حمیدرضا محمدزاده

وضعیت و ابعاد تأثیر مدرنیته بر جامعه ایران یکی از مسائل محوری رشته جامعه شناسی از بدو شکل گیری این رشته در ایران بوده است. این مقاله حاصل تلاشی است در راستای توصیف مفهوم مدرن-شدن و شیوه سنجش متناسب با آن در جامعه ایران. بر اساس نظریه هویت اجتماعی به طرح متغیر هویت مدرن، با بررسی مفاهیم بدیل به تعریف و مرزبندی این متغیر، با بررسی یافته های موجود به گسترش ابعاد و گذار از تعریف به مدل مفهومی و با گردآوری داده های تجربی به اعتباریابی و اصلاح مدل پرداخته شده و به تناسب هر بخش، از مطالعات اکتشافی، پیمایش و مدل سازی ساختاری استفاده شده است. یافته تحقیق عبارتست از مدل هفت مؤلفه ای سنجش وضعیت هویت مدرن. این مدل در سطح جامعه ایران و با حجم نمونه 1291 بر اساس روش چند مرحله ای بین استان ها و تصادفی درون استان ها اعتباریابی شده و با استفاده از شاخص های برازش مطلق و مقتصد، اصلاح و نهایی شده است.

در این مقاله تأثیر استفاده از اینترنت بر هویت ملی کاربران بررسی شده است. پرسش اصلی این است که آیا بین هر یک از ابعاد استفاده از اینترنت با هویت ملی کاربران رابطه و همبستگی وجود دارد یا خیر. پرسش های فرعی همین پرسش را در خصوص هر یک از ابعاد هویت ملی مطرح می کنند. در مدل مفهومی، هویت دینی به عنوان متغیر مداخله گر لحاظ شده است. محققین برای بخش کمّی از روش پیمایشی با ابزار پرسشنامه استفاده کردند. پرسشنامه تحقیق بین 320 نفر از دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران توزیع شد. نتایج تحلیل داده ها در آزمون فرضیات تحقیق نشان داد که بین میزان استفاده از اینترنت و بعد شناختی هویت ملی کاربران همبستگی کامل با شدت 119/0 در جهت مثبت وجود دارد. بین مدت استفاده از اینترنت با بعد رفتاری و شناختی هویت ملی کاربران همبستگی مثبت وجود دارد. برای نوع استفاده اطلاعاتی از اینترنت با هویت ملی همبستگی مثبت و برای استفاده های ارتباطی و سرگرمی همبستگی منفی به دست آمد.