درخت حوزه‌های تخصصی

اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی ادبیات عرب تاریخ اسلام و سیره تصوف و عرفان اسلامی تفسیر و علوم قرآن حدیث و علوم حدیث علوم غریبه فقه و اصول گروه های ویژه منطق، فلسفه و کلام اسلامی
اخلاق اسلامی تعلیم و تربیت اسلامی
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین
فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۷٬۶۲۱ تا ۷٬۶۴۰ مورد از کل ۸٬۶۷۳ مورد.
۷۶۲۱.

نقش مکانیزم های حقوقی و اخلاقی در پیشیرد اهداف صنعت بیمه های دریایی P&I Club(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های اخلاقی سال دهم بهار ۱۳۹۹ شماره ۳ (پیاپی ۳۹)

کلید واژه ها: اخلاق سازمانی بیمه دریایی حمل و نقل تجاری P&I Club

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۹ تعداد دانلود : ۲۹۷
توجه به صنعت بیمه های دریایی P&I Club با تمام مزایای خود در ایران نسبتاً ناشناخته مانده است. توجه به تعهدات قراردادی بیمه دریایی و اطلاع از شمول مفاد قراردادی بیمه شرکت های بیمه دریایی و دسترسی به اطلاعات تفسیری آن نسبت به مالکان کشتی از اصول وظایف حقوقی و اخلاقی شرکت های بیمه محسوب می شود و عدم توجه به این موضوع یک خلاء آشکار در تضییع حقوق مالکان کشتی دریایی بشمار می رود. بنابراین بررسی و شناخت اثرات مکانیزم های حقوقی و اخلاقی در پیشبرد اهداف صنعت بیمه مرکزی حوزه دریایی P&I Club به منظور رعایت و جلوگیری از بداخلاقی شرکت های بیمه و پیامدهای ناشی از آن در جبران خسارت و غرامت و اثرات قهری و جبری نامطلوب طرفین بیمه گر و بیمه گذار، ضروری به نظر می رسد. بررسی ها حاکی از خلاهای قانونی و اخلاقی فرار روی صنعت بیمه دریایی بدلیل عدم استحکام و کارآیی لازم نسبت به ایفای تعهدات می باشد. ضرورتاً استفاده از نتایج این پژوهش و سیر پژوهش های مشابه که در این زمینه بکار رفته، می توان مشکلات حقوقی و اخلاقی صنعت بیمه را با بکاربردن استراتژیک های مدیریتی بصورت کلان بویژه در مناطق ساحلی– تجاری و بندرگاه های مناطق آزاد در راستای ارتقای کیفیت اخلاق گرایانه بیمه دریایی در برابر مالکان کشتی– رعایت اصول بیمه دریایی – تجربه و الگو گیری از صنعت دریایی کشورهای جهان- روش های مطمئن و بدور از بداخلاقی در ایفای تعهدات نسبت به حوادث ناشی از آن و... را در کشور، شاهد تحول عظیمی را خواهیم بود.لذا این پزوهش بدلیل توصیف و تحلیل مسائل و تدقیق در منابع از پیش آمده به روش کتابخانه ای استقرار دارد که امید است اعتلای مرزهای صنعت بیمه دریایی حوزه های وسیع تجاری را گسترش دهد
۷۶۲۲.

بررسی میزان عمل به هنجارهای اسلامی توسط دانش آموزان پسر دوره متوسطه از دیدگاه معلمان و مدیران مدارس و ارائه راهکارهای عملی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مسائل کاربردی تعلیم و تربیت اسلامی سال پنجم بهار ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۱۴) ۹۳-۱۲۸

کلید واژه ها: هنجارهای اسلامی دانش آموزان ارزش های اخلاقی دوره متوسطه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۹ تعداد دانلود : ۳۹۹
هدف اصلی این پژوهش بررسی میزان عمل به هنجارهای اسلامی توسط دانش آموزان پسر دوره متوسطه از دیدگاه معلمان و مدیران مدارس است. همچنین ارایه راهکارهای عملی جهت تشویق دانش آموزان بهعمل و رعایت هنجارهای اسلامی از اهداف دیگر پژوهش می باشد. با توجه به ماهیت موضوع و اهداف پژوهش، روش پژوهش ترکیبی از نوع اکتشافی است. از آنجا که این پژوهش ترکیبی بوده برای مرحله کیفی، نمونه ای به تعداد 16 نفر صاحب نظر و 15 نفر دانش آموز جهت انجام مصاحبه، به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. جامعه آماری این پژوهش در بخش کمی شامل کلیه معلمان، مدیران و معاونان مدارس متوسطه دوم شهر تهران در سال تحصیلی 95- 1394 بوده است که بر اساس جدول کرجسی و مورگان تعداد 270 نفر ازمعلمان، مدیران و معاونان مدارس متوسطه دوم با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای به عنوان نمونه آماری انتخاب گردیدند. ابزارهای جمع آوری داده های مورد نیاز در بخش کیفی شامل مصاحبه نیمه ساختاریافته در دو فرم (صاحب نظران، دانش آموزان) و در بخش کمی مقیاس درجه بندی معلمان، مدیران و معاونان بود که در بخش کمی با استفاده از شاخص های آمار توصیفی و استنباطی( آزمون t تک نمونه ای) و در بخش کیفی با استفاده از کدگذاری باز، محوری و گزینشی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج پژوهش نشان داد که از نظر معلمان، مدیران و معاونان مدارس، دانش آموزان پسر مدارس متوسطه دوم، در حد بالاتراز متوسط به هنجارهای اسلامی در ابعاد پوشش و وضع ظاهری، رعایت شعائر دینی، رعایت ادب و احترام به مدیر، معلمان و سایر کارکنان مدرسه، رعایت حسن اخلاق و رفتار با سایر دانش آموزان، رعایت بهداشت و پاکیزه نگهداشتن فضای مدرسه و عدم قصور و سهل انگاری نسبت به وظایف خود عمل می نمایند. همچنین یافته های حاصله نشان داد که از نظر معلمان، مدیران و معاونان مدارس، احترام گذاشتن معلمان و مدیران و کارکنان مدرسه به دانش آموزان به عنوان الگوی رفتاری، ترویج احترام به مقام معلم در خانواده و رسانه های محلی و ملی، افزایش آگاهی دانش آموزان در خصوص اخلاق اسلامی از طریق آموزش مداوم خانواده و مدرسه، آگاه نمودن دانش آموزان از وظایف خود توسط خانواده و مدرسه، از مهم ترین راهکارهای عملی تشویق دانش آموزانبه عمل و رعایت هنجارهای اسلامی بوده است.
۷۶۲۳.

کشف سازه های شخصیت اخلاقی در متون اسلامی؛ یک مطالعه کیفی(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: اخلاق سال یازدهم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۴۲ (پیاپی ۶۵) 147 - 174

کلید واژه ها: سازه ها شخصیت اخلاقی متون اسلامی پژوهش کیفی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۸ تعداد دانلود : ۱۱۹
شخصیت اخلاقی یکی از سازه های مهم و تأثیرگذار در شکل گیری شخصیت از نظر اسلام است. هرچند در روان شناسی، مقوله اخلاق از منظر رشد یا قضاوت اخلاقی بررسی شده، ولی به موضوع شخصیت اخلاقی کمتر پرداخته شده است. پژوهش حاضر، ضمن مقایسه شخصیت اخلاقی از نظر اسلام و روان شناسی، به کشف سازه های شخصیت اخلاقی در متون اسلامی پرداخته است. روش پژوهش، کیفی و از نوع تحلیل مضامین است که مضامین پایه، سازمان دهنده و فراگیر با      جستجوی ویژگی های اخلاقی انسان در آیات و روایات مرتبط از متون اسلامی کشف شد. یافته های پژوهش نشان داد مضمون فراگیر شخصیت اخلاقی شامل چهار مضمون سازمان دهنده یقین، صبر، عدل و جهاد است که هریک از این مضامین سازمان دهنده شامل چهار مضمون پایه می باشد؛ مضمون یقین شامل حقیقت پذیری، توکل، تفویض پذیری و تقدیرپذیری است. مضمون صبر شامل حوصله ورزی، زهد، احتیاط و دقت و مراقبت است. مضمون عدل شامل انصاف، میانه روی، صداقت و وفاداری است و مضمون جهاد شامل مقابله با شهوات، مهار خشم، شهامت و تلاش در مسیر الهی است. نتایج پژوهش حاضر می تواند برای ساخت پرسش نامه شخصیت اخلاقی و سنجش آن و ارائه برنامه برای ارتقای صفات اخلاقی در شخصیت انسان مؤثر باشد.
۷۶۲۴.

جایگاه و چگونگی تأثیر تکریم در تربیت اخلاقی در دوره کودکی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه اخلاق سال چهاردهم بهار ۱۴۰۰ شماره ۵۱ ۱۱۵-۱۲۸

کلید واژه ها: رشد اخلاقی تربیت کودک تربیت اخلاقی تکریم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۹ تعداد دانلود : ۲۶۱
هدف این پژوهش تبیین جایگاه تکریم در تربیت اخلاقی و تحلیل چگونگی سازوکار تأثیر آن در رشد اخلاقی در دوره کودکی است. این پژوهش با استفاده از روش های توصیفی، تحلیلی و استنتاجی به واکاوی متون اسلامی و تربیتی در رابطه با تکریم پرداخته است. نتیجه بررسی ها گویای آن است که تکریم از جهت آنکه سبب ایجاد احساس ارزشمندی می گردد زمینه شکل گیری خود پنداره مثبت در دوره کودکی می گردد. و خودپنداره مثبت عامل پذیرش ارزش های اخلاقی، تکلیف پذیری در برابر خدا، قانون پذیری در رابطه با جامعه و شجاعت و مسئولیت پذیری در دوره های نوجوانی وجوانی است. برای عملیاتی کردن اصل تکریم در اولین مرحله توانمندسازی مربیان و والدین، براساس مثلث افکار، احساس و رفتار است که ازجمله مهم ترین توانمندی های مربیان در سطح شناختی، انتظار واقع بینانه داشتن و در سطح عاطفی، پذیرش و عاطفه مثبت و در سطح رفتاری تعامل مثبت با توجه به ابعاد رشدی است.
۷۶۲۵.

جایگاه نظریات غیرشناختی در فلسفه‌ی اخلاق و انتقادات وارد بر آنها(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: اخلاق دوره جدید سال اول تابستان ۱۳۹۰ شماره ۲ (پیاپی ۲۴) 123 - 144

کلید واژه ها: واقع‌گرایی اخلاقی شناخت‌گرایی اخلاقی ناشناخت‌گرایی اخلاقی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۷ تعداد دانلود : ۲۹۰
بحث از هستی‌شناسی حقایق اخلاقی از مهم‌ترین مسایل فلسفه‌ی اخلاق به شمار می‌رود و اتخاذ دیدگاه مناسب و شایسته در این وادی، تأثیری مهم و چشمگیر بر سایر مباحث و قلمروهای فلسفه‌ی اخلاق خواهد داشت. در هستی‌شناسی بحث از واقع‌گرایی و غیر‌واقع‌گرایی مطرح است. واقع‌گرایی بدین معناست که موجوداتی بیرون از عالم ذهن و ادراک وجود دارند؛ در مقابل، غیر‌واقع‌گرایی بدین معناست که چنین موجوداتی وجود ندارند، یا دست‌کم در وجود آنها تردید است. از آن‌جا که در این مقاله بر آنیم یکی از دیدگاه‌های ناشناخت‌گرایی اخلاقی را در مقابل با واقع‌گرایی بررسی نماییم لذا در مقدمه به طور اختصار کلیاتی از واقع‌گرایی اخلاقی بیان می‌شود؛ سپس به بیان دیدگاه ناشناخت‌گرایی و نقد آن می‌پردازیم.
۷۶۲۶.

روان شناسی دروغگویی: انگیزش، همبسته های شناختی، بسترها و راه اصلاح(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: اخلاق سال نهم تابستان ۱۳۹۸ شماره ۳۴ (پیاپی ۵۶) 57 - 82

کلید واژه ها: روان شناسی دروغگویی انگیزه دروغ بسترهای دروغگویی فرایندهای شناختی دروغ راه های کاهش دروغ گویی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۸ تعداد دانلود : ۴۰۲
با وجود مذمت شدید، دروغگویی پدیده ای شایع است. انگیزه افراد برای دروغگویی چیست؟ همبسته های شناختی هنگام و بعد از دروغگویی چیست؟ بسترهای شکل گیری دروغ چیست و چگونه می توان از شیوع آن جلوگیری کرد؟ این پژوهش، با نگاهی روان شناختی، در پی پاسخ گفتن به پرسش های بالاست. نتیجه بررسی مطالعات روان شناختی حاکی از این است که افراد با انگیزه های مختلفی مرتکب دروغ می شوند. این انگیزه ها را می توان در قالب کلی منافع مادی یا روان شناختی برای خود فرد یا دیگران معرفی کرد؛ منافع مادی مانند پول و دیگر منافع محسوسی چون کسب شغل، و منافع روان شناختی مانند دوری از خجالت، رعایت ادب و خدشه دار نکردن احساسات دیگران. از منظر شناختی، افراد هنگام دروغگویی (در مقایسه با راستگویی)، به تلاش شناختی بیشتری نیاز دارند و گاهی بعد از دروغ گفتن به دروغ خود باور پیدا می کنند. بسترهایی چون محیط نامناسب و خودپنداره غلط به شکل گیری دروغ کمک می کنند. مقابله با دروغگویی نیازمند دو گام شناختی و عملی است؛ در گام نخست، با مطالعه این پدیده، به شناخت درستی از آن دست می یابیم و در گام دوم، باراه هایی مانند ایجاد یادآورهای اخلاقی در موقعیت های وسوسه کننده، مانع دروغ گفتن می شویم. دست مایه این پژوهش، آثار و مطالعات روان شناختی درباره دروغگویی است. براین اساس، پژوهش حاضر بر روش اسنادی مبتنی است و به تناسب، شکل توصیفی یا تحلیلی به خود می گیرد.
۷۶۲۷.

بررسی تطبیقی عللِ اخلاقی گرایش به الحاد از دیدگاه مطهری و پاسکویینی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اخلاق وحیانی سال هشتم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۱۸) 112 - 170

کلید واژه ها: الحاد اخلاق مطهری پاسکویینی مفاهیم کلیسایی مفاهیم فلسفی شناخت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۷ تعداد دانلود : ۳۵۷
در این پژوهش، آرای مطهری و پاسکویینی به عنوان نمایندگان دو تفکر فلسفی- الهیاتی، در باب مسأله الحاد بررسی شده است. ایشان در زمینه علل گرایش به الحاد، عوامل غیر فلسفی، شامل علل اخلاقی و شناختی را با اهمیت شمرده اند. این مقاله با هدفِ یافتن اشتراکات، افتراقات و نوآوری های هر یک از این دو اندیشمند، آثار آنها را مورد بررسی قرار داده است. یافته ها حاکی از این است که مطهری و پاسکویینی معتقدند گرایش به الحاد علاوه بر اینکه جریانی خلاف طبیعت و فطرت بشر است باید به عنوان مسأله ای اخلاقی و اجتماعی نیز مورد مطالعه و کنکاش قرار گیرد؛ گرایشات روزافزون به الحاد در حوزه اخلاق و اجتماع نشان می دهد عوامل غیر فلسفی دیگری وجود دارند که تلاش می کنند افکار عمومی را به سمتی هدایت کنند که اعتقاد به خدا را مانعی بر سر راه آزادی های فردی و اجتماعی و نیز پیشرفت جوامع تلقی کنند. زیرا دوگانه ایمان و الحاد عرصه اعتقاد و عمل را به هم پیوند داده و در عرصه عمل، بشر را با چالش های اخلاقی و اجتماعی مواجه ساخته است. گرایش به الحاد علاوه بر اینکه در چگونگی شکل گیری تصور و شناخت خدا نقش اساسی دارد، مجموعه باورهای اخلاقی جوامع را نیز تحت تأثیر قرار داده و آنها را از معنویت به لذت گرایی و سودمحوری سوق می دهد.پس در نظر مطهری و پاسکویینی، گرایش به الحاد علاوه بر اینکه موضوعی اعتقادی و استدلالی است می تواند ابعاد و شئون روانشناختی، تربیتی، اخلاقی، اجتماعی و رسانه ای نیز داشته باشد.
۷۶۲۸.

اخلاق و حیوانات: رویکرد اسلامی

نویسنده:
منبع: تأملات اخلاقی دوره دوم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲ 10 - 24

کلید واژه ها: اخلاق / حقوق حیوانات شخص علامه طباطبایی رویکرد اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۷ تعداد دانلود : ۱۸۷
اخلاق / حقوق حیوانات امروزه یکی از شاخه های مهم و مورد توجه اخلاق کاربردی است . در نیمه دوم قرن بیستم این حوزه به شدت در کانون بحث های فلسفی قرار گرفت و نظریه های گوناگونی در دفاع از حیوانات به وجود آمد . این نوشتار با معرفی اجمالی ِ نظریه های موجود در غرب ، با بهره گیری از اندیشه های بدیع ِ علامه طباطبایی - بر گرفته از آموزه های قرآن کریم - دیدگاهی را در باب جایگاه ِ حیوانات مطرح می کند که با توصیه هایی که در متون روایی در خصوص حیوانات آمده است همخوانی بسیار دارد . علامه طباطبایی با استفاده از آیه 38 اعراف معتقدند حیوانات دارای باورهایی شخصی اند و این باورهای شخصی سبب می شود آن ها رفتار های ِ اخلاقی ِ متفاوتی بروز دهند که باید پاسخگوی آن ها باشند ، ازهمین روی است که حشر آن ها معنا می یابد . بر اساس این دیدگاه چنانچه حیوانات شخص ( person ) نباشند ، حداقل به این جایگاه بسیار نزدیک اند ، و این جایگاه ِ والا ، حقوق ِ اخلاقی ِ بسیار بالایی برای آن ها در پی دارد که در متون روایی ما به آن ها اشاره شده است .
۷۶۲۹.

واکاوی معیارهای اخلاق حرفه ای در مهندسی ژئوماتیک (نقشه برداری) با تاکید بر آموزه های نهج البلاغه(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: اخلاق دوره جدید سال هفتم بهار ۱۳۹۶ شماره ۲۵ (پیاپی ۴۷) 145 - 167

کلید واژه ها: امام علی(ع) نهج البلاغه اخلاق اخلاق حرفه ای مهندسی ژئوماتیک (نقشه برداری)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۶ تعداد دانلود : ۲۴۵
اخلاق مهندسی بخشی از اخلاق کاربردی یا اخلاق حرفه ای است که به بررسی اصول اخلاقی و مشکلات اخلاقی در فعالیت های مهندسی می پردازد. هدف از مطالعه حاضر، واکاوی معیارهای اخلاق حرفه ای در مهندسی ژئوماتیک با تأکید بر آموزه های نهج البلاغه است. در این مقاله، مسائل اخلاقی به وجود آمده در حوزه مهندسی ژئوماتیک (نقشه برداری) مورد بررسی قرار می گیرد. این تحقیق با استفاده از روش توصیفی از نوع تحلیل اسنادی به گردآوری اطلاعات کتابخانه ای، شامل شناسایی، مطالعه، طبقه بندی اطلاعات، تجزیه و تحلیل آن ها و جمع بندی اطلاعات در خصوص موضوع مورد مطالعه پرداخته است. نتایج نشان داد، معیارهای اخلاق حرفه ای برای مهندسی ژئوماتیک در چهار ویژگی مهم تفکیک می شوند، این چهار ویژگی عبارت اند از: تعهد کاری، صداقت، انصاف و تخصص. در این مطالعه، ویژگی های اخلاق حرفه ای بر مبنای آموزه های نهج البلاغه بوده است. امام علی (ع) مبنای اخلاق حرفه ای را حفظ و رعایت حقوق مردم دانسته و در مواضع مختلف به آن تأکید می کند به گونه ای که جایگاه اجتماعی افراد به ویژه در مشاغل و مناصب مختلف را بر آن استوار می نمایند. بعلاوه، امام علی (ع) معتقد هستند هر کس خوش اخلاق باشد، زندگی اش پاکیزه و گوارا می گردد.
۷۶۳۰.

بررسی تأثیر ساختار خانواده بر گرایش به رفتارهای پرخطر و ابعاد سازگاری (عاطفی، اجتماعی، آموزشی و کل) در دانش آموزان خانواده های تک همسری و چندهمسری(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: اخلاق دوره جدید سال سوم زمستان ۱۳۹۲ شماره ۱۲ (پیاپی ۳۴) 205 - 234

کلید واژه ها: ساختار خانواده رفتارهای پرخطر ابعاد سازگاری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۶ تعداد دانلود : ۴۰۲
خانواده و ساختار آن نقش بسزایی در رشد، شکل گیری شخصیت و سلامت روان اعضای آن به خصوص فرزندان ایفا می کند. پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر ساختار خانواده (تک همسری، چندهمسری) بر گرایش به رفتارهای پرخطر و سازگاری دانش آموزان دبیرستانی انجام شده است. روش پژوهش از نوع علّی- مقایسه ای (پس رویدادی) و جامعه آماری آن کلیه دانش آموزان مقطع متوسطه شهرستان خاش استان سیستان و بلوچستان بوده است که با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس، تعداد 79 دانش آموز پسر (از خانواده تک همسری) و 71 دانش آموز پسر (از خانواده چندهمسری) بین سنین 14 تا 17 سال به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار به کار رفته در پژوهش حاضر، پرسشنامه رفتارهای پرخطر و مقیاس سازگاری دانش آموزان دبیرستانی بوده است. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آزمون های توصیفی (میانگین و انحراف استاندارد) و استنباطی (تی مستقل و رگرسیون) انجام شده است. یافته های پژوهش نشان داد که بین دو گروه به لحاظ رفتارهای پرخطر و سازگاری تفاوت معناداری وجود دارد (01/0p≤) و در میان دانش آموزان خانواد ه های چندهمسری میزان سازگاری، کم و گرایش به رفتارهای پرخطر، زیاد است. بر پایه نتایج به دست آمده، آگاهی دادن به خانواده ها در زمینه اثرات منفی ساختار همسرگزینی چندهمسری می تواند بر کاهش گرایش به رفتارهای پرخطر و سازگاری دانش آموزان مؤثر باشد.
۷۶۳۱.

اخلاق مدیریّتی در مرزبان نامه و نصیحه الملوک(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های اخلاقی سال یازدهم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۴ (پیاپی ۴۴) 267-300

کلید واژه ها: اخلاق مدیریتی نصیحه الملوک سعدی مرزبان نامه وراوینی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۶ تعداد دانلود : ۲۹۹
نصیحه الملوک سعدی و مرزبان نامه، اثر مرزبان بن رستم که بعدها توسط وراوینی، به نثر فنّی پیچیده ای آراسته و نگارش یافت، دو اثر از گنجینه تاریخی ادب فارسی محسوب می شوند که هر کدام از آن ها به سبک و شیوه ی مخصوص به خود، مبانی و اصول مدیریّتی و الگوهای اخلاقی مدیریّتی را که در آن دوران، به شدّت در تشابه و تقارن با طرق کشورداری و حکمرانی بوده، نشان داده اند. در هر دو اثر، لزوم مراعات و پاسداشت آموزه های اخلاقی و دینی و متخلّق بودن پادشاه به فضایل و خصلت های پسندیده ی اخلاقی چون احسان و بخشش، عدل و انصاف، اعتدال و میانه روی، خوش خُلقی و مردم داری و نظایر آن، گوشزد شده است. هم چنین، توجّه به اطرافیان و زیردستان، چگونگی رفتار و سلوک با آنان، کیفیّت مراوده و رفتار با بخش ها و طبقات مختلف مردم و نیز چگونگی مواجهه با دشمنان و بدخواهان، از مهم ترین و عمده ترین مسائلی بوده است که این دو اثر، بدان پرداخته اند. مطالعه ی این آثار به روشنی نشان می دهد که سعدی در نصیحه الملوک، بی هیچ تکلّف و اطنابی، مقصود خود را در قالب نصایحی کاملاً روشن و صریح و خطاب به حاکم و سلطان جامعه بیان کرده است درحالی که در مرزبان نامه، این مهم با استفاده از زبانی فنّی و به شدّت متکلّف و سنگین و مشحون از صنایع مختلف ادبی و در قالب تمثیلات و افسانه هایی از زبان حیوانات و جانوران مختلف و در لفافه ی سخنان چندپهلو و رمزگونه بیان شده است که البته با وجود اختلافات و تفاوت هایی در دو اثر، می توان قرابت و مشابهت بسیاری را در مفاهیم و مضامین کلی و بنیادین آن ها که عبارت از چگونگی مدیریّت، سیاست و حکمروایی بوده است یافت.
۷۶۳۲.

بررسی تطبیقی مبانی فلسفی تربیت اخلاقی از دیدگاه علامه طباطبایی و لویناس(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی سال بیست و هشتم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۴۸ 63 - 86

کلید واژه ها: تربیت اخلاقی مبانی فلسفی علامه طباطبایی لویناس

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۷ تعداد دانلود : ۵۳۹
علامه طباطبایی و لویناس درزمره فیلسوفانی هستند که به اخلاق اهمیت وافری داده اند. در این پژوهش با بهره گیری از روش توصیفی تحلیلی و نیز تطبیقی سعی شده است با بررسی مبانی فلسفی تربیت اخلاقی این دو فیلسوف، همگرایی و تقابل دیدگاه های آنها استخراج شود. بررسی مبانی هستی شناختی، انسان شناختی و ارزش شناختی تربیت اخلاقی علامه و لویناس نشان می دهد که مفاهیم اساسی در فلسفه لویناس اخلاق معطوف به دیگری، مسئولیت و اراده می باشند، اما در فلسفه علامه طباطبایی دیگری اعتدالی و فطرت از جایگاه ویژه ای برخوردار است. هر دو به دیگری، مسئولیت، اراده و آزادی تأکید می ورزند. همچنین دیدگاه لویناس و علامه نسبت به خدا باآنکه هر دو خدا را قبول دارند وآن را نامتناهی می دانند، اما خدای لویناس با غیریت و دیگری برابر درنظرگرفته شده است، درحالی که خدای علامه، متعالی و منزه از هرگونه تغییر بوده و فراتر از دیگری است.
۷۶۳۳.

بازنمود آموزه های تعلیمی اخلاقی قرآن در اشعار مولوی با تکیه بر موضوع صلح و آشتی(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: اخلاق سال نهم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۳۵ (پیاپی ۵۷) 63 - 89

کلید واژه ها: تجلیات قرآن مثنوی معنوی مولوی آموزه اخلاقی صلح و آشتی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۶ تعداد دانلود : ۳۳۴
بررسی آثار ادبی نشان می دهد معانی، مبانی و معارف دلنشین قرآن و حدیث همواره در سروده های شاعران و ادیبان مسلمان بازتاب داشته است. این رویکرد هم به قداست و حرمت شعر و سخنشان افزوده و هم نشانه خردورزی و دانشمندی آنان بوده است. مولوی یکی از این شاعران است؛ اثرگذاری قرآن بر اشعار مولانا طبق کتاب «قرآن و مثنوی» بهاءالدین خرمشاهی در پنج نوع تضمین، برگرفتن، اقتباس، اشاره و الهام بازنمود یافته است. در این پژوهش، بعد از شرح مختصری درباره مولانا و مثنوی معنوی، سعی شده با روش توصیفی-تحلیلی گونه ها و شیوه های اثرگذاری قرآن در مثنوی به طور مختصر تبیین شود و سپس، بازنمود آیات قرآن در اشعار مولانا با توجه به مقوله صلح و آشتی بررسی و نوع تجلی آن مشخص شود. براساس نتایج این مقاله، توصیه به صفات نیک بشری چون مدارا، بخشش، گذشت، تساهل و تسامح که زمینه ساز برقراری صلح و آشتی است، در اندیشه مولانا جایگاه خاصی دارد و برگرفته از آیات اخلاقی قرآن کریم است.
۷۶۳۴.

تحقق قانون طلایی اخلاق؛ بررسی موانع و راهکارهای بینشی

نویسنده:
منبع: تأملات اخلاقی دوره ۴ بهار ۱۴۰۲ شماره ۱ 35 - 54

کلید واژه ها: قانون طلایی انسان جامعه ساحت بینشی تخیل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۸ تعداد دانلود : ۱۰۰
قانون طلایی به عنوان یک قانون عام اخلاقی توصیه می کند که؛ با دیگران بگونه ای رفتار کن که در همان موقعیت رضایت می دهی با تو چنان رفتار شود. علیرغم تصدیق این قانون از سوی تمام انسان ها، به نظر می رسد نوعی شکاف بین نظر و عمل به این قانون وجود دارد. بخشی این شکاف، در موانع مربوط به ساحتِ بینشی انسان ریشه دارد که نیازمند واکاوی است. از این رو، مساله اصلی در این پژوهش که با روش توصیفی تحلیلی انجام شده، این است که عمده ترین موانع مربوط به ساحت بینشیِ انسان بر سر راه تحقق این قانون چیست و چه راهکارهایی در جهت رفع این موانع می توان ارائه داد. یافته های تحقیق حاکی از آن است که؛ ضعف قوه تخیل، عدم داشتن تصویر دقیق از برابری انسان ها، و نیز متاثر بودن شناختِ پسند و ناپسند از عواطفِ انسانی، از عمده ترین موانع بینشیِ انسان در جهت تحقق این قانون است. بر همین اساس، تقویت قوه تخیّل، درک همسانی انسان ها در ساختار وجودی، و مهار و جهت دهیِ عواطف و احساسات را می توان از جمله راهکارهای ناظر به موانع بینشی دانست. در حقیقت ضعف انسان ها در تخیّل و عدم درک ساختار مشترک موجب شده است تا تصویر دقیقی از این قانون نداشته باشند و در تعاملات اجتماعی، آن را بکار نبندند. از این رو، لازمه تحقق این قانون رفع موانع مذکور بر اساس راهکارهای بیان شده در این مقاله است.
۷۶۳۵.

بررسی انتقادی برداشت مک اینتایر از فضیلت با تکیه بر آراء شهید مطهری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه اخلاق سال سیزدهم بهار ۱۳۹۹ شماره ۴۷ 103-120

کلید واژه ها: فضیلت شهید مطهری مک اینتایر ارسطو اخلاق

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۵ تعداد دانلود : ۳۰۲
با توجه به اینکه آثار فقدان حاکمیت اخلاق، بیش از پیش در جوامع آشکار شده و بویژه جوامع توسعه یافته در این خصوص با چالش های فراگیری روبه رو هستند، بحث از فلسفه اخلاق امری گریزناپذیر می نماید. تفاوت دیدگاه ها در فلسفه اخلاق باعث شده تا مقایسه تطبیقی منظرگاه های مختلف در این خصوص اهمیتی دوچندان یابد. در این تحقیق با تکیه بر منابع تخصصی و مقایسه تطبیقی، در پی پاسخ به این پرسش هستیم که چه تفاوت های اساسی در تبیین معنای فضیلت بین شهیدمطهری و مک اینتایر بعنوان نماینده دو اندیشه اسلامی و غربی وجود دارد. به نظر می رسد باور به نسبی گرایی، استقلال در تدوین برنامه سعادت، اعتقاد به بستر تاریخی بروز فضیلت، و حدوسط دانستن فضیلت، از مهم ترین عناصر تمایز این دو دیدگاه است. باتوجه به مباحث ارائه شده می توان به این نتیجه دست یافت که اگرچه اندیشه مک اینتایر نظریه ای قابل دفاع در اخلاق است اما در قیاس با اندیشه اسلامی دچار کاستی هایی است.
۷۶۳۶.

ضمان درک در ترازوی ارزیابی اخلاقی با محوریت ارا وحدت رویه دیوان عالی کشور(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های اخلاقی سال دهم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۱ (پیاپی ۳۷)

کلید واژه ها: ضمان درک ثمن ارزش پول جبران خسارت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۶ تعداد دانلود : ۳۳۵
سازکار پیش بینی شده ازنظرحقوقی واخلاقی در قانون مدنی در خصوص ضمان درک بایع نسبت به رد ثمن، از منظر اقتصادی قسمت زیادی از خسارت ها را غیر قابل جبران می گذارد. علی الخصوص خسارت های اخلاقی وحقوقی ناشی از تفاوت قیمت مبیع. رای وحدت رویه شماره 733 در حالی که همین سوال را پیش رو داشته آن را با خسارت ناشی از کاهش ارزش پول یکی دیده است. با این حال هنوز سرنوشت امکان اخذ خسارت ناشی از تفاوت قیمت مبیع مبهم است. راه حل هایی پیشنهاد شده از سوی حقوقدانان برای جبران این زیان، ضمان درک را از شکل اصلی خود بیرون می آورد. بنظر می رسد با مطالعه دقیق ماهیت پول امروزی به عنوان کالایی مبادله ای نه مصرفی نه تنها می توان تکلیف این خسارت را روشن ساخت، بلکه ضمان درک را در تطبیق با مفهوم جدید پول باز تعریف کرد.
۷۶۳۷.

اخلاق پژوهش با تأکید بر علوم انسانی اسلامی(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: معرفت اخلاقی سال یازدهم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۲۷) 5-23

کلید واژه ها: اخلاق پژوهش علوم انسانی اسلامی عینیت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۵ تعداد دانلود : ۲۵۲
پژوهش در حوزه علوم انسانی اسلامی در سال های اخیر با رشد فزاینده ای روبرو بوده است و موافقان و مخالفان آن با بهره گیری از تبیین های گونا گون در مقام اثبات مدعای خود برآمده اند. فارغ از هرگونه قضاوت درباره نتایج به دست آمده از پژوهش های فراوانِ این حوزه فکری، توجه به اخلاق پژوهش به صورت عام و التزام به آن در تحقیقات علوم انسانی اسلامی به طور خاص اهمیت ویژه ای دارد. به نظر می رسد غفلت از این نکته، برخی دیدگاه ها به ویژه دیدگاه های مخالف علوم انسانی اسلامی را در تأمین واقع بینی و بی طرفی علمی با مشکل روبرو کرده است. نویسندگان مقاله پیش رو، با استفاده از روش تحلیلی انتقادی به واکاوی اخلاق پژوهش در حوزه علوم انسانی اسلامی پرداخته، با برشمردن بایسته ها و نبایسته های اخلاقی این کنش انسانی به این نتیجه دست یافته اند که حق طلبی با انگیزه الهی، اصلِ اخلاقی محوری در این حوزه است.
۷۶۳۸.

راهکار های گریز از گرداب فتنه از دیدگاه نهج البلاغه(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: اخلاق دوره جدید سال پنجم تابستان ۱۳۹۴ شماره ۱۸ (پیاپی ۴۰) 37 - 67

کلید واژه ها: فتنه راهکار جامعه تقوا بصیرت نهج البلاغه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۴ تعداد دانلود : ۲۵۷
جوامع انسانی ممکن است با گذشت زمان و با توجه به شرایط خاص خود، با پدیده های مخرب اجتماعی در شکل های متفاوت روبه رو شوند. از جمله این آفت ها فتنه است که در آن، فضا به سبب آمیخته شدن حق و باطل، غبارآلود و گمراه کننده می شود. این فضا نیاز به شناخت دارد تا بتوان راهکارهای گریز از آن را از تعالیم اسلامی استخراج کرد و در زمان فتنه ها به کار بست. در تعالیم اسلامی برای در امان ماندن و خروج از گرداب فتنه، راهکارهای زیادی ارائه شده است. نهج البلاغه به عنوان اخ القران از سوی کسی که خود را قرآن ناطق معرفی می کند و فتنه هایی را تجربه کرده است که نظام نوپای اسلام را تهدید می کرد و توانست به سلامتی از آن ها عبور کند، می تواند بهترین منبع برای دریافت این راهکارها باشد. این مقاله به این مهم در سه حوزه اعتقادی (تمسک به قرآن، تمسک به اهل بیت:، تقوا)، حوزه اخلاقی (پرهیز از غرور و رفاه طلبی، پرهیز از فخر و برتری جویی، پرهیز از خوردن مال حرام، پرهیز از کینه کشی، پرهیز از کارهای ناپسند و پیش خدا مظلوم حاضرشدن)، حوزه رفتاری (افزایش بصیرت، ثابت قدم بودن بر مبنای اعتقادی، حفظ وحدت و پیرو قوانین الهی بودن، دوری از صف فتنه گران، پیروی نکردن از خطوات شیطان) می پردازد.
۷۶۳۹.

بررسی تطبیقی دیدگاه معرفت شناسی و رویکرد تربیت دینی آلوین پلانتینگا و علامه طباطبایی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی سال بیست و پنجم دوره جدید تابستان ۱۳۹۶ شماره ۳۵

کلید واژه ها: معرفت شناسی نظریات آلوین پلانتینگا نظریات علامه طباطبایی تعلیم و تربیت اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۴ تعداد دانلود : ۵۹۶
هدف این پژوهش بررسی تطبیقی دیدگاه معرفت شناسی و رویکرد تربیت دینی آلوین پلانتینگا و علامه طباطبایی، و روش آن تطبیقی استنتاجی است. نتایج نشان داد معرفت شناسی دینی علامه و پلانتینگا در باور به خدا به عنوان گزاره پایه، نقش گناه در دوری از معرفت، ابعاد ایمان و فطری بودن خداشناسی مشابه است؛ اما علامه بر ارائه برهان و گزاره های مشخص پایه، اراده مسبوق به خرد و مؤلفه شناخت در ایمان تأکید می کند و پلانتینگا ناکارامد دانستن براهین، به کارگیری استقرا برای تعیین گزاره های پایه، اراده مسبوق به کشش الهی و تأکید بر عاطفه را مد نظر دارد. در بررسی تطبیقی رویکرد تربیت دینی، قرار گرفتن هر دو رویکرد در میانه طیف عقلگرایی ایمانگرایی، تأکید بر اصلاح محیط، تقوامحوری، توجه به تفاوتهای فردی، خرافه ستیزی، تدریجی بودن، بیداری فطرت خداجو، تهذیب و تنوع محتوا از وجوه اشتراک است؛ اما پلانتینگا بر رویکرد ایمانگرایی معتدل، فردگرایی، اصول دین به عنوان گزاره های پایه و تقدم عاطفه تأکید دارد و علامه رویکرد عقل ورزی، توجه به فردگرایی و جمعگرایی، تبیین اصول و فروع دینی و تقدم ایجاد شناخت را مد نظر دارد.
۷۶۴۰.

تاثیر آموزش ذهنیت فلسفی بر نگرش دینی و مهارت های زندگی معلمان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مسائل کاربردی تعلیم و تربیت اسلامی سال سوم تابستان ۱۳۹۷ شماره ۲ (پیاپی ۷) ۷-۲۸

کلید واژه ها: ذهنیت فلسفی نگرش های دینی مهارت های زندگی معلمان ابتدایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۴ تعداد دانلود : ۴۰۹
هدف از پژوهش حاضر، بررسی تاثیر آموزش ذهنیت فلسفی بر نگرش های دینی و مهارت های زندگی معلمان ابتدایی است. روش پژوهش، شبه آزمایشی از نوع پیش آزمون پس آزمون با گروه کنترل است. جامعه آماری پژوهش، کلیه معلمان ابتدایی شهر ساری بود که از بین آن ها تعداد ۳۰ نفر با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای انتخاب و به طور تصادفی به دو گروه آزمایشی و کنترل تقسیم شدند. گروه آزمایشی طی 6 جلسه آموزشی سه شاخص ذهنیت فلسفی را بر اساس نظریه اسمیت(جامعیت، تعمق، انعطاف پذیری،1990؛ ترجمه بهرنگی، 1392) دریافت کرد. ابزار گردآوری داده ها شامل دو پرسش نامه مهارت های زندگی ساعتچی، کامکاری و عسگریان(1389) و پرسش نامه نگرش های دینی گلاک و استارک(1965) بود. روایی ابزارها به روش روایی محتوایی به تائید صاحبنظران رسید و ضریب اعتبار بدست آمده برای پرسش نامه مهارت های زندگی 87/0 و پرسش نامه نگرش های دینی 79٪ محاسبه شد. فرضیه های پژوهش با استفاده از آزمون تحلیل کوواریانس مورد آزمون قرار گرفتند. نتایج نشان داد که آموزش ذهنیت فلسفی در افزایش نگرش های دینی و میزان مهارت های زندگی معلمان اثر مثبت و معنادار دارد.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان