزد پرداخته است. پژوهش به روش پیمایشی انجام شده، داده ها با ابزار پرسشنامه و با استفاده از شیوه نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای از 492 نفر از والدین و فرزندن ساکن شهر یزد جمع آوری شده است. احساس امنیت اجتماعی در دوازده بعد جانی، شغلی، اقتصادی، اعتقادی، حقوقی، قضایی، اخلاقی، فرهنگی، مالی، نوامیس، عاطفی و احساسی و سرمایه اجتماعی در سه بعد اصلی هنجار اجتماعی، اعتماد اجتماعی و شبکه اجتماعی سنجیده شده است. در این پژوهش از اعتبار محتوایی استفاده شده است و بالا بودن ضریب آلفای کرونباخ برای متغیرها، حکایت از مطلوبیت پایایی ابزار پژوهش داشت. یافته های تحقیق نشان داد تفاوت معنی داری بین احساس امنیت والدین و فرزندان وجود نداشت (05/0

۲۵.

بررسی نقش هویت اجتماعی در تعیین سبک زندگی جوانان (شهر همدان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: جواد افشارکهن ملیحه رضایی کرماجانی

منبع: علوم اجتماعی (فردوسی مشهد) سال چهاردهم بهار و تابستان ۱۳۹۶ شماره ۱

کلید واژه ها: هویت اجتماعی سبک زندگی جوانان نگرش های مدرن هویت گروهی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۱۳۶ تعداد دانلود : ۱۰۶۸

مقاله حاضر برآمده از یک پژوهش علمی است که با هدف بررسی هویت اجتماعی جوانان در ابعاد خانوادگی، گروهی، دینی و قومی و تأثیر آن بر سبک زندگی آن ها انجام شد. در این مقاله ابتدا مروری بر دیدگاه های نظری و منابع تجربی انجام می شود و سپس چهارچوب مفهومی مناسبی تنظیم می شود و در قالب آن فرضیه های اصلی مطرح و مورد آزمون قرار خواهند گرفت. مبنای نظری پژوهش، تلفیقی از تئوری های پیربوردیو، ماکس وبر و آنتونی گیدنز است. پرسش اصلی این مقاله آن است که آیا رابطه معناداری میان ابعاد مختلف هویت اجتماعی با یک دیگر و نیز رابطه آن ها با سبک زندگی وجود دارد؟ جامعه آماری پژوهش جوانان شهر همدان و حجم نمونه مورد بررسی نیز ۳۸۴ نفر می باشدکه به روش نمونه گیری خوشه ای چندمحله ای انتخاب شده اند. تحقیق از نوع پیمایشی و ابزار اندازه گیری آن پرسش نامه بوده، سپس توسط آمار استنباطی، تحلیل واریانس یک طرفه و آزمون تعقیبی شفه به بررسی رابطه بین متغیرها و آزمون فرضیه های پرداخته شده است. یافته ها مؤید این نکته هستند که جهت و شدت رابطه هویت اجتماعی با ابعاد مختلف مفهوم سبک زندگی؛ یعنی فعالیت ها (تفریحی، گروهی و دینی)، علاقه مندی ها (مذهبی، ورزشی و فرهنگی) و نگرش های مدرن متفاوت است. بنابراین، می توان گفت جوانان براساس هویت اجتماعی شان سبک زندگی متفاوتی دارند. نتایج همچنین نشان می دهند هویت مذهبی نقش مهم و تعیین کننده ای در میزان فعالیت های دینی و علاقه مندی های مذهبی جوانان دارد. در مقابل هویت گروهی نقش برجسته و تعیین کننده ای در میزان فعالیت های گروهی، تفریحی و علاقه مندی های ورزشی جوانان و همچنین میزان نگرش های مدرن در آن ها دارد.

۲۶.

مطالعه عوامل مؤثر بر اعتماد اجتماعی دانشجویان (مورد مطالعه: دانشجویان دانشگاه پیام نور غرب تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمدجواد زاهدی

منبع: راهبرد اجتماعی فرهنگی سال ششم پاییز ۱۳۹۶ شماره ۲۴

کلید واژه ها: اعتماد اجتماعی مشارکت مدنی انتظارات ارزشی احساس عدالت سرمایه جمعی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۷۰۶ تعداد دانلود : ۵۷۰

اعتماد پایه و اساس انسجام اجتماعی و شالوده مشروعیت نظام سیاسی است و برای نظام اقتصادی جامعه نیز نقش پیش برنده و تحرک آفرین دارد. از آنجایی که دانشجویان از اعتبار، جایگاه بالا و تأثیرگذاری فرهنگی، اجتماعی و حتی سیاسی برخوردارند، مطالعه عوامل شکل دهنده به اعتماد اجتماعی آنان از اهمیت به سزایی برخوردار است. جامعه آماری حاضر، دانشجویان دانشگاه پیام نور مرکز غرب تهران است که به روش نمونه گیری طبقه بندی شده 372 نفر انتخاب و به روش تحقیق پیمایشی با آنان مصاحبه شده است. یافته های تحقیق نشان می دهد که 1/97 درصد دانشجویان از اعتماد اجتماعی متوسط رو به پایینی برخوردارند. میزان برخورداری دانشجویان از عوامل سازنده اعتماد همچون دینداری، روابط اجتماعی و خانواده سالم بازگوی وضعیت نسبتاً خوبی است اما در مقابل عوامل تخریب گر اعتماد همچون اعتماد نهادی پایین و احساس تبعیض میزان نسبتاً بالایی دارند. همچنین مدل تجربی تحقیق نشان می دهد که متغیرهای ارزیابی دانشجویان از پاسخگویی نهادها، میزان رعایت قواعد هنجاری، دسترسی به نهادها، احساس عدالت (متغیرهای ساختاری و کلان به مثابه اصول اساسی دموکراسی) و میزان دینداری، میزان روابط اجتماعی و برخورداری از خانواده سالم (متغیرهای فردی) به صورت مستقیم و غیرمستقیم بر متغیر اعتماد اجتماعی دانشجویان تأثیر می گذارند و در مجموع 51 درصد تغییرات آن را تبیین می کنند. با توجه به یافته های تحقیق، کارآمدترین راهبرد افزایش اعتماد، ایجاد زمینه های لازم برای گسترش مشارکت فعال و بسط دموکراسی و تقویت مستمر آن است. بنابراین سیاست گذاری در جهت پاسخگویی و در دسترس بودن سازمان ها و نهادها، بسترسازی برای رعایت قواعد هنجاری، رفع موانع تحقق عدالت اجتماعی در سطح کلان و ساختاری از الزمات ایجاد اعتماد اجتماعی است.

۲۷.

تأثیر سرمایه اجتماعی بر هویت اجتماعی و ملی جوانان مهاجر در شهرهای جدید مهاجرپذیر (مطالعه نمونه ای شاهین شهر)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: علی ربیعی زهرا ذاکری نصرآبادی نسرین قلانی

منبع: مطالعات فرهنگ - ارتباطات سال هجدهم بهار ۱۳۹۶ شماره ۳۷

کلید واژه ها: هویت اجتماعی هویت ملی سرمایه اجتماعی ارتباطی سرمایه اجتماعی پیوندی سرمایه اجتماعی فراگیر

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۰۴۵ تعداد دانلود : ۵۴۰

شناخت عوامل زمینه ساز هویت مشترک در مناطق مهاجرپذیر جهت پیشگیری از چندگانگی هویتی و تعارض فرهنگی ضروری است. هدف از این پژوهش بررسی تاثیر انواع سه گانه سرمایه اجتماعی پیوندی، فراگیر و ارتباطی بر برساخت هویت اجتماعی و ملی مهاجرین است. جامعه آماری افراد 15-45 سال هستند که به شهر «شاهین شهر»، از شهرهای مهاجرپذیر اصفهان، مهاجرت کرده اند و از بین آنها 150 نفر به روش نمونه گیری طبقه ای انتخاب و مورد مطالعه قرار گرفتند. نتایج نشان می دهد، به رغم بالا بودن میزان مشارکت و اعتماد در شبکه های پیوندی در برابر سایر شبکه ها (با میانگین 2/4)، تنها سرمایه اجتماعی ارتباطی، یعنی روابط افراد با سطوح متفاوت قدرت، 23درصد از واریانس هویت اجتماعی و 41درصد از واریانس هویت ملی را تبیین می کند. بنابراین، عامل اصلی زمینه ساز هویت مشترک و وفاق جمعی، فراتر رفتن از شبکه های محدود خانوادگی و خویشاوندی است. این نتایج با وضعیت شبکه های اجتماعی در کشورهای در حال توسعه همخوانی دارد؛ در این کشورها ارتباط مفید و مستمر افراد با شبکه های دولتی در از بین بردن ازخود بیگانگی و پایبندی به ارزش های مشترک ملی مؤثر است.

۲۸.

تصویر از خود: برساختی انتقادی ایده آلیستی از هویت ملی؛ مورد مطالعه: دانشجویان دکترای دانشگاه اصفهان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: راضیه مهرابی کوشکی حسین مسعودنیا سید جواد امام جمعه زاده علی ربانی

منبع: راهبرد فرهنگ سال دهم بهار ۱۳۹۶ شماره ۳۷

کلید واژه ها: هویت ملی تئوری زمینه ای نظام معنایی خودخوانش انتقادی غشای ایده آلیسم خود آیینه گون

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۰۱۵ تعداد دانلود : ۶۹۷

پژوهش حاضر با هدف مطالعه و بازنمایی تجارب ذهنی دانشجویان از هویت ملی و عینی سازی آن صورت گرفته است. سؤال اصلی این است که نظم ساختاری و نظام معنایی مندرج در اذهان دانشجویان از هویت ملی چگونه است و مهم ترین مؤلفه های معنایی آن کدام است؟ روش این مطالعه کیفی و از سنخ استراتژی تئوری داده بنیاد انتخاب گردید. با استفاده از مصاحبه های عمدتاً باز و نیمه ساختاریافته، داده های تحقیق از میان 27 نفر از دانشجویان دکترای دانشگاه اصفهان در سال تحصیلی 93-94 و 94-95 انتخاب گردید. یافته های پژوهش و مقولات حاصل از فرآیند کدگذاری، حاکی از منظر و مدلی انتقادی ایده آلیستی از معنای هویت ملی در بین الاذهان دانشجویان است که آگاهی و احساس تعلق آنان به مؤلفه های ایران بودگی و تمایز و تفاوت از سایر ملت ها را بر می سازد. مفاهیم محوری در این پژوهش چهار مقوله «خودخوانش انتقادی»، «مؤلفه های ایران بودگی»، «غشای ایده آلیسم» و «خود آیینه گون» می باشد که از این میان تصویر دانشجویان از خودِملی بر دو مقوله «خودخوانش انتقادی» و «غشای ایده آلیسم» به عنوان مقولات هسته ای و پایه های نظام معنایی آنان قرار دارد، به نحوی که با وجود انتقادات فراوانی که از هویت ایرانی و منش ملی خود سراغ دارند، تلاش می کنند خود ملی را در پوشش و غشایی از ایده آلیسم به دیگران نشان دهند.

۲۹.

تبیین رابطه سرمایه اجتماعی با احساس امنیت اجتماعی ساکنان مناطق روستایی شهرستان مشگین شهر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: وکیل حیدری ساربان

منبع: پژوهش های راهبردی امنیت و نظم اجتماعی سال ششم تابستان ۱۳۹۶ شماره ۲ (پیاپی ۱۷)

کلید واژه ها: توسعه روستایی سرمایه اجتماعی توسعه اجتماعی امنیت اجتماعی شهرستان مشگین شهر

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۶۴۸ تعداد دانلود : ۳۱۵

هدف این پژوهش تبیین رابطه سرمایه اجتماعی با احساس امنیت اجتماعی ساکنان روستایی شهرستان مشگین شهر و به شیوه کاربردی و تحلیلی تبیینی است. روش کار به صورت میدانی بوده و اطلاعات ازطریق پرسش نامه از 383 نفر از روستاییان شهرستان جمع آوری شده است؛ همچنین، روایی صوری پرسش نامه به دست پانل متخصصان تأیید شده است. مطالعه راهنما در منطقه ای مشابه با جامعه آماری به تعداد 30 پرسش نامه انجام شده است و باتوجه به داده های کسب شده و استفاده از فرمول ویژه کرونباخ آلفا در نرم افزار SPSS پایایی بخش های مختلف پرسش نامه 79/0 الی 88/0 به دست آمده است. همچنین، یافته های استنباطی تحقیق نشان می دهد به جز متغیرهای میزان تعارضات و اختلافات و مبادله اطلاعات و دانش، بین تمامی متغیرها (اعتماد اجتماعی، مشارکت اجتماعی، انسجام اجتماعی، میزان رضایتمندی، تمایل به عضویت در سازمان های محلی، میزان روابط افقی بر پایه همکاری، ارتباطات اجتماعی و میزان آگاهی) با احساس امنیت اجتماعی مناطق روستایی این شهرستان، رابطه مستقیم و معناداری وجود دارد. مطابق نتایج حاصل از آزمون رگرسیون چندگانه خطی 6 متغیر پیش بین شامل متغیرهای اعتماد اجتماعی، مشارکت اجتماعی، میزان رضایتمندی، میزان روابط افقی بر پایه همکاری، ارتباطات اجتماعی و نیز میزان آگاهی 56درصد (56= ) از میزان واریانس متغیر وابسته (احساس امنیت اجتماعی) را پیش بینی می کنند. درنهایت، باتوجه به نتایج تحقیق پیشنهادات کاربردی ارائه شده است.

۳۰.

بررسی ارتباط بین گرایش های هویتی اجتماعی در عراق جدید و تأثیر آن بر امنیت ملی ایران(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده: شهرام فتاحی سید علیرضا ازغندی ابوالقاسم طاهری

منبع: علوم اجتماعی شوشتر سال یازدهم بهار ۱۳۹۶ شماره ۱ (پیاپی ۳۶)

کلید واژه ها: هویت اجتماعی جمهوری اسلامی ایران امنیت ملی عراق جدید

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی مفاهیم علوم اجتماعی (هویت، سرمایه اجتماعی و ...)

تعداد بازدید : ۶۲۹ تعداد دانلود : ۷۶۷

تحقیق حاضر با هدف بررسی ارتباط بین گرایش های هویتی اجتماعی در عراق جدید و تأثیر آن بر امنیت ملی ایران با روش کتابخانه ای و استفاده از اسناد و مدارک معتبر به عنوان ابزار به دنبال پاسخ به این سؤال اصلی است که وضعیت گرایش های هویتی اجتماعی در ابعاد ملی، دینی و قومی در عراق جدید گونه است و پیامدهای امنیتی آن بر کشور ایران چیست؟ نتایج پژوهش در پاسخ به این سؤال اصلی که آیا گرایش های هویتی در عراق جدید بر امنیت ملی ایران تأثیرگذار است؟ نشان می دهد که در بین ابعاد مختلف هویت اجتماعی هویت قومی و هویت دینی در عراق غالب تر از سایر ابعاد به ویژه هویت ملی است و همین باعث شده است که یکی از مهم ترین شاخص های هویت که باعث وحدت جامعه می شود یعنی هویت ملی تا حدودی نادیده گرفته شود. این وضعیت به خصوص در بین کردها و اعراب اهل سنت بیشتر دیده می شود و همین وضعیت باعث گرایش های استقلال طلبانه به ویژه در بین کردها شده است. زیرا که کمترین گرایش به سوی هویت ملی و بیشترین گرایش به سوی هویت قومی از جانب کردها وجود دارد. بنابراین ضعف هویتی در عراق جدید باعث شده است که این کشور به سوی گرایش های فدرالیستی کشیده شود و فدرالیزم در عراق به یک برنامه مهم برای گروه های سیاسی و مذهبی به ویژه کردها تبدیل شود. مسأله ای که بر امنیت ملی همسایگان به ویژه ایران نیز تأثیرگذار است و پیامدهای منفی را به دنبال دارد.

۳۱.

اعتماد به خانواده و سرمایه ی اجتماعی با رفتار شهروندی دانشجویان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: سوسن سهامی محمد خلیفه بتول صیفوری

منبع: مطالعات جامعه شناختی شهری سال هشتم زمستان ۱۳۹۶ شماره ۲۵

کلید واژه ها: شهروندی مشارکت جویی رعایت قوانین احساس مسؤولیت آگاهی از حقوق

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۵۵۷ تعداد دانلود : ۴۱۲

این پژوهش با هدف بررسی اعتماد در خانواده و تأثیر آن بر مؤلفه های شهروندی بین دانشجویان کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت انجام شده است. روش تحقیق پیمایشی است و 353 نفراز دانشجویان به روش خوشه ای انتخاب شده اند. در این پژوهش از پرسشنامه ی شهروندی که دارای مؤلفه های مشارکت جویی، رعایت قوانین، احساس مسؤولیت، آگاهی از حقوق بوده، استفاده شده است. اعتماد به خانواده با رعایت قوانین و با آگاهی از حقوق رابطه ی مستقیم معنا دار دارد و با مشارکت جویی و احساس مسؤولیت رابطه ی معنا داری ندارد. مؤلفه های سرمایه ی اجتماعی نیز با شهروندی دانشجویان، رابطه ی معناداری داشته؛ اعتماد به خانواده عضویت، دوستان با نفوذ و اعتماد به تخصص 25% از پراکنش رفتار شهروندی را پیش بینی می کند. چارچوب نظری تحقیق ترکیبی از نظریات حقوق شهروندی و سرمایه ی اجتماعی مارشال، اخلاق مشارکت فالکس، فوکویاما، تقویت همکاری پاتنام و کارکردهای خانواده کوئن است، که در آن تأثیر خانواده را بر مؤلفه های شهروندی می سنجد. میزان سرمایه ی اجتماعی در ایران در روابط سنتی هنوز بسیار قوی است و سرمایه ی اجتماعی قدیم (نوع درون گروهی) به نسبت قابل توجهی در کشور ما وجود دارد. سرمایه ی اجتماعی کلید استقرار جامعه ی مدنی و حیات شهروندی است و اعتماد اجتماعی مهمترین شاخصی است که بین سرمایه اجتماعی با شهروندی از طریق اعتماد اجتماعی ارتباط برقرار می کند که این اعتماد نیز ریشه در اعتماد خانواده دارد. خانواده به عنوان مهمترین نهاد اجتماعی می تواند با بسترسازی مناسب از جمله اعتماد در خانواده ی آن را در سطح جامعه گسترش داده و افراد را برای حضور در عرصه های متفاوت اجتماعی به عنوان یک شهروند موظف آماده سازد، همچنین برخورداری از سرمایه ی اجتماعی نیز در رفتار شهروندی نقش تعیین کننده ای دارد.

۳۲.

بررسی رابطه بین سرمایه اجتماعی معتادان گمنام و تداوم ترک اعتیاد (مطالعه موردی: معتادان شرکت کننده در انجمن های NA استان مازندران)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: نادر رازقی علی اصغر فیروزجاییان هادی قاسم زاده

منبع: مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران دوره ششم زمستان ۱۳۹۶ شماره ۴ (پیاپی ۲۴)

کلید واژه ها: احساس تعلق تداوم ترک اعتیاد سرمایة اجتماعی مشارکت اجتماعی معتادان گمنام هنجارهای همیاری

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۷۴۸ تعداد دانلود : ۱۱۵۷

هدف مطالعة حاضر بررسی جامعه شناختی رابطه بین میزان سرمایة اجتماعی معتادان گمنام و تداوم ترک اعتیاد در بین معتادان شرکت کننده در انجمن های معتادان گمنام استان مازندران است. جامعة آماری این مطالعه را تمام اعضای انجمن های معتادان گمنام در استان مازندران تشکیل می دهند. حجم نمونة تحقیق چهارصد نفر است که با نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای جمع آوری شده است. روش پژوهش در این تحقیق پیمایشی است و داده ها با پرسشنامه گردآوری شده است. براساس یافته های پژوهش، فرضیة تأثیر سرمایة اجتماعی شامل متغیرهای مشارکت اجتماعی، هنجارهای همیاری و احساس تعلق بر تداوم ترک اعتیاد معتادان گمنام تأیید شده است. نتایج حاصل از آزمون رگرسیون چندمتغیره نشان می دهد که متغیر مشارکت اجتماعی (297/0 =β)، همیاری اجتماعی (147/0 =β) و احساس تعلق (132/0 =β) بیشترین تأثیر، و متغیر اعتماد اجتماعی (074/0 =β) کمترین اثر را بر تداوم ترک اعتیاد در بین معتادان شرکت کننده در انجمن های معتادان گمنام استان مازندران داشته است. همچنین ضریب تعیین نشان می دهد متغیرهای مستقل پژوهش 28/0 از واریانس متغیر وابسته (تداوم ترک اعتیاد در بین معتادان) را تبیین می کند. براساس یافته های تحقیق درمی یابیم با افزایش سرمایة اجتماعی می توان گرایش به سوءمصرف مواد در معتادان را کاهش و تداوم ترک اعتیاد در آن ها را افزایش داد.

۳۳.

فراتحلیل مطالعات مرتبط با رابطه بین هویت قومی و هویت ملی در ایران با تأکید بر نقش رسانه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: سید صمد بهشتی محمد حقمرادی

منبع: مسائل اجتماعی ایران سال هشتم پاییز و زمستان ۱۳۹۶ شماره ۲

کلید واژه ها: هویت قومی هویت ملی رسانه فراتحلیل

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۱۰۸ تعداد دانلود : ۸۲۶

وجود اقوام متنوع در ایران از یک سو و تلاش برای ایجاد هویت ملی منسجم از دوره پهلوی اول تاکنون از سوی دیگر، این سؤال را به ذهن متبادر می کند که هویت قومی و ملی در ایران چه ارتباطی با هم دارند. هرچند در مطالعات پراکنده ای به صورت مستقیم و غیرمستقیم به این موضوع پرداخته شده، درمجموع، نتیجه و برآیند کلی این مطالعات مشخص نشده است. ازاین رو در این مقاله به فراتحلیل پنجاه مقاله علمی و پژوهشی مرتبط با سؤال مذکور در مورد رابطه هویت قومی و هویت ملی در ایران پرداخته شده است. یافته ها نشان داد که رویکرد پوزیتویستی و روش های کمّی تحقیق به ویژه کاربرد ابزار پرسش نامه وجه غالب روش شناختی مقالات بوده است. مبحث قومیت در بین دو قوم کرد و عرب با حساسیت بیشتری دنبال می شود. مسئله این تحقیقات بیشتر تبیین چرایی و چگونگی فعال شدن هویت های قومی بوده است و به نقش رسانه در شکل دهی این رابطه توجه خاصی شده است. 40 درصد مقالات قائل به همسازی بین هویت ملی و هویت قومی بوده اند و 48درصد آنها رسانه ها و فضای جهانی شدن را باعث تقویت هویت قومی دانسته اند. در مجموع، مقالات، هویت ایرانی را چندگانه و ترکیبی می دانند و فقط در بین دو قوم کرد و عرب تعلق به هویت قومی بالاتر از هویت ملی بوده است.

۳۴.

ارزیابی جامعه شناختی ابعاد چهارگانه امنیت اجتماعی در بین زنان سرپرست خانوار (مورد مطالعه: زنان سرپرست خانوار شهرتهران)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: آتنا غلامی نیارمی

منبع: پژوهشنامه زنان سال هشتم پاییز ۱۳۹۶ شماره ۳ (پیاپی ۲۱)

کلید واژه ها: امنیت اجتماعی زن سرپرست خانوار ارزیابی جامعه شناختی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۹۴۵ تعداد دانلود : ۲۰۲۰

یکی از گروه های اجتماعی که برای امرار معاش و مشارکت اجتماعی و اقتصادی خود نیاز جدی به امنیت اجتماعی دارد، گروه زنان سرپرست خانوار است. هدف پژوهش حاضر، ارزیابی جامعه شناختی ابعاد چهارگانه امنیت اجتماعی شامل امنیت مالی، جانی، عاطفی و ارتباطی در بین زنان سرپرست خانوار شهر تهران بوده است. در این راستا، پژوهشی پیمایشی در جامعه هدفی متشکل از 400 زن سرپرست خانوار تحت پوشش موسسات حمایتی مردم نهاد در شهر تهران که به شیوه نمونه گیری خوشه ای دو مرحله ای انتخاب شده بودند، انجام گرفت. ابزار جمع آوری داده ها پرسشنامه به همراه مصاحبه بود. چارچوب نظری پژوهش با بهره گیری از نظریه های امنیت اجتماعی از جمله چند بعدی و اقتصاد محور و نظریه های اقتصادی از جمله زنانه شدن فقر و بیگانگی اجتماعی تبیین و داده های حاصل از پیمایش با استفاده از آمار توصیفی و استنباطی تجزیه و تحلیل شد. یافته های پژوهش نشان داد که زنان سرپرست خانوار در فضای خصوصی خانه و خانواده از احساس امنیت مالی، جانی، عاطفی و ارتباطی بالاتری برخوردار هستند. اما درفضای عمومی میزان احساس ابعاد امنیت اجتماعی در بین آنان کاهش چشمگیری می یابد.

۳۵.

بررسی نقش مصرف رسانه ای بر سرمایه اجتماعی مهاجرین شهر بهارستان(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده: حسین محمودیان سعید مقدس منیژه جهان شاهی

منبع: علوم اجتماعی شوشتر سال یازدهم تابستان ۱۳۹۶ شماره ۲ (پیاپی ۳۷)

کلید واژه ها: رسانه سرمایه اجتماعی مهاجرین بهارستان

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۸۱۱ تعداد دانلود : ۶۵۵

نتایج بسیاری از پژوهش ها نشان می دهد که میزان سرمایه اجتماعی در ایران روند نزولی طی می کند. از جمله نتایج طرح ملی نگرش های ایرانیان در موج اول و دوم حاکی از آن است که شاخص های سرمایه اجتماعی رو به کاهش بوده که برای جامعه ایران بسیار خطرناک است. بررسی علمی و شناسایی رسانه های جمعی که از پیشرفت این روند جلوگیری می کنند و موجب افزایش سرمایه اجتماعی می شوند، امری ضروری است. هدف این پژوهش بررسی میزان سرمایه اجتماعی و عوامل مؤثر بر آن با تأکید بر مصرف رسانه ای در بین مهاجرین شهرستان بهارستان هست. روش تحقیق در این پژوهش پیمایش بوده و از طریق ابزار پرسش نامه انجام شده است. جامعه آماری مورد مطالعه مهاجران بالای ۱۸ سال واردشده به شهرستان بهارستان بوده است. تعداد 325 نفر از جامعه آماری به شیوه تصادفی سیستماتیک برای مطالعه انتخاب شدند. سرمایه اجتماعی پس از تحلیل عامل به سه بعد اعتماد اجتماعی، مشارکت اجتماعی و آگاهی و توجه به امور عمومی تقسیم شد. مصرف رسانه ای نیز پس از تحلیل عامل به سه بعد رسانه داخلی، رسانه خارجی و اینترنت تقسیم شد. متغیرهای تحصیلات، تعداد اعضای خانواده، مدت اقامت، مصرف رسانه داخلی، اینترنت و مجموع ابعاد مصرف رسانه (کل مصرف رسانه) با کل سرمایه اجتماعی دارای ارتباط معناداری بود. پنج متغیر طبقه اجتماعی، محل تولد، مصرف رسانه داخلی، تحصیلات و اینترنت در مجموع توانستند 48.3 درصد از تغییرات متغیر وابسته (کل سرمایه اجتماعی) را تبیین کنند.

۳۶.

طراحی مدل سنجش هویت مدرن و اعتباریابی در جامعه ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: حمیدرضا محمدزاده ابراهیم حاجیانی

منبع: جامعه شناسی نهادهای اجتماعی دوره سوم بهار و تابستان ۱۳۹۶ شماره ۹

کلید واژه ها: مدرنیته جامعه ایرانی هویت مدرن

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی مفاهیم علوم اجتماعی (هویت، سرمایه اجتماعی و ...)

تعداد بازدید : ۷۵۶ تعداد دانلود : ۶۴۲

وضعیت و ابعاد تأثیر مدرنیته بر جامعه ایران یکی از مسائل محوری رشته جامعه شناسی از بدو شکل گیری این رشته در ایران بوده است. این مقاله حاصل تلاشی است در راستای توصیف مفهوم مدرن-شدن و شیوه سنجش متناسب با آن در جامعه ایران. بر اساس نظریه هویت اجتماعی به طرح متغیر هویت مدرن، با بررسی مفاهیم بدیل به تعریف و مرزبندی این متغیر، با بررسی یافته های موجود به گسترش ابعاد و گذار از تعریف به مدل مفهومی و با گردآوری داده های تجربی به اعتباریابی و اصلاح مدل پرداخته شده و به تناسب هر بخش، از مطالعات اکتشافی، پیمایش و مدل سازی ساختاری استفاده شده است. یافته تحقیق عبارتست از مدل هفت مؤلفه ای سنجش وضعیت هویت مدرن. این مدل در سطح جامعه ایران و با حجم نمونه 1291 بر اساس روش چند مرحله ای بین استان ها و تصادفی درون استان ها اعتباریابی شده و با استفاده از شاخص های برازش مطلق و مقتصد، اصلاح و نهایی شده است.

۳۷.

اعتماد در تعاملات اجتماعی، یک مطالعه تجربی آزمایشگاهی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: احمدرضا اصغرپور ماسوله سمانه امیری غلامرضا صدیق اورعی

منبع: جامعه شناسی کاربردی سال بیست و هشتم زمستان ۱۳۹۶ شماره ۴ (پیاپی ۶۸)

کلید واژه ها: اعتماد آزمایش بازی سرمایه گذاری

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۰۹۳ تعداد دانلود : ۵۷۰

هدف این پژوهش، بررسی تجربی اعتماد در تعاملات اجتماعی بوده است. برای این منظور نسخه ای از بازی سرمایه گذاری مبنا قرار گرفت و بر اساس این، 28 نفر از دانشجویان با استفاده از رایانه و به صورت شبکه در محیط آزمایشگاه، آن را اجرا کردند. این افراد به صورت ناشناخته و دوبه دو در 30 دور با یکدیگر با رایانه و در چارچوب بازی طراحی شده، تعامل داشتند و به تناوب نقش اعتمادکننده و معتمد را بازی می کردند. بر اساس دیدگاه صرفاً اقتصادی انتظار می رفت کنشگران تصمیمی بگیرند که در شرایط بازی بیشترین بازده را دارد؛ یعنی به سادگی به دنبال سود بیشتر بروند و به طرف های تعامل خود اعتماد نکنند؛ اما نتایج نشان دادند در شرایط بازی سرمایه گذاری، کنشگران به شکل معنی داری به طرف های تعامل خود اعتماد کردند و حدود 23 درصد از دارایی خود را در اختیار کسی قرار دادند که محتمل بود هیچ مبلغی را به آنان برنگرداند. همچنین معتمدان هم مبلغ در خور توجهی (حدود 20 درصد دارایی اولیه) از آنچه را دریافت کرده اند، بازگردانده اند. این در حالی است که بر اساس ساختار بازی، دو طرف تعامل هیچ گاه یکدیگر را نمی شناختند و ساز و کار هایی مانند شهرت هم در بازی وجود نداشت. تغییراتی هم در شیوه تعامل دو طرف در طول بازی مشاهده شد که در مقاله به تفصیل توضیح داده شده اند.

۳۸.

تأثیر فضای م جازی بر هویت ملی و قومی در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: مهدخت بروجردی علوی امیرسعید صدیق یزدچی

منبع: مطالعات رسانه های نوین سال سوم زمستان ۱۳۹۶ شماره ۱۲ 88-110

کلید واژه ها: فراتحلیل هویت فضای مجازی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۸۴۵ تعداد دانلود : ۶۲۹

تأثیر رسانه های مجازی بر افکار و هویت مخاطبان در سطح قومی و ملی از مباحث بحث برانگیزی است که موضوع تحقیقات متعددی در دهه 80 و آغازین سال های دهه 90 شمسی در محافل علمی و دانشگاهی بوده است. در پژوهش حاضر، از میان تحقیقات موجود در زمینه تأثیر فضای مجازی بر هویت ملی و قومی، دوازده مقاله منتشر شده در نشریات علمی، انتخاب شدند و به شیوه فرا تحلیل مورد بررسی قرار گرفتند. نکته مشترک این تحقیقات، سنجش تأثیرات فضای مجازی بر هویت ملی و قومی مخاطبان بوده است. در این فرا تحلیل، داده های جمع آوری شده از مقالات مورد بررسی قرار گرفتند تا به این پرسش پاسخ دهند که رسانه های جدید با توجه به رشد سریع در میان جامعه قومی ایران به ویژه نسل جوان، در تعامل با هویت قومی و ملی چه آثار و پیامدهایی داشته اند. دستاورد اکثر پژوهش های مورد بررسی، تأیید تأثیر مثبت فضای مجازی بر هویت قومی بود؛ اگرچه از دید بعضی از محققان، اثرات منفی فضای مجازی نیز نادیده گرفته نشده بود. تقویت مرزبندی ها و رشد انشعابات کوچک قومی ازجمله اثرات منفی قلمداد شده بود. همچنین، به زعم پژوهش ها، نشانه هایی از جریان هویت زدای قومی نیز قابل کتمان نیست.

۳۹.

بازتاب مشارکت اجتماعی در بوستان سعدی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: علی گراوند علی محمد سهراب نژاد یارمحمد قاسمی

منبع: جامعه پژوهی فرهنگی سال هشتم پاییز ۱۳۹۶ شماره ۳ (پیاپی ۲۵)

کلید واژه ها: جامعه شناسی سعدی بوستان مشارکت اجتماعی سرمایه ی اجتماعی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۴۳۳ تعداد دانلود : ۶۲۱

«سرمایه ی اجتماعی» از مفاهیم مهمّ جامعه شناسی است و درسایر علوم نیز به آن توجّه شده، روابط اجتماعی اساس این رویکرد است و از آن به عنوان سرمایه ای در کنار سایر انواع سرمایه(انسانی، مادّی، فیزیکی و غیره) نام می برند. سرمایه ی اجتماعی سه مؤلّفه ی هنجارگرایی، اعتماد و مشارکت دارد. مبانی و اصول این نظریه در نظر اندیشمندان قدیم وجود داشته ؛ ازجمله سعدی بواسطه ی سفرهای متعدد و نشست وبرخاست با افراد مختلف، با زیر و بم زندگی جوامع عصر خویش آشنایی داشته و برای رسیدن به جامعه ی آرمانی نظریه ای جامع دارد که در بوستان آمده است. بوستان اثری تعلیمی- اخلاقی است و این پژوهش برای آشنایی با نظر اجتماعی سعدی، مؤلّفه ی مشارکت را در بوستان به شیوه ی اسنادی همراه با تحلیل محتوا بررسی نموده و نشان داده که جایگاه بسامدی مؤلّفه مشارکت در بوستان بعد از هنجارگرایی و اعتماد قراردارد. از بین شاخص های آن، مشارکت اجتماعی بالاترین بسامد را داشته و از نظر نوع مشارکت، مشارکت برون سویه که نشانه ی روابط عاطفی جامعه ی مطلوب سعدی است، دارای بیشترین فراوانی است و بعد از آن مشارکت درون سویه قرار می گیرد. مشارکت بر اساسِ تقسیم کار- مشارکت تخصصی- دارای بسامد صفر بوده است و این یافته با ویژگی های جامعه تمایز نیافته عصر سعدی همخوانی دارد.

۴۰.

رابطه بین هویت سازمانی و انگیزش شغلی اعضای هیئت علمی با نقش میانجی سرمایه اجتماعی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمدامجد زبردست کلثوم کهریزی کمال خالق پناه

منبع: جامعه شناسی نهادهای اجتماعی دوره چهارم پاییز و زمستان ۱۳۹۶ شماره ۱۰

کلید واژه ها: هویت سازمانی انگیزش شغلی اعضای هیئت علمی سرمایه اجتماعی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۵۲۷ تعداد دانلود : ۱۲۲۸

هدف پژوهش حاضر، بررسی میزان رابطه هویت سازمانی از طریق سرمایه اجتماعی با انگیزش شغلی در میان اعضای هیئت علمی است. روش اجرای تحقیق از نوع توصیفی- همبستگی است و جامعه آماری شامل تمام اعضای هیئت علمی رسمی دانشگاه های کردستان و رازی کرمانشاه است که در سال تحصیلی 94-1393 مشغول خدمت بودند. حجم نمونه 269 نفر عضو هیئت علمی انتخاب شدند. در تحلیل داده ها از تحلیل رگرسیون و روش معادلات ساختاری استفاده شده است. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه هویت سازمانی میلر، الن و مایک؛ سرمایه اجتماعی ناهاپیت و گوشال؛ و پرسشنامه هاکمن و اولدهام استفاده شد، پایایی و روایی پرسشنامه ها به وسیله آلفای کرونباخ و تحلیل عامل تاییدی مورد سنجش قرار گرفت. نتایج پژوهش نشان داد که بین متغیرهای پژوهش همبستگی در سطح بالایی یعنی برای انگیزش شغلی و هویت سازمانی، برای انگیزش شغلی و سرمایه اجتماعی و نیز برای هویت سازمانی و سرمایه اجتماعی وجود دارد. هویت سازمانی و سرمایه اجتماعی به طور کلی می توانند انگیزش شغلی اعضای هیئت علمی را پیش بینی کنند. همچنین تاثیر هویت سازمانی از طریق مولفه شناختی (مربوط به سرمایه اجتماعی) بر انگیزش شغلی هیئت علمی مثبت و معنادار است.

درخت حوزه‌های تخصصی