درخت حوزه‌های تخصصی

هدف:شناسایی ریشه های فکری و علمی حوزه مطالعات رفتار اطلاع یابی. روش شناسی:با روش تحلیل استنادی و هم استنادی ریشه های رفتار اطلاع یابی بررسی شد. یافته ها:آغاز برون داد علمی حوزه رفتار اطلاع یابی به اوایل دهه 1970 بازمی گردد. ساختار فکری حوزه رفتار اطلاع یابی مبتنی بر دو دسته منابع است: منابع محوری که چارچوب نظری این حوزه بر آن استوار بوده است و منابع پیرامون که یا به لحاظ روش شناختی مورد توجه قرار گرفته اند و یا با استفاده از منابع محوری به معرفی راهکارهای استفاده از منابع اطلاعاتی پرداخته اند؛ به همین دلیل، در جایگاه دوم اهمیت قرار دارند. نتیجه گیری:حوزه رفتار اطلاع یابی در گسترش و توسعه خود وام دار دو حوزه کتابداری و اطلاع رسانی و علوم رایانه و نظام های اطلاعاتی است.

هدف: آشنایی با مفهوم رده بندی های مردمی، نقاط قوت و ضعف آنها، و پیشنهاد در راستای بهره گیری از نقاط قوت رده بندی های مردمی برای تقویت نظام های سازماندهی دانش. روش شناسی: پژوهش حاضر از نوع کتابخانه ای است که در آن، ادبیات حوزه رده بندی های مردمی و پژوهش های انجام شده در این زمینه مرور و تحلیل شده است. نتیجه گیری: رده بندی های مردمی و نظام های سازماندهی دانش حرفه ای (مانند اصطلاح نامه ها، هستی شناسی ها، و طرح های رده بندی) هریک نقاط قوت و ضعفی دارند که تقویت نقاط قوت و رفع نقاط ضعف نیازمند مطالعات جدی در این زمینه است. با تکیه بر نقاط قوت رده بندی های مردمی و کشف و تحلیل ساختار و الگوهای پنهان موجود در این رده بندی ها می توان برای تقویت و روزآمدسازی نظام های سازماندهی دانش حرفه ای عمل کرد.

با توجه به رشد سریع و روزافزون اطلاعات، مسأله چگونگی جستجو و بازیابی آن مطرح میگردد. این مقاله الگویی از جستجوی نظامیافته متون را توصیف میکند که میتواند به عنوان ابزار آموزشی در کسب مهارتهای اطلاعاتی بکار میرود. طرح پیشنهادی به ترتیب مراحل انجام جستجوی متون را بیان میکند. 1-ساختن مجموعه ای از واژه های جستجو.2-درستکردن یک جمله جستجوی منطقی که در آن از عملگرهای بولی و نشانه هایی مانند: پرانتز و کوتاه سازی میتوان استفاده کرد.3-ارزیابی پارامترهای جستجو که در آن وجود پنج محدودگر مکانی، زمانی، رشته ای و شکلی و زبانی ضروری مینمایند.4-منابع جستجوی اطلاعات که یکی از اساسیترین آنها فهرست کتابخانه است.5-ثبت و ارزیابی منابع و مآخذ که باید به شکل استاندارد صورت گیرد.

مطلب حاضر به بررسی ومعرفی اجزای مختلف کتاب‹‹زبان های جهان››،ذکر موارد استفاده هر کدام ازاین اجزا وتوصیف کیفی اعم از سبک وسیاق کار مترجم وسهوهای جزیی که احتمالاًناشی از چاپ است می پردازد. اهمیت کتاب زبان های جهان از دو نظر قابل ذکر است: اول اینکه متنی خواندنی است باری زبانشناسان ،زباندانان ،علاقه مندان به ادبیات و خط کشورهای جهان.دوم اینکه کتاب مرجعی است که به صورت ابزار کار کتابداران ازقبیل فهرست نویسان ،متخصصان رده بندی وبطور کلی ،دانشجویان کتابداری به کار می رود.

هدف: هدف از این پژوهش تبیین تأثیر حذف خط اعلان زبان نشانه گذاری گسترش پذیر و تغییر پسوند فایل بر افزایش نمایه پذیری و پیدانمایی نام های برچسب عناصر فراداده ای هسته دوبلین، مارک ۲۱، و طرح فراداده ای توصیف شیء در محیط موتورهای کاوش وب بود. روش: پژوهش با روش تجربی انجام شد. جامعه پژوهش را شش صد پیشینه فراداده ای در قالب دو گروه آزمون و گواه تشکیل می دادند. گروه گواه دارای سیصد پیشینه، تولیدشده بر مبنای فرانمای استاندارد طرح های فراداده ای موردمطالعه، و گروه آزمون نیز دارای سیصد پیشینه، ایجادشده بر مبنای فرانماهای یادشده اما دارای ویژگی های خاص، بدون سطر اعلان ایکس ام ال و با پسوند فایل همخوان با نام طرح فراداده ای مرتبط بودند. یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد که موتورهای کاوش گوگل و یاهو نام های برچسب تمامی عناصر فراداده ای مربوط به پیشینه های عضو گروه آزمون را نمایه سازی نموده، و در نتایج جستجوی خود پدیدار ساختند. اما چنین واکنشی را به نام های برچسب عناصر پیشینه های فراداده ای گروه گواه نشان ندادند. نمایه سازی نام های برچسب عناصر پیشینه های فراداده ای گروه آزمون، و پدیدار شدن آنها در نتایج جستجوی موتورهای کاوش، امکان بازیابی پیشینه های فراداده ای یادشده از طریق نام های برچسب آنها را فراهم نموده است. چنین امکانی برای پیشینه های گروه گواه میسر نیست. در پایان مقاله، الگوهایی ارائه شده است.

هدف: شناسایی و تعیین ویژگی های نسخ خطی بافت اطلاعاتی ایرانی-اسلامی برای توصیف آنها از دیدگاه سازماندهی اطلاعات و دانش.<br /> روش شناسی: این پژوهش توسعه ای-کاربردی با روش تحلیل محتوا انجام شده است. با استفاده از روش اسنادی و فن دلفی، ویژگی های (داده های) نسخ خطی بافت اطلاعاتی ایرانی-اسلامی استخراج و تنظیم شد. 14 متخصص و صاحب نظر در حوزه های نسخه پژوهی و سازماندهی اطلاعات و دانش با روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. همچنین از پرسشنامه برای شناسایی ویژگی های نسخ خطی بافت اطلاعاتی ایرانی-اسلامی استفاده شد.<br /> یافته ها: برای توصیف و سازماندهی نسخ خطی بافت اطلاعاتی ایرانی-اسلامی، 19 ویژگی اصلی و 224 ویژگی فرعی نیاز است. ویژگی های اصلی عبارت اند از: عنوان، نویسنده، نوع نسخه، اصالت، رده بندی، شناسگر، موجودی، شرایط دسترسی، حفاظت، ساختار محتوا، استنساخ، موضوع، تصحیح، حقوق نسخه، زبان، اشیای مرتبط، اجازه (گواهی نقل)، مشخصات ظاهری، و یادداشت.<br /> نتیجه گیری: نتایج پژوهش حاضر می تواند برای ایجاد یک پروفایل کاربردی فراداده ای جهت توصیف و سازماندهی نسخ خطی بافت اطلاعاتی ایرانی-اسلامی به ویژه در محیط الکترونیکی به کار رود. همچنین نقاط دسترسی مناسبی برای بهبود دسترس پذیری به این منابع برای پژوهشگران فراهم می کند که به پیروی از آن، توسعه مطالعات نسخه پژوهی و افزایش تولیدات علمی مربوط را به دنبال خواهد داشت.

هدف: هدف پژوهش حاضر تعیین رابطه بین مؤلفه های رهبری معنوی (شامل: چشم انداز، عشق نوع دوستانه، ایمان/امید به کار، معناداری در کار، تعهد و عضویت سازمانی، و ایمان دینی) و خشنودی شغلی کتابداران در دانشگاه های اصفهان، صنعتی اصفهان، و علوم پزشکی اصفهان بود. روش : روش پژوهش توصیفی- همبستگی و جامعه آماری، شامل کلیه کتابداران (۱۶۴ نفر) در سال ۱۳۹۳ بود. حجم نمونه از طریق فرمول کوکران ۹۱ نفر تعیین شد. ابزار اندازه گیری پرسشنامه بود؛ که در این پژوهش از پرسشنامه اصلاح شده رهبری معنوی فرای و همکاران (۲۰۰۵)، و پرسشنامه خشنودی شغلی جاج و بنو (۲۰۰۰) استفاده شد. یافته ها: نتایج همبستگی مثبت و معناداری بین رهبری معنوی و خشنودی شغلی کتابداران در کتابخانه های دانشگاه اصفهان، صنعتی اصفهان، و علوم پزشکی اصفهان وجود داشت (۰۰۴/۰P= ). همچنین بین خشنودی شغلی و مؤلفه های رهبری معنوی از جمله چشم انداز، ایمان به کار، معناداری در کار، و عضویت سازمانی رابطه مثبت و معناداری وجود دارد؛ ولی بین خشنودی شغلی کتابداران و سایر مؤلفه های رهبری معنوی از جمله عشق نوع دوستانه و ایمان دینی رابطه معناداری وجود ندارد. با توجه به اهمیت رهبری معنوی و همبستگی مثبت میان رهبری معنوی و خشنودی شغلی کتابداران، توجه به مؤلفه های رهبری معنوی برای مدیران پیشنهاد می گردد.

هدف: هدف اصلی این پژوهش سنجش نیاز های آموزشی کتابداران متخصص و غیرمتخصص کتابخانه های عمومی مشهد و بررسی نقش تجربه در نوع و ترتیب این نیاز ها است. روش: این پژوهش کاربردی با روش پیمایشی انجام گرفت. جامعه آماری این پژوهش همه کتابداران شاغل در کتابخانه های عمومی مشهد بودند که از میان آنها ۱۴۰ نفر با روش نمونه گیری خوشه ای به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. داده ها از طریق پرسشنامه محقق ساخته با ۵۷ گویه جمع آوری شد. یافته ها: نیاز های آموزشی کتابداران متخصص به ترتیب مرجع شناسی و ارائه خدمات، فناوری اطلاعات، سازماندهی، مهارت های سواد اطلاعاتی، و مجموعه سازی است. نیاز های آموزشی کتابداران غیر متخصص به ترتیب فناوری اطلاعات، مرجع شناسی و ارائه خدمات، مهارت های سواد اطلاعاتی، مجموعه سازی، و سازماندهی است. نیاز کتابداران متخصص در حیطه سازماندهی نسبت به کتابداران غیر متخصص بیشتر است. میزان سابقه در نیاز های آموزشی کتابداران نقشی نداشت، تنها در مورد کتابداران غیر متخصص میزان سابقه در نیاز آموزشی مرجع شناسی و ارائه خدمات تفاوت ایجاد کرد.

هدایت یک جامعه وتفهیم مسائل ان را تنها نمی توان به رادیو وتلویزیون محول نمود ،بلکه به علت محدودیتهایی که چنین وسائل دارند ویفه ی دولت ودستگاه های مسئول آن است که با انتشار کتاب های آسان ،مسائل ملی ومیهنی را برای ارشاد افراد، واطلاعات حرفه ای برای رشد انواع مهارتها به قیمت ارزان‹نه مجانی› در اختیار آنان بگذارند .این انتشارات باید بطورمداوم درزمینه های مختلف وبه صورت متنوع چاپ شود وبا تیراژ زیاد توسط باشگاه های کتاب در بین افراد توزیع گردد .مطلب حاضر ،این موضوع را بررسی میکند

هدف: هدف از انجام این پژوهش، شناسایی وضعیت خدمات تحویل مدرک الکترونیکی کتابخانه دیجیتال آستان قدس رضوی بر مبنای مدل ارزیابی پیشنهادی است. روش: روش پژوهش حاضر پیمایشی و از نوع کاربردی و ابزار گردآوری داده ها، دو پرسشنامه محقق ساخته بود که با مرور متون ساخته شد و پایایی آن با آلفای کرونباخ و روایی اش با نظر متخصصان تأیید شد. دو گروه از افراد مورد مطالعه قرار گرفتند: متخصصان (36 نفر از اعضای هیئت علمی و کتابداران بخش تحویل مدرک) و کاربران (264 نفر که به روش تصادفی ساده انتخاب شدند). پرسشنامه متخصصان برای وزن دهی به اَبعاد و شاخص های اصلی و فرعی مدل و تعیین میزان اهمیت آنها نسبت به یکدیگر استفاده گردید و برای بررسی نتایج، تحلیل سلسله مراتبی (AHP) مورد استفاده قرار گرفت. پرسشنامه کاربران برای سنجش وضعیت خدمات تحویل مدرک استفاده گردید و برای بررسی نتایج از اس.پی.اس.اس استفاده شد. یافته ها: بر مبنای یافته های این پژوهش، نمره نهائی وضعیت خدمات تحویل مدرک الکترونیکی کتابخانه دیجیتال آستان قدس رضوی با توجه به مدل ارزیابی پیشنهادی از سطح میانگین بالاتر از متوسط بود و تفاوت آن با حد میانی با توجه به داده های آزمون تی تک نمونه ای معنادار بود. این یافته بیانگر وضعیت نسبتاً مناسب نظام خدمات تحویل مدرک الکترونیکی آستان قدس رضوی است. یافته های مرتبط با فرضیه های پژوهش نیز نشان داد که میان نمره ارزیابی خدمات تحویل مدرک کتابخانه دیجیتال آستان قدس رضوی توسط کاربران با میزان استفاده آن ها از خدمات تحویل مدرک کتابخانه دیجیتال مذکور رابطه معناداری وجود نداشت. همچنین تفاوت معناداری میان نمره ارزیابی خدمات تحویل مدرک کتابخانه دیجیتال آستان قدس رضوی توسط کاربران دارای تجربه استفاده از سایر کتابخانه های دیجیتال ایرانی با کاربران فاقد این تجربه مشاهده نشد. اصالت/ارزش: ارزش مقاله حاضر در نشان دادن وضعیت خدمات تحویل مدرک الکترونیکی در کتابخانه دیجیتال آستان قدس رضوی است. همچنین از ویژگی های پژوهش حاضر پیشنهاد مدلی خاص برای ارزیابی یکی از مهم ترین خدمات کتابخانه های دیجیتال یعنی خدمات تحویل مدرک الکترونیکی است.