تاریخ و سیره شناسی

لبنان کشور پیچیده ای است که اقوام، طوایف و گرایش های دینی گوناگون را در خود جای داده است؛ لذا اولویت های طایفه ای حاکم بر جامعه لبنان در عرصه سیاست، موجبات جنگ داخلی بین طوایف را فراهم آورده است. «حاکمیت استعمار در لبنان و همچنین کم توجهی حاکمان سیاسی» به شیعیان، باعث شده است علی رغم تلاش رهبران شیعه و کثرت جمعیت طایفه شیعه نسبت به سایر طوایف، آنها همواره از لحاظ سیاسی در اقلیت بوده، محروم تر از دیگر طوایف باشند. رشد آگاهی شیعیان معاصر لبنان، مدیون تلاش های امام موسی صدر بوده است و تلاش های وی در عرصه سیاسی و اجتماعی و همچنین تاثیرات ناشی از انقلاب اسلامی ایران، شیعیان لبنان را به یکی از قدرتمندترین طوایف این کشور تبدیل نموده است. نویسنده در این مقاله «در صدد است ضمن بررسی» وضعیت شیعیان لبنان تا قبل ورود امام موسی صدر به صحنه سیاسی اجتماعی این کشور، تاثیرات عملی حضور امام موسی صدر بر جایگاه شیعیان لبنان را برجسته سازد.

۱۶۴۵.

روش های برخورد پیامبر صلی الله علیه و آله با خطاکاران

نویسنده: مجید زیدی جودکی

منبع: حسنا سال هفتم بهار ۱۳۹۴ شماره ۲۴

کلید واژه ها: روش خطاکار پیامبر صلی الله علیه و آله

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۸۶۶ تعداد دانلود : ۱۱۲۶

این پژوهش روش های پیامبر صلی الله علیه و آله در برخورد با افراد خاطی با اختلاف انواع خطاهایشان را بررسی کرده است. پیامبر صلی الله علیه و آله برای برگشت افراد خاطی به حق و پایبندی به آن، از هیچ گونه تلاشی دریغ نکرد و به خاطر اهتمام و توجّهی که به هدایت خلق داشت، سرلوحه رفتارش در برخورد با خطاکاران، دعوتشان به حق و تعدیل سلوکشان بود تا مجرد طرد آنان و انکار خطاهایشان و این باعث شد با وجود غلبه و سیطره بر خطاکار و مغلوب در برابرشان بشدت متواضع باشد. این پژوهش با هدف تعلیم سیره نبوی در چگونگی دعوت و ارشاد خطاکاران و بررسی احوال خطاکاران و شناخت نقاط ضعف و قوت در نزد آنان صورت گرفته است.

۱۶۴۶.

پیشینه تشیع در اصفهان

نویسنده: رسول جعفریان

منبع: وقف میراث جاوید ۱۳۷۶ شماره ۱۹ و ۲۰

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره تاریخ و سیره شناسی تاریخ تشیع

تعداد بازدید : ۱۸۶۹ تعداد دانلود : ۹۳۶

۱۶۴۷.

تاریخ شیعه در ماوراءالنهر از سقوط سامانیان تا حمله مغول (389- 616ق)

نویسنده: علی غفرانی

منبع: شیعه شناسی ۱۳۸۵شماره ۱۴

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره تاریخ و سیره شناسی تاریخ تشیع

تعداد بازدید : ۱۸۶۷ تعداد دانلود : ۸۸۷

پس از سقوط سامانیان، سرزمین ماوراءالنهر در شرق خراسان، تحت حاکمیت اقوام ترک مسلمان، موسوم به قراخانیان، قرار گرفت که بیش از دو قرن، یعنی از سال 389ـ609 ق. (هفت سال قبل از یورش مغولان به آن سرزمین)، دوام یافت. در سده‏های پنجم و ششم هجری، گروه‏های زیادی از سادات علوی و شیعیان اسماعیلی، به سبب وجود شرائط خاص سیاسی، اجتماعی و اقتصادی، در ماوراءالنهر حضور یافته و مسکن گزیده‏اند. این مقاله بر آن است تا حضور پیروان مذاهب شیعی در ماوراءالنهر را در سده‏های پنجم و ششم بررسی کند.

۱۶۴۸.

زمینه های سیاسی- اجتماعی قتل عثمان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمدرضا رحمتی

منبع: پژوهشنامه علوم انسانی دانشگاه شهید بهشتی ۱۳۸۲ شماره ۳۸

کلید واژه ها: فتوحات بدویان و حضریان عطاء عطایا صوافی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره تاریخ و سیره شناسی تاریخ سیاسی مسلمین

تعداد بازدید : ۱۸۶۴ تعداد دانلود : ۸۰۵

در 18 ذیحجه 35 هجری (17 ژوئن 656 م)، سومین خلیفه راشدین به دست مسلمانان بدوی کشته شد و مسلمانان حضری از او حمایت نکردند. در این رویداد، چند نکته از تاریخ آن روزگار در خور بررسی است که تاکنون چنانکه باید مورد مداقه قرار نگرفته اند و می توان آنها را در سه حوزه بخش بندی نمود: بدویان مسلمان و پیشینه آنان، برتری امویان در دوره خلافت عثمان، و سیاست های اقتصادی آن خلیفه- که این نوشتار به بررسی آنها می پردازد.

۱۶۴۹.

خاستگاه های سیاسی ، اقتصادی قیام عبدالله بن زبیر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمدرضا رحمتی

منبع: مقالات و بررسی ها ۱۳۷۶ شماره ۶۲

کلید واژه ها: امویان مالکیت زمین قیام انصار

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره تاریخ و سیره شناسی تاریخ اسلام و عرب تاریخ بنی امیه

تعداد بازدید : ۱۸۶۵ تعداد دانلود : ۹۰۸

قیام عبدالله بن زبیر در حجاز تاکنون از دیدگاههای گوناگون بررسی شده ، ولی به عوامل اقتصادی آن کمتر پرداخته شده است تا به گونه ای فشرده ، دلایل اقتصادی – سیاسی این قیام بر پایه تغییر مالکیتهای زمین در مدینه و جا به جا شدن مرکزیت سیاسی از حجاز به دیگر سرزمین های اسلامی بررسی شود.

۱۶۵۰.

نظرى بر سیماى روایى حضرت زینب سلام الله علیها

نویسنده: محمد عابدی میانجی

منبع: فرهنگ کوثر ۱۳۷۸ شماره ۳۲

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۸۶۶

۱۶۵۱.

حماسه حسینى در آینه اندیشه شهید مطهرى

نویسنده: محمدجواد صاحبی

منبع: فرهنگ کوثر ۱۳۷۸ شماره ۲۶

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره تاریخ و سیره شناسی تاریخ کربلا

تعداد بازدید : ۱۸۶۳

۱۶۵۲.

تمدن جدید اسلامى

نویسنده: صادق آئینه وند

منبع: معرفت ۱۳۷۵ شماره ۱۸

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره تاریخ و سیره شناسی تاریخ اسلام تاریخ تمدن اسلامی

تعداد بازدید : ۱۸۶۲

۱۶۵۳.

نظام آبیاری سواد و سقوط ساسانیان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمدرضا رحمتی

منبع: مقالات و بررسی ها ۱۳۷۹ شماره ۶۸

کلید واژه ها: ایران سواد ایرانشهر طغیان نظام آبیاری تمرکز و تجزیه

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره تاریخ و سیره شناسی تاریخ اسلام و ایران

تعداد بازدید : ۱۸۶۰ تعداد دانلود : ۱۱۱۸

یکی از بزرگترین رویدادهای تاریخ اسلام، سرنگونی نظام شاهنشاهی ساسانیان به دست مسلمانان بوده است. مورخان برای شکست از عوامل بسیاری یاد کرده اند. یکی از عوامل اصلی، آسیب دیدن پشتوانة نیرومند اقتصاد شاهنشاهی، یعنی نظام آبیاری – کشاورزی سواد بوده است. این عامل تاکنون، چنانکه باید مورد مداقّه قرار نگرفته و پژوهش جداگانه ای دربارة آن انجام نشده است. در این نوشتار، نقش سواد در اقتدار و سرنگونی ساسانیان، بررسی شده است.

۱۶۵۴.

درباره شاه عبدالعظیم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: سید محمدحسین میرصادقی

منبع: مقالات و بررسی ها ۱۳۸۰ شماره ۶۹

کلید واژه ها: حسنیان تقیه غالی قافه سادات حسنی باورنامه سکه الموالی باغ عبدالجبار گنوسیزم آیت (آیه) بارگاه

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره تاریخ و سیره شناسی تاریخ تشیع

تعداد بازدید : ۱۸۶۱ تعداد دانلود : ۷۲۱

عبدالعظیم از مشاهیر سادات حسنی، در سدة دوم و سوم ه.ق می زیسته و و نسبش به امام حسن مجتبی (ع) می رسد. در نزد بسیاری از مردم و برخی از دانشمندان به شاه عبدالعظیم شناخته می شود. وی با اینکه خود از حسنیان است در دعوای خلافت ظاهری هیچگاه با آنان همسوئی نکرد و امامت پسر عموهای حسینی خود را خالصانه پذیرفت و در نتیجه خشم خلیفگان و کارگزارانشان را علیه خود بر انگیخت. برای در امان ماندن از نقشه های دستگاه خلافت ناگزیر پنهانی می زیسته و شهر به شهر می گشته تا سرانجام به شهر ری فرود آمد و با شیعیان آن دیار پنهانی تماس برقرار کرد. عبدالعظیم در شهر ری درگذشت و همانجا به خاک سپرده شد. برخی از پژوهشگران برآنند که وی را در همانجا زنده بگور کرده اند. باورهای راستین مذهبی، دانش، روشن بینی و بویژه موضع عدالتخواهانه اش در برابر خلیفگان، از او شخصیتی نامدار پدید آورد که همواره توجه دانشمندان، مبارزان و ایرانیان را به خود جلب نموده است. در این نوشتار برآنیم که گوشه هائی از زندگی این مرد سرفراز ایران اسلامی را فرا روی پژوهندگان قرار دهیم.

۱۶۵۵.

امام رضا علیه السلام و فرهنگ توحید

نویسنده: محمود مهدی پور

منبع: فرهنگ کوثر ۱۳۸۵ شماره ۶۷

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۸۶۱

۱۶۵۶.

مکه آوردگاه رقابت امراى ایرانى و مصرى (از قرن سوم تا ششم هجرى)

نویسنده: سامان طهماسبی

منبع: تاریخ پژوهان ۱۳۸۴ شماره ۳

کلید واژه ها: مکه آل‏بویه طاهریان صفاریان اخشیدیان فاطمیان و سلجوقیان طولونیان

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره تاریخ و سیره شناسی تاریخ اسلام و ایران

تعداد بازدید : ۱۸۵۸

نهاد حج همواره نقش سیاسى ـ اجتماعى و اقتصادى مهمى در تاریخ اسلام داشته است به همین دلیل، حکام مسلمان سعى مى‏کردند با اعمال نفوذ در انجام مراسم حج و ذکر نامشان در خطبه، براى خود اعتبار، مقبولیت و مشروعیت کسب کنند. این امر باعث ایجاد رقابت میان امراى ایرانى و مصرى از قرن سوم تا ششم‏هجرى شد. لذا با توجه به اهمیت این موضوع، خواست بنیادى این پژوهش، بررسى رقابت میان طاهریان و صفاریان با طولونیان، آل‏بویه با اخشیدیان و فاطمیان و در نهایت، رقابت سلجوقیان با فاطمیان مى‏باشد.

۱۶۵۷.

فضل بن شاذان و دفاع فرهنگى

نویسنده: شمس الله صفرلکی

منبع: فرهنگ کوثر ۱۳۷۸ شماره ۲۹

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۸۵۷

۱۶۵۸.

محمـد(صلی الله علیـه وآله) خاتم پیامبران

نویسنده: عبدالله جوادی آملی

منبع: مجله الکترونیکی اسراء ۱۳۸۷ شماره ۲

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۸۵۷

۱۶۵۹.

حجر بن عدى، قیام سرخ

نویسنده: غلامحسین صمیمی

منبع: فرهنگ کوثر ۱۳۷۸ شماره ۲۵

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره تاریخ و سیره شناسی سایر

تعداد بازدید : ۱۸۵۷

۱۶۶۰.

حکومت دینى و اصلاحات از دیدگاه على(ع)

نویسنده: محمد صدقى

منبع: نشریه پاسدار اسلام ۱۳۸۰ شماره ۲۳۷

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۸۵۹

تعابیرى چون مدینه فاضله, جامعه مدنى در گفتمان اصلاح طلبان و دولت کریمه, حکومت و وراثت صالحان در فرهنگ اسلام , نشان از آرمان مشترک است که بشریت همواره آرزوى تحقق آن را داشته است, بى گمان وجود چنین ایده هاى بالنده در فرهنگ بشر از نظر جامعه شناختى بى دلیل نمى باشد به نظر مى رسد از آنجا که ادیان الهى بعد از ابلاغ توحیدگرایى, تربیت و هدایت یعنى اصلاح بشر را وجهه همت خود قرار داده اند,(1) این انبیإ الهى و مکاتب انسان ساز آنها بوده است که چنین ایده را از روز اول به انسانها القإ کرده و در پى اجرإ آن بوده اند.

درخت حوزه‌های تخصصی