بازیابی دانش و نظام های معنایی (مطالعات دانش شناسی سابق)

هدف: این پژوهش با هدف بررسی و مقایسه سرمایه فکری در کتابخانه های عمومی و دانشگاهی شهر اصفهان در سال تحصیلی 1391-1392 بر اساس دیدگاه بونتیسانجام شد. روش: پژوهش از نوع توصیفی- پیمایشی بود. جامعه آماری شامل کلیه کارکنان کتابخانه های عمومی شهر اصفهان (98 نفر) و کتابخانه های مرکزی دانشگاهی و در سال تحصیلی 1391-1392بود. به منظور تعیین حجم نمونه از فرمول نمونه گیری کوکران (84 نفر) و روش تصادفی طبقه ای استفاده شد. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه محقق ساخته بر اساس مولفه های بونتیس است که روایی آن توسط استادان متخصص تایید و پایایی آن به روش آلفای کرونباخ 95/0 محاسبه گردید. یافته ها: میزان سرمایه فکری در کتابخانه های عمومی (8/3) و کتابخانه های دانشگاهی (23/3) شهر اصفهان در وضعیت مناسبی قرار نداشت و میزان آن در کتابخانه های عمومی بیشتر از کتابخانه های دانشگاهی بود. وضعیت سرمایه ساختاری نسبت به سرمایه ساختاری و رابطه ای در کتابخانه های مزبور مناسب تر و اختلاف بین مولفه های سرمایه فکری معنادار بود(P≤0/05). همچنین در خصوص سطح سرمایه فکری در کتابخانه های عمومی و دانشگاهی شهر اصفهان از نظر ویژگی های جمعیت شناختی (جنسیت، سن، میزان تحصیلات، رشته تحصیلی، و نوع کتابخانه) تفاوت معناداری مشاهده نشد (P≥0/05) ولی از نظر ویژگی سِمَت شغلی تفاوت معنادار بود (P≤0/05). نتیجه گیری: سرمایه فکری از جمله دارایی های نامشهود سازمان بود که در اعصار گذشته توجه چندانی به آن نشده است اما امروزه بدون توجه به سرمایه فکری، نیل به اهداف سازمان امکان پذیر نیست. کتابخانه به عنوان سازمانی که رسالت آن اطلاع رسانی و ارائه خدمات به مردم است برای ارائه خدمات بهتر به اعضای خود باید از سرمایه فکری به بهترین شکل استفاده نماید.

هدف: پزوهش حاضر با هدف  شناسایی و تحلیل جریان دانش در شرکت های دانش بنیان پارک علم و فناوری دانشگاه تهران  انجام شد. روش: در این پژوهش نظر 256 نفر از کارکنان شاغل در 30 شرکت دانش بنیان مستقر در پارک علم و فناوری دانشگاه تهران که دارای نیروی تمام وقت بیش از 4 نفر هستند، از طریق پرسشنامه، پیمایش شد. یافته ها: جریان دانش در شرکت های مورد پژوهش، به جز در مؤلفه مکانیزم های جریان دانش که دو نوع سنتی و دیجیتالی را مد نظر قرار داده بودند، در سایر مؤلفه ها (ورودی های دانش، میزان آگاهی کارکنان، فرهنگ سازمانی، ساختار سازمانی، برنامه ریزی برای جریان دانش و اشتراک دانش) از وضعیت مطلوبی برخوردار نبودند. نتیجه گیری: به سبب بالاتر بودن میانگین ها از سطح متوسط وضعیت جریان دانش مناسب ارزیابی شد. در پایان, مدل مفهومی ایده آل برای نمایش جریان دانش ترسیم شد.

هدف:  تعیین رابطه فرهنگ سازمانی و مدیریت دانش در دانشکده علوم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه تهران بود.روش: روش پژوهش از نوع کاربردی بود. برای سنجش رابطه میان فرهنگ سازمانی و مدیریت دانش از  روش توصیفی-همبستگی استفاده شد و از طریق پرسشنامه نظر 100 نفر از مدیران، کارکنان و دانشجویان دانشکده علوم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه تهران پیمایش شد. پرسشنامه ها بر اساس مدل فرهنگ سازمانی دنیسون(2002) و مدیریت دانش KMAT (1995) طراحی شد.یافته ها: میان فرهنگ سازمانی و مدیریت دانش رابطه مستقیم و معنی داری وجود داشت؛ رسالت سازمانی، انطباق پذیری سازمانی، سازگاری سازمانی و مشارکت سازمانی با مدیریت دانش رابطه مستقیم و معنی داری داشت. نتیجه گیری: فرهنگ سازمانی در این دانشکده رضایت بخش بود اما وضعیت مدیریت دانش چندان رضایت بخش ارزیابی نشد. 

هدف: هدفپژوهش حاضر، تبیین میزان رعایت معیارهای کنترل واژگان در اصطلاحنامه های علوم اسلامی بر اساس استاندارد ایزو 25964بود.روش: جامعه پژوهش را اصطلاحنامه های کلام اسلامی، منطق، فلسفه اسلامی، اصول فقه، اخلاق، علوم قرآنی، و علوم حدیثتشکیل می دادند. به منظور اجرای پژوهش از روش توصیفی- پیمایشی استفاده شد.ابزار گردآوری داده ها سیاهه وارسی استخراج شده از استاندارد 25964 بود. از هر اصطلاحنامه 450 اصطلاح، و در مجموع 3150 اصطلاح انتخاب و مورد بررسی قرار گرفت.یافته ها:یافته های پژوهش حاکی از آن است که بیشترین میزان رعایت استاندارد به اصطلاحنامه فلسفه (70 %) و بعد از آن به اصطلاحنامه های اصول فقه و کلام اسلامی (65%) مربوط می شد. اصطلاحنامه های علوم قرآنی و اخلاق به طور مشترک 5/62% و اصطلاحنامه های منطق و علوم حدیث نیز 55% از معیارهای استاندارد را رعایت کرده بودند.نتیجه گیری: اصطلاحنامه های علوم اسلامی از نظر معیار رفع ابهام عملکرد ضعیفی داشتتد. از مجموع اصطلاحات بررسی شده در این اصطلاحنامه ها، 2/70% به صورت اسم و عبارت اسمی و 5/29% به صورت اصطلاح مرکب به کار رفته بودند. اصطلاحنامه های علوم اسلامی از نظر معیار شکل دستوری اصطلاحات استاندارد را به طور کامل رعایت کرده بودند؛ اما در معیارثبت نام اشخاص با استاندارد همخوانی نداشتتند.

هدف: پژوهش حاضر به منظوربررسی فرایند دیجیتال سازی نسخ خطی در 5 کتابخانه دارای نسخ خطی شهر قم از دیدگاه مدیران و کارشناسان و شناسایی نارسایی های موجود و ارائه راهکارهای مناسب انجام شد.روش: پژوهش حاضر از نوع پژوهش های کاربردی بود که با استفاده از روش پیمایشی با رویکرد توصیفی انجام شد. داده های مورد نیاز آن از طریق پرسشنامه محقق ساخته گردآوری شد و با استفاده از آمار توصیفی و استنباطی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: یافته ها نشان داد کهاز بین ۵ کتابخانه مورد بررسی، کتابخانه آستانه مقدس حضرت معصومه (س) و کتابخانه مسجد اعظم، 100% مجموعه خود را دیجیتال سازی کرده اند، و کتابخانه آیت الله مرعشی با بیش ترین تعداد نسخه خطی، تنها 11.5% از مجموعه خود را دیجیتالی کرده که در مقایسه با سایر کتابخانه ها کمترین میزان دیجیتال سازی را داشت. در این میان، کتابخانه مسجد اعظم نسبت به دیگر کتابخانه ها در این مسیر موفق تر عمل کرده بود و به ارائه نسخ خطی خود از طریق وب پرداخته بود. نتیجه گیری: با توجه به نتایج این پژوهش، مشخص شد که کتابخانه ها در انجام این فرایند با مشکلات و چالش هایی نظیر کمبود نیروی انسانی متخصص، تجهیزات مورد نیاز، عدم وجود روشی استاندارد در سطح ملی، عدم وجود سازمان یا مراکزی جهت یکپارچه سازی این فرایند در سطح کشور رو به رو هستند که در این راستا «طراحی و تدوین یک روش استاندارد و ملی جهت دیجیتال سازی نسخ خطی» ترجیحاً با محوریت کتابخانه ملی و همکاری کتابخانه های بزرگ پیشنهاد شد.

هدف: تحلیل استنادی با ترسیم ساختار موضوعی رشته های مختلف علمی موجب پیدایش رشته های علمی نو شده و می تواند  روابط داخلی بین قسمت های مختلف علم را به روشنی توضیح دهد و به تاریخ علم بپردازد. هدف این مقاله ترسیم نقشه ی تولیدات علمی حوزه ی اعتیاد در پایگاه وب آوساینس در سال های 2008 تا 2013 بود. روش: این پژوهش با روش  تحلیل استنادی انجام شد. جامعه آماری شامل 489 مقاله حوزه ی اعتیاد موجود در پایگاه وب آوساینس بود. نقشه ی علمی این حوزه، بر مبنای شاخص امتیاز استناد جهانی (جی سی اس) و امتیاز استناد محلی (ال سی اس) ترسیم شد.. یافته ها: گرایش های موضوعی در نقشه ی علمی حوزه ی اعتیاد شامل پنج خوشه ی موضوعی بود. متوسط نرخ رشد سالانه ی انتشارات طی سال های مورد بررسی 253/0بود. مدارک توسط 1352 نویسنده تألیف شده بود که در 10 قالب انتشاراتی و به 9 زبان دنیا منتشر شده بودند. نتیجه گیری: به طورکلی میانگین نرخ رشد تولیدات علمی حوزه ی اعتیاد رضایت بخش نبود اما میزان همکاری گروهی در این حوزه در سطح مطلوبی قرار داشت..

هدف: مطالعه حاضر با هدف شناسایی شباهت ها، تفاوت ها و چگونگی کاربرد مفاهیم حوزه ارتباطات در علم اطلاعات و دانش شناسی انجام شد.روش: مطالعه حاضر مروری نقلی بود و  سعی شد  تا از منظر نظریه های حوزه ارتباطات به مسائل علم اطلاعات و دانش شناسی نگریسته شود.یافته ها: از میان علوم مختلف، کتابداری و اطلاع رسانی با علوم ارتباطات پیوستگی اجتناب ناپذیری دارد.  برخی از نظریه های حوزه ارتباطات از جمله نظریه کاربری و اقناع، نظریه بینامتنیت، نظریه اجتماعی شدن، نظریه یادگیری اجتماعی، نظریه شناخت اجتماعی، نظریه دروازه بانی، نظریه اشاعه نوآوری و نظریه برجسته سازی قابلیت کاربرد در بافت علم اطلاعات و دانش شناسی را دارند. نتیجه گیری: نظریه های ارتباطات در همه ارکان چهارگانه علم اطلاعات و دانش شناسی (مجموعه سازی، سازماندهی، اشاعه اطلاعات و مدیریت) کاربرد  دارند. به نظر می رسد با انجام پژوهش های مفصل تر، می توان کاربرد سایر نظریه های حوزه ارتباطات را در علم اطلاعات و دانش شناسی مورد بررسی قرار داد.