علم اطلاعات و دانش‌شناسی

نمایش ۱٬۹۴۱ تا ۱٬۹۶۰ مورد از کل ۷٬۲۷۴ مورد.

۱۹۴۱.

آلودگی اطلاعات در شبکه های اجتماعی - علمی و ارائة راهکارهای مناسب خودآرشیوی (مطالعة موردی شبکه های اجتماعی - علمی آکادمیا و مندلی)

نویسنده: شیما بهرامسری سارا احمدی زاده محمدرضا نیازمند

منبع: کتاب مهر پاییز و زمستان ۱۳۹۴ شماره ۱۷ و ۱۸

کلید واژه ها: شبکه های اجتماعی خودآرشیوی آکادمیا آلودگی اطلاعات مندلی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۷۲۴ تعداد دانلود : ۹۰۰

هدف از پژوهش حاضر بررسی وضعیت آلودگی اطلاعات در شبکه های اجتماعی - علمی و ارائة راهکارهای مناسب به اعضای شبکه برای کاهش نقش منفی خودآرشیوی آن ها در آلودگی اطلاعات شبکه های اجتماعی - علمی آکادمیا و مندلی است. در این پژوهش از روش مروری - تحلیلی با رویکرد توصیفی استفاده شده است که در آن پژوهشگران به معرفی شبکه های اجتماعی - علمی آکادمیا و مندلی و بررسی وضعیت اطلاعات موجود در آن ها می پردازند. با توجه به ویژگی های این شبکه ها، راهکارهایی برای کاهش آلودگی اطلاعات در شبکه های مذکور ارائه می شود. یافته ها حاکی از آن است که خودآرشیوی اعضا سبب افزایش آلودگی اطلاعات همچون به روز نبودن، چندزبانه بودن، ناخوانا بودن، دروغین و نامعتبر بودن، تکراری بودن، و نقص اطلاعات در شبکه های اجتماعی شده است. امروزه، شاهد افزایش روزافزون کاربران شبکه های اجتماعی و به تبع آن افزایش بی رویه و غیرقابل جلوگیریِ اطلاعات ناخواسته هستیم. بنابراین، اطلاعات اشتباه، حجم زیاد آن ها، و آلودگی اطلاعات از جمله مشکلاتی است که شبکه های اجتماعی، به منزلة بخشی از فضای مجازی، با آن دست و پنجه نرم می کنند. این پژوهش نشان می دهد که با ارائة راهکارهایی به اعضا از جمله وضع و اعمال استانداردها و قواعد به منظور کنترل دقیق داده های ورودی به شبکه ها، استفاده از تکنیک های نام گذاری استاندارد برای ورود اطلاعات، و برقراری پیوند بین گروه ها برای دسترسی مشترک به مقالات می توان از آلودگی اطلاعات در این فضای مجازی کاست. لازم به ذکر است که مقاله حاضر در هشتمین همایش ملی اتحادیه انجمن های علمی دانشجویی علم اطلاعات و دانش شناسی ایران (ادکا) با عنوان ""رسانه های اجتماعی در مراکز اطلاع رسانی"" که با حمایت مادی و معنوی انتشارات سوره مهر در آبان ماه سال جاری برگزار گردید، ارائه شده و برای اولین بار در شماره های هفدهم و هجدهم فصلنامه کتاب مهر منتشر می گردد.

۱۹۴۲.

امنیت اطلاعات سامانه های تحت وب نهاد کتابخانه های عمومی کشور(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: مرتضی کوکبی منصور کوهی رستمی

منبع: تحقیقات اطلاع رسانی و کتابخانه های عمومی دوره ۲۱ بهار ۱۳۹۴ شماره ۸۰

کلید واژه ها: امنیت اطلاعات استاندارد ISO/IEC 27002 سامانه های تحت وب نهاد کتابخانه های عمومی کشور.

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۵۸۱ تعداد دانلود : ۷۱۵

هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی وضعیت امنیت اطلاعات در سامانه های تحت وب نهاد کتابخانه های عمومی کشور انجام شده است. روش: روش پژوهش پیمایشی- تحلیلی و ابزار گردآوری داده ها، سیاهه وارسی است که بر مبنای استاندارد ISO/IEC 27002 تهیه شده و با 11 شاخص و 79 زیرشاخص، امنیت اطلاعات را مورد سنجش قرار می دهد. شاخص های ارزیابی شامل خط مشی امنیت اطلاعات؛ سازماندهی امنیت اطلاعات؛ مدیریت دارایی ها؛ امنیت منابع انسانی؛ امنیت فیزیکی و محیطی؛ مدیریت ارتباطات و عملیات؛ کنترل دسترسی؛ تهیه، توسعه و نگهداری سیستم های اطلاعاتی؛ مدیریت حوادث؛ امنیت اطلاعات؛ مدیریت تداوم کسب وکار؛ و انطباق است. چهار سامانه تحت وب شامل «سامانه شبکه کتابخوانان حرفه ای»، «سامانه طرح کتاب من»، «سامانه پیام مشرق» و «سامانه آماری فرزین» نهاد کتابخانه های عمومی کشور جامعه پژوهش را تشکیل دادند. یافته ها: بر اساس دیدگاه مدیران سامانه ها، از نظر امنیت، دو «سامانه شبکه کتابخوانان حرفه ای» و «سامانه طرح کتاب من» با میانگین 68/. در حد خوب و دو «سامانه پیام مشرق» و «سامانه آماری فرزین» با میانگین های 60/. و 53/. در حد متوسطی قرار دارند. از دیدگاه کارشناسان فن آوری اطلاعات ادارات کل کتابخانه های عمومی کشور، هر چهار سامانه از لحاظ شاخص های امنیت اطلاعات در حد متوسطی قرار دارند و تفاوت معنی داری بین این چهار سامانه وجود ندارد. همچنین دو شاخص «مدیریت تداوم کسب وکار» و «تهیه، توسعه و نگهداری سیستم های اطلاعاتی» قوی ترین نقاط و«خط مشی امنیت اطلاعات» و «سازماندهی امنیت اطلاعات» آسیب پذیرترین نقاط امنیت اطلاعات سامانه های نهاد کتابخانه های عمومی به شمار می روند و تفاوت معنی داری بین 11 شاخص اصلی امنیت اطلاعات در این چهار سامانه وجود دارد. اصالت/ارزش: با عرضه اولین استاندارد مدیریت امنیت اطلاعات، نگرش سیستماتیک به مقوله ایمن سازی فضای تبادل اطلاعات شکل گرفت. این مقاله بر اساس یکی از استانداردهای پذیرفته شده امنیت اطلاعات، سامانه های تحت وب نهاد کتابخانه های عمومی کشور را ارزیابی و نقاط قوت و آسیب پذیر این سامانه ها را مشخص کرده است و پیشنهادهایی برای بهبود وضعیت امنیت این سامانه ها ارائه داده است

۱۹۴۳.

تأثیر فعالیت های کتابخانه های کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان بر خلاقیت کودکان (مطالعه موردی: شهر همدان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: علیرضا اسفندیاری مقدم حسین محققی زهرا رضوی ملایری

منبع: تحقیقات اطلاع رسانی و کتابخانه های عمومی دوره ۲۱ تابستان ۱۳۹۴ شماره ۸۱

کلید واژه ها: خلاقیت کودکان دانش آموزان همدان کتابخانه ها کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان فعالیت های کتابخانه ها تأثیر کتابخانه ها کتابخانه های کودکان آزمون تورنس

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۹۱۶ تعداد دانلود : ۹۳۳

زمینه و هدف: پیچیدگی و پویایی دنیای امروز ما را مجبور می کند تا برای تربیت مفید و مؤثر کودکان خود به عنوان بزرگ ترین سرمایه های جامعه به جهت رشد و بقا و حل چالش های پیش رو، به افزایش خلاقیت رو آوریم و در این زمینه سرمایه گذاری کنیم. این تربیت از خانه شروع می شود، و با کمک نهادهای دیگر از جمله کتابخانه های کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان ادامه می یابد. لذا، پژوهش حاضر با هدف اساسی شناخت تأثیر فعالیت های کتابخانه های کانون بر خلاقیت کودکان انجام پذیرفت. روش شناسی: جامعه پژوهش کلیه 6484 نفر دانش آموز پایه پنجم ابتدایی شهر همدان بودند. بر اساس جدول کرجسی و مورگان تعداد 366 نفر به طور تصادفی به عنوان نمونه انتخاب شدند و به پرسش نامه ها پاسخ دادند. از این تعداد 65 نفر به طور تصادفی از اعضای کودک پایه پنجم کتابخانه های کانون و 301 نفر از دانش آموزان غیر عضو پایه پنجم مدارس انتخاب شدند. روش پژوهش علی- مقایسه ای و ابزار گردآوری اطلاعات، آزمون خلاقیت تصویری تورنس فرم ب بود که توانایی آزمودنی ها را در ویژگی های سیالیت، ابتکار، بسط و انعطاف پذیری سنجید. از دیدگاه صاحب نظران متخصص آزمون با ضریب همبستگی 52/0 دارای اعتبار می باشد. برای تحلیل داده ها از تحلیل واریانس چند متغیره (MANOVA) استفاده شد. یافته ها: میزان اندازه اثرهای مشاهده شده در متغیر های انعطاف پذیری، ابتکار، سیالی، بسط و در مجموع در خلاقیت بزرگ بود و کتابخانه های کانون در حد زیاد بر بهبود خلاقیت و مؤلفه های آن در دانش آموزان تأثیر داشتند. کتابخانه های کانون بر خلاقیت دانش آموزان دختر و پسر به یک اندازه تأثیر داشتند و از نظر خلاقیت و مؤلفه های آن تفاوتی بین دختران و پسران وجود نداشت. کتابخانه های کانون بیشترین تأثیر را بر ابتکار و کمترین تأثیر را بر سیالی دانش آموزان داشتند. در نهایت، بر اساس طیف لیکرت میانگین نمره خلاقیت کل دانش آموزان طبقه متوسط را نشان داد. نتیجه گیری: کتابخانه های کانون به عنوان عاملی اثرگذار، نقش مؤثری بر افزایش خلاقیت کودکان داشتند.

۱۹۴۴.

بررسی رابطه ی بین شاخص های صنعتی و توزیع جغرافیایی ثروت علمی در ایران بین سال های 1383 تا 1387(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: سعید اسدی فاطمه مرادی

منبع: پژوهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات دوره ۳۰ تابستان ۱۳۹۴ شماره ۴ (پیاپی ۸۲)

کلید واژه ها: ایران توزیع جغرافیایی تولیدات علمی شاخص های صنعتی ثروت علمی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۲۱۹ تعداد دانلود : ۷۷۷

این پژوهش به بررسی رابطه بین صنعت و میزان تولیدات علمی درباره استان های کشور می پردازد. پژوهش حاضر از نوع پژوهش های کاربردی است که با استفاده از روش علم سنجی و تکنیک آمارخوانی انجام شده است. جامعه ی آماری این پژوهش کلیه تولیدات علمی درباره استان های کشور به عنوان ثروت علمی و آمار مربوط به وضعیت صنعت و معدن در تمام استان های کشور بر اساس اطلاعات پایگاه های علوم و فناوری اطلاعات ایران (ایرانداک)، نمایه استنادی علوم ایران و نیز سالنامه های آماری کل کشور است. داده های این پژوهش با استفاده از آمار توصیفی (فراوانی و میانگین) و همبستگی پیرسون مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته های این پژوهش نشان داد که در سال های 1383 تا 1387، بیشترین تعداد تولید علم درباره استان های کشور به ترتیب با 405، 263، 261، 228 و 226 عنوان تولید علمی متعلق به استان های فارس، گلستان، مازندران، اصفهان و تهران بوده است. با توجه به آمارهای مربوط به 12 شاخص صنعت و معدن نیز به ترتیب استان های اصفهان، خراسان رضوی، یزد، کرمان و تهران بهترین وضعیت صنعت و معدن در کشور را دارا هستند. از میان 12 شاخص مورد بررسی، تنها 4 شاخص تعداد پروانه بهره برداری از کارگاه های صنعتی، میزان اشتغال در کارگاه های صنعتی، ارزش افزوده فعالیت صنعتی کارگاه های صنعتی و تعداد شاغلان در معادن فعال کشور با میزان تولیدات علمی درباره ی استان های کشور دارای همبستگی مثبت بودند. با توجه به یافته های این پژوهش می توان چنین بیان کرد که وضعیت صنعت و معدن در تمام استان های کشور، همبستگی ناچیزی با تولیدات علمی درباره این استان ها دارد

۱۹۴۵.

سخن سردبیر: برجام و مدیریت دانش و اطلاعات

نویسنده: غلامرضا فدایی

منبع: تحقیقات اطلاع رسانی و کتابخانه های عمومی دوره ۲۱ پاییز ۱۳۹۴ شماره ۸۲

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۹۵۹ تعداد دانلود : ۵۴۴

توافقنامه برجام «برنامه جامع اقدام مشترک» هسته ای حاصل تلاش چندین و چند ساله مسئولان سیاسی کشور در برابر ظلم و جنایت قدرت های جهانی به نام جامعه ملل، به تازگی شکل گرفته و منعقد شده است. اگر با این توافقنامه درست برخورد شود و مسئولان کشور مسئولانه با آن برخورد کنند علیرغم نارسائی هایی که در متن دارد امید است برای کشور صاحب خیر باشد و اگر غفلتی در آن صورت گیرد و اتحاد و یکپارچگی ملت از دست برود به قرارداد ترکمانچائی تبدیل می شود که آیندگان بر روی اثرات آن قضاوت خواهند کرد.

۱۹۴۶.

ویژگی های مشترک مجله های نامعتبر و تحلیل وضعیت انتشار مقاله های ایرانی در آنها(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: اعظم فرجی پور حمیدرضا جمالی مهمویی

منبع: تحقیقات کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاهی دوره ۴۹ پاییز ۱۳۹۴ شماره ۳ 339 - 353

کلید واژه ها: مجله های نامعتبر مجله های دسترسی آزاد جنبه های اقتصادی کیفیت مجله پرداخت نویسنده

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی

تعداد بازدید : ۶۶ تعداد دانلود : ۳۹

هدف: هدف پژوهش حاضر شناسایی ویژگی های مشترک مجله های نامعتبر و تحلیل وضعیت انتشار مقاله های ایرانی در آنها است. روش: پژوهش حاضر به روش کتابسنجی انجام شده است. با بررسی اطلاعات مربوط به مجله های مندرج در فهرست نشریات نامعتبر وزارت علوم، تحقیقات و فناوری (نسخه مهر ۱۳۹۲) که در وب-سایت آنها مندرج است و استفاده از سیاهه کنترل، ویژگی های این مجله ها شناسایی شد. همچنین تعداد مقالات ایرانی منتشر شده در این مجله ها و هزینه های پرداختی برای انتشار این مقاله ها مشخص شد. یافته ها: یافته ها نشان داد از ۱۷ مؤلفه ی مربوط به مجله های معتبر ۱۳ مؤلفه در بیش از نیمی از مجله ها رعایت نشده است و تنها ۴ مؤلفه در بخش زیادی از مجله ها وجود داشت. در بازه زمانی سال های ۲۰۱۱-۲۰۱۴ تعداد ۹۶۶۵ مقاله از ایران منتشر شده و ۴۲۹۸۲۶۲ دلار هزینه پرداخت شده است. این نخستین و تنها پژوهشی است که به طور علمی به بررسی ویژگی های مجله هایی می پردازد که در ایران به عنوان مجله های نامعتبر معروف هستند.

۱۹۴۷.

کاربرد گسترش عملکرد کیفیت (QFD) در ارتقای کیفیت خدمات بخش مرجع کتابخانه مرکزی دانشگاه الزهرا (س)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: حسن کیانی خوزستانی سیده هاجر رادمرد

منبع: تحقیقات کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاهی دوره ۴۹ پاییز ۱۳۹۴ شماره ۳ 377 - 393

کلید واژه ها: خانه کیفیت خدمات مرجع گسترش عملکرد کیفیت(QFD) کتابخانه های دانشگاهی کتابخانه مرکزی دانشگاه الزهرا

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی

تعداد بازدید : ۵۱ تعداد دانلود : ۳۷

هدف: بررسی کاربرد روش گسترش عملکرد کیفیت (QFD) در ارتقای کیفیت خدمات بخش مرجع کتابخانه مرکزی دانشگاه الزهرا. روش/ رویکرد پژوهش: این پژوهش، یک پژوهش کاربردی و از نوع توصیفی و پیمایشی است. ابزار پژوهش پرسشنامه استاندارد لایب کوال و مصاحبه است. از مدل سه مرحله ای QFD و تیم تمرکز 7 نفره برای تعیین ماتریس ارتباط این مدل استفاده شد. جامعه پژوهش شامل 106 نفر از دانشجویان کارشناسی ارشد دانشگاه الزهرا که از خدمات بخش مرجع استفاده می کنند، می باشد. یافته ها: اختلاف بین خواسته هایی که دانشجویان از آنها رضایت داشتند و خواسته هایی که برای آنان اهمیت بالایی داشت، نشان می دهد که خدمات ارائه شده در بخش مرجع کتابخانه مرکزی دانشگاه الزهرا، در حدی نیست که مراجعه کننده می خواهد. همچنین نتیجه محاسبه میزان رضایت دانشجویان بر اساس روش QFD نشان داد که جامعه مورد پژوهش، بیشترین میزان رضایت را از رفتار کتابداران بخش مرجع دارند و کمترین میزان رضایت را از تجهیزات و فضای بخش دارند. اجرای روش QFD نیز روشهایی برای بهبود خدمات ارائه شده بخش مرجع و اولویتهای آن را نشان داد. واژه های کلیدی: گسترش عملکرد کیفیت(QFD)، خانه کیفیت، کیفیت خدمات مرجع، خدمات مرجع، کتابخانه مرکزی دانشگاه الزهرا، کتابخانه های دانشگاهی .

۱۹۴۸.

یکپارچه سازی معنایی منابع اطلاعاتی در کتابخانه های دیجیتالی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: مهدی علیپور حافظی

منبع: مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات دوره ۲۶ پاییز ۱۳۹۴ شماره ۱۰۳

کلید واژه ها: ایران کتابخانه دیجیتالی یکپارچه سازی معنایی تعامل معنایی مبادله داده

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۱۵۵ تعداد دانلود : ۸۵۷

هدف: شناسایی وضعیت محتوای فراداده های کتابخانه های دیجیتالی ایران از نظر یکپارچه سازی معنایی و ارائة پیشنهادهایی برای بهبود روابط معنایی در فراداده های آنها. روش/ رویکرد پژوهش: پژوهش از نوع توصیفی است و به روش پیمایشی انجام شده است. جامعة پژوهش را تمامی کتابخانه های دیجیتالی فعال در کشور تشکیل می دهد (32 کتابخانه) که در نهایت 26 کتابخانه با پژوهش حاضر همکاری کردند. برای گردآوری اطلاعات از پرسشنامة پژوهشگر ساخته و برای کسب روایی از نظر متخصصان بهره گرفته شد. یافته ها: کتابخانه های دیجیتالی ایران تأکید اصلی خود را بر منابع اطلاعاتی متنی قرار داده اند و سایر منابع مانند منابع چندرسانه ای و غیرمتنی همچنان در چرخة ارائه اطلاعات به کاربران قرار ندارند. کتابخانه های دیجیتالی از نظر پوشش منابع دیجیتالی و تکمیل فیلدهای فراداده در وضعیت مطلوبی قرار ندارند. فیلدهای اساسی مورد نیاز در یکپارچه سازی معنایی مانند کلیدواژه های نمایه، شابک، شابم، و دی.اُ.آی. در تکمیل فیلدهای فراداده مورد توجه کتابخانه ها نیستند. از نظر مستندسازی محتوای فیلدهای فراداده نیز وضعیت چندان رضایت بخشی را شاهد نیستیم. به عنوان نمونه، فیلدهای پدیدآورندگان، ناشران، و کلیدواژه های نمایه ای مستند نمی شوند. نتیجه گیری: کتابخانه های دیجیتالی ایران از نظر ارائه خدمات یکپارچه معنایی در وضعیت مناسبی قرار ندارند، بر این اساس به تقویت محورهای معنایی در فیلدهای فراداده ای نیاز دارند.

۱۹۴۹.

بررسی میزان رویت پژوهشگران ایرانی در شبکه های اجتماعی: موردکاوی اعضای هیئت علمی دانشگاه تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: حمیده اسدی نادر نقشینه مریم نظری

منبع: تحقیقات کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاهی دوره ۴۹ پاییز ۱۳۹۴ شماره ۳ 321 - 337

کلید واژه ها: رسانه اجتماعی شبکه اجتماعی علمی نشانه گذاری اجتماعی آلتمتریک رویت

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی

تعداد بازدید : ۶۲ تعداد دانلود : ۴۸

هدف: با توجه به استفاده فراگیر از شبکه های اجتماعی در عرصه های علمی پژوهشی، هدف این پژوهش بررسی میزان رویت پژوهشگران ایرانی در این شبکه ها است. روش: پژوهش حاضر از نوع مطالعه پیمایشی و روش بکار رفته در آن آلتمتریک – سنجش های مبتنی بر شبکه های اجتماعی- است. اعضای هیأت علمی دانشگاه تهران به عنوان جامعه پژوهش انتخاب شدند و داده های پژوهش با جستجوی اسامی این پژوهشگران و استخراج مقالات آنها، در نمایه استنادی اسکوپوس و نیز جستجوی مقالات همان افراد در سه شبکه اجتماعی علمی سایت یو لایک، بیبسونومی و مندلی گردآوری شد. داده های به دست آمده با استفاده از نرم افزار اکسل و اس. پی. اس. اس. تحلیل شدند. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که همبستگی معناداری میان استنادها و نشانه گذاری های آثار پژوهشگران ایرانی وجود دارد. این ارتباط به ترتیب میزان همبستگی را، برای شبکه اجتماعی مندلی 801/0؛ برای شبکه اجتماعی سایت یو لایک 439/0 و برای شبکه اجتماعی بیبسونومی 241/0 نشان می دهد. به طور کلی می توان گفت به لحاظ آماری و با 99 درصد اطمینان، همبستگی معناداری میان استنادها و نشانه گذاری های آثار پژوهشگران مورد مطالعه در این پژوهش وجود دارد. این همبستگی برای شبکه اجتماعی مندلی در بالاترین سطح نسبت به دو شبکه اجتماعی سایت یو لایک و بیبسونومی قرار دارد

۱۹۵۰.

بررسی تأثیر روانیِ رنگِ پوشش ظاهری کارکنان مراکزاطلاع رسانی و کتابخانه های عمومی بر سلامت روان آنان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: فاطمه توکلی عاصفه عاصمی حمیدطاهر نشاط دوست

منبع: کتابداری و اطلاع رسانی دوره هجدهم پاییز ۱۳۹۴ شماره ۳ (پیاپی ۷۱) 113 - 134

کلید واژه ها: روان شناسی رنگ سلامت روان کارکنان مراکز اطلاع رسانی پوشش ظاهری

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی

تعداد بازدید : ۲۳۷ تعداد دانلود : ۳۵۰

هدف: هدف کلیِ پژوهش حاضر، تعیین تأثیر روانیِ رنگِ پوشش ظاهری متخصصان علم اطلاعات و دانش شناسی بر سلامت روان آنان است. بدین منظور، نشانه های جسمانی، اضطراب، نقص در کنش اجتماعی و افسردگی، بررسی شده است. روش پژوهش: این پژوهش از لحاظ هدف، کاربردی و از لحاظ روش، نیمه تجربی همراه با پیش آزمون، پس آزمون و گروه کنترل و آزمایش است. جامعه آماری، کارکنان زیر پوشش اداره کلّ کتابخانه های عمومیِ استان اصفهان بود که تعداد 30 نفر به شیوه نمونه گیری در دسترس انتخاب و در دو گروه آزمایش و کنترل گمارده شدند. سپس به مدت یک ماه، رنگ لباسِ گروهِ آزمایش به زرد لیمویی و آبیِ روشن تغییر داده شد. ابزار پژوهش شامل پرسش نامه سلامت عمومی بود. داده ها با استفاده از نرم افزار آماری SPSS/19 در دو سطح توصیفی و استنباطی، تجزیه و تحلیل شد. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد تغییر رنگِ پوشش ظاهریِ کارکنان به رنگ های مناسب (لزوماً شاد یا روشن بودن مدّنظر نیست) که به لحاظ علمی بر سلامت روح و جسم تأثیر مثبت می گذارند (مانند زرد لیمویی، آبی و سبز) بر سلامت روان، اضطراب و افسردگی با اندازه اثر به ترتیب 16/0 درصد، 43/0 درصد و 38/0 درصد تأثیر داشت، اما بر نشانه جسمانی و نقص در کنش اجتماعی آنان بی تاثیر بود. نتیجه گیری: تغییر رنگِ پوشش می تواند بر سلامت روان کارکنان تأثیر مثبت داشته باشد. در واقع، تغییر رنگ پوشش می تواند افسردگی و اضطراب را که از مؤلفه های سلامت روان هستند، کاهش دهد.

۱۹۵۱.

بررسی وضعیت و رابطه بین هوش اجتماعی و عملکرد شغلی مدیران کتابخانه های آستان قدس رضوی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: حسن بهزادی محمدهادی اسماعیلی زاده

منبع: کتابداری و اطلاع رسانی دوره هجدهم زمستان ۱۳۹۴ شماره ۴ (پیاپی ۷۲) 3 - 30

کلید واژه ها: هوش اجتماعی عملکرد شغلی عملکرد وظیفه ای عملکرد زمینه ای سازمان کتابخانه ها موزه ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی

تعداد بازدید : ۳۳۹ تعداد دانلود : ۱۸۷

هدف: هدف پژوهش، بررسی وضعیت هوش اجتماعی و عملکرد شغلی (وظیفه ای و زمینه ای) مدیران کتابخانه های آستان قدس رضوی و وجود رابطه بین این دو متغیر است. روش شناسی: پژوهش از نوع کاربردی است و به روش همبستگی انجام شده است. جامعه آماری پژوهش شامل100 مدیر شاغل در سازمان کتابخانه ها، موزه ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی است. حجم نمونه با استفاده از جدول مورگان و کجرسی و با روش نمونه گیریِ تصادفیِ طبقه ای به تعداد 86 نفر انتخاب شد و پرسش نامه پژوهش بین آنها توزیع گردید که در نهایت تعداد 78 پرسش نامه بر گشت داده شد. برای گردآوری داده ها از دو پرسش نامه استاندارد استفاده شده است: 1. پرسش نامه هوش اجتماعی 2. پرسش نامه عملکرد وظیفه ای زمینه ای. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد وضعیت عملکرد شغلی مدیران کتابخانه های آستان قدس رضوی بالاتر از حد متوسط و وضعیت هوش اجتماعی آنان کمتر از حد متوسط است. مشخص شد بین هوش اجتماعی مدیران با عملکرد شغلی وظیفه ای آنان و نیز بین هوش اجتماعی با عملکرد زمینه ای آنان رابطه معناداری وجود دارد، اما بین هوش اجتماعی و عملکرد شغلی مدیران (وظیفه ای و زمینه ای) رابطه معناداری مشاهده نشد. همچنین بین متغیرهای جمعیت شناختی (تحصیلات، جنسیت، سابقه کار و نوع استخدام) و عملکرد شغلی مدیران نیز تفاوت معناداری وجود نداشت و هوش اجتماعی مدیران برحسب جنسیت متفاوت بود. نتیجه گیری: با تقویت مؤلفه های مختلف هوش اجتماعی مدیران، می توان ضمن ارتقای هوش اجتماعی آنان، زمینه بهبود و افزایش عملکرد شغلی آنها را نیز فراهم آورد.

۱۹۵۲.

بررسی رابطه میان جوّ سازمانیِ کتابخانه و رضایت شغلی کتابداران (مطالعه موردی: کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: ایرج رداد مرضیه اخگری

منبع: کتابداری و اطلاع رسانی دوره هجدهم پاییز ۱۳۹۴ شماره ۳ (پیاپی ۷۱) 21 - 52

کلید واژه ها: جو سازمانی رضایت شغلی کتابداران کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی

تعداد بازدید : ۳۰۳ تعداد دانلود : ۱۵۲

هدف: پژوهش حاضر با هدف تعیین رابطه میان جوّ سازمانی و رضایت شغلی کتابداران کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی انجام شده است. روش: این پژوهش از نوع کاربردی است و به روش پیمایشی از نوع همبستگی صورت گرفته است. جامعه آماری پژوهش را کتابداران رسمیِ کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی تشکیل داده اند که از میان آنان تعداد 52 نفر به روش تصادفی ساده به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها پرسش نامه محقق ساخته برگرفته از دو پرسش نامه جوّ سازمانی «اشنایدر» و رضایت شغلی «اسمیت» بود که به صورت حضوری میان کتابداران توزیع و جمع آوری شد. داده های گردآوری شده با استفاده از آزمون های پارامتریک تی استودنت، همبستگی پیرسون، تحلیل رگرسیون چندگانه و واریانس یک طرفه در محیط نرم افزار آماری SPSS تجزیه وتحلیل گردید. یافته ها: طبق یافته های پژوهش، رضایت شغلی کتابداران کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی در حدّ بالا ارزیابی شد، لیکن میزان آن بر حسب جنسیت و سابقه خدمت آنها به طور معنا داری متفاوت بود. همچنین جوّ سازمانیِ کتابخانه در حد متوسط ارزیابی شد. نتایج حاصل از آزمونِ فرضیه ها نشان داد میان مؤلفه های جوّ سازمانی کتابخانه و رضایت شغلی کتابداران رابطه معنا داری وجود دارد.

۱۹۵۳.

واکاوی سرمایه های فکری (انسانی، ساختاری و مشتری) در سازمان کتابخانه ها، موزه ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: سجاد فخروی زهره میرحسینی زهرا اباذری

منبع: کتابداری و اطلاع رسانی دوره هجدهم زمستان ۱۳۹۴ شماره ۴ (پیاپی ۷۲) 55 - 74

کلید واژه ها: مدیریت دانش سرمایه فکری سرمایه انسانی سرمایه ساختاری سرمایه مشتری عملکرد سازمانی سازمان کتابخانه ها موزه ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی

تعداد بازدید : ۳۸۶ تعداد دانلود : ۲۸۳

هدف: هدف پژوهش حاضر، تعیین وضعیت سرمایه فکری در سازمان کتابخانه ها، موزه ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی است. روش پژوهش: پژوهش از نوع توصیفی است و به روش «پیمایشی تحلیلی» انجام شده است. جامعه آماری شامل تمامی کارکنان دارای مدرک کارشناسی ارشد و دکتری و همچنین کارشناسان مسئول سازمان کتابخانه ها، موزه ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی به تعداد 106 نفر است . یافته ها: نتایج آزمون t تک نمونه ای نشان داد که وضعیت سرمایه فکری به طور معناداری در حدّ مطلوب نیست ( p< 0/05 ). نتایج آزمون تحلیل واریانس یک راهه نشان داد بین سرمایه فکری بر اساس سابقه خدمت ، میزان تحصیلات و سن، تفاوت معناداری وجود دارد. در ادامه، نتایج تحلیل واریانس چندمتغیره نشان داد بین کارکنان با گروه های سنّی متفاوت از لحاظ مؤلفه های سرمایه فکری در خرده مؤلفه سرمایه انسانی؛ بین کارکنان با سابقه خدمت متفاوت در خرده مؤلفه سرمایه مشتری؛ بین کارکنان با جنسیت متفاوت در خرده مؤلفه سرمایه انسانی، تفاوت معناداری وجود دارد. نتیجه گیری: کتابخانه آستان قدس رضوی در چشم انداز بیست ساله خود به دنبال غنی ترین و فعال ترین کتابخانه در منطقه و جهان اسلام است. ازاین رو، بهتر است به مقوله سرمایه فکری اهمیت بیشتری داده شود و برای بهبود عملکرد و نیل به وضعیت مطلوب، گام های مؤثرتری بردارند.

۱۹۵۴.

بررسی نقش معیارهای جستجو، صفحه نمایش، صفحه مرور مدارک، نتایج بازیابی شده، انسجام، راهنمایی و راهبری و تصحیح خطا بر کارآمدی رابط کاربر موتورهای جستجوی یکپارچه از دیدگاه دانشجویان دانشگاه الزهرا (س)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: امیر غایبی مینا فرنقی

منبع: پژوهشنامه کتابداری و اطلاع رسانی سال پنجم پاییز و زمستان ۱۳۹۴ شماره ۲ (پیاپی ۱۰)

کلید واژه ها: رابط کاربر معیارهای رابط کاربر موتورهای جستجوی یکپارچه

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی

تعداد بازدید : ۸۸۲ تعداد دانلود : ۳۶۳

هدف: رابط کاربر در موتورهای جستجوی یکپارچه به دلیل کارایی در جستجو، بازیابی و تعامل کاربر با محیط پیش رویش از اهمیت بالایی برخوردار است. شناسایی مهم ترین معیارهای رابط کاربر موتورهای جستجوی یکپارچه راه حلی برای افزایش کاربردپذیری رابط کاربری است. هدف، بررسی نقش معیارهای جستجو، صفحه نمایش، صفحه مرور مدارک، نتایج بازیابی شده، انسجام، راهنمایی و راهبری و تصحیح خطا بر کارآمدی رابط کاربر موتورهای جستجوی یکپارچه از دیدگاه دانشجویان کارشناسی ارشد است. روش: ابزار گردآوری داده ها در این پژوهش پیمایشی، پرسشنامه محقق ساخته است. در این مقاله، مدلی در حوزه تأثیر معیارهای ذکر شده بر رابط کاربر موتورهای جستجوی یکپارچه ارائه شده و سپس مورد آزمون قرار گرفته است. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات، ابتدا قابل قبول بودن مدل نظری از طریق نرم افزار لیزرل بررسی شد. برای پاسخ به فرضیه های پژوهش از نرم افزار اس. پی. اس. اس. استفاده شد که در آن ارتباط معنادار میان شاخص ها مورد بررسی قرار گرفت. یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد که مدل برای جامعه آماری قابل استفاده است. با توجه به مدل به دست آمده در بخش ویژگی های ظاهری رابط کاربر، شیوه نمایش اطلاعات و در بخش ویژگی های ساختاری و تصحیح خطا از اهمیت بیشتری در کارآمدی موتورهای جستجوی یکپارچه از دیدگاه دانشجویان برخوردارند.

۱۹۵۵.

ارزیابی عملکرد خدمات به محققان کتابخانه و مرکز اسناد آستان قدس رضوی با استفاده از مدل سیرز(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: مریم سلامی راحله یگانه

منبع: کتابداری و اطلاع رسانی دوره هجدهم بهار ۱۳۹۴ شماره ۱ (پیاپی ۶۹) 143 - 171

کلید واژه ها: ارزیابی عملکرد کتابداران محققان مدل سیرز کتابخانه و مرکز اسناد آستان قدس رضوی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی

تعداد بازدید : ۲۴۵ تعداد دانلود : ۱۶۶

هدف : هدف پژوهش حاضر، ارزیابی عملکرد تالارهای محققان کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد آستان قدس رضوی با استفاده از مدل سیرز[3] است. روش : این پژوهش به روش پیمایشی انجام شده است. جامعه آماری پژوهش را کتابداران و محققان در سه اداره (کتابخانه عمومی، اداره مخطوطات و اسناد و مطبوعات) کتابخانه و مرکز اسناد آستان قدس رضوی، شامل 14 کتابدار و نمونه ای به تعداد 83 نفر از محققان کتابخانه تشکیل می دهند. برای گردآوری داده ها بر اساس مدل سیرز از 6 پرسشنامه و به منظور تجزیه و تحلیل داده ها، از آمار توصیفی و استنباطی استفاده شده است. یافته ها : میانگین رضایت شغلی، خودباوری و عملکرد شغلی کتابداران، در سطح بالاتر از متوسط و تعهد سازمانی در حد متوسط است. نتایج حاکی از کیفیت بالاتر از متوسط خدمات کتابخانه است که در نتیجه رضایت بالاتر از متوسط محققان را در بر دارد، اما این رضایت سبب وفاداری آنان به استفاده از خدمات کتابخانه و مرکز اسناد آستان قدس رضوی نگردیده و وفاداری آنان کمتر از حد متوسط است. نتیجه گیری : از دیدگاه محققان، کیفیت خدمات و رضایت از خدمات در تالارهای محققان کتابخانه و مرکز اسناد حاکم است، اما وفاداری کمتر از حد متوسط است. همچنین، از دیدگاه کتابداران، مؤلفه های مربوط به «رضایت شغلی»، «خودباوری»، «عملکرد شغلی» و«تعهد سازمانی» نیز در حد بالایی وجود دارد. لذا در صورت ارتقای عملکرد بهینه هم در کتابداران و هم در سازمان کتابخانه ها و مرکز اسناد، امکان ایجاد وفاداری نیز در محققان به وجود خواهد آمد.

۱۹۵۶.

انطباق سنجی نظری و مفهومی هماهنگی راهبرد اصلی دانشگاه ها با راهبرد فرهنگ سازمانی آن و راهبردهای نظام مدیریت دانش در کتابخانه های دانشگاهی (ارائه الگوی هماهنگی راهبردی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: مجتبی کفاشان مهری پریرخ رحمت الله فتاحی فریبرز رحیم نیا

منبع: پژوهشنامه کتابداری و اطلاع رسانی سال پنجم بهار و تابستان ۱۳۹۴ شماره ۱ (پیاپی ۹)

کلید واژه ها: فرهنگ سازمانی مدیریت دانش کتابخانه های دانشگاهی هماهنگی راهبرد اصلی دانشگاه راهبرد های وظیفه ای راهبرد های عملیاتی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی

تعداد بازدید : ۷۴۷ تعداد دانلود : ۴۵۶

هدف: هدف این مقاله، زمینه یابی نظری و مفهومی هماهنگی راهبرد اصلی دانشگاه ها با راهبرد های وظیفه ای و عملیاتی مدیریت دانش و راهبرد فرهنگ سازمانی در دانشگاه ها و کتابخانه های دانشگاهی است. طراحی و برازش الگوی هماهنگی راهبردی پژوهش، به مدیران در سطوح مختلف دانشگاه ها، به ویژه مدیران کتابخانه های دانشگاهی کمک می کند تا ابزار مناسبی به منظور هماهنگی راهبرد های سطوح عملیاتی و وظیفه ای مدیریت دانش در کتابخانه های دانشگاهی با راهبرد اصلی دانشگاه ها و راهبرد فرهنگ سازمانی حاکم بر آن را در اختیار داشته باشند. روش: در این پژوهش از روش تحلیل محتوا و ابزار سیاهه وارسی برای گردآوری اطلاعات استفاده شد. پس از تحلیل محتوای متون و گردآوری مبانی نظری، ۸ نفر از اعضاء هیئت علمی گروه مدیریت دانشگاه فردوسی مشهد به روش نمونه گیری تصادفی در دسترس انتخاب شدند و به سیاهه وارسی پاسخ دادند. یافته ها: نتایج به دست آمده از سیاهه وارسی، نشان دهنده میزان انطباق بالای درونی و ببرونی هر نوع راهبرد پیشنهاد شده با نوع مشابه خود در انواع راهبرد های مورد مطالعه ود. این به معنای برازش نظری و مفهومی الگوی پیشنهادی پژوهش است.

۱۹۵۷.

بررسی مشکلات جستجو و بازیابی تصاویر در موتورهای کاوش برگزیده مبتنی بر ویژگی های نگارشی زبان فارسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: یعقوب نوروزی هدی هماوندی

منبع: پژوهشنامه کتابداری و اطلاع رسانی سال پنجم پاییز و زمستان ۱۳۹۴ شماره ۲ (پیاپی ۱۰)

کلید واژه ها: زبان فارسی بازیابی اطلاعات شیوه نگارش موتور جستجو بازیابی تصویر

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی

تعداد بازدید : ۷۴۷ تعداد دانلود : ۶۱۸

هدف: پژوهش حاضر با هدف تعیین مشکلات جستجو و بازیابی تصاویر در موتورهای کاوش برگزیده مبتنی بر ویژگی های نگارشی زبان فارسی انجام شد. روش: این پژوهش از نوع کاربردی است و برای پاسخ گویی به سؤالات پژوهش از روش ارزیابی با مشاهده مستقیم استفاده شد. جامعه آماری پژوهش شامل سه موتور کاوش گوگل، یاهو و بینگ است. برای گردآوری داده ها، از سیاهه محقق ساخته استفاده شد و تجزیه و تحلیل داده ها در دو سطح آمار توصیفی و استنباطی صورت گرفت. یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد که موتورهای کاوش گوگل، بینگ و یاهو بسیاری از ویژگی های نوشتاری و معنایی زبان فارسی را در هنگام جستجو و بازیابی تصاویر نادیده می گیرند. همچنین مشکلات مربوط به نگارش واژگان مشتق، مشتق- مرکب، انواع جمع های فارسی و مکسر عربی، همزه بدون کرسی و استفاده از زبان محاوره در بخش نوشتاری؛ و چند معنایی در بخش معنایی از مشکلات عمده زبان فارسی در جستجو و بازیابی تصاویر از این موتورهای کاوش به شمار می آیند. به علاوه، در بخش معنایی و نوشتاری، قابلیت های گوگل در انطباق با زبان فارسی نسبت به همتایانش بیشتر است.

۱۹۵۸.

ردپای نظریه های ارتباطات در علم اطلاعات و دانش شناسی

نویسنده: حسن اشرفی ریزی زهرا کاظم پور

منبع: مطالعات دانش شناسی سال اول بهار ۱۳۹۴ شماره ۲ 127 - 137

کلید واژه ها: علم اطلاعات و دانش شناسی علم ارتباطات نظریه های علم ارتباطات

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی

تعداد بازدید : ۱۰۳۱ تعداد دانلود : ۶۴۴

هدف: مطالعه حاضر با هدف شناسایی شباهت ها، تفاوت ها و چگونگی کاربرد مفاهیم حوزه ارتباطات در علم اطلاعات و دانش شناسی انجام شد.روش: مطالعه حاضر مروری نقلی بود و سعی شد تا از منظر نظریه های حوزه ارتباطات به مسائل علم اطلاعات و دانش شناسی نگریسته شود.یافته ها: از میان علوم مختلف، کتابداری و اطلاع رسانی با علوم ارتباطات پیوستگی اجتناب ناپذیری دارد. برخی از نظریه های حوزه ارتباطات از جمله نظریه کاربری و اقناع، نظریه بینامتنیت، نظریه اجتماعی شدن، نظریه یادگیری اجتماعی، نظریه شناخت اجتماعی، نظریه دروازه بانی، نظریه اشاعه نوآوری و نظریه برجسته سازی قابلیت کاربرد در بافت علم اطلاعات و دانش شناسی را دارند. نتیجه گیری: نظریه های ارتباطات در همه ارکان چهارگانه علم اطلاعات و دانش شناسی (مجموعه سازی، سازماندهی، اشاعه اطلاعات و مدیریت) کاربرد دارند. به نظر می رسد با انجام پژوهش های مفصل تر، می توان کاربرد سایر نظریه های حوزه ارتباطات را در علم اطلاعات و دانش شناسی مورد بررسی قرار داد.

۱۹۵۹.

رابطه ی عوامل جمعیت شناختی و میزان پیاده سازی مدیریت دانش از دیدگاه کارکنان شرکت پالایش نفت اصفهان

نویسنده: سپیده دادخواه عاصفه عاصمی محمدرضا عابدی فرشته مشهدی

منبع: مطالعات دانش شناسی سال اول پاییز ۱۳۹۴ شماره ۴ 67 - 86

کلید واژه ها: عوامل جمعیت شناختی عوامل دموگرافیک مدیریت دانش شرکت پالایش نفت اصفهان

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی

تعداد بازدید : ۴۶۵ تعداد دانلود : ۳۷۲

هدف: این پژوهش با هدف بررسی رابطه عوامل جمعیت شناختی و میزان پیاده سازی مدیریت دانش از دیدگاه کارکنان شرکت پالایش نفت اصفهان انجام شد. روش: تحقیق حاضر از نوع کاربردی و به روش پیمایشی - توصیفی و جامعه پژوهش 2454 تو و با استفاده از فرمول نمونه گیری کوهن 368 تو کارکنان شرکت پالایش نفت اصفهان است. تمام کارکنان این شرکت بود. به منظور تعیین حجم نمونه از فرمول نمونه گیری کوهن استفاده شد. روش نمونه گیری، تصادفی طبقه ای و ابزارگردآوری داده ها پرسشنامه محقق ساخته، با مقیاس پنج درجه ای لیکرت بود که پایایی آن بر حسب ضریب آلفای کرونباخ مقدار 0.94 بدست آمد. برای تحلیل پاسخنامه های دریافتی، در سطح آمار توصیفی از فراوانی و میانگین و در سطح آمار استنباطی از آزمون های t دو نمونه ای، آزمون آنوا و ضریب همبستگی پیرسون استفاده شد. یافته ها: یافته ها نشان داد پالایش نفت اصفهان بین عوامل جمعیت شناختی بررسی شده فقط بین جنسیت و میزان پیاده سازی مدیریت دانش در شرکت رابطه معنی دار وجود داشت. نتیجه گیری: نتایج نشان داد کارکنان زن و مرد در مورد میزان پیاده سازی زیرساخت های سازمانی و فناوری مدیریت دانش در شرکت پالایش نفت اصفهان دیدگاه های متفاوتی دارند، و کارکنان زن نسبت به میزان پیاده سازی زیرساخت های سازمانی و فناوری مدیریت دانش خوش بین ترند و نگرش بهتری دارند در نتیجه برای پیاده سازی گسترده ی مدیریت دانش در سازمان، باید به ویژگی های جمعیت شناختی آزاد توجه داشت.

۱۹۶۰.

بررسی الگوی رشد علم ایران بعد از انقلاب اسلامی: حوزه علوم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: حسین مرادی مقدم محمدرضا داورپناه محمدحسین دیانی

منبع: پژوهشنامه کتابداری و اطلاع رسانی سال پنجم بهار و تابستان ۱۳۹۴ شماره ۱ (پیاپی ۹)

کلید واژه ها: الگوی رشد علم تولید علم ایران فرضیه پرایس

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی

تعداد بازدید : ۱۲۳۷ تعداد دانلود : ۶۱۷

هدف: هدف این پژوهش شناسایی الگوی رشد علم ایران در حوزه علوم طی سال های ۱۹۸۰تا۲۰۱۰ (سه دهه) است. روش: پژوهش از نوع کاربردی است و با استفاده از روش روندپژوهی و بر پایه تحلیل سری های زمانی انجام گرفته است. جامعه پژوهش شامل همه تولیدات علمی نمایه شده ایران در نمایه استنادی علوم (SCI) در سال های ۱۹۸۰تا۲۰۱۰ است. تعداد کل تولیدات علمی ایران در حوزه علوم طی دوره موردمطالعه بیش از نود هزار مدرک است که به شیوه سرشماری تمامی آنها موردمطالعه قرار گرفتند. یافته ها: بر پایه تحلیل سری های زمانی و با استفاده از نرم افزار آماری R الگوی رشد علم ایران شناسایی گردید و بر پایه الگوی حاکم، روند رشد علم ایران پیش بینی شد. طبق یافته های پژوهش، الگوی رشد علم ایران لجستیکی بوده است. همچنین در طی سال های موردبررسی تولید علم ایران روند رشد سالیانه یکنواختی نداشته و نرخ رشد سالیانه تولید علم ایران در دهه اول منفی و در دهه دوم مثبت و پایین، ولی در دهه سوم مثبت و بالا بوده است. متوسط نرخ رشد سالیانه تولید علم ایران در این مدت تقریباً پانزده درصد بوده است. بررسی الگوهای رشد علم و کاربرد آنها در سطوح ملی و بین المللی و نیز عوامل اثرگذار بر فرازوفرود این رشد نشان داد که فرضیه پرایس مبنی بر رشد نمایی علم با مقدار ثابت دوبرابری تولید علم هر پانزده سال یک بار، در مورد تولید علم ایران به طور کامل تأیید نشد و مقدار ثابت رشد مدنظر پرایس مبهم بوده و نیاز به تجدیدنظر دارد.

درخت حوزه‌های تخصصی