درخت حوزه‌های تخصصی

پژوهش حاضر به شناسایی عناصر و ویژگیهای مناسب سیستم های مدیریت محتوا برای وب سایت های کتابخانه های دانشگاهی ایران می پردازد. با توجه به پرسشهای اساسی، این پژوهش در سال 1385 در سه مرحله انجام شد: در مرحله اول با استفاده از سیاهه محقق ساخته وضعیت وب سایت های کتابخانه های دانشگاهی برتر دنیا بررسی گردید در مرحله دوم با استفاده از سیاهه به دست آمده از نتایج مرحله اول تحقیق، میزان توانایی سیستم های مدیریت محتوای موجود در بازار بین المللی بررسی شد. در مرحله سوم، با استفاده از سیاهه مرحله اول وضعیت وب سایت های کتابخانه های دانشگاهی ایران مورد بررسی قرار گرفت.نتایج به دست آمده از مرحله اول پژوهش نشان داد به طور میانگین 40/44 درصد از عناصر مورد انتظار در وب سایت های کتابخانه های دانشگاهی در تمام وب سایت های مورد بررسی وجود داشت. نتایح مرحله دوم نشان داد سیستم های مدیریت محتوای مورد بررسی، 25 درصد از عناصر مورد نیاز در وب سایت های کتابخانه های دانشگاهی را بطور کلی تحت پوشش قرار نمی دهند . نتایج به دست آمده از مرحله سوم پژوهش نشان داد به طور میانگین تنها 20 درصد از عناصر مورد بررسی در سیاهه شماره 1 در وب سایت های کتابخانه های دانشگاهی ایران وجود داشت. مقایسه نتایج به دست آمده از مرحله سوم با نتایج به دست آمده از مرحله اول تحقیق نشان دهنده آن است که تفاوت چشمگیری بین وضعیت فعلی وب سایت های کتابخانه های دانشگاهی ایران با وب سایت های کتابخانه های دانشگاهی مورد بررسی در مرحله اول وجود دارد.

پژوهش حاضر با استفاده از روش پیمایشی و بر مبنای الگوی اطلاعیابی الیس، سعی در کشف و بررسی رفتارها و رویکردهای اطلاعیابی دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه آزاد اسلامی هنگام استفاده از شبکه جهانی وب دارد. جامعه آماری را 299 نفر از دانشجویان مقطع دکتری مشغول به تحصیل در واحدهای علوم و تحقیقات تهران، اهواز، اراک و مشهد تشکیل میدهند. نتایج نشان داد دانشجویان میزان تأثیر اینترنت را بر فعالیتهای آموزشی ـ پژوهشی خود در حد زیاد میدانند لیکن در استفاده از آن با محدودیتها و موانعی مواجهند. آنها در هر یک از مراحل اطلاعیابی خود راهبردها و رویکردهای مختلفی را به کار میگیرند، اما رویکردهای غالب شامل استفاده از موتورهای جستجو جهت شناسایی سایتهای دربردارندة اطلاعات مورد نیاز، استفاده از پیوندهای ارجاعی به سایر سایتهای مرتبط با نیاز اطلاعاتی بر پایة سنخیت موضوعی، راهبرد مرور سرعنوانهای صفحه آغازین سایت جهت واکاوی اطلاعات مورد نیاز، متمایز کردن سایتهای مفید از غیر مفید بر مبنای کیفیت محتوا و همخوانی موضوعی و استفاده از خدمات آگاهیرسانی جاری سایتهای مورد علاقه و عضویت در گروه های بحث جهت نظارت بر حوزه های پژوهشی مورد علاقه است. مشخص گردید رفتار اطلاعیابی جامعة پژوهش مطابق الگوی الیس بوده، لیکن تفاوت معناداری میان رفتار دانشجویان در گروه های مختلف آموزشی وجود دارد

با توّجه به اینکه رویکرد کنونی علم، جریان اطّلاعات از طریق شبکه­های عظیم اطّلاع رسانی است، دولت جمهوری اسلامی ایران نیز فعالیتهایی را برای رسیدن به دولت الکترونیکی انجام داده است. وزارتخانه­ها نیز هریک با طراحی وب سایتهای اختصاصی خود سعی دارند اطلاعات را در اختیار کاربران قرار دهند. مهم ترین هدف این گونه وب سایتها، انعکاس رویدادها و تحولات حوزه تخصصی مورد نظر است. امّا نکته­ای که در این بین حایز اهمیت است، شناخت پراستفاده­ترین این وب سایتها و نیز میزان همکاری آنها با یکدیگر است. یکی از مهم­ترین شیوه­هایی که از طریق آن می­توان معتبرترین وب سایتهای وزراتخانه ها را شناسایی، دسته­بندی و رتبه­بندی کرد و به میزان رؤیت آنها دست یافت، روش وب­سنجی است. یافته های به دست آمده نشان داد وب سایتهای وزارت تعاون با 282، وزارت علوم تحقیقات و فناوری با 126 و وب سایت وزارت صنایع و معادن با 109 پیوند دریافتی بالاترین میزان پیوند دریافتی را داشته و در نتیجه بالاترین میزان رؤیت را به خود اختصاص داده اند.وب سایتهای وزارت دادگستری با 45200 صفحه وب، وزارت کشور با 31600 صفحه وب و وزارت صنایع با 23200 صفحه وب، دارای بالاترین حجم صفحات وب میباشد. وب سایت وزارت دفاع با عامل تأثیرگذاری تجدید نظر شده، برابر با 27/0، وزارت تعاون با 08/0 و وزارت مسکن با 06/0، دارای بالاترین فراوانی می­باشند نتایج حاصل از تحلیل داده­ها نشان داد وب سایتهای وزارتخانه های دولت جمهوری اسلامی ایران، میزان رؤیت و عامل تأثیرگذار بسیار پایینی دارند. برخی از دلایل این امر شاید بتوان به این اشاره کرد که این وب سایتها فقط برای کاربران فارسی زبان طراحی شده اند و فاقد نسخه انگلیسی می­باشند. از دلایل دیگر می­توان به عدم اطلاع رسانی مناسب و آگاه کردن کاربران از خدمات ارائه شده توسط این وب سایتها، اشاره داشت.

نقش» عبارت است از واژه یا عبارتی که پس از نام یک شخص در سرشناسه یا شناسه افزوده، قرار میگیرد و ماهیت کار آن شخص را در پدید آوردن اثر نشان میدهد. نوشتة زیر بر آن است تا نشان دهد که «نقش» که در فهرستنویسی سنتی ایرانی مورد بیاعتنایی قرار گرفته است میتواند نقشی مؤثر در بهبود بازیابی اطلاعات داشته باشد. از آن جایی که نرم افزارهای کتابخانه ای و مارک ایران بر مبنای فهرست کتابخانه طرّاحی و اجرا شده اند این نقش به ترتیب، در فهرستنویسی سنّتی، نرم افزارهای رایانه ای و مارک ایران مورد بررسی قرار خواهد گرفت. در پایان نیز پیشنهادهایی برای بهبود بازیابی اطلاعات با استفاده از نقش در سه مورد ارائه خواهد شد

شناسایی میزان بهکارگیری استانداردهای سواد اطلاعاتی در سند ملی آموزش و پرورش میتواند بیانگر برنامه ریزیهای آتی در این زمینه باشد. در پژوهش حاضر با تکیه بر روشهای کتابخانه ای و تحلیل محتوا و با استفاده از یافته های تحقیقات مرتبط و همچنین با انجام مطالعه بر روی سند ملی چشم انداز آموزش و پرورش، میزان بهکارگیری استانداردهای سواد اطلاعاتی در دو ساحت علمی ـ فناوری و فرهنگی ـ هنری تا پایان دیماه 1386 مطالعه شده است. برای جمع آوری داده ها از سیاهه وارسی و برای تجزیه و تحلیل یافته های کمّی تحقیق، از آزمون تحلیل «تی ـ استیودنت» استفاده شده است. نتایج نشان میدهد میزان بهکارگیری استانداردهای سواد اطلاعاتی در ساحت علمی فناوری سند ملی نسبتاً زیاد و در ساحت فرهنگی ـ هنری سند پایین تر از متوسط است و تعداد مقوله های مرتبط با استانداردها در سند ملی به میزان پایین تر از متوسط است. گنجاندن سواد اطلاعاتی برای آموزش مادام العمر و در سیاستهای کلان آموزش و پرورش و سند ملی و توجه به سواد اطلاعاتی به عنوان عنصر کلیدی برای توسعه توانمندیهای عمومی مورد نیاز برای اعتبارگذاری به همه برنامه های مهارت آموزی و آموزشی، پیشنهاد شده است

هدف از انجام این پژوهش تعیین و بررسی سهم نشریات ادواری در برون دادهای علمی اعضای هیات علمی دانشکده های علوم انسانی (دانشکده ی ادبیات و علوم انسانی، علوم تربیتی، علوم اجتماعی، مدیریت و اقتصاد) دانشگاه شیراز نمایه شده در Web of Science طی سالهای 1998 تا 2007 است. جامعه ی آماری این پژوهش را تعداد 1067 استناد از مجموع 51 عنوان مقاله ی نمایه شده در نمایه های استنادیA&HCI و SSCI تشکیل می دهند. این پژوهش به روش تحلیل استنادی انجام شده است. در این پژوهش سهم نشریات ادواری نسبت به سایر منابع اطلاعاتی، زبان نشریات مورد استناد، میزان استناد به مجله های رتبه بندی شده در گزارش های استنادی مجله ها (JCR)، تعیین مجله های هسته بر اساس قانون برادفورد و مطابقت فهرست پراستنادترین مجله ها با فهرست موجودی دانشگاه شیراز مورد بررسی قرار گرفت. نتایج به دست آمده نشان داد که نشریات ادواری، نقش مهمی در تولید اطلاعات علمی اعضای هیات علمی دانشکده های علوم انسانی این دانشگاه دارند به طوری که میزان استناد به این نوع منابع 68 درصد است.