درخت حوزه‌های تخصصی

هدف: این پزوهش با هدف بررسی مجموعه کتابخانه های دانشگاهی شهر اراک و مقایسه آن با استانداردهای مجموعه کتابخانه های دانشگاهی ایران صورت گرفته است. روش: این پژوهش به صورت پیمایشی تطبیقی بوده و برای گردآوری اطلاعات از پرسشنامه بهره جویی گردیده است. جامعه تحت بررسی کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی دانشگاهی شهر اراک بوده که شامل6 دانشگاه و سازمان می باشد. یافته ها: نتایج این پژوهش نشان می دهد که کل مجموعه موجود شامل مواد چاپی و معادل های جلدی میکروفرمی و مواد دیداری- شنیداری زیر استاندارد می باشد. در خصوص فراهم کردن امکان دسترسی به بانکهای اطلاعاتی و اتصال به شبکه اینترنت نیز تنها کتابخانه های مرکزی دانشگاه ها این امکان را فراهم کرده اند.

هدف: پژوهش حاضر به بررسی میزان رضایت دانشجویان تحصیلات تکمیلی پردیس دانشکده های فنی دانشگاه تهران از پایگاه اطلاع رسانی تخصصی موجود در وب سایت دانشگاه تهران می پردازد. روش: روش پژوهش از نوع پیمایشی است. برای گردآوری اطلاعات، پرسش نامه بین 335 نفر از دانشجویان تحصیلات تکمیلی پردیس دانشکده های فنی دانشگاه تهران توزیع گردید که در مجموع 255 پرسش نامه تکمیل و برگشت داده شد. یافته ها: نتایج حاصل از پژوهش نشان می دهد که 79/98 درصد دانشجویان کارشناسی ارشد و 86/71 درصد دانشجویان دکتری پاسخگوی پرسش های پژوهش بودند و بطور میانگین به ترتیب بیش از 43 درصد به مقدار «متوسط»، 27 درصد به مقدار «زیاد»، 19 درصد به مقدار « کم»، 6 درصد به مقدار «خیلی کم» و 3 درصد به مقدار «خیلی زیاد» از پایگاه اطلاع رسانی تخصصی موجود در وب سایت دانشگاه تهران رضایت دارند.

هدف از انجام این پژوهش تعیین و بررسی سهم نشریات ادواری در برون دادهای علمی اعضای هیات علمی دانشکده های علوم انسانی (دانشکده ی ادبیات و علوم انسانی، علوم تربیتی، علوم اجتماعی، مدیریت و اقتصاد) دانشگاه شیراز نمایه شده در Web of Science طی سالهای 1998 تا 2007 است. جامعه ی آماری این پژوهش را تعداد 1067 استناد از مجموع 51 عنوان مقاله ی نمایه شده در نمایه های استنادیA&HCI و SSCI تشکیل می دهند. این پژوهش به روش تحلیل استنادی انجام شده است. در این پژوهش سهم نشریات ادواری نسبت به سایر منابع اطلاعاتی، زبان نشریات مورد استناد، میزان استناد به مجله های رتبه بندی شده در گزارش های استنادی مجله ها (JCR)، تعیین مجله های هسته بر اساس قانون برادفورد و مطابقت فهرست پراستنادترین مجله ها با فهرست موجودی دانشگاه شیراز مورد بررسی قرار گرفت. نتایج به دست آمده نشان داد که نشریات ادواری، نقش مهمی در تولید اطلاعات علمی اعضای هیات علمی دانشکده های علوم انسانی این دانشگاه دارند به طوری که میزان استناد به این نوع منابع 68 درصد است.

هدف این پژوهش بررسی میزان رضایت مندی دانشجویان دانشکده ی تربیت بدنی دانشگاه های تهران، تربیت معلم وشهید بهشتی از خدمات کتابخانه و مرکز اطلاع رسانی دانشگاه های شان می باشد که به صورت نظرخواهی از دانشجویان و با روش پیمایشی انجام گرفت. جامعه ی مورد مطالعه در این پژوهش 800 نفر از دانشجویان کارشناسی و کارشناسی ارشد عضو کتابخانه ی دانشکده های تربیت بدنی بوده اند که تعداد 205 پرسشنامه معادل 25 درصد بین آنان توزیع شد. در پژوهش حاضر جنبه های مختلف کتابخانه از دیدگاه دانشجویان از جمله مجموعه سازی، خدمات مرجع، تجهیزات و امکانات رفاهی، قوانین و مقررات کتابخانه و خدمات رایانه ای و اطلاع رسانی بررسی شد. با توجه به پرسش های اساسی، نتایج پژوهش نشان می دهد که دانشجویان عضو کتابخانه ی دانشکده های تربیت بدنی از تجهیزات و امکانات موجود، قوانین و مقررات کتابخانه و نحوه ی برخورد کتابداران رضایت دارند، اما از خدمات مرجع، خدمات رایانه ای و اطلاع رسانی و خدمات عمومی راضی نیستند.

فناوری اطلاعات به عنوان ابزار و بستر توسعه، در عرصه رقابت جهانی برای سازمانها و مؤسسات وابسته به آنها از جمله کتابخانه ها، دارای مزایای بیشماری است. امروزه تمامی صنایع به نوعی در معرض تحولات این فناوری واقع شده اند. مایکل پورتر اندیشمند حوزه ی کسب و کار در سال 1985 مدل زنجیره ارزش را ارائه داد. طبق این مدل فعالیت های دخیل در سازمان های تولیدی را میتوان به دو بخش فعالیت های اصلی و فعالیت های پشتیبانی تقسیم نمود. فعالیت های اصلی، فعالیت هایی هستند که اصطلاحاً ارزش افزا نامیده میشوند. مدیران کتابخانه های تخصصی نیز با توجه به اهمیت این بخش به عنوان یکی از ارکان پیشرفت اقتصادی سازمان های تولیدی به دنبال افزایش بهره وری در فعالیت های خود با استفاده از فناوری اطلاعات شده اند. در این مقاله به همراه تعمیم فعالیت های کتابخانه های تخصصی به پنج فعالیت اصلی مدل پورتر، اثرات فناوری اطلاعات بر هر یک از فعالیت های زنجیره ی اصلی را بررسی مینماییم.

ارزیابی کیفیت صفحات وب از دیدگاه کاربران، نقشی سازنده در طراحی و توسعه ی آن بالاخص در مراکز پژوهشی دارد، زیرا توسعه دهندگان وب را با دیدگاه کاربر، آشنا و به آنان در خلق وب سایت های کاربرمدار در محیط علمی- پژوهشی یاری می رساند. «وب کوال»، به عنوان مدل ارزیابی کیفیت صفحات وب، می کوشد تا تصویری از کیفیت وب سایت از دیدگاه کاربران، در دو وضعیت موجود و مورد انتظار ارائه دهد. در پژوهش فوق نیز، تلاش شده است تا کیفیت صفحات وب پژوهشگاه های وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فن آوری مستقر در شهر تهران، با رویکرد پیمایشی -تحلیلی و با استفاده از جدیدترین ویرایش مدل وب کوال که تحت عنوان ای-کوال معرفی شده است، مورد ارزیابی و بررسی قرار گیرد. مدل ای -کوال، بر اساس ساختار وب کوال می کوشد کیفیت موجود و مورد انتظار صفحات وب را از دید کاربر ارزیابی نماید. یافته های این پژوهش، نشان دهنده ی وجود «تفاوت معنی دار» میان کیفیت موجود و کیفیت مورد انتظار این صفحات از دیدگاه کاربران می باشد. در پایان نیز نظرات و پیش نهاد هایی برای بهبود کیفیت این صفحات ارائه شده است.

هدف اصلی پژوهش حاضر، ارزیابی ظاهری، ضریب تاثیرگذاری و وضعیت بازدید وب سایت دانشگاه های علوم پزشکی وابسته به وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی است. برای نیل به این هدف، 41 وب سایت مورد نظر با استفاده از سیاهه ی وارسی متشکل از 59 عامل، از دیدگاه ظاهری بررسی شدند. هم چنین تعداد صفحات نمایه شده ی هر وب سایت، تعداد کل پیوندها، پیوندهای دریافتی، خود پیوندها، ضریب تاثیرگذاری کل و ضریب تاثیرگذاری دریافتی این وب سایت ها به منظور ارزیابی رؤیت پذیری و میزان تاثیرگذاری آنها مورد بررسی قرار گرفت. علاوه بر این در پژوهش حاضر میزان بازدید از وب سایت های مورد بررسی و عواملی مانند رتبه ی ترافیک در ایران و جهان، درصد کاربران وب که سایت های مورد نظر را مرور کرده اند، متوسط صفحات مرور شده توسط کاربران و میزان مرور از داخل و خارج از کشور، بر اساس آمار مستخرج از سایت آلکسا بررسی شدند. یافته های پژوهش، نشان می دهد که وب سایت دانشگاه های علوم پزشکی شیراز و ایران از نظر طراحی در بهترین وضعیت قرار دارند. بیش ترین تعداد پیوندها و پیوندهای دریافتی مربوط به وب سایت دانشگاه علوم پزشکی تهران و بیش ترین تعداد خودپیوندها مربوط به وب سایت دانشگاه علوم پزشکی مشهد است. بالاترین ضریب تاثیرگذاری کل به وب سایت دانشگاه های علوم پزشکی شاهرود و ایران و بیش ترین ضریب تاثیرگذاری دریافتی به وب سایت دانشگاه های علوم پزشکی اصفهان و گیلان تعلق دارد. هم چنین وب سایت دانشگاه های علوم پزشکی تهران، شیراز و مشهد به ترتیب دارای بالاترین رتبه ی ترافیک در ایران و جهان بوده اند.

این مقاله شرح پژوهشی است که دو هدف را دنبال می­کرد. 1) تعیین وضعیت عملکرد مدیریت کتابخانه­های دانشگاه شهید چمران براساس مدل تعالی سازمانی بنیاد اروپایی مدیریت کیفیت (EFQM)؛ 2) بررسی کارآمدی مدل تعالی سازمانی در محیط کتابخانه­ها. دانشگاه شهید چمران با سابقه­ای پنجاه ساله، به عنوان یکی از دانشگاه­های مادر کشور، همواره در تلاش بوده است به­سوی تعالی گام بردارد. کتابخانه­های این دانشگاه به عنوان عوامل اصلی پشتیبانی برنامه­های آموزشی و پژوهشی آن، همسو با مجموعه­ی دانشگاه شهیدچمران، همواره به دنبال رسیدن به تعالی بوده­اند. برای بهبود کیفیت، لازم است این کتابخانه­ها ابتدا با بررسی وضعیت حاضر، عملکرد مدیریت در این کتابخانه­ها، و میزان دوری یا نزدیکی از شرایط آرمانی تعالی را مشخص کنند تا پس از آن با آگاهی از ضعفها و قوّتهای خود، برای برداشتن گامهای لازم در راه رشد و تعالی برنامه ریزی کنند. انجام تحقیق حاضر نشان داد که کیفیت مدیریت در کتابخانه­های مورد بررسی، در سطحی بسیار پایین­تر از متوسط قرار دارد و از بعد «توانمندسازها»،  بخشها، روشها و ساز و کارهای طراحی شدة مربوط به حوزه­های رهبری، خط مشی، کارکنان، منابع و مشارکت­ها و فرآیندها در حوزة مدیریت، توانسته­اند تنها با کیفیتی که 35 درصدِ وضعیت مطلوب است فعالیت کنند. در بعد «نتایج» نیز وضعیت اندکی بهتر بوده و در سطح نسبتاً متوسطی است. فقط «نتایج مشتریان» با کسب امتیازی برابر با 2/122 از 200 بیشتر از حد متوسط ارزیابی شد. بقیة زمینه ها نیاز به بهبود دارد.  درمجموع،  کیفیت مدیریت درکتابخانه­های دانشگاه شهید چمران با عنایت به کسب 3/ 421 امتیاز از 1000 امتیاز الگوی تعالی سازمانی، از سطحی پایین تر از متوسط برخوردار است. پرداختن به نقاط ضعف و تلاش در جهت مرتفع ساختن آنها و نیز تقویت نقاط بهبود مدیریت کتابخانه­های مورد بررسی، می­تواند سبب ساز ارتقاء کیفیت مدیریت در این کتابخانه­ها گردد. از سوی دیگر، انجام این تحقیق و حصول نتایج روشن، بیانگر این واقعیت است که الگوی تعالی سازمانی بنیاد اروپایی مدیریت کیفیت که تا کنون بیشتر در مؤسسات صنعتی، و در موارد اندکی در مؤسسات خدماتی غیرکتابداری به کار گرفته شده بود، این قابلیت را دارد که با اندک تغییرات و تعدیلهایی با محیط کتابخانه و خدمات آن سازگار شده و در این محیط نیز به کار گرفته شود.

پژوهش حاضر با استفاده از روش پیمایشی، نیازها و علایق مطالعاتی اعضای جوان کتابخانه های عمومی زیر نظر نهاد کتابخانه های عمومی کشور شهر تهران را در هنگام اوقات فراغت مورد مطالعه قرار می دهد. هدف اصلی این پژوهش، شناخت و تعیین نیازها و علایق مطالعاتی جامعه ی پژوهش می باشد و درصدد مشخص نمودن هدف، انگیزه و علایق مطالعاتی اعضای جوان کتابخانه های عمومی، همچنین تعیین مهم ترین امکانات جهت گذراندن اوقات فراغت می باشد. از میان 53251 نفر اعضای جوان تعداد 600 عضو به عنوان نمونه به روش نمونه گیری خوشه ای متناسب با اندازه و حجم هر منطقه انتخاب شدند. از پرسشنامه برای جمع آوری داده ها استفاده شد. یافته های پژوهش نشان داد که بیش تر اعضا (39 درصد) باهدف گذراندن اوقات فراغت به کتابخانه ها مراجعه می کنند. هم چنین بررسی ریزتر یافته های پژوهشی نشانگر آن است که در کل سطح شهر تهران خصوصاً در حوزه ی جنوب و مرکز، کتابخانه ها، نقش اساسی در پرکردن اوقات فراغت کاربران جوان دارند. رُمان با توزیع فراوانی 2/44 درصد، موضوعی است که بیش از سایر گزینه ها مورد توجه و علاقه ی کاربران می باشد. بعد از آن موضوعات ورزشی با 1/20 درصد، موضوعات هنری با 1/15 درصد و طنز با 6/13 درصد در رده های بعدی قرار دارند.

پژوهش حاضر با هدف ارزیابی کیفیت خدمات کتابخانه های عمومی شهر قزوین با استفاده از ابزار لیب کوآل انجام گرفته است. در این پژوهش برای گردآوری داده ها از پرسشنامه لیب کوآل استفاده شده است. این پرسشنامه ابزاری استاندارد است که به ارزیابی کیفیت خدمات از دید کاربران می-پردازد. یافته های پژوهش نشان می دهد که سطح خدمات دریافتی کاربران در برخی گویه ها از حداقل سطح مورد انتظار آنها بیشتر می باشد، اما حداکثر سطح انتظارات آنها را برآورده نکرده است. همچنین یافته های پژوهش نشان داد که این کتابخانه ها در بعد تاثیرگذاری خدمات نسبت به سایر ابعاد ضعیف تر می-باشند، بطوری که منابع آنها حداقل سطح انتظارات کاربران را نیز برآورده نساخته است. نتایج حاصل از تحلیل عاملی، پنج عامل را که در ارزیابی کیفیت خدمات توسط کاربران بیشترین تاثیر را داشته اند شناسایی کرده است که تمایل وعلاقه کارمندان به ارائه خدمت و وجود منابع و دسترس پذیر بودن آنها، از عواملی است که پاسخگویی کاربران را در ارزیابی این نوع کتابخانه ها تحت تاثیر قرار داده است. در نهایت با استفاده از یافته های بدست آمده و به منظور ارتقاء سطح کیفیت خدمات در این نوع از کتابخانه ها راهکارها و پیشنهادهایی ارائه شده است.